Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qara pişik (ing. The Black Cat) - Edqar Allan Po tərəfindən janrında yazılmış hekayə. Əsər 19 avqust 1843-cü il tarixində The Saturday Evening Post qəzetində yayımlanmışdır. Cinayət və zorakılıq motivlərinin üstünlük təşkil etdiyi hekayə, yazıçının digər bir hekayəsi "Satqın ürək"lə müəyyən oxşarlıq təşkil edir. Hər iki hekayədə qatil törətdiyi cinayətin heç vaxt üstünün açılmayaçağını düşünür, lakin öz davranışları nəticəsində özü-özünü ələ verir.
| Qara pişik | |
|---|---|
| ing. The Black Cat | |
 | |
| Müəllif | Edqar Allan Po |
| Janr | |
| Dil | ingiliscə |
| Nəşriyyat | The Saturday Evening Post |
| Nəşr | 1843 19 avqust |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Məzmun
Hekayə, əsərin əsas qəhramının dilindən söylənilir. Həmin şəxsin dediyinə görə, uşaqlıq vaxtlarından heyvanlara qarşı həmişə müsbət münasibətdə olmuşdur. Xanımı ilə birlikdə yaşadıqları malikanədə pluto adlı pişikləri ilə yanaşı, bir çox digər ev heyvanlarıda vardır. Pişiklə, sahibi arasında olan münasibət, daha ətraflı təsvir olunur. Sahibi tərəfindən daim, xoş münasibət görən pişik, bunun əvəzində sahibinə vəfalıdır. Hər şey bir axşam dəyişir. Bir geçə evə sərxoş vəziyyətdə qayıdan sahib, pişiyin onun ayaqlarına dolaşması səbəbindən kənara itələyir, bundan qorxuya düşən pişik isə öz sahibini dişləyir. Pişiyin onu dişləməsindən daha da qəzəblənən sahib, üzərində olan cib bıçağı ilə pişiyin bir gözünü çıxardır. Bu hadisədən sonra pişik sahibindən daim qorxmaqa başlayır. Onu harada görürsə, tez qaçıb gedir. Sahib, bu hərəkətindən ötrü vicdan əzəbı cəkməyə başlayır. Etdiyi hərəkətin yanlış olduğunu anlayır və pişiki yenidən evə gətirmək istəyir. Ancaq pişik sahibindən qorxur, vəziyyətin belə davam etməsindən bezən, sahib pişikin evin ətrafında dolaşmasından narahat olmağa başlayır. Onun bir gözünün görməməsi və bu səbəbdən uğursuzluq gətirə biləcəyi ehtimalı onu qəti addımlar atmağa məcbur edir. Bir axşam pişiki tutur və həyətdə boğazına ip keçirdərək asır. Həmin gecə malikanədə səbəbi məlum olmayan yanğın baş verir.
Qonşuların və yanğın söndürənlərin yardımı ilə yanğın səhərə yaxın söndürülür. Sahib arvadı ilə birlikdə başqa bir evdə yaşamalı olurlar. Hadisənin səhərsi günü, sahib yanğın baş verən evinə gedir. Hər şeyin yanıb kül olduğunu, yalnız bir divarın salamat qaldığını görür. Divara tərəf yaxınlaşanda, divarda boğazından iplə asılmış pişik təsviri ilə rastlaşır. Bu mənzərə qarşısında dəhşətə düşən sahib, həyəcan keçir. Bir neçə müddət keçəndən sonra sahib, pişik üçün darıxmağa başlayır. Etdiyi hər iki hərəkətdən peşman olur. Bir gün meyxanaya gedir və orada plutoya çox bənzəyən pişik görür. Hər iki pişik arasında böyük oxşarlıqlar vardır.
