Galanthus alpinus Nərgizçiçəyikimilər Amaryllidaceae J St Hil fəsiləsinə aid bitki növü Galanthus alpinusElmi təsnifatXə

Galanthus alpinus — Nərgizçiçəyikimilər – (Amaryllidaceae J. St. –Hil.) fəsiləsinə aid bitki növü.

Galanthus alpinus

Elmi təsnifat

XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır.

???:

Galanthus alpinus

Beynəlxalq elmi adı

Galanthus alpinus Sosn., 1911

Şəkil
axtarışı

NCBI	197687
EOL	1088801

IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu “Nəsli kəsilmək təhlükəsində olanlar” kateqoriyasına aiddir – EN B1ab (i, ii, v)c(i, ii, iii)+ 2b(i)c(ii,v). Azərbaycanın nadir, Qafqazın endemik növüdür.

Qısa morfoloji təsviri

Üzərində çiçək daşıyan gövdəsinin hündürlüyü 10-20 sm-dir və yarpaqlardan uzundur; çiçəkləmə dövründən sonra yarpaqlar böyüyür. Çoxillik ot bitkisidir. Soğanaq 15 mm hündürlükdə, 8-9 (10) mm diametrində, xaricdən parlaq-qonur pulcuqludur. Yarpaqları (çiçəkləmə dövründə) tünd-göy rəngdədir, xətvari, yastı və kütdür, alt tərəfdən fırlıdır, eni 7-15 (20) mm-dir. Çiçəkyanlığının xarici yarpaqcıqları əksinəyumurtaşəkili uzunsovdurlar, uzunluğu 10-20 (25) mm olub, daxili yarpaqcıqlardan uzundur; daxili əksinə yumurtaşəkilli-pazşəkilli yarpaqcıqların uc hissəsi dayaz oyuqludur. Çiçəkyanlığının xarici yarpaqları tərs-yumurtavari, uzunsov, 10-20 (25) mm uzunluğunda, daxildəkilərdən 2 dəfə uzundur. Daxildəkilər tərs – yumurtavari, pazşəkilli, dərin olmayan, oyuqlu, təpə hissəsində yaşıl ləkə var. Meyvəsi üç yuvalı, uzunsov və ya yumru, 7-25 mm uzunluqda, 4-20 mm enində, yaşıl, tam yetişən vaxtı sarı rənglidir. Toxumcaların sayı 6-27 arasında olur. BQ qərbi, BQ Quba sahəsinin rayonlarında aşağı və orta dağ qurşağında yayılmışdır. Meşələrdə, meşə talalarında, kolluqlar arasında bitir. Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabına daxil edilmiş nadir növdür.

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri

Çiçəkləmə və meyvə əmələgəlmə dövrü fevral-mart (aprel) aylarına təsadüf edir. Soğanaqla, toxumla çoxalır. Aşağı və orta dağ qurşağında, meşədə, talada, koluqlar arasında rast gəlinir. Dekorativ bitkidir.

Yaşayış mühiti

Meşələrdə, meşə kənarında, kolluqlar arasında rast gəlinir.

Yayılması

Böyük Qafqazın Quba və qərb hissələri, Kiçik Qafqazın şimalı və mərkəzi.

Sayı və tendensiyası

sı nadirdir, antropogen amillərdən asılıdır. Fraqmentləşmiş sahənin və yaşayış mühitinin keyfiyyətinin davamlı surətdə azlaması müşahidə olunur .

Məhdudlaşdırıcı amillər

Dekorativ bitki kimi yığılması, otların biçilməsi, mal – qara tərəfindən tapdalanması.

Mühafizə tədbirləri

Xüsusi qorunma tədbirləri görülməmişdir.

İstinadlar

Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabı. Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri, II nəşr, Bakı-2013
http://redbook.az/?options=project&id=Qafqaz%20x%C9%99dic%C9%99g%C3%BCl%C3%BC^{[ölü keçid]}
Флора Азербайджана, 1952
Validə M. Əlizadə, Naibə P. Mehdiyeva, Vüqar N. Kərimov, Aidə Q. İbrahimova BÖYÜK QAFQAZIN BİTKİLƏRİ (Azərbaycan) Bakı 2019
Ибадлы О.В. 2005
Конспект флоры Кавказа, 2006

Həmçinin bax

[1] Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabı. Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri, II nəşr, Bakı-2013

[:1-2] ttp://redbook.az/?options=project&id=Qafqaz%20x%C9%99dic%C9%99g%C3%BCl%C3%BC^{[ölü keçid]}

[:0-3] Флора Азербайджана, 1952

[4] Validə M. Əlizadə, Naibə P. Mehdiyeva, Vüqar N. Kərimov, Aidə Q. İbrahimova BÖYÜK QAFQAZIN BİTKİLƏRİ (Azərbaycan) Bakı 2019

[:2-5] Ибадлы О.В. 2005

[6] Конспект флоры Кавказа, 2006