Prosper Merime fr Prosper Mérimée 28 sentyabr 1803 23 sentyabr 1870 XIX əsr məşhur fransız yazıçısı Fransa Akademiyasını

Prosper Merime (fr. Prosper Mérimée; 28 sentyabr 1803 – 23 sentyabr 1870) — XIX əsr məşhur fransız yazıçısı, Fransa Akademiyasının üzvü.

Prosper Merime
fr. Prosper Mérimée

Təxəllüsü	L' Auteur du Théâtre de Clara Gazul, Clara Gazul, Joseph Lestrange, Hyacinthe Maglanovich
Doğum tarixi	28 sentyabr 1803
Doğum yeri	Paris, Fransa
Vəfat tarixi	23 sentyabr 1870 (66 yaşında)
Vəfat yeri	Kann, Fransa
Atası	Jan Fransua Leonor Merime
Təhsili	IV Henri Liseyi^[d]
Fəaliyyəti	antropoloq, arxeoloq, tarixçi, tərcüməçi, siyasətçi, yazıçı, roman yazıçısı, rəssam, dramaturq, nasir, boyakar^[d]
Əsərlərinin dili	fransız dili
Üzvlüyü	Fransa Akademiyası (1844–1870)
Mükafatları

Prosper Merime Vikimənbədə
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Yenilik tərəfdarı, XVIII əsr ideyaları ruhuna sadiq olan kimyaçı alim və rəssam Jan Fransua Leonor Merimenin ailəsində doğulmuş Prosper erkən yaşlarından özündə gözəl zövq və incəsənət sevgisini inkişaf etdirməyə başlamışdır. Parisdə hüquq elmləri kursunu bitirən gənc Prosper əvvəlcə iyul monarxiyası dövrünün nazirlərindən qraf d’Artunun katibi olmuş, sonralar isə Fransa tarixi abidələrinin baş inspektoru təyin edilmişdir. 1830-cu ildə İspaniyaya ilk səfəri zamanı o, qraf Teba və onun xanımı ilə tanış olmuşdur. Gələcək Fransa imperatriçası Yevgeniya qraf Tebanın qızı idi.

Fransada İkinci imperiya dövründə Merime qrafinya Montihonun ailəsinin köhnə dostlarından biri kimi Tüilrilərin sarayına yaxın adam hesab olunurdu. İmperatriça Yevgeniya və III Napoleon onunla dost idilər. 1853-cü ildə Merime senator dərəcəsi almışdır.

Ədəbiyyata gəlişi

Merimenin ədəbiyyat sahəsində ilk addımı 20 yaşında yazdığı "Kromvel" tarixi dramıdır. Lakin müəllif bu əsərdən razı qalmadığına görə onu nəşr etdirməyib. 1825-ci ildə o, özünün bir neçə dramatik pyesini "Klara Qasul teatrı" başlığı altında nəşr etdirdi. Lakin mistifikasiyaları çox sevən müəllif ön sözdə qeyd edirdi ki, bu pyesləri ispancadan tərcümə edib və guya onların müəllifi səyyar truppanın naməlum aktrisasıdır. Hətta nəşrin bəzi nüsxələrinə həmin aktrisanın portreti də əlavə olunmuşdu. Əslində isə bu Merimenin qadın paltarında çəkdirdiyi öz şəkilləri idi.

Yaradıcılığı

Prosper Merime realizm dövrünün novella ustadı hesab edilir. Bu novellalarda güclü və parlaq xarakterli, orijinal naturalar, yüksək hisslərə malik insanlar təcəssüm olunur. Bunlara "Karmen", "Kolomba", "Falkone" aiddir. Mermme həm də pyeslər müəllifidir. Onun "Jakeriya" adlı pyes – xronikasında XVI əsrdəki kəndli hərəkatı təsvir edilir. Onun yeganə böyük romanı "IX Karl dövrünün xronikası" adlı əsəridir. Bu əsərdə o, Varfolomey gecəsinin hadisələrinin, katoliklərlə protestantların mübarizəsinin bədii təsvirini vermişdir.

Roman və povestləri

Guzla (fr. Guzla) – 1827
Jakeriya (fr. Jacquerie) – 1828
Karvahal ailəsi (fr. Famille Carvajal) – 1828
IX Karlın hakimiyyətinin xronikası (fr. Chronique du temps de Charles IX) – 1829
Matteo Falkone (fr. Mateo Falcone) – 1829
Tamanqo (fr. Tamango) – 1829
Toledo incisi (fr. Perles Toledo) – 1829
Etrusk vazası (fr. Vaseé trusque) – 1830
Cəhənnəm sakinləri (fr. Ames du purgatoire) – 1834
İlli Venera (fr. Vénus d’Ille) – 1837
Jaklin (fr. Jacqueline) – 1839
İkili səhv (fr. Double méprise) – 1839
Kolomba (fr. Colomba) – 1841
Karmen (fr. Carmen) – 1845
Lokis (fr. Lokis) – 1869

Ölümündən sonra çap olunan əsərləri

Mavi otaq (fr. Chambre bleue) – 1873
Son novellalar (fr. Dernières novelles) – 1873
Naməlum qadına məktublar (fr. Lettres à une inconnue) – 1874
Digər naməlum qadına məktublar (fr. Lettres à une autre inconnue) – 1875

Maraqlı faktlar

1960-cı ildə Prosper Merimenin "Matteo Falkone" hekayəsi əsasında eyniadlı film çəkmişdir.

Mənbə

Fransa Akademiyası (fr.). 1635.
Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
Catalog of the German National Library (alm.).
Mədəniyyət tarixi və nəzəriyyəsi. Ali məktəblər üçün dərslik. Bakı, Sabah nəşriyyatı (2008), 2010, 876 səh.^{[ölü keçid]}

Xarici keçidlər

Prosper Merimenin əsərləri — Lib.ru (rus.)

[_1ab93eb06b50425a-1] Fransa Akademiyası (fr.). 1635.

[_a1974c84813117bc-2] Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.

[_7a9a5b82b706ec9f-3] Catalog of the German National Library (alm.).

[4] Mədəniyyət tarixi və nəzəriyyəsi. Ali məktəblər üçün dərslik. Bakı, Sabah nəşriyyatı (2008), 2010, 876 səh.^{[ölü keçid]}