Hər ikisinin rənqi və boyu eynidir. Digər bir oxşarlıq isə sahibin meyxanada qarşılaşdığı pişiyin də bir gözünün olmaması idi. Pişiklər arasında olan tək fərq isə ikinçi pişikin bel hissəsində olan ağ ləkədir. Sahib pişiki evinə aparır, lakin müəyyən müddətdən sonra, onda pişikə qarşı nifrət yaranır. Sahiblə pişik arasında olan münasibətin getdikcə pisləşdiyi vaxtda, sahib pişik bel hissəsində olan ağ ləkəyə fikir verir. Ləkənin günü-gündən formasını dəyişdiyini və onun dar ağaçına oxşamağa başladığını görür. Bir gün, sahib yeni evlərində arvadı ilə birlikdə zirzəmiyə düşür. Bu zamanl pişik sahibin ayaqlarına dolanır və az qala bu dolanma sahibin yıxılması ilə nəticələnəcəkdi. Pişikin ortalıqda gəzməsindən, əsəbləşən sahib zirzəmidə olan balta ilə onun başının üzmək istəyir. Sahibin arvadı buna imkan vermir və ərini itələyər. Sahibin arvadı tərəfindən itələnməsi, onu idarə olunmaz vəziyyətə gətirir və sahib baltanı arvadı istiqamətində atır. Balta qadının başına dəyir və oradaca qadın can verir. Həbs olunacağından ehtiyatlanan sahib, qadının cəsədini zirzəmidə olan şaxtanın icərsində gizlədir.
Sonra isə oranı palçıqla hörür. Bir müddətdən sonra polis, hadisə yerinə gəlir, ancaq heç bir dəlil tapa bilmir. Qadının əri tərəfindən öldürülməsi, ehtimal üzərində dayanan polis, sahibi sərbəst bıraxır. Bütün bu hadisələr zamanı isə sahibi tərəfindən öldürümək istəyən pişik itir. Sahib onu cinayət, baş verən gündən sonra görmür. Polis araşdırmanın yekunu olaraq, sonuncu dəfə sahibin evinə gəlir. Söhbət zamanı, polis və sahib zirzəmiyə düşürlər. Bu zaman sahib soyuqqanlı şəkildə evin möhkəmliyindən danışır və sankı bunu isbat etmək üçün əlini divara vurur. Sahib özüdə bilmədən əlini arvadının cəsədini hördüyü divara vurur. Bu an iniliti eşidilir. Polis divarın arxasında olan səsi, müəyyən etmək üçün divarı uçurdur, polis qadının cəsədi və onun üstündə oturmuş pişiklə qarşılaşır.
Təhlil
Hekayə Edqar Allan Ponun digər əsəri olan "Satqın ürək"lə oxşarlıq təşkil edir. Hər iki qəhrəmanın pisixi durumu şübhə doğurur. Hekayənin əvvəlində, yazarın dilindən bir fikir ifadə olunmuşdur. Həmin fikirdə Edqar Allan Po əgər kimsə belə bir hadisənin olduğuna inanırsa, deməli pişik sahibinin yox oxuçunu pisixi durumu şübhəlidir. Bu eyham bir daha sahibin pisixi duruma haqqında əvvəlcədən məlumat verir.Edqar Allan Ponun ən məşhur əsərlərindən olan Qara pişik hekayəsində, Po alkoqolizm tənqid edir. Özünün içki düşgünü olmasına baxmayaraq, sərxoş insanın yalnız özünə düşmən olduğunu və bu vəziyyətin uzun müddət davam etməyəcəyini bildirir. Əsərdə bəzi eyhamlarda vardır. Sahibin ilk pişiki Plutonun adı Qədim Roma mifoloqiyasından götürülmüşdür. Orada Pluto yeraltı səltənət tanrısı hesab olunur.
Nəşr olunması
Əsər ilk dəfə The Saturday Evening Post qəzetində 19 avqust 1843-cü ilə olan sayında yayımlanmışdır. Həmin dövrdə qəzet müvəqqəti olaraq United States Saturday Post adı ilə nəşr olunurdu.. Hekayənin yayımlanmasından sonra sürətlə oxunmağa başlandı. Həmin dövrdə Edqar Allan Ponun rəqibi hekayəyə yazdığı The Ghost of the Grey Tadpole hekayəsi ilə cavab vermişdir.
