Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Lusila de Maria del Perpetuo Sokorro Qodoy Alkayyaqa (isp. Lucila de María del Perpetuo Socorro Godoy Alcayaga; 7 aprel 1889[…] – 10 yanvar 1957[…]) — əsasən Qabriela Mistral təxəllüsü ilə tanınan çilili şairə, maarifçi, diplomat, qadın hüquqları uğrunda fəal mübariz, Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı (1945).
| Qabriela Mistral | |
|---|---|
 | |
| Doğum adı | Lucila de María Godoy Alcayaga |
| Təxəllüsü | Gabriela Mistral |
| Doğum tarixi | 7 aprel 1889[…] |
| Vəfat tarixi | 10 yanvar 1957[…](67 yaşında) |
| Vəfat yeri | Hempstead, New York |
| Fəaliyyəti | şair, diplomat, müəllimə, yazıçı |
| Əsərlərinin dili | ispan dili |
| Janr | poeziya |
| Mükafatları | |
 | |
| gabrielamistral.uchile.cl | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Qabriela Mistral Çili şairəsi və pedaqoq Luiza Qodoy Alkayaqanın təxəllüsüdür. O, And silsiləsindəki yüksək dağ kəndlərinin birində dünyaya gəlmişdi. Gəzəri sənətkar-minstrel olan atası hindu tayfasından, anası isə İspaniya basklarının nəslindən idi. Ögey bacısı Evelina Luizanın mütaliəyə və ədəbiyyata marağının yaranmasında mühüm rol oynamışdı.
Evelina müəllim idi. Luiza da bacısı kimi müəllim olmaq istəyirdi. Lakin o, müvafiq təhsil ala bilməmişdi. Bunun üçün sadəcə imkan yox idi. Luiza daha çox mütaliə yolu ilə özünü yetişdirmişdi. Müəllim köməkçisi kimi işə başlayandan sonra yerli mətbuatda məqalə və şeirlərini çap etdirməyə başlamışdı.
Luizanın 18 yaşı olanda dəmiryolçu Romelio Ureto ilə nişanlanmışdı. Xasiyyətləri tutmadığından tezliklə ayrılmalı olmuşdular. Bir müddət sonra isə Ureto intihar etmişdi. Bu hadisə gənc qızın həyatında sarsıdıcı izlər buraxmışdı. Eyni zamanda onun böyük ədəbiyyata gəlməsinə təkan vermişdi. Məsələ buradadır ki, Luiza həyatının dəhşətli hadisəsi haqqında "Ölüm sonetləri" şerini yazmış və onu Santyaqoda keçirilən poeziya müsabiqəsinə göndərmişdi. Şeir müsabiqədə birinci yer tutmuşdu. Müəllif məhəbbət sonetləri yazmağın pedaqoq adına kölgə salacağından qorxaraq ilk əsərini Qabriela Mistral təxəllüsü ilə çap etdirmişdi. Təxəllüs Luizanın iki sevimli sənətkarının — italyan şairi Qabriele D`Annuntsionun adının və provansal şairi, Nobel laureatı Frederik Minstralın soyadının birləşməsindən yaranmışdı.
Təhsili
Qabrielanın ikinci məhəbbəti də uğursuzluqla nəticələnmişdi. Düzdür, bu dəfə sevdiyi adam intihar etməmişdi. Sadəcə, onu atıb varlı qadına evlənmişdi. Həyatının sonuna qədər tənha yaşayan Qabriela Mistral taleyinə yazılan tənhalığı, analıq sevinci və ailə ocağından uzaqlığını bir çox şeirlərinə mövzu seçmişdi. Şair kimi məşhurlaşmamışdan əvvəl o, pedaqoji sahədə uğur qazanmışdı. Müəllim, inspektor, Temuka şəhərindəki qadın litseyinin, nəhayət, paytaxt Santyaqo liseyinin direktoru olmuşdu. Temukada gələcəyin böyük Çili şairi Pablo Nerudaya bacardığı qədər yardım göstərməyə çalışmışdı. 1922-ci ildə Kolumbiya universiteti yanındakı İspan institutu Qabriela Mistralın "Ümidsizlik" adlı ilk şeirlər kitabını çap etmişdi. Məcmuənin adı ilə məzmunu səsləşirdi. Qüssə, kədər, ümidsizlik motivləri kəndə, kənd uşaqlarına məhəbbət və müəllimin cəmiyyətdəki yüksək missiyası haqqındakı nikbin notlarla tamamlanırdı.
