Qara küknar (lat. Picea mariana) — bitkilər aləminin şöbəsinin i̇ynəyarpaqlılar sinfinin i̇ynəyarpaqlılar dəstəsinin şamkimilər fəsiləsinin küknar cinsinə aid bitki növü.
Qara küknar | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||||||||
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Şöbə: Sinif: Yarımsinif: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Qara küknar | ||||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
Botaniki xarakteristikası
Şimali Amerikanın çimalında Labrador yarımadasından Alyaskaya kimi və cənubda Virciniyadan Viskonsinə qədər yayılmışdır. Hündürlüyü 20–30 m, gövdəsinin dimateri 30–90 sm, ensiz, konusvarı çətirli ağacdır: mədəni şəraitdə, əsaəsn, orta ölçülüdür. İri ağaclarda budaqları torpağa qədər sallanır. Qabığı yarıqlı, bozumtul və ya qırmızımtıl-qonur, nazikdir. Cavan zoğları qırmızımtıl-qonur, sıx, qırmızı tükcüklüdür. Tumurcuqların uzunluğu təxminən 5 mm, yumurtavarı-konusvarıdır, qatransız və ya az qatranlıdır; onların qabıqları üçbucaq, uzunsov-ucu biz, tükcüklü, qırmızı-qonurdur. İynəyarpaqları nazik, uzunluğu 6–12 (18) mm, eni 0,7–0,8 mm, dördbucaqlı, iynəli, bəzən küt, tünd göyümtül-yaşıl, çox sıx, 8–9 (14) ol qalır, sürtüldükdə ətirli olur. Qozaları yumurtavarı, xırda (uzunluğu 2–3,5 sm və eni 1,5–1,8 sm), yetişənə qədər alqırmızı-qonur, yaşlandıqda tutqun-qonur, nazik yumurtavarı qabıqlı, uzun illər (20–30 ilə qədər) ağacda qalır. Toxumların uzunluğu 2 mm, tünd-qonur, narıncı-qonur qanadı 2–3 dəfə ondan uzundur. ədəni .raitdə torpaqlara az tələbkar, kölgəyə davamlıdır. Avropada 1700-cü ildən becərilir, az miqdarda rast gəlinir. Qışadavamlıdır, hər yerdə qozalar və toxumlar əmələ gətirir. Cənubda ilin quru dövrlərində suvarılmaya ehtiyacı var. Hətta əlverişli şəraitdə yavaş böyüyür. Kiçik ölçülərinə görə onu kiçik sahələrdə istifadə etmək olar. Küknarların digər növlərindən fərqli olaraq hər il bol meyvə verir. Ensiz çətiri və göyümtül xırda iynəyarpaqları ilə fərqlənir. Avropada və Şimali Amerikada qara küknarın dekorativ formalarından ("Kobold", "Baysneri", "Doumeti", "Nana", "Argenteo-varieqata"), qızılı, parlaq iynəyarpaqlı "Aurea", sallaq çətirli "Pendula", alçaqboylu "Empetroides", "Erikoides" və s.-dən hələlik yaşıllaşdırmada az istifadə edilir. Azərbaycanın cənub rayonlarında çox davamlıdır, ancaq az rast gəlinir.
Sinonimləri
Homotipik sinonimləri
- Abies mariana Mill.
- Pinus mariana (Mill.) Münchh.
Heterotipik sinonimləri
- Abies denticulata Michx.
- Abies nigra (Castigl.) Du Roi
- Abies nigra var. nana Jacques
- Abies nigra var. pumila Knight ex Gordon & Glend.
- Peuce rubra Rich.
- Picea brevifolia Peck
- Picea brevifolia var. semiprostrata Peck
- Picea ericoides Bean
- Picea mariana var. beissneri Rehder
- Picea mariana f. beissneri (Rehder) Rehder
- Picea mariana var. brevifolia (Peck) Rehder
- Picea mariana f. doumetii (Carrière) O.L.Lipa
- Picea mariana f. empetroides Vict. & J.Rousseau
- Picea mariana f. ericoides (Bean) Rehder
- Picea mariana f. fastigiata Rehder
- Picea mariana var. fastigiata (Rehder) Rehder
- Picea mariana f. fastigiata (Carrière) Rehder
- Picea mariana f. grisea Vict.
- Picea mariana f. nana (Beissn.) Rehder
- Picea mariana var. pendula (Schwer.) Fitschen
- Picea mariana var. pendula-variegata (Hornibr.) Fitschen
- Picea mariana f. semiprostrata (Peck) S.F.Blake
- Picea mariana var. semiprostrata (Peck) Teeri
- Picea mariana f. squamea Vict.
- Picea nigra (Castigl.) Link
- Picea nigra var. brevifolia (Peck) Rehder
- Picea nigra var. doumetii Carrière
- Picea nigra var. fastigiata Carrière
- Picea nigra var. nana Beissn.
- Picea nigra pendula Schwer.
- Picea nigra var. pendula-variegata Hornibr.
- Picea nigra var. semiprostrata (Peck) Brainerd, L.R.Jones & Eggl.