Film və Televiziya
Qara pişik hekayəsi ilə bağlı ilk film, 1934-cü ildə çəkilmişdir. Baş rolları Bela Luqoşi və oynamışdır. 1941-ci ildə ikinçi film çəkilmişdir. Bu filmdədə, Bela Luqoşi iştirak etmişdir. Hər iki film hekayənin əsasında çəkilsədə, hekayə ilə bağlılıqları azdır. 1934-cü ildə çəkilmiş Maniak adlı filmin süjeti Qara pişik hekayəsinin süjeti ilə oxşarlıq təşkil edir. Sonrakı illərdə hekayə haqqında bir çox filmlər çəkildi. Bu filmlərdən ən uğurlusu Rocer Korman tərəfindən çəkilən üç hissəli Tales of Terror filminin ikinci hissəsi olmuşdur. 1981-ci ildə Luiso Fulci, 1990-cı ildə isə Dario Argento Qara pişik hekayəsinin motivləri əsasında qorxu filmləri çəkdilər. Hekayə haqqında Masters of Horror serialının ikinci sezonun onbirinçi bölümündə danışılmışdır. Edqar Allan Ponun həyatı barəsində danışılarkən, onun Qara pişik hekayəsinin yazmasının səbəbləri barədə ehtimallar irəli sürülmüşdür.
İstinadlar
- Meyers, Jeffrey. Edgar Allan Poe: His Life and Legacy. Cooper Square Press, 1992. s. 137.
- Cleman, John. "Irresistible Impulses: Edgar Allan Poe and the Insanity Defense"
Bloom's BioCritiques: Edgar Allan Poe : Harold Bloom, Philadelphia: Chelsea House Publishers, 2002. s. 73. - Cecil, L. Moffitt. "Poe's Wine List 2010-09-20 at the Wayback Machine,"
Poe Studies, Vol. V, no. 2 içinde. Aralık 1972. s. 42. - Quinn, Arthur Hobson. Edgar Allan Poe: A Critical Biography. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 1998. s. 475.
- Sova, Dawn B. Edgar Allan Poe: A to Z. Checkmark Books, 2001. . p. 28
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qara pisik ing The Black Cat Edqar Allan Po terefinden janrinda yazilmis hekaye Eser 19 avqust 1843 cu il tarixinde The Saturday Evening Post qezetinde yayimlanmisdir Cinayet ve zorakiliq motivlerinin ustunluk teskil etdiyi hekaye yazicinin diger bir hekayesi Satqin urek le mueyyen oxsarliq teskil edir Her iki hekayede qatil toretdiyi cinayetin hec vaxt ustunun acilmayacagini dusunur lakin oz davranislari neticesinde ozu ozunu ele verir Qara pisiking The Black CatMuellif Edqar Allan PoJanrDil ingilisceNesriyyat The Saturday Evening PostNesr 1843 19 avqust Vikianbarda elaqeli mediafayllarMezmunHekaye eserin esas qehraminin dilinden soylenilir Hemin sexsin dediyine gore usaqliq vaxtlarindan heyvanlara qarsi hemise musbet munasibetde olmusdur Xanimi ile birlikde yasadiqlari malikanede pluto adli pisikleri ile yanasi bir cox diger ev heyvanlarida vardir Pisikle sahibi arasinda olan munasibet daha etrafli tesvir olunur Sahibi terefinden daim xos munasibet goren pisik bunun evezinde sahibine vefalidir Her sey bir axsam deyisir Bir gece eve serxos veziyyetde qayidan sahib pisiyin onun ayaqlarina dolasmasi sebebinden kenara iteleyir bundan qorxuya dusen pisik ise oz sahibini disleyir Pisiyin onu dislemesinden daha da qezeblenen sahib uzerinde olan cib bicagi ile pisiyin bir gozunu cixardir Bu hadiseden sonra pisik sahibinden daim qorxmaqa baslayir Onu harada gorurse