Bu adın digər istifadə formaları üçün bax Qara Saqqal dəqiqləşdirmə Edvard Tiç ing Edward Teach ləqəbi Qarasaqqal ing Bl

Edvard Tiç (ing. Edward Teach) ləqəbi Qarasaqqal (ing. Blackbeard ; 1680, Bristol, İngiltərə - 22, о. Окракок (ing.), Şimali Karolina ) - Vest-Hinddə və Böyük Britaniyanın Şimali Amerika koloniyalarının şərq sahillərində fəaliyyət göstərən ingilis piratı. Onun erkən həyatı haqqında çox az şey məlumdur, lakin o, Bahamanın Nyu Providence adasında məskunlaşmazdan əvvəl Kraliça Anna müharibəsi zamanı matros olub. Kapitan Benjamin Hornigqld Nyu Providens adasında yerləşirdi və Tiç 1716-cı ildə onun komandasına qoşuldu. Horniqold onu ələ keçirdiyi gəmiyə komandir təyin etdi və onlar çoxsaylı pirat fəaliyyətlərinə birlikdə iştirak etdilər. Onların donanmasına daha iki gəmi əlavə edildi, onlardan birinə Stid Bonnet komandanlıq etdi, lakin 1717-ci ilin sonunda Horniqold özü ilə iki gəmi götürərək piratçılıqdan uzaqlaşdı.

Edvard Tiç
ing. Edward Teach ing. Edward Thatch

Digər adı	Qarasaqqal
Doğum tarixi	təxminən 1680
Doğum yeri	təxminən Bristol, İngiltərə
Vəfat tarixi	22 noyabr, 1718
Vəfat yeri	Okrakok, Şimali Karolina, Böyük Britaniya
Vəfat səbəbi	Robert Maynardla döyüş zamanı öldürülmüşdü
Vətəndaşlığı	Böyük Britaniya
Fəaliyyət illəri	1716–1718
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tiç Fransız kölə gəmisi olan "Koncord"-u ələ keçirdi, və onun adını "Kraliça Annanın qisası" qoydu. Onu 40 topla təchiz etdi və 300-dən çox adamdan ibarət heyəti idarə etdi. O, məşhur pirat oldu, onun ləqəbi qalın qara saqqalı və qorxuducu görünüşündən irəli gəlirdi; Onun düşmənlərini qorxutmaq üçün papağının altına yanan fitillər bağladığı barədə şayiələr yayılırdı. Tiç pirat alyansı qurdu və Cənubi Karolinadakı Çarlz Taun limanını mühasirəyə aldı^[⇨] . Daha sonra o, təsadüfən "Kraliça Annanın qisası"nı Şimali Karolina ştatının Bofortun yaxınlığında saya oturtdu. O, Bonnet ilə yollarını ayırdı və Bath Town kimi tanınan Şimali Karolina ştatının Bat şəhərində məskunlaşdı və burada olarkən kral tərəfindən əfv olundu. Bununla belə, Tiç tezliklə dənizdə "Macəra" gəmisində piratlığa qayıtdı və bu, Virciniya koloniyasının qubernatoru Alexander Spotswood -dun diqqətindən yan keçmədi.^[⇨] . Spotsvud piratı tutmaq üçün bir qrup əsgər və dənizçi göndərdi. 22 Edvard Tiç leytenant Robert Maynardın komandanlığı altında kiçik bir dənizçi dəstəsi tərəfindən öldürüldü.^[⇨] .

Fərasətli və uzaqgörən kapitan Edvard Tiç qarət etmək niyyətində olanlara qorxu aşılamaq üçün özünün qorxunc imicinə güvənərək güc tətbiq etməkdən çəkinirdi. Ölümündən sonra Tiç romantikləşdirildi və müxtəlif janrlarda quldurlar haqqında bir çox əsərin prototipi kimi çıxış etdi.

Erkən illər

Qarasaqqalın erkən həyatı haqqında çox az şey məlumdur. Onun ölümü zamanı 35-40 yaş arasında olduğu və buna görə də təxminən 1680-ci ildə doğulduğu güman olunur. Müasir qeydlərdə onun adı ən çox Qarasaqqal kimi verilir (ing. Blackbeard), Edvard Tetç (ing. Thatch) və ya Edvard Teç (ing. Teach); sonuncu seçim ən çox istifadə olunur. İngilis dilində soyadının bir neçə yazılışı var - Thatch, Thach, Thache, Thack, Tack, Thatche və Theach. Erkən mənbələrdən biri onun soyadının Drummond olduğunu iddia edir, lakin bunu sübut edən hər hansı sənədin olmaması, bu fərziyyənin doğru olması ehtimalını heçə endirir. Piratlar soyadı ləkələməmək üçün adətən piratlıq edərkən qondarma soyadlardan istifadə edirdilər və buna görə də Tiçin əsl adının nə vaxtsa məlum olacağı ehtimalı azdır.

17-ci əsrdə Böyük Britaniyanın Amerika koloniyalarının böyüməsi və 18-ci əsrdə Atlantik qul ticarətinin sürətli inkişafı Bristol şəhərini mühüm beynəlxalq dəniz limanına çevirdi və Tiç çox güman ki, İngiltərənin bu ikinci ən böyük şəhərində böyüdü. O, demək olar ki, oxuyub yaza bilirdi; o, tacirlərlə yazışmalar aparırdı və öldürülən zaman onun əlində Karolina əyalətinin baş hakimi və katibi Tobias Naytın ona ünvanladığı məktub var idi. Robert Erl Linin fərziyyəsinə görə, Edvard Tiç varlı bir nümayəndə ailəsində anadan olmuşdur. Ola bilsin ki, Edvard Tiç Karib dənizinə 17-ci əsrin son illərində ticarət və ya qul gəmisi ilə gəlib. Tiçin müasiri, kapitan Çarlz Conson iddia edir ki, Qarasaqqal Kraliça Annanın müharibəsi zamanı Yamaykada şəxsi gəmidə matros olub və “qeyri-adi cəsarətini və şəxsi comərdliyini dəfələrlə nümayiş etdirib”. Tiçin hərbi əməliyyatlara hansı anda qoşulduğu dəqiq müəyyən edilməmişdir.

Yeni-Providens

Edvard Tiç (Qarasaqqal), ^[en] tərəfindən İspaniyanın Pirates seriyasından (N19) " Palking the Plank " siqaret kartı

Müstəmləkəçilik, ticarət və piratçılıq tarixi ilə Vest-Hind 17-18-ci əsrlərdə bir çox dəniz hadisələrinin baş verdiyi yer idi. 18-ci əsrin quldura çevrilmiş şəxsi ^[en] və onun ardıcılları yaşayış olmayan New Providens adasını əməliyyat bazası kimi istifadə etmək qərarına gəldilər. Bu ada Florida Boğazına və onun Atlantik okeanını keçən Avropa gəmiləri ilə dolu olan sıx gəmi yollarına yaxın idi. New Providens limanı yüzlərlə gəmini asanlıqla qəbul edirdi, lakin kral donanmasının böyük gəmiləri üçün çox dayaz idi. Yazıçı Corc Vudberi New Providens-i “evləri olan şəhər deyil; sözün əsl mənasında üzən əhalinin müvəqqəti məskəni və təravətli yeri idi” sözlərini belə davam etdirir: “Yalnız daimi sakinlər piratlar və tacirlər idi; qalanların hamısı yoldan keçənlər idi”. Yeni Providensdə dəniz quldurları qanundan müdafiə tapırdılar.