İlk kitabı Qabriela Mistralı ispan dilli ölkələrdə tanıtdı. Amerika ədəbiyyatşünası Alfred Ortis-Varqas yazırdı ki, Mistral kimi bir şairin meydana çıxması "epoxal hadisədir, çünki onun şeirlərinə əbədiyyət öz möhürünü vurub". Çilidə universitet təhsili almayanların müəllim işləmələri qadağan olunanda Meksika təhsil naziri şairəni öz ölkəsinə çağırdı, məktəb və kitabxana sahəsində islahat layihəsi hazırlamağı ona həvalə etdi. Layihə uğurla həyata keçirildi. Meksikada yaşadığı illərdə Qabriela Mistral hindu sivilizasiyasının öyrənilməsinə xüsusi diqqət yetirmişdi. ABŞ və Avropa səyahətindən sonra Çiliyə qayıdanda nəhayət, vətənində də onu layiqincə qiymətləndirdilər — Mistral hökumət yanında Latın Amerikası mədəniyyəti üzrə məsləhətçi təyin edildi.
Şairənin "Zəriflik" (1924) adlı ikinci kitabı da böyük uğur qazandı. 1926-cı ildən Mistral Parisdə, Millətlər Liqasının İntellektual əməkdaşlıq komitəsində çalışırdı. Fəaliyyət sahəsinə Avropada çap olunmaq üçün Latın Amerikası ədəbiyyatından nümunələrin seçilməsi və tərcümələrinin təşkili daxil idi. 1930-1932-ci illərdə Qabriela Mistral ABŞ-nin bir sıra kolleclərində və Puerto-Riko universitetində Latın Amerikası ədəbiyyatını tədris etmişdi. Ardınca Çilinin İtaliya, İspaniya və Fransada konsulu olmuşdu. 1938-ci ildə şairənin kəskin antifaşist ruhlu "Məhvolma" kitabı işıq üzü görmüşdü. Eyni ildə o, öz xahişinə əsasən Fransadan Braziliyaya dəyişdirilmiş və konsul kimi ölkəsini Rio-de-Janeyroda təmsil etmişdi. Şairənin həyatının dəhşətli səhnələri də bu ölkə ilə bağlı olmuşdu. 1942-ci ildə yaxın dostu, faşizmdən qaçıb Braziliyaya pənah gətirən Avstriya yazıçısı Stefan Sveyq və arvadı, yarım il sonra isə dörd yaşından övladı kimi böyütdüyü 18 yaşlı qardaşı oğlu Xuan Migel burada intihar etmişdilər.
Qabriela Mistral 1945-ci ildə ədəbiyyat sahəsində Nobel mükafatına layiq görülən ilk Latın Amerikası şairi olmuşdu. Mükafat ona "bütün Latın Amerikasının idealist təşəbbüslərinin simvoluna çevrilmiş yüksək hisslər poeziyasına" görə verilmişdi. İsveç Akademiyasının üzvü Yalmar Qulberq Çili şairəsini "Latın Amerikası ədəbiyyatının şahzadəsi" adlandırmışdı. Qabriela Mistral isə minlərlə ədəbiyyat adamı içərisində fərqləndirilməsinin səbəbini şeirlərində qadınların və uşaqların səsinin eşidilməsi ilə əlaqələndirmişdi.
İkinci Dünya müharibəsindən sonra Qabriela Mistral əsasən Nyu-Yorkda yaşayırdı. 1951-ci ildə o, Çilinin milli ədəbi mükafatını almış, 1954-cü ildə isə Santyaqo universitetinin fəxri doktoru seçilmişdi. Bu münasibətlə keçirilən təntənələrə qatılmaq üçün gəldiyi Çili paytaxtında onu milli qəhrəman kimi qarşılamışdılar. Nitqini dinləmək üçün paytaxt bələdiyyəsi qarşısındakı meydanda iki yüz min nəfərdən çox həmvətəni toplaşmışdı. 1954-cü ildə Qabriela Mistralın "Məhək" adlandırdığı sonuncu şeirlər kitabı işıq üzü görmüşdü. Nyu-Yorkda vəfat edən şairə vəsiyyətinə əsasən Vətənində torpağa tapşırılmışdı. Baş daşı üzərinə şeirlərinin birindən götürülmüş "Sənətkarsız xalq ürəksiz bədən kimidir" misraları həkk olunmuşdur.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Gabriela Mistral // Encyclopædia Britannica (ing.).