tez qacib gedir Sahib bu hereketinden otru vicdan ezebi cekmeye baslayir Etdiyi hereketin yanlis oldugunu anlayir ve pisiki yeniden eve getirmek isteyir Ancaq pisik sahibinden qorxur veziyyetin bele davam etmesinden bezen sahib pisikin evin etrafinda dolasmasindan narahat olmaga baslayir Onun bir gozunun gormemesi ve bu sebebden ugursuzluq getire bileceyi ehtimali onu qeti addimlar atmaga mecbur edir Bir axsam pisiki tutur ve heyetde bogazina ip kecirderek asir Hemin gece malikanede sebebi melum olmayan yangin bas verir Qonsularin ve yangin sondurenlerin yardimi ile yangin sehere yaxin sondurulur Sahib arvadi ile birlikde basqa bir evde yasamali olurlar Hadisenin sehersi gunu sahib yangin bas veren evine gedir Her seyin yanib kul oldugunu yalniz bir divarin salamat qaldigini gorur Divara teref yaxinlasanda divarda bogazindan iple asilmis pisik tesviri ile rastlasir Bu menzere qarsisinda dehsete dusen sahib heyecan kecir Bir nece muddet kecenden sonra sahib pisik ucun darixmaga baslayir Etdiyi her iki hereketden pesman olur Bir gun meyxanaya gedir ve orada plutoya cox benzeyen pisik gorur Her iki pisik arasinda boyuk oxsarliqlar vardir Her ikisinin renqi ve boyu eynidir Diger bir oxsarliq ise sahibin meyxanada qarsilasdigi pisiyin de bir gozunun olmamasi idi Pisikler arasinda olan tek ferq ise ikinci pisikin bel hissesinde olan ag lekedir Sahib pisiki evine aparir lakin mueyyen muddetden sonra onda pisike qarsi nifret yaranir Sahible pisik arasinda olan munasibetin getdikce pislesdiyi vaxtda sahib pisik bel hissesinde olan ag lekeye fikir verir Lekenin gunu gunden formasini deyisdiyini ve onun dar agacina oxsamaga basladigini gorur Bir gun sahib yeni evlerinde arvadi ile birlikde zirzemiye dusur Bu zamanl pisik sahibin ayaqlarina dolanir ve az qala bu dolanma sahibin yixilmasi ile neticelenecekdi Pisikin ortaliqda gezmesinden eseblesen sahib zirzemide olan balta ile onun basinin uzmek isteyir Sahibin arvadi buna imkan vermir ve erini iteleyer Sahibin arvadi terefinden itelenmesi onu idare olunmaz veziyyete getirir ve sahib baltani arvadi istiqametinde atir Balta qadinin basina deyir ve oradaca qadin can verir Hebs olunacagindan ehtiyatlanan sahib qadinin cesedini zirzemide olan saxtanin icersinde gizledir Sonra ise orani palciqla horur Bir muddetden sonra polis hadise yerine gelir ancaq hec bir delil tapa bilmir Qadinin eri terefinden oldurulmesi ehtimal uzerinde dayanan polis sahibi serbest biraxir Butun bu hadiseler zamani ise sahibi terefinden oldurumek isteyen pisik itir Sahib onu cinayet bas veren gunden sonra gormur Polis arasdirmanin yekunu olaraq sonuncu defe sahibin evine gelir Sohbet zamani polis ve sahib zirzemiye dusurler Bu zaman sahib soyuqqanli sekilde evin mohkemliyinden danisir ve sanki bunu isbat etmek ucun elini divara vurur Sahib ozude bilmeden elini arvadinin cesedini horduyu divara vurur Bu an iniliti esidilir Polis divarin arxasinda olan sesi mueyyen etmek ucun divari ucurdur polis qadinin cesedi