Tiç adanın faydalarından istifadə edənlərdən biri idi. O, yəqin ki , Utrext müqaviləsinin imzalanmasından qısa müddət sonra Yamaykadan oraya köçdü və müharibədə iştirak edən kaperlərin əksəriyyəti kimi piratlıqla məşğul oldu. Təxminən 1716-cı ildə o, New Providence-nin təhlükəsizliyindən fəaliyyət göstərən bədnam pirat kapitan Benjamin Hornigold -un ekipajına qoşulması güman olunurdu. 1716-cı ildə Hornigold qənimət imi ələ keçirdiyi şlyupun idarə edilməsini Tiçə həvalə etdi. 1717-ci ilin əvvəlində Horniqold və Tiç, hər biri öz şlyupuna rəhbərlik edərək materikə yola düşdü. Onlar Havanadan 120 çəllək un daşıyan gəmini ələ keçirdilər və qısa müddət sonra Bermud adalarından 100 çəllək şərab götürdülər. Bir neçə gün sonra onlar Madeyradan Cənubi Karolina ştatının Çarlz Taun şəhərinə gedən gəmini saxladılar. Tiç və onun kvartirmaysteri, William Howard, bu müddət ərzində komandanı çətinliklə idarə edirdilər. Sentyabrın 29-da Çarlz burnunda yalnız Madeyra şərabını Bettidən götürdülər və sonra yükün qalan hissəsi ilə birlikdə gəmini batırdılar.

Məhz Horniqoldla bu səyahət zamanı, böyük bir heyətə komandanlıq edərək, müstəqil pirat kimi qeyd olunan Tiç haqqında ən erkən məlumat verilmişdi. Kapitan Metyu Munte tərəfindən Şimali Karolina sahillərində piratlığa qarşı patrul zamanı tərtib edilmiş hesabatda Tiç "6 silah və təxminən 70 nəfərdən ibarət bir şlyup" komandiri kimi təsvir edilmişdir. Sentyabr ayında Tiç və Hornigold, həmin ilin əvvəlində piratlıqla məşğul olmağa başlamış varlı bir ailədən olan keçmiş torpaq sahibi və hərbi zabit olan Steed Bonnet ilə qarşılaşdılar. Bonnetin təxminən 70 nəfərdən ibarət heyəti onun komandanlığından narazı idi, ona görə də Bonnetin icazəsi ilə Tiç onun "Qisas" adlı gəmisini ələ keçirdi. İndi pirat flotiliyası üç gəmidən ibarət idi: Tiçin "Qisas" adlı gəmisi, Tiçin köhnə şlyupu və Horniqoldun "Reyncer" gəmisi. Oktyabr ayında daha gir gəmi ələ keçirildi və bununla da kiçik floyiliyaya daha bir gəi əlavə olundu. 22 oktyabr 1717-ci ildə dəniz quldurları Filadelfiyanın "Robert" və Dublinin "Yaxşı Niyyətli" gəmilərini dayandırdılar və bütün yükləri götürdülər.

Keçmiş ingilis əsgəri olaraq Horniqold yalnız köhnə düşmənlərinə hücum edirdi, lakin onun heyəti üçün qiymətli ingilis gəmilərinin onların yaxınlığından toxunulmaz şəkildə keçdiyini görmək çox ağır idi və 1717-ci ilin sonlarına doğru o tutduğu vəzifədən azad edildi. Tiçın bu qərarda iştirak edib-etmədiyi məlum deyil, lakin Horniqold tez bir zamanda piratçılıqdan uzaqlaşdı. O, "Reyncer"i və şlyupların götürərək komandanı tərk etdi. Onlar bir daha heç vaxt görüşmədilər və Nyu-Providence adasının bir çox digər sakinləri kimi Horniqold da kral tərəfindən əfv olundu.

Qarasaqqal

28 noyabr 1717-ci ildə Teach gəmilərindən ikisi Sent Vinsent sahillərində fransız ticarət gəmisinə hücum etdi. Onların hər biri gəmilərindən geniş atəş açaraq bir neçə heyət üzvünü öldürdü və kapitanı təslim olmağa məcbur etd. Bu gəmi Sen-Maloda qeydiyyatdan keçmiş və qulları daşıyan kölə gəmisi olan "Konkord" idi ( fr. La Concorde). İlkin olaraq bu ingilis gəmisi idi. 1711-ci ildə fransız eskadrası tərəfindən ələ keçirilmiş və 1717-ci ilə qədər bir neçə dəfə əldən ələ keçmişdi. Tiç və onun heyəti gəmini Sent Vinsent və Qrenadinlər boyunca cənuba doğru Bequia adasına yönəltdi, burada gəmi heyətini və yükü endirərək, ələ keçirdiyi gəmini öz istifadələri üçün təchiz etdilər. "Konkord"un heyəti Tich-dən iki şlyupu qəbul etdi və adını dəyişdirilərək "Pis Görüş" (fr. Mauvaise Rencontre) adlandıraraq Martinikaya üzdülər. Tiç qullarından bəzilərini öz yanına götürməsi güman olunur, lakin qalanları adada qaldılar və daha sonra qayıdan "Pis Görüş" gəmi heyəti tərəfindən tutuldular.

Tiç dərhal "Konkord"u "Kraliça Annanın qisası" adına dəyişdirdi və gəmini 40 topla təchiz etdi. Bu vaxta qədər Tiç öz leytenantı Riçardsı "İntiqam"ın komandiri təyin etdi. Noyabrın sonunda, Sent Vinsent yaxınlığında o, "Böyük Allen" gəmisinə hücum etdi. Uzun sürən döyüşdən sonra o, böyük və yaxşı silahlanmış ticarət gəmisini təslim olmağa məcbur etdi. Tiç gəmiyə sahilə yaxınlaşmağı əmr etdi, heyəti gəmidən endirib anbarları boşaltdı, sonra isə gəmini yandıraraq batırdı. Bu hadisə "Boston News-Letter" qəzetində təsvir edilmiş, burada Tiç "32 topu olan bir fransız gəmisinin, 10 topu olan bir briqantinin və 12 topu olan şlyupun" komandiri adlandırılmışdır. Tiçin on topu olan briqantinə nə vaxt və harada sahib olduğu bilinmir, lakin o vaxta qədər o, üç gəmi arasında bölüşdürülmüş ən azı 150 nəfərə komandanlıq edə bilərdi.

5 dekabr 1717-ci ildə Tiç, Anguilla yaxınlığındakı Krab adasının sahillərində "Marqaret" ticarət gəmisini saxladı. Onun kapitanı Henri Bostok və heyəti təxminən səkkiz saat Tiç-in məhbusları olaraq qaldılar və onların slyupu necə qarət etməklərini izləməyə məcbur oldular. "Kraliça Annanın intiqamı" gəmisində saxlanılan Bostok "Marqaret"ə sağ-salamat qaytarıldı və heyəti ilə birlikdə çıxıb getməyə icazə verildi. O, "Müqəddəs Kristofer" adasındakı əməliyyat bazasına qayıtdı və qubernator Uolter Hamiltona hesabat verdi, və ondan görüş haqqında təsdiqnamə imzalamasını xahiş etdi. Bostokun ifadəsində Tiç-in iki gəmiyə komandanlıq etməsi ətraflı şəkildə bildirilmişdi: 36 top və 300 nəfərlik heyəti olan hollandiya istehsalı böyük bir fransız gəmisi. Kapitan hesab edirdi ki, daha böyük gəmidə qiymətli qızıl qumlar, gümüş boşqablar və "Böyük Allen" kapitanından götürüldüyü iddia edilən "çox gözəl qədəh" var idi. Tiçin heyəti Bostoka bir neçə başqa gəmini məhv etdiklərini və İspaniola'ya üzmək və orada qarnizonlarda olan əsgərlərə ödəniş etmək üçün pul ilə dolu olan ispan armadasını gözləmək niyyətində olduqlarını bildirdilər. Bostok həmçinin iddia etdi ki, Teach onu yerli gəmilərin hərəkəti ilə bağlı sorğu-sual edib və həmçinin Bostok ona Londondan bütün dəniz quldurları üçün imzalanması gözlənilən kral əfvi haqqında danışanda təəccüblənmədi.