- http://www.surdoc.cl/registro/19-365.
Mənbə
- Vilayət Quliyev. Ədəbiyyat sahəsində Nobel mükafatı laureatları. Bakı: "Kitab aləmi" Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2009, səh.
Xarici keçidlər
- Life and Poetry of Gabriela Mistral
- Nobel biography
- Gabriela Mistral Foundation
- Gabriela Mistral Poems
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Lusila de Maria del Perpetuo Sokorro Qodoy Alkayyaqa isp Lucila de Maria del Perpetuo Socorro Godoy Alcayaga 7 aprel 1889 10 yanvar 1957 esasen Qabriela Mistral texellusu ile taninan cilili saire maarifci diplomat qadin huquqlari ugrunda feal mubariz Edebiyyat uzre Nobel mukafati laureati 1945 Qabriela MistralDogum adi Lucila de Maria Godoy AlcayagaTexellusu Gabriela MistralDogum tarixi 7 aprel 1889 1889 04 07 Vefat tarixi 10 yanvar 1957 1957 01 10 67 yasinda Vefat yeri Hempstead New YorkFealiyyeti sair diplomat muellime yaziciEserlerinin dili ispan diliJanr poeziyaMukafatlarigabrielamistral uchile cl Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiQabriela Mistral Cili sairesi ve pedaqoq Luiza Qodoy Alkayaqanin texellusudur O And silsilesindeki yuksek dag kendlerinin birinde dunyaya gelmisdi Gezeri senetkar minstrel olan atasi hindu tayfasindan anasi ise Ispaniya basklarinin neslinden idi Ogey bacisi Evelina Luizanin mutalieye ve edebiyyata maraginin yaranmasinda muhum rol oynamisdi Evelina muellim idi Luiza da bacisi kimi muellim olmaq isteyirdi Lakin o muvafiq tehsil ala bilmemisdi Bunun ucun sadece imkan yox idi Luiza daha cox mutalie yolu ile ozunu yetisdirmisdi Muellim komekcisi kimi ise baslayandan sonra yerli metbuatda meqale ve seirlerini cap etdirmeye baslamisdi Luizanin 18 yasi olanda demiryolcu Romelio Ureto ile nisanlanmisdi Xasiyyetleri tutmadigindan tezlikle ayrilmali olmusdular Bir muddet sonra ise Ureto intihar etmisdi Bu hadise genc qizin heyatinda sarsidici izler buraxmisdi Eyni zamanda onun boyuk edebiyyata gelmesine tekan vermisdi Mesele buradadir ki Luiza heyatinin dehsetli hadisesi haqqinda Olum sonetleri serini yazmis ve onu Santyaqoda kecirilen poeziya musabiqesine gondermisdi Seir musabiqede birinci yer tutmusdu Muellif mehebbet sonetleri yazmagin pedaqoq adina kolge salacagindan qorxaraq ilk eserini Qabriela Mistral texellusu ile cap etdirmisdi Texellus Luizanin iki sevimli senetkarinin italyan sairi Qabriele D Annuntsionun adinin ve provansal sairi Nobel laureati Frederik Minstralin soyadinin birlesmesinden yaranmisdi TehsiliQabrielanin ikinci mehebbeti de ugursuzluqla neticelenmisdi Duzdur bu defe sevdiyi adam intihar etmemisdi Sadece onu atib varli qadina evlenmisdi Heyatinin sonuna qeder tenha yasayan Qabriela Mistral taleyine yazilan tenhaligi analiq sevinci ve aile ocagindan uzaqligini bir cox seirlerine movzu secmisdi Sair kimi meshurlasmamisdan evvel o pedaqoji sahede ugur qazanmisdi Muellim inspektor Temuka seherindeki qadin litseyinin nehayet paytaxt Santyaqo liseyinin direktoru olmusdu Temukada geleceyin boyuk Cili sairi Pablo Nerudaya bacardigi qeder yardim gostermeye calismisdi 1922 ci ilde Kolumbiya universiteti yanindaki Ispan institutu Qabriela Mistralin Umidsizlik adli ilk seirler kitabini cap etmisdi Mecmuenin adi ile mezmunu seslesirdi Qusse keder umidsizlik motivleri kende kend usaqlarina mehebbet ve muellimin cemiyyetdeki yuksek missiyasi haqqindaki nikbin notlarla