- Picea nigra var. virgata Rehder
- Pinus canadensis var. nigra Castigl.
- Pinus canadensis var. nigricans Weston
- Pinus denticulata (Michx.) Muhl.
- Pinus marylandica Antoine
- Pinus nigra Aiton
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qara kuknar lat Picea mariana bitkiler aleminin sobesinin i yneyarpaqlilar sinfinin i yneyarpaqlilar destesinin samkimiler fesilesinin kuknar cinsine aid bitki novu Qara kuknarElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Sobe Sinif IyneyarpaqlilarYarimsinif IyneyarpaqlilarDeste IyneyarpaqlilarFesile SamkimilerYarimfesile Cins KuknarNov Qara kuknarBeynelxalq elmi adiPicea mariana Britton Sterns amp Poggenb 1888Sekil axtarisiITIS 183302NCBI 3335EOL 1033617Botaniki xarakteristikasiSimali Amerikanin cimalinda Labrador yarimadasindan Alyaskaya kimi ve cenubda Virciniyadan Viskonsine qeder yayilmisdir Hundurluyu 20 30 m govdesinin dimateri 30 90 sm ensiz konusvari cetirli agacdir medeni seraitde esaesn orta olculudur Iri agaclarda budaqlari torpaga qeder sallanir Qabigi yariqli bozumtul ve ya qirmizimtil qonur nazikdir Cavan zoglari qirmizimtil qonur six qirmizi tukcukludur Tumurcuqlarin uzunlugu texminen 5 mm yumurtavari konusvaridir qatransiz ve ya az qatranlidir onlarin qabiqlari ucbucaq uzunsov ucu biz tukcuklu qirmizi qonurdur Iyneyarpaqlari nazik uzunlugu 6 12 18 mm eni 0 7 0 8 mm dordbucaqli iyneli bezen kut tund goyumtul yasil cox six 8 9 14 ol qalir surtuldukde etirli olur Qozalari yumurtavari xirda uzunlugu 2 3 5 sm ve eni 1 5 1 8 sm yetisene qeder alqirmizi qonur yaslandiqda tutqun qonur nazik yumurtavari qabiqli uzun iller 20 30 ile qeder agacda qalir Toxumlarin uzunlugu 2 mm tund qonur narinci qonur qanadi 2 3 defe ondan uzundur edeni raitde torpaqlara az telebkar kolgeye davamlidir Avropada 1700 cu ilden becerilir az miqdarda rast gelinir Qisadavamlidir her yerde qozalar ve toxumlar emele getirir Cenubda ilin quru dovrlerinde suvarilmaya ehtiyaci var Hetta elverisli seraitde yavas boyuyur Kicik olculerine gore onu kicik sahelerde istifade etmek olar Kuknarlarin diger novlerinden ferqli olaraq her il bol meyve verir Ensiz cetiri ve goyumtul xirda iyneyarpaqlari ile ferqlenir Avropada ve Simali Amerikada qara kuknarin dekorativ formalarindan Kobold Baysneri Doumeti Nana Argenteo varieqata qizili parlaq iyneyarpaqli Aurea sallaq cetirli Pendula alcaqboylu Empetroides Erikoides ve s den helelik yasillasdirmada az istifade edilir Azerbaycanin cenub rayonlarinda cox davamlidir ancaq az rast gelinir SinonimleriHomotipik sinonimleri Abies mariana Mill Pinus mariana Mill Munchh Heterotipik sinonimleri Abies denticulata Michx Abies nigra Castigl Du Roi Abies nigra var nana Jacques Abies nigra var pumila Knight ex Gordon amp Glend Peuce rubra Rich Picea brevifolia Peck Picea brevifolia var semiprostrata Peck Picea ericoides Bean Picea mariana var beissneri Rehder Picea mariana f beissneri Rehder Rehder Picea mariana var brevifolia Peck Rehder Picea mariana f doumetii Carriere O L Lipa Picea mariana f empetroides Vict amp J Rousseau Picea mariana f ericoides Bean Rehder Picea mariana f fastigiata Rehder Picea mariana var fastigiata Rehder Rehder Picea mariana f fastigiata Carriere Rehder Picea mariana f grisea Vict Picea mariana f nana Beissn Rehder Picea mariana var pendula Schwer Fitschen Picea mariana var pendula variegata Hornibr Fitschen Picea mariana f semiprostrata Peck S F Blake Picea mariana var semiprostrata Peck Teeri Picea mariana f squamea Vict Picea nigra Castigl Link Picea nigra var brevifolia Peck Rehder Picea nigra var doumetii Carriere Picea nigra var fastigiata Carriere Picea nigra var nana Beissn Picea nigra pendula Schwer Picea nigra var pendula variegata Hornibr Picea nigra var semiprostrata Peck Brainerd L R Jones amp Eggl Picea nigra var virgata Rehder Pinus canadensis var nigra Castigl Pinus canadensis var nigricans Weston Pinus denticulata Michx Muhl Pinus marylandica Antoine Pinus nigra AitonIstinadlarHemcinin bax