Bostokun ifadəsində Tiç "çox uzun qara saqqalı olan, uzun boylu, dolğun adam" kimi təsvir edilir. Bu, Tiçin "Qarasaqqal" ləqəbinin mənbəyi kimi xidmət edən görünüşünün ilk qeydə alınmış təsviridir. Sonrakı təsvirlərdə onun qalın qara saqqalının hörülmüş, bəzən kiçik rəngli lentlərlə bağlandığı qeyd edilir. Çarlz Conson onu "belə bir fiqur kimi təsvir etdi ki, təxəyyül bundan qorxunc cəhənnəm qəzəbi olan görünüşü təsvir edə bilməzdi". Consonun təsvirinin tamamilə doğru olub-olmadığı bilinmir, lakin hesab olunurdu ki, Tiç görünüşün mənasını başa düşürdü. O hesab edirdi ki, uzun-uzadı çərənləməkdənsə öz düşmənlərini ürəyinə qorxu salmaq daha yaxşıdır.

Tiç ucaboy və enlikürək idi. O, dizə qədər çəkmələr və tünd rəngli paltar geyinir, üstünə enli şlyapa və bəzən parlaq rəngli ipək və ya məxmərdən uzun plaş geyinirdi. Conson həmçinin yazırdı ki, döyüş zamanı Tiç “çiynində sapand, bandolar kimi qoburlarda asılmış üç tapança və şlyapasının altında işıqlı fitillər taxırdı”. Yanan fitillər onun düşmənləri qarşısında görünmək istədiyi zəhmli görünüşü tamamlayırdı. Bununla belə, onun vəhşi reputasiyasına baxmayaraq, onun əsir saxladığı şəxsləri nə vaxtsa öldürdüyü və ya onlara zərər verdiyi barədə təsdiqlənmiş heç bir məlumat yoxdur. Tiç başqa təxəllüslərdən istifadə edə bilərdi.

Tiçin donanması artır

1717-ci ilin sonundan 1718-ci ilin əvvəlinə qədər Tiçin istiqamətləri məlum deyil. O və Bonnet, ehtimal ki, 1717-ci ilin dekabrında Müqəddəs Eustatius yaxınlığındakı hücuma görə məsuliyyət daşıyırdılar. Henri Bostok, dəniz quldurlarının İspaniola üzərindəki ispan nəzarətindəki Samana körfəzinə gedəcəklərini eşitdiyini iddia etdi, lakin üstüörtülü axtarış heç bir pirat fəaliyyəti aşkar etmədi. "Skarboro" gəmisinin kapitanı Hyum fevralın 6-da bildirdi ki, "36 top və 250 adamı olan bir pirat gəmisi və 10 top və 100 adamı olan bir şlyupu Küləkli adaların yanından keçib. Hyum heyəti muşketlə silahlanmış əsgərlərlə gücləndirdi və iki gəmini izləmək üçün "Siford"la birləşdi, lakin bu heç bir nəticə vermədi. Buna baxmayaraq, onlar iki pirat gəmisinin Müqəddəs Kristofer adası yaxınlığında bir fransız gəmisinin batırdığını aşkar etdilər və həmçinin onların sonuncu dəfə "İspanyola adasının şimal tərəfində sürərkən" görüldüklərini bildirdilər. İki gəminin Tiç və Bonnet tərəfindən idarə olunduğuna dair heç bir dəlil olmasa da, yazıçı Anqus Konstam bunun böyük ehtimal olduğunu hesab edir.

1718-ci ilin martında, Belizin şərqində, Turneffe adasından şirin su götürərkən hər iki gəmi limana yamaykalı "Macəra" şlyupunu gördü.(ing. Adventure). Gəmi dayandırıldı və kapitan ^[en] quldurlara qoşulmağa dəvət edildi. Harriot və heyət dəvəti qəbul etdi və Tiç komandasını "Macəra"-ya göndərərək İsrail Hands -i kapitan təyin etdi. Onlar Honduras körfəzinə üzdülər, burada öz donanmalarına daha bir gəmi və dörd şlyup əlavə edildi. Aprelin 9-da Tiç gəmilərinin artan donanması "Protestant Sezar"ını talan edərək yandırdı. Onun donanması daha sonra Böyük Kaymana doğru irəlilədi və burada kiçik bir tısbağa tutan gəmi tutdular. Tiç, ehtimal ki, Havanaya üzdü və burada, kuba limanını tərk edən kiçik bir İspan gəmisini ələ keçirdi. Daha sonra Floridanın sahillərində 1715-ci ildə ispan donanmasının batmış gəmilərinə tərəf üzdülər. Tiç ələ keçirilən ispan şlyupunun heyətini orada tərk edərək, sonra şimala, Cənubi Karolinadakı Çarlz Taun limanına doğru yola düşərək, yolüstü üç gəmiyə hücum etdi.

Çarlz-Taun şəhərinin mühasirəsi

1718-ci ilin mayına qədər Tiç özünü kommodor rütbəsi ilə təltif etdi və öz güdrətinin zirvəsində idi. Həmin ayın sonunda onun donanması Cənubi Karolina əyalətindəki Çarlz Taun limanını mühasirəyə aldı. Limana girən və ya çıxan bütün gəmilər dayandı və şəhərdə patrul gəmisi olmadığından əvvəlcə onun pilot gəmisi ələ keçirildi. Beləliklə, bir neçə gün ərzində 9 gəmi ələ keçirildi, ən varlı sərnişinlər girov götürüldü. Bunlardan biri Karolina Əyalət Şurasının üzvü Samuel Ruqqun da olduğu Çarlz - Taun şəhərinin bir qrup tanınmış vətəndaşı ilə birlikdə Londona gedən "Krouli" gəmisi idi. Sərnişinlər hələ də limanda olan gəmilərlə bağlı sorğu-sual edilib, sonra isə təxminən yarım gün gəminin zirzəmisinə saxlanıldılar. Tiç əsirlərə məlumat verdi ki, donanmasının Cənubi Karolinanın koloniya hökumətindən tibbi ləvazimatlara ehtiyacı var və əgər bu tibbi ləvazimatlar təmin edilməsə, bütün əsirlər edam olunacaq, başları qubernatora göndəriləcək və ələ keçirilən bütün gəmilər yandırılacaqdır.

Raq Tiç-in tələbləri ilə razılaşdı və cənab Marksa və iki dəniz qulduruna tibbi ləvazimatları toplamaq üçün iki gün vaxt verildi. Tiç donanmasını və ələ keçirilən gəmiləri qurudan təxminən beş-altı mil məsafəyə köçürtdü. Üç gündən sonra Marks tərəfindən göndərilən qasid donanmaya qayıtdı; Marksın qayığı batdı və onların Çarlz Taun şəhərinə çatmasını gecikdirdi. Tiç daha iki gün möhlət verdi, amma onun istəyi yerinə yetirilmədi. Belə olduqda, o, dənizçi yoldaşlarını iclasa çağırdı və səkkiz gəmini limana gətirərək şəhərdə çaxnaşma yaratdı. Marks nəhayət donanmaya qayıdanda baş verənləri izah etdi. Gəldikdən sonra o, quldurların tələblərini qubernatora təqdim etdi və tibbi ləvazimatlar tezliklə toplanmışdı, lakin onu müşayiət etmək üçün göndərilən iki piratı tapmaq çətin olmuşdu, çünki onlar dostları ilə içki içməklə məşğul idilər və sonda onları sərxoş halda tapmışdılar.

Tiç sövdələşmənin özünə aid olan hissəsini yerinə yetirdi və əsir götürdüyü gəmiləri və əsirlərini buraxmış, lakin bununla belə, onların üzərində olan qiymətli əşyalarını, o cümlədən bəzilərinin geyindiyi bahalı paltarları əlindən aldı.

Bofort körfəzi

Silahlı Qarasaqqal, naməlum rəssam, 1895

Çarlz-Taunda olarkən Tiç öyrəndi ki, Vuds Rocers Vest-Hindi dəniz quldurlarından təmizləmək əmri alıb və bir neçə manovarla (iri döyüş gəmisi) İngiltərəni tərk edib. Tiçin donanması Atlantik sahilləri boyunca şimala üzdü və Şimali Karolina sahillərindəki Toseyl buxtasına) (ümumiyyətlə Bofort körfəzi kimi tanınır) daxil oldu. Orada onlar gəmilərini təmizləmək niyyətində idilər, lakin 1718-ci il iyunun 10-da "Kraliça Annanın qisası" gəmisi qumlu sahildə saya oturdu. Bu zaman əsas maçtası sınmış və bir çox taxta dayaqları zədələmişdi. İsrail Hands komandanlığı altında "Macəra" slyupu da dayaz yerdə saya oturduvə hər iki gəmi elə zədələnmişdi ki, onları təmir etmək mümkünsüz idi. Yalnız "Qisas" gəmisi və ələ keçirilən ispan şlyupu toxunulmaz qaldı.