tamamlanirdi Ilk kitabi Qabriela Mistrali ispan dilli olkelerde tanitdi Amerika edebiyyatsunasi Alfred Ortis Varqas yazirdi ki Mistral kimi bir sairin meydana cixmasi epoxal hadisedir cunki onun seirlerine ebediyyet oz mohurunu vurub Cilide universitet tehsili almayanlarin muellim islemeleri qadagan olunanda Meksika tehsil naziri saireni oz olkesine cagirdi mekteb ve kitabxana sahesinde islahat layihesi hazirlamagi ona hevale etdi Layihe ugurla heyata kecirildi Meksikada yasadigi illerde Qabriela Mistral hindu sivilizasiyasinin oyrenilmesine xususi diqqet yetirmisdi ABS ve Avropa seyahetinden sonra Ciliye qayidanda nehayet veteninde de onu layiqince qiymetlendirdiler Mistral hokumet yaninda Latin Amerikasi medeniyyeti uzre meslehetci teyin edildi Sairenin Zeriflik 1924 adli ikinci kitabi da boyuk ugur qazandi 1926 ci ilden Mistral Parisde Milletler Liqasinin Intellektual emekdasliq komitesinde calisirdi Fealiyyet sahesine Avropada cap olunmaq ucun Latin Amerikasi edebiyyatindan numunelerin secilmesi ve tercumelerinin teskili daxil idi 1930 1932 ci illerde Qabriela Mistral ABS nin bir sira kolleclerinde ve Puerto Riko universitetinde Latin Amerikasi edebiyyatini tedris etmisdi Ardinca Cilinin Italiya Ispaniya ve Fransada konsulu olmusdu 1938 ci ilde sairenin keskin antifasist ruhlu Mehvolma kitabi isiq uzu gormusdu Eyni ilde o oz xahisine esasen Fransadan Braziliyaya deyisdirilmis ve konsul kimi olkesini Rio de Janeyroda temsil etmisdi Sairenin heyatinin dehsetli sehneleri de bu olke ile bagli olmusdu 1942 ci ilde yaxin dostu fasizmden qacib Braziliyaya penah getiren Avstriya yazicisi Stefan Sveyq ve arvadi yarim il sonra ise dord yasindan ovladi kimi boyutduyu 18 yasli qardasi oglu Xuan Migel burada intihar etmisdiler Qabriela Mistral 1945 ci ilde edebiyyat sahesinde Nobel mukafatina layiq gorulen ilk Latin Amerikasi sairi olmusdu Mukafat ona butun Latin Amerikasinin idealist tesebbuslerinin simvoluna cevrilmis yuksek hissler poeziyasina gore verilmisdi Isvec Akademiyasinin uzvu Yalmar Qulberq Cili sairesini Latin Amerikasi edebiyyatinin sahzadesi adlandirmisdi Qabriela Mistral ise minlerle edebiyyat adami icerisinde ferqlendirilmesinin sebebini seirlerinde qadinlarin ve usaqlarin sesinin esidilmesi ile elaqelendirmisdi Ikinci Dunya muharibesinden sonra Qabriela Mistral esasen Nyu Yorkda yasayirdi 1951 ci ilde o Cilinin milli edebi mukafatini almis 1954 cu ilde ise Santyaqo universitetinin fexri doktoru secilmisdi Bu munasibetle kecirilen tentenelere qatilmaq ucun geldiyi Cili paytaxtinda onu milli qehreman kimi qarsilamisdilar Nitqini dinlemek ucun paytaxt belediyyesi qarsisindaki meydanda iki yuz min neferden cox hemveteni toplasmisdi 1954 cu ilde Qabriela Mistralin Mehek adlandirdigi sonuncu seirler kitabi isiq uzu gormusdu Nyu Yorkda vefat eden saire vesiyyetine esasen Veteninde torpaga tapsirilmisdi Bas dasi uzerine seirlerinin birinden goturulmus Senetkarsiz xalq ureksiz beden kimidir misralari hekk olunmusdur IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Gabriela Mistral Encyclopaedia Britannica ing http www surdoc cl registro 19 365 MenbeVilayet Quliyev Edebiyyat sahesinde Nobel mukafati laureatlari Baki Kitab alemi Nesriyyat Poliqrafiya Merkezi 2009 seh Xarici kecidlerLife and Poetry of Gabriela Mistral Nobel biography Gabriela Mistral Foundation Gabriela Mistral PoemsHemcinin bax