ve onun ustunde oturmus pisikle qarsilasir TehlilDivarin ucmasindan sonra pisikin gorunmesi Illustrasiya 1909 cu ilde Londonda nesr olunan qezetlerden biri ucun cekilmisdir Hekaye Edqar Allan Ponun diger eseri olan Satqin urek le oxsarliq teskil edir Her iki qehremanin pisixi durumu subhe dogurur Hekayenin evvelinde yazarin dilinden bir fikir ifade olunmusdur Hemin fikirde Edqar Allan Po eger kimse bele bir hadisenin olduguna inanirsa demeli pisik sahibinin yox oxucunu pisixi durumu subhelidir Bu eyham bir daha sahibin pisixi duruma haqqinda evvelceden melumat verir Edqar Allan Ponun en meshur eserlerinden olan Qara pisik hekayesinde Po alkoqolizm tenqid edir Ozunun icki dusgunu olmasina baxmayaraq serxos insanin yalniz ozune dusmen oldugunu ve bu veziyyetin uzun muddet davam etmeyeceyini bildirir Eserde bezi eyhamlarda vardir Sahibin ilk pisiki Plutonun adi Qedim Roma mifoloqiyasindan goturulmusdur Orada Pluto yeralti seltenet tanrisi hesab olunur Nesr olunmasiEdqar Allan Po Qara pisik ingilisce source source Bu faylin oxunmasinda problem var Bax media komek Eser ilk defe The Saturday Evening Post qezetinde 19 avqust 1843 cu ile olan sayinda yayimlanmisdir Hemin dovrde qezet muveqqeti olaraq United States Saturday Post adi ile nesr olunurdu Hekayenin yayimlanmasindan sonra suretle oxunmaga baslandi Hemin dovrde Edqar Allan Ponun reqibi hekayeye yazdigi The Ghost of the Grey Tadpole hekayesi ile cavab vermisdir Film ve TeleviziyaQara pisik hekayesi ile bagli ilk film 1934 cu ilde cekilmisdir Bas rollari Bela Luqosi ve oynamisdir 1941 ci ilde ikinci film cekilmisdir Bu filmdede Bela Luqosi istirak etmisdir Her iki film hekayenin esasinda cekilsede hekaye ile bagliliqlari azdir 1934 cu ilde cekilmis Maniak adli filmin sujeti Qara pisik hekayesinin sujeti ile oxsarliq teskil edir Sonraki illerde hekaye haqqinda bir cox filmler cekildi Bu filmlerden en ugurlusu Rocer Korman terefinden cekilen uc hisseli Tales of Terror filminin ikinci hissesi olmusdur 1981 ci ilde Luiso Fulci 1990 ci ilde ise Dario Argento Qara pisik hekayesinin motivleri esasinda qorxu filmleri cekdiler Hekaye haqqinda Masters of Horror serialinin ikinci sezonun onbirinci bolumunde danisilmisdir Edqar Allan Ponun heyati baresinde danisilarken onun Qara pisik hekayesinin yazmasinin sebebleri barede ehtimallar ireli surulmusdur IstinadlarMeyers Jeffrey Edgar Allan Poe His Life and Legacy Cooper Square Press 1992 s 137 ISBN 0 8154 1038 7 Cleman John Irresistible Impulses Edgar Allan Poe and the Insanity Defense Bloom s BioCritiques Edgar Allan Poe Harold Bloom Philadelphia Chelsea House Publishers 2002 s 73 ISBN 0 7910 6173 6 Cecil L Moffitt Poe s Wine List 2010 09 20 at the Wayback Machine Poe Studies Vol V no 2 icinde Aralik 1972 s 42 Quinn Arthur Hobson Edgar Allan Poe A Critical Biography Baltimore The Johns Hopkins University Press 1998 s 475 ISBN 0 8018 5730 9 Sova Dawn B Edgar Allan Poe A to Z Checkmark Books 2001 ISBN 0 8160 4161 X p 28Hemcinin bax