Əfv olunma

Bir anda Tiç kralın əfv təklifindən xəbərdar oldu və çox güman ki, Bonnetə onu qəbul etməyə hazır olduğunu bildirdi. Əfv 1718-ci il sentyabrın 5-dən gec olmayaraq təslim olan bütün dəniz quldurları üçün qüvvədə idi, lakin toxunulmazlığın yalnız yanvarın 5-dən əvvəl törədilmiş cinayətlərə görə verilməsi şərtini ehtiva edirdi. Nəzəri olaraq bu, Bonnet və Tiçi Çarlz Taun limanındakı hərəkətlərinə görə asılma riski ilə üz-üzə qoysa da, əksər hakimiyyət dairələri belə şərtlərdən vaz keçə bilərdilər. Tiç qubernator Çarlz İdenin etibar edə biləcəyi bir adam olduğuna inanırdı, lakin buna əmin olmaq üçün başqa kapitanın başına nə gələcəyini görmək qərarına gəldi.

"Kraliça Annanın qisası" gəmisi batdıqdan sonra Bonnet "İntiqam" gəmisini tərk etdi və dərhal kiçik yelkənli gəmi ilə Bas şəhərinə yola düşdü və burada o, qubernator Edenə təslim olduqdan sonra əfv olundu. Daha sonra o, "İntiqam" və heyətin qalan hissəsini toplamaq üçün Bofort körfəzinə qayıtdı və kaper patentini əldə etmək üçün Sent Tomas adasına üzmək niyyətində idi. Bədbəxtlikdən, Tiç gəmini qiymətli əşyalardan və ləvazimatlardan məhrum etmiş və heyəti sahilə endirmişdi. Bonnet qisas almağa getdi, lakin onu tapa bilmədi. O, komandası ilə birlikdə piratlığa qayıtdı və 27 sentyabr 1718-ci ildə Keyp Fiar çayının ağzında tutuldu. Çarlz Taunda dörd nəfərdən başqa piratların hamısı mühakimə olunduqdan sonra asıldı.

Ocracoke Boğazı, Tiç bazası, 1775-ci il xəritəsində.

Okrakok körfəzinə əlində qalan şlyupla zməzdən əvvəl Tiç materikdən bir liqa uzaqlıqda yerləşən kiçik qumlu adaya təxminən 25 nəfəri endirdi. Ola bilsin ki, o, kapitanlarının onun planları haqqında hər hansı məlumat əldə etdikləri halında, yarana biləcək hər hansı etirazı yatırtmaq üçün bunu etdi. Bonnet onları iki gün sonra xilas etdi. Tiç Bata tərəf yolunu davam etdi, burada 1718-ci ilin iyununda - Bonnet dənizə getdikdən cəmi bir neçə gün sonra - o və kifayət qədər azalmış heyəti Qubernatordan əfv aldılar.

O, Edenin evindən çox da uzaq olmayan Plum Point-də Bat Qrikdən şərq tərəfində Batda məskunlaşdı. Consonun hesabında, bunun üçün heç bir sübut olmasa da, yerli bir plantasiya sahibinin qızı ilə evləndiyi bildirilir. Eden Tiçə kaper kimi işləmək məqsədi ilə patent almaq üçün Seynt-Tomasa üzmək icazəsi verdi və Tiç, "Macəra" adına dəyişdirdiyi, əlində qalan şlyupun rəsmi olaraq hüquqi sahibi oldu. Avqustun sonunda o, piratlığa qayıtdı və həmin ay Pensilvaniya qubernatoru tərəfindən onun həbsinə order verildi, lakin Tiç o vaxta qədər Delaver Körfəzində çox güman ki, artıq fəaliyyət göstərirdi. O, Karib dənizindən çıxan iki fransız gəmisini ələ keçirdi, onlardan birinin heyətini digərinə köçürdü və qalan gəmini yenidən Okrakoka göndərdi. Tiç Şimali Karolinaya qayıtdı və burada özü ilə şəkər yükü ilə birlikdə əsir götürülmüş bir fransız slyupunu gətirdi. Sentyabr ayında o, Edenə dənizdə tərk edilmiş bir fransız gəmisi tapdığını bildirdi. Tez bir zamanda Tobias və gömrük müfəttişinin sədrliyi ilə vitse-admiralın məhkəməsi çağırıldı. Gəmi tərk edilmiş və dənizdə tapılmış elan edildi və onun yükündən Nayta iyirmi hoqshed şəkər, Eden üçün isə altmış hoqshed verildi; Tiç və komandası gəminin anbarında qalan qəniməti aldılar. Tiç yenidən Şimali Karolinada vətəndaş və kommersant kimi yaşamağa başladı.

Tarixçi Milton Redi yazırdı ki, Tiçin Eden ilə əlaqəsi koloniyanın Lordlar- mülkiyyətçiləri tərəfindən nə qədər az nəzarət etdiyini və koloniyanın idarəçiliyinin nə qədər zəif olduğunu göstərir. Qubernatorun ixtiyarında nə donanma, nə də ordu var idi və yalnız danışıqlar yolu ilə o, özünü Tiçdən və kiçik dəstəsindən birtəhər qoruya bilirdi. Qonşu koloniyalar Şimali Karolinaya qanunsuzluq və korrupsiya adası kimi baxırdılar və onun sakinləri öz anlayışlarına görə dəniz quldurlarının özlərindən çox da fərqlənmirdilər. Koloniyanın çarəsiz vəziyyəti Londonda diqqət çəkdi və kral administrasiyasının Lord - mülkiyyətçilərinin hakimiyyətinə son qoymaq qərarına gəlməsinin səbəblərindən biri də bu idi.

Rəssamın təsəvvür etdiyi kimi Edvard Tiç və Çarlz Veyn görüşü, 1837

Okrakok buxtası Tiçin sevimli lövbər yeri idi. Bu, şimal-şərqi Karolinanın müxtəlif yaşayış məntəqələri arasında səyahət edən gəmiləri izləmək üçün ideal bir baxış nöqtəsi idi və Tiç ilk olaraq başqa bir ingilis qulduru olan Çarlz Vanenin yaxınlaşan gəmisini orada gördü. Bir neçə ay əvvəl Veyn Vuds Rocersin təklif etdiyi əfvdən imtina etdi və ingilis kapitanın özü ilə Nassauya gətirdiyi hərbi dənizçilərdən qaçdı. O, Tiçin köhnə komandiri, həmin dövrdə artıq pirat ovçusu olmuş Benjamin Horniqold tərəfindən də təqib edildi. Tiç və Veyn İzrayıl Hənds, Robert Dil və Kaliko Cek kimi şəxsiyyətlərin müşayiəti ilə Okrakok adasının cənub ucunda bir neçə gecə keçirdilər.

Aleksander Spotsvud

Tiç və Veyn tərəfindən improvizə edilmiş şənlik geçəsi haqqında xəbəri qonşu koloniyalara yayıldıqda, Pensilvaniya qubernatoru o qədər təşvişə düşdü ki, onları tutmaq üçün iki şlyup göndərdi. Onlar heç bir uğur qazana bilmədilər, lakin Tiçin koloniyada görünməsi qubernatorun şəxsi düşmənləri Edvard Moselinin və Moris Murun rəhbərliyi altında ona qarşı birləşən Şimali Karolina kommersantların və plantatorları sevindirmədi. Onlar Virciniya ştatının qubernatoru Alexander Spotsvuda müdaxilə etmək üçün müraciət etdilər. Spotsvud həm də təqaüdə çıxdığı iddia edilən azad dəniz quldurunun və onun heyətinin yaxınlıqdakı Şimali Karolinada yaşamasından narahat idi. Tiçin heyətinin keçmiş üzvlərindən bəziləri artıq Virciniyanın bir neçə liman şəhərlərində məskunlaşmışdılar və bu, Spotsvudu iyulun 10-da bütün keçmiş quldurlardan özlərini hakimiyyət orqanlarına bəyan etmələrini, silahlarını təhvil vermələrini və üç nəfərdən çox qrupda səyahət etməmələrini tələb edən bir bəyanat yaymağa vadar etdi. Spotsvud kral koloniyasının başçısı kimi Şimali Karolina proprietar koloniyasına nifrətlə baxırdı və karolinanıların pulları qurtaran kimi özlərinin əvvəlki fəaliyyətlərinə qayıdacaqlarına şübhə etdiyi piratlara nəzarət edə biləcəklərinə inanmırdı.

Qarasaqqal, Kapitan Çarlz Consonun (London, 1725) "Ən bədnam piratların soyğun və cinayətlərinin ümumi tarixi" kitabından

Spotsvud öyrəndi ki, "Kraliça Annanın qisası" gəmisinin keçmiş kvartalmasteri Uilyam Hovard ərazidə olub və Tiçin yerini bilə biləcəyinə zənn edərək onu və iki qulunu həbs etdirdi. Spotsvudun quldurları mühakimə etmək üçün heç bir qanuni səlahiyyəti yox idi və nəticədə, Hovardın vəkili Con Hollovay, "Laym" gəmisinin kapitanı Brendə qarşı Hovardın qanunsuz həbs olunması ittiham irəli sürdü (ing. HMS Lyme). O, həmçinin, Hovardın adından haqsız şəkildə həbs edildiyini iddia edərək 500 funt sterlinq təzminat tələb etdi.

Spotsvud Şurası iddia edirdi ki, III Vilhelm nizamnaməsinə əsasən, qubernator böhran dövründə münsiflər heyəti olmadan quldurları mühakimə etmək hüququna malikdir və Tiçin mövcudluğu məhz böhrandır. Hovarda qarşı ittihamlar, əfv müddəti bitdikdən sonra, "İspaniya Kralının təbəələrinə mülkiyyətində olan bir şlyupla" törədilmiş bir neçə pirat fəaliyyətinə aid idi, lakin onların Spotsvudun yurisdiksiyasından kənarda və qanuni olaraq o zaman ona məxsus olan gəmidə baş verməsi faktına məhəl qoyulmadı. Başqa bir ittiham iki hücuma istinad etdi, bunlardan biri Hovardın qullarından birinin gəldiyinə inanılan Çarlz-Taun-Bar sahillərində bir qul gəmisinin tutulması idi. Hovard piratçılıq ittihamı ilə vitse-admirallıq məhkəməsini gözləmək üçün göndərildi, lakin Brand və onun həmkarı, kapitan Qordon ("Mirvari" gəmisindən,ing. HMS Pearl), Hollovayın iştirakı ilə mühakimə olunmaqdan imtina etdi. Qəzəblənən Holloveyin öz vəzifəsindən çəkilməkdən başqa çarəsi qalmadı və onu Spotsvudun “[Holloueydən] daha dürüst adam” adlandırdığı Virciniya baş prokuroru Con Kleyton əvəz. Hovard təqsirli bilindi və asılmağa məhkum edildi, lakin Londonun Spotsvuda 18 avqust 1718-ci il tarixindən əvvəl təslim olmuş quldurlar tərəfindən törədilmiş bütün pirat hərəkətlərini əfv etməyi tövsiyə edən əmri ilə xilas edildi.

Spotsvud Hovarddan Teçin olduğu yer haqqında qiymətli məlumat aldı və onu üçün qoşunlarını sərhəddən Şimali Karolinaya göndərməyi planlaşdırdı. O, Şimali Karolina qubernatorunu gözdən salmaq istəyən iki nəfərin - Edvard Moselinin və polkovnik Maurice Murun dəstəyini aldı. O, həmçinin Ticarət Şurasına məktub yazaraq, krallığın Tiçin tutulmasından maddi fayda əldə edə biləcəyini təklif etdi. Spotsvud əməliyyatı şəxsən maliyyələşdirdi, bəlkə də Tiçin gizli xəzinələri olduğuna inanırdı. O, "Mirvari" və "Laym" gəmilərindəki kapitan Qordon və Branda qurudan Bata getməyi əmr etdi. "Mirvari" gəmisindən leytenant Robert Maynard dənizdən şəhərə yaxınlaşmalı olan iki icarəyə götürülmüş şlyupun komandanlığını öz üzərinə götürdü. Tiçin tutulması üçün əlavə stimul dövlətdən əldə edilə bilənlərə əlavə olaraq Virciniya Assambleyasından bir mükafat təklifi idi.

Maynard noyabrın 17-də iki silahlı dəstəyə komandanlıq etməyi üzərinə götürdü. Ona 57 nəfər - "Mirvari"dən 33, "Laym"dan 24 nəfər ayrılmışdı. Maynard və "Mirvanir"dən olan bir qrup iki gəmidən böyüyünü götürdülər və ona "Ceyn" adını verdilər; qalanları isə Meynardın zabitlərindən biri cənab Haydın komandanlıq etdiyi "Reyncer"i götürdülər. İki gəminin bir neçə mülki heyət üzvü də gəmidə qalmışdı. Noyabrın 17-də onlar Keksutandan, Ceyms çayı boyunca üzdülər. İki şlyup yavaş-yavaş hərəkət edirdi, bu da Brandin qüvvələrinə Bata çatmaq üçün vaxt verdi. Brand altı gün sonra Şimali Karolinaya çatdı və noyabrın 23-də Bathdan üç mil məsafəyə çatdı. Brandin qüvvəsinə xarici əsgərlərin olmasına qarşı hər hansı yerli etiraza qarşı göndərilən polkovnik Mur və kapitan Yeremiya Veyl də daxil olmaqla bir neçə şimali karolinalı var idi. Mur Tiçin orada olub-olmadığını öyrənmək üçün şəhərə getdi və onun orada olmadığını, ancaq "hər dəqiqə" gözlənildiyi haqqında məlumat verdi. Brand daha sonra Brand qubernator Edenin evinə getdi və ona məqsədi barədə məlumat verdi. Ertəsi gün Brand Pamliko çayı ilə Okrakok körfəzinə iki kanoe göndərdi ki, orada Tiçin olub-olmadığını öyrənsin. Onlar iki gündən sonra qayıdıb orada baş verənləri xəbər verdilər.

Son döyüş

*Pirat Qarasaqqalın tutulması*, Jan Leon Jerom Ferris, 1920

Noyabrın 21-i axşam Maynard adasının daxili tərəfində lövbər salmış quldurları aşkar etdi. O, yol boyu dayandığı gəmilərdən onların mövqeyini müəyyən etdi, lakin yerli kanalları və dayaz yerləri bilmədən hücum etmək üçün səhərə qədər gözləməyi qərara aldı. Onun varlığından heç kimin xəbəri olmasın deyə körfəzdə hərəkəti dayandırdı və Tiçin dənizə çıxa bilməyəcəyinə əmin olmaq üçün hər iki yamacda müşahidəçilər yerləşdirdi. Adanın o biri tərəfində Tiç qonaqları əyləndirməklə məşğul idi və müşahidə məntəqəsi qurmamışdı. İzrael Hənds "Macəra" gəmisinin 24 dənizçisi ilə birlikdə Bathda məzuniyyətdə olduğu üçün onun heyəti də əhəmiyyətli dərəcədə azalmışdı. Conson yazırdı ki, Tiçin göyərtəsində "iyirmi beş nəfərdən çox olmayan adam" var. Daha sonra Brand rəhbərliyə məlumat verdi ki, Tiçin heyəti cəmi on doqquz nəfərdən ibarətdir.

Sübh çağı Maynardın iki şlyupu kanala daxil oldu, onlardan qabaqda dərinliyi yoxlayan kiçik bir qayıq gedirdi. Kiçik qayıq "Macəra" tərəfindən tez bir zamanda aşkar edildi və topların atış məsafəsinə çatan kimi atəşə tutuldu. Qayıq sürətlə "Ceyn"ə çəkilərkən, Tiç "Macəra"nın lövbər trosunu kəsdi. Onun heyəti yelkən açdı və "Macəra" manevr edərək öz yan bortunun toplarını Maynardın şlyuplarına tərəf yönəltdi. Hayd "Reyncer"i "Ceyn"in sol bortuna keçirtdi və hər iki gəmidə Britaniya bayrağı qaldırıldı. "Macəra" daha sonra dar bir kanala doğru yönələrək Okrako adasının sahillərinə doğru döndü. Bundan sonra nə baş verdiyi dəqiq məlum deyil. Consonç kiçik silahlarla atışma olduğunu və bundan sonra "Macəra"nın saya oturduğunu iddia etdi. Maynard lövbər saldı və sonra maneəni keçmək üçün gəmisini yüngülləşdirdi. Başqa bir versiyaya görə, həm "Ceyn",, həm də "Reyncer" saya oturdu, baxmayaraq ki, Maynard öz jurnalında bunu qeyd etməmişdi.

Nəhayət, "Macəra" silahlarını iki gəmiyə çevirdi və atəş açdı. Yan bortdan açılan top açışı dağıdıcı idi. Bir anın içində Maynard gücünün təxminən üçdə birini itirdi. "Ceyn"də təxminən 20 nəfər ya yaralanmış, ya da ölmüşdür; eyni aqibət "Ranger"-də 9 nəfərin başına gəldi. Hayd öldü, ikinci və üçüncü zabitləri ya öldü, ya da ağır yaralandı. Onun şlyupu o qədər zədələnmişdi ki, artıq hucumda heç bir rol oynamırdı. Sonra baş verənlərə dair sübutlar ziddiyyətlidir, lakin "Ceyn"dən kiçik silahlardan açılan atəş, "Macəra"-nın ön yelkənini kəsərək gəminin idarəetməni itirməsinə və saya oturması mümkün ola bilərdi. Tiçin heyrətamiz hücumundan sonra "Ceyn" və "Reyncer" də quruya düşə bilərdi; döyüş gəmisini suya kimin birinci qaytara biləcəyi yarışına çevrildi.

*Qarasaqqal Maynardın gəmilərinə* abordaja alır, Corc Edmund Varian, 1904

Maynard abordaj ərəfəsində heyətin çox hissəsini zirzəmidə gizlətdi və onlara yaxın döyüşə hazırlaşmağı əmr etdi. Tiç gəmilər arasındakı məsafənin azalmasına nəzarət edirdi və heyətinə hazır olmağı əmr etdi. “Macəra”nın abordaj qarmaqları atıldı və iki gəmi bir-birinə toxundu. Meynardın şlyupuna yaxınlaşan Tiç adamları ona butulkalardan hazırlanmış qumbara atdılar. Tüstü dağılanda Tiç öz adamlarını gəmiyə apardı və onun adamları arxa tərəfdə Maynardla birlikdə kiçik bir qrup adama atəş açdılar.

Meynardın qalan adamları qışqıraraq və atəş açaraq anbardan çıxdılar. Tich və onun heyətini çaşqınlıq içinə salmaq planı işə düşdü; quldurlar bu hücumdan özlərini itirdilər. Tiç adamlarını topladı və iki qrup Tiçin top atəşi nəticəsində ölənlərin və ya yaralananların qanına qərq olmuş göyərtədə döyüşdü. Maynard və Tiç bir-birlərinə çaxmaq silahından atəş açdılar, sonra onları kənara atdılar. Tiç özünün abordaj qılıncını çıxartdı və Meynardın qılıncını sındırmağı bacardı. Dəniz quldurları gəminin burnuna doğru sıxışdırıldılar ki, bu da “Ceyn” gəmisinin heyətinə o vaxta qədər tam təcrid olunmuş Meynard və Təçi mühasirəyə almağa imkan verdi.

Maynard yenidən atəş açmaq üçün geri çəkildikdə, Tiç ona hücum etmək üçün qabağa getdi, lakin Maynardın adamlarından biri onun boynundan zərbə endirdi. Ağır yaralanmış halda o, Maynard komandasının daha bir neçə üzvü tərəfindən hücuma məruz qalmış və öldürülmüşdür. Qalan quldurlar tezliklə təslim oldular. "Macəra"da qalanlar, kruiz kamerasını yandırmağı və gəmini partlatmağı planlaşdıran biri də daxil olmaqla, "Reyncer"in heyəti tərəfindən tutuldu. Döyüşdə itkilərin siyahısı fərqlidir; Maynard 8 adamının və 12 dəniz quldurunun öldürüldüyünü bildirdi. Brand, 10 dəniz quldurunun və Maynardın 11 adamının öldürüldüyünü bildirdi. Spotsvud isə on pirat və on kral əsgərinin öldüyünü iddia etdi.

Maynard daha sonra Tiçin cəsədinə baxış keçirərək onun bədənində beş güllə və iyirmiyə yaxın qılınc yarasını saydı. O, həmçinin cəsədin üzərində bir neçə məktub, o cümlədən Tobias Naytın məktubu tapdı. Tiçin cəsədi buxtaya atıldı və başı Meynardın şlyupun buşpritindən sonra mükafat almaq üçün asıldı. Qayıdandan sonra Tiçin başı digər dəniz quldurlarına xəbərdarlıq və digər gəmilərə göstərmək üçün Çesapik körfəzinin girişindəki dirəyə qoyulmuşdu.

İrs

Çarlz Ellesin "Piratların Öz Kitabı"nda (1837) təsvir olunduğu kimi, Meynardın şlyupunun buşpritindən asılmış Edvard Tiçin kəsilmiş başı.

Leytenant Maynard daha bir neçə gün Okrakokda qaldı, təmir işləri apardı və ölüləri dəfn etdi. Tiçin qəniməti - "şlyupların dayandığı yerdə, çayın sahilində qurulan çadırdan tapılan şəkər, kakao, indiqo boyası və pambıq Tobias Naytın anbarından tapılan şəkər və pambıqla birlikdə hərracda 2238 funt sterlinqə satıldı. Qubernator Spotsvud bu məbləğin bir hissəsini bütün əməliyyatın xərclərini ödəmək üçün istifadə etdi. Tiçin tutulması üçün pul mükafatı təxminən 400 funt sterlinq olmalı idi, lakin o, "Laym" və "Mirvari" gəmi heyətləri arasında bölündü. Kapitan Brand və əsgərləri döyüşdə iştirak etmədikləri üçün Maynard bunu son dərəcə ədalətsiz hesab edirdi. Bununla belə, o, komandasının Tiçin qənimətinin təxminən 90 funt-sterlinqini mənimsədiyi üzə çıxanda dəstəyin böyük hissəsini itirdi. Amma mükafat yalnız dörd ildən sonra ödənildi və Meynardın şücaətinə baxmayaraq, o, karyerada irəli çəkilmədi və getdikcə unuduldu.

Tiç komandasının qalan hissəsi və onun keçmiş tərəfdaşları Brend tərəfindən Bat şəhərində tutuldu və Virciniya ştatının Vilyamsberq şəhərinə aparıldı və burada piratçılıq ittihamı ilə həbs edildilər. Onlardan bəziləri qaradərili idi, bu da Spotsvudu belə halda məhkəməni necə aparmaq barədə məsləhət istəməsinə səbəb oldu. Buna baxmayaraq, 12 mart 1719-cu ildə həbs olunanların hamısı Vilyamsberqdəki Kapitol binasında admirallıq qanunu ilə mühakimə olundu. Həmin gün keçirilən məhkəmə prosesindən heç bir qeydi qalmadı, lakin 16 müttəhimdən 14-ü günahkar bilindi. Qalan iki nəfərdən biri döyüşdə zərurətdən iştirak etdiyini sübut etdi, çünki əvvəlki gecə Tiç gəmisində pirat kimi deyil, yalnız ziyafətdə qonaq kimi idi. Digəri İzrayil Hends döyüşdə iştirak etməmişdi çünki Batda aldığı güllə yarasından müalicə alırdı. O iddia etdi ki, əvvəllər bir içki məclisində yaranan mübahisə zamanı Tiç onu güllə ilə dizindən yaralamış və hələ də kralın əfv fərmanı ona şamil olunur. Qalan quldurlar isə asılmış və sonra Vilyamsbergin Kapitoli yolu boyunca dar ağacında asılan dəmir qəfəslərdə çürüyənəcən saxlanıldılar.

Qubernator İden Spotsvudun Şimali Karolinaya müdaxiləsindən şoka düşdü, Spotsvud isə öz növbəsində müdaxilədə iştirakını inkar etdi. O, Karolina əyalətində səhmdar olan Lord Karteretə müsadirə edilmiş əmlakın satışından faydalana biləcəyini yazaraq və onun maraqlarını müdafiə edərkən ölən virciniyalıların sayını Lorda xatırlatmaqla öz hərəkətlərini müdafiə etdi. O, əməliyyatın məxviliyinin düzgün addım olduğu fikrini müdafiə edərək, İdenin "planın müvəffəqiyyətinə heç bir şəkildə töhfə verə bilməyəcəyini" iddia etdi və İdenə quldurları tutmaq səlahiyyətinin kraldan gəldiyini söylədi. İden Tiç ilə əlaqəsinə görə çox tənqid edildi və onun şəriki olmaqda ittiham edildi. Spotsvud İdeni tənqid etməklə özünün müdaxiləsinin qanuniliyini gücləndirmək istəyirdi. Yazıçı Li öz kitabında belə nəticəyə gəlmişdir ki, Spotsvud çox güman ki, son məqsəd bütün fəaliyyətlərə haqq qazandırır. Lakin onun Şimali Karolinaya soxulmaq, quldurları həbs etmək, onların mallarını müsadirə etmək və hərraca çıxarmaq üçün heç bir qanuni səlahiyyətə malik deyildi.

Spotsvud Tobias Naytı Tiç ilə sui-qəsddə ittiham etdiyindən, 4 aprel 1719-cu ildə İden Naytı sorğu-sual üçün çağırdı. Bir neçə həftə əvvəl İzrail Hənds ifadə vermişdi ki, Nayt 1718-ci ilin avqustunda, Tiçin fransız gəmisini qənimət kimi Şimali Karolinaya gətirdikdən qısa müddət sonra "Macəra" gəmisində təşrif buyurmuşdu. Dörd quldur ifadə vermişdi ki, Tiç ilə birlikdə ona hədiyyələr vermək üçün Naytın evinə baş çəkiblər. Bu ifadələr və Meynardın Tiçin cibində tapdığı məktub inandırıcı görünürdü, lakin Nayt müdafiəsini bacarıqla həyata keçirdi. Çox xəstə olmasına və ölümə yaxın olmasına baxmayaraq, Nayt Spotsvudun şahidlərinin etibarlılığını şübhə altına aldı. O, İzrail Həndsin təzyiq altında ifadə verdiyini və Şimali Karolina qanunlarına əsasən, digər şahid, afrikalının ifadə verə bilməyəcəyini iddia etdi. O, şəkərin onun evində qanuni əsaslala saxlandığını edirdi və Tiç ona yalnız iş üçün, rəsmi olaraq təşrif buyurmuşdu. Komissiya Naytı bütün ittihamlar üzrə təqsirli bilməyib. Nayt elə həmin ilin sonunda vəfat etdi.

İden Nayta qarşı ittihamların onun iştirak etmədiyi bir məhkəmə prosesində ortaya çıxmasından əsəbiləşdi. Brandin müsadirə etdiyi mallar rəsmi olaraq Şimali Karolinaya məxsus idi və İden onu oğru hesab edirdi. Bu mübahisə İdenin 1722-ci il martın 17-də ölümünə qədər koloniyalar arasında davam etdi. Onun vəsiyyətnaməsində Spotsvudun əleyhdarlarından biri və Uilyam Hovardın vəkili Con Hollovey benefisiar kimi göstərilib. Elə həmin il Robert Uolpolu müdaxilə etməyə razı saldılar və o, Spotsvudu vəzifəsindən uzaqlaşdıraraq onu Hyu Drysdeyl ilə əvəz etdi.

Müasir baxışlar

Məlumdur ki, Tiç düşmənlərini qorxutmaq üçün kəllə sümüyü olan qara bayraqlar və “qanlı bayraqlar” dən istifadə edirdi. Bununla belə, adətən Qarasaqqala aid edilən ürəyi deşərək şeytana tost qaldıran buynuzlu skeleti təsvir edən şəkili, yəqin ki, o, heç vaxt istifadə etməyib. Bayraq ilk dəfə 1912-ci ildə “Mariners' Mirrors” qəzetində xatırlanıb, burada da səhvən pirat Con Kvelçə aid edilib.

Piratların rəsmi baxışları bəzən öz personajlarını tez-tez bədnam dəniz quldurları kimi təsvir edən müasir yazıçılarınkindən çox fərqlənirdi. Dəniz quldurlarına çevrilən kaperlər İngiltərə hökuməti tərəfindən ümumiyyətlə ehtiyat dəniz qüvvələri kimi qəbul edilir və bəzən fəal şəkildə həvəsləndirilirdilər; Frensis Dreyk hələ 1581-ci ildə 1.500.000 funt sterlinq dəyərində qiymətləndirilən qənimətlə dünya səyahətindən İngiltərəyə qayıdanda Kraliça Yelizaveta tərəfindən cəngavər rütbəsi aldı. Kral əfvləri müntəzəm olaraq İngiltərə müharibənin astanasında olduğu zaman verilirdi və quldurlar haqqında ictimai rəy çox vaxt rəğbətli idi, bəziləri onları himayədar kimi qəbul edirdi. İqtisadçı Piter Lison hesab edir ki, dəniz quldurları ümumiyyətlə, barbar kimi müasir romantikləşdirilmiş anlayışdan çox uzaq olan fərasətli iş adamları idi.

1718-ci ildə Vuds Rocersin Nyu-Providensə gəlməsindən və pirat respublikanın ləğvindən sonra Vest-Hinddə piratçılıq son tənəzzülə uğradı. Oğurlanmış malları satmaq üçün asan yer olmadığından, dəniz quldurları minimum gəlirlə dolanmağa məcbur oldular və britaniya, fransız və ispanlar arasında təxminən bir əsrlik dəniz müharibəsi zamanı dənizçilərin asan iş tapa bildiyi halda, müharibədən sonra kaperlər Britaniya İmperiyasının ticarət donanmalarını qorumaq üçün istifadə etdiyi güclü gəmilərlə müqayisədə azlıqda qaldılar. Qul ticarətinin populyarlığı Vest-Hind adalarının əhəmiyyətini azaltdı və bu şəraitdə piratlıq daha əvvəl olduğu kimi inkişaf edə bilməzdi.

Piratlığın qızıl dövrü başa çatdıqdan sonra Tiç və onun əməlləri əfsanələrin mövzusuna çevrildi, kitabların, filmlərin və attraksionların yaradılması üçün əsas oldu. Onun haqqında məlum olanların çoxu Çarlz Consonun 1724-cü ildə Böyük Britaniyada nəşr olunmuş “Ən bədnam dəniz quldurlarının qarətlərinin və qətllərinin ümumi tarixi” kitabına əsaslanır. Conson dövrünün piratçılığı ilə bağlı tanınmış səlahiyyətli şəxs idi və onun Enn Bonni və Meri Rid kimi şəxsiyyətləri təsvir edən qeydlərini oxumaq bu mövzu ilə maraqlanan insanlar üçün mütləq idi. Oxucular onun hekayələrindən böyük həvəslə oxuyurdular. Məhz bu səbəbdən kitabın ikinci nəşri çıxdı. Lakin Anqus Kostam hesab edirdi ki, Consonun Qarasaqqal haqqında yazıları "bu əhvalatı daha sensasiyalı etmək üçün bir qədər şişirdilmişdir". Lakin “Ümumi tarix” ümumiyyətlə etibarlı mənbə hesab olunur. Ola bilsin ki, Conson təxəllüs olub. Consonun hekayələri şəxsi və rəsmi depeşalar ilə təsdiq olunduğu üçün Li hesab edir ki, o, kim olursa olsun, rəsmi yazışmaya müəyyən bir çıxışı olub. Konstam daha irəli gedərək, Consonun ingilis dramaturqu Çarlz Conson, ya ingilis yazıçısı Çarlz Rivinqton və ya yazıçı Daniel Defo ola biləcəyini fikrini irəli sürürdü. Yazıçı Corc Vudberi 1951-ci ildə yazdığı “Piratçılığın böyük günləri" əsərində yazırdı ki, "Conson açıq-aşkar təxəllüsdür" və "onun özünün pirat olmasından şübhələnməmək mümkün deyil".

Məşhur olmasına baxmayaraq, Tiç piratların ən uğurlusu deyildi. Henri Averi varlı adam kimi təqaüdə çıxdı və Batolomyu Robertsə çatan məbləğ Tiçin talançılıqla əldə etdiyi məbləğdən 5 dəfə çox idi. Xəzinə ovçuları uzun müddətdir ki, onun əfsanəvi qızıl və gümüş dəfinəsinin hər hansı izini axtarmaqla məşğuldurlar, lakin ABŞ-nin şərq sahili boyunca tədqiq edilən çoxsaylı saytlarda tapılan heç bir şey heç vaxt onunla əlaqəli olmayıb. Bəzi əfsanələrə görə, dəniz quldurları əsiri qəniməti basdırdıqları yerdə tez-tez öldürürlər və Tiç də bu işlərdə istisna deyil. Heç bir xəzinənin tapılmaması halı qeyri-adi bir şey deyil; basdırılmış pirat xəzinələri tez-tez müasir bir mif hesab olunur, bunun doğruluğuna demək olar ki, heç bir sübut yoxdur. Mövcud qeydlərdə "Xəzinə adası" kimi uydurma hekayələrin müəlliflərinin təxəyyülü istisna olmaqla, xəzinənin basdırılmasının adi bir hal olduğunu göstərən heç bir məlumat yoxdur. Xəzinəni basdıran yeganə tanınmış pirat Uilyam Kidd idi və Tiç ilə bağlı araşdırmalar aparılan zaman tapılan yeganə xəzinə 1996-cı ildə tapılan gəminin qalıqları arasından tapılmışdı. İddialara görə bu "Kraliça Annanın qisası" gəmisi idi. 2009-cu ilə kimi, dağıntıdan 250.000-dən çox artefakt aşkar edilmişdir və onlardan bəziləri Şimali Karolinanın Dəniz muzeyində nümayiş olunur.

Tiçin ruhu haqqında müxtəlif xurafat hekayələri var. Dənizdəki izaholunmaz işıqları çox vaxt “Tiç işığı” adlandırırlar və bəzi rəvayətlərdə iddia olunur ki, bədnam pirat indi dostlarının və şeytanın onu onsuz tanımayacağından ehtiyat edərək başını axtarmaq üçün yeraltı dünyanı dolaşır. Şimali Karolinada bir söz-söhbət var ki, Tiçin kəllə sümüyü gümüş içki qabı üçün əsas kimi istifadə edilib; yerli hakim hətta 1930-cu illərdə bir axşam həmin kəllədən şərab içmişdi.

Araşdırma

2011-ci ilin əvvəlində bir qrup arxeoloq "Kraliça Annanın İntiqamı" flaqman gəmisinin dənizin dibindən çıxararkən Qarasaqqala aid olduğu güman edilən qılınc parçası tapdılar. Tapıntı qaldırdıqları zaman aşkar edilmişdir. O vaxta qədər 1718-ci ildə Şimali Karolina sahillərində batmış "Kraliça Annanın Qisası" iddia edilən qalıqları sualtı arxeoloqlar tərəfindən 10 ildən çox müddət ərzində tədqiq edilmişdi. Şimali Karolina Ştatının Mədəni İrs Departamentinin nümayəndəsinin dediyinə görə, onlar fransız dizaynlı qılıncın dəstəyinin qızıl fraqmentini tapmağa müvəffəq olublar ki, bu da çox güman ki, kapitan Qarasaqqalın özünə məxsus olub. 2011-ci il may ayının sonunda "Kraliça Annanın Qisası" lövbəri yuxarı qaldırıldı.

Filmlər

Məşhur pirat haqqında çoxlu filmlər və televiziya serialları çəkilmişdir:

" Qarasaqqal Pirat " (ing. Blackbeard, the Pirate, ABŞ, 1952) Robert Nyuton kimi .
1954-cü ildə Kapitan Kidd və Qul filmi nümayiş olundu (ing. Captain Kidd and the Slave Girl ), burada Qarasaqqal rolunu Michael Ross oynadı.
"Qarasaqqalın xəyalı" (ing. Blackbeard’s Ghost, ABŞ, 1968) Piter Ustinov kimi .
" Qarasaqqal " filmi (2006), Anqus Makfayden rolunda .
"Karib dənizinin quldurları: Qərib dalğalarda" filmi (2011), İan MakŞeyn rolunda.
2014-cü ildə " Kəllə və Sümüklər " serialında Edvard Tim rolunu Con Malkoviç canlandırır .
"Qara Yelkənlər " (2014-2017) serialında Edvard Tiç rolunu Rey Stivenson canlandırır .
" Pan: Heç bir ölkəyə səyahət " (2015) filmində Edvard Teç rolunda - Hyu Cekman .
The Lost Kingdom of the Pirates (2021) teleserialında Ceyms Oliver Uitli Edvard Teach rolunu oynayır.

Qeydlər

Ədəbiyyat

Cobbett, William; Howell, Thomas Bayly; Howell, Thomas Jones. Cobbett's complete collection of state trials and proceedings for high treason and other crimes and misdemeanors from the earliest period to the present time (1809). — London: R. Bagshaw, 1816.
Cordingly, David. Under the Black Flag: The Romance and Reality of Life Among the Pirates. — New York: Random House, 1995.
Angus Konstam. Blackbeard: America’s Most Notorious Pirate (англ.). — John Wiley & Sons, 2007. — ISBN 0-470-12821-6.
Johnson, Charles. A General History of the Robberies and Murders of the Most Notorious Pirates. — Paternoster Row, London: T Warner, 1724.
Robert E. Lee. Blackbeard the Pirate (англ.). — North Carolina: John F. Blair, 1974. — ISBN 0-89587-032-0.
Ready, Milton. The Tar Heel State: A New History of North Carolina. — University of South Carolina Press, 2020. — 424 p. — ISBN 978-1643360973.
Perry, Dan. Blackbeard: The Real Pirate of the Caribbean. — New York: Thunder's Mouth Press, 2006. — 192 с. — ISBN 1-56025-885-3.
Whedbee, Charles Harry. Blackbeard's Cup and Stories of the Outer Banks. — Winston-Salem, N.C.: J.F. Blair, 1989. — 175 с. — ISBN 978-0-89587-070-4.
Woodard, Colin. The Republic of Pirates. — First edition. — Orlando, 2007. — 383 с. — ISBN 978-0-15-101302-9.
Woodbury, George. The Great Days of Piracy (англ.). — New York: W. W. Norton & Company, 1951.

Linklər

Hugh F. Rankin. The Pirates of Colonial North Carolina (англ.). penelope.uchicago.edu. Дата обращения: 16 января 2021.
Robert E. Lee. Blackbeard the Pirate (англ.). ncpedia.org. Дата обращения: 16 января 2021.

Konstam, 2007
Blackbeard, the Pirate — IMDb səhifəsi
"Blackbeard's Ghost (1968) — IMDb". 2022-02-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-02-22.
Blackbeard — IMDb səhifəsi

[FOOTNOTEKonstam2007-1] Konstam, 2007

[2] Blackbeard, the Pirate — IMDb səhifəsi

[3] "Blackbeard's Ghost (1968) — IMDb". 2022-02-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-02-22.

[4] Blackbeard — IMDb səhifəsi