Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Professor Ceyms Moriarti (ing. Professor James Moriarty) — Şerlok Holms haqqında əsərlərin baş mənfi personajı, güclü kriminal təşkilatın rəhbəri, kriminal dünyanın dahisi. O ancaq "Sonuncu iş" hekayəsində peyda olsa da, bir çox hekayələrdə törədilən cinayətlərin arxasında məhz onun durması şübhəsizdir.
| Ceyms Moriarti | |
|---|---|
| ing. James Moriarty | |
 Professor Moriarti | |
| Yaradan | Artur Konan Doyl |
| Əsər | Şerlok Holms əsərlər seriyası |
| İlk görünmə | |
| Canlandıran | Ralf Fayns, Lourens Olivye, Aleksey Qorbunov |
| Məlumat | |
| Cinsi | kişi |
| Ölüm tarixi | 1891 |
| Ölüm yeri | |
| Milliyyəti | ingilis |
| Peşəsi | cinayətkar, universitet müəllimi[d], riyaziyyatçı |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Artur Konan Doyl Şerlok Holmsu öldürmək istəyərkən bunu məhz Moriartinin əli ilə etmişdi. Hesab olunur ki, o Moriarti personajını məhz bu səbəbdən yaratmışdı. "Sonuncu iş" hekayəsində Holmsla Moriarti Reyxenbax şəlaləsinə yıxılsalar da, Holms bu qarşıdurmadan sağ çıxır.
Personajın təsviri
"Şerlok" adı kimi "Moriarti" də qədim irland adıdır və irland köklərinə malik olan Artur Konan Doyl tərəfindən əsərlərdə irland adlarından istifadə edilməsində qeyri-adi heç nə yoxdur.
"Sonuncu iş" hekayəsində Şerlok Holms öz düşmənini "Professor Moriarti" adlandırır və onun adını bizə söyləmir. Şerlok Holmsun "dirilərək" qayıtdığı "Boş ev" hekayəsində isə məşhur detektiv öz düşmənini "Professor Ceyms Moriarti" adlandırır.
Şerlok Holms onu belə təsvir edir:
 | "O yaxşı ailədəndir, əla təhsil alıb və anadangəlmə fenomenal riyazi qabiliyyətə malikdir. Onun 21 yaşı tamam olanda o Nyüton binomu haqqında traktat yazıb Avropada məşhurlaşmışdı. Bundan sonra onu kiçik universitetlərimizdən birində riyaziyyat kafedrasına rəhbərlik etməyə çağırdılar. Onu parlaq gələcək gözləyirdi. Ancaq onun damarlarında cinayətkar qanı axır. Onda qəddarlığa irsi meyl var. Onun qeyri-adi zəkası bu meyli nəinki cilovlamır, hətta gücləndirərək onu daha təhlükəli edir. Dərs dediyi universitet şəhərciyində onun haqqında qara-qura şayiələr yayılırdı və son nəticədə o kafedradan istefa verərək Londona köçməli oldu. Burada o zabit olmağa hazırlaşam gəncləri imtahana hazırlamaqla məşğuldur." |  |
Bəzi müəlliflər hesab edirlər ki, burada "kiçik universitet" dedikdə, Lids Universiteti nəzərdə tutulur, bəziləri isə Durham Universitetini təklif edirlər.
Hadisələrin "Sonuncu iş" hekayəsindən əvvəlki illərdə cərəyan etdiyi 1914-cü ildə yazılmış "Dəhşətlər dərəsi" povestində Moriarti haqqında deyilir ki, o "Avropanın ən parlaq zəkası kimi cəhənnəm qüvvələrinə rəhbərlik edir", habelə burada professorun xarici görünüşü inspektor Makdonaldın dilindən təsvir olunur:
"Onun arıq sifəti, boz saçları və mübaliğəli nitqi var. Biz onunla vidalaşanda o oğluna qəddar və soyuq dünya ilə görüşqabağı xeyir-dua verən doğma ata kimi əlini mənim belimə qoydu".
Professor çox varlı olsa da, bunu gizlədir. Şerlok Holmsun fikrincə, onun azı iyirmi bank hesabı var və çox güman ki, əsas kapitalı hardasa Almaniyada və Fransada saxlanır.
Şerlok Holmsun dediyinə görə, Moriarti evli olmamışdı.
Şerlok Holms Professor Moriartini "Cinayət aləminin Napoleonu" adlandırır. Bu ifadə 1888–1901-ci illərdə Skotland-Yardın cinayət-axtarış bölməsinə rəhbərlik etmiş ser Robert Anderson tərəfindən 1907-ci ildə real cinayətkar Adam Uort haqqında deyilmişdi.
Personajın prototipləri
Artur Konan Doyl öz personajına riyaziyyata meyillilik kimi xüsusiyyət vermişdir. Hesab edilir ki, bu xüsusiyyəti o dostu general-mayor Dreysondan götürmüşdür.
"Dəhşət dərəsi" povestində Şerlok Holms Moriartini məşhur "oğru tutan" və cinayətkar sindikatın rəhbəri Conatan Vayldla (1725-ci ildə edam edilmişdir) müqayisə etsə də, hesab etmək olar ki, professor Moriartinin prototipi Conatan Vayld deyil, məşhur cinayətkar Adam Uortdur. Holmsşünas Vinsent Starret qeyd edir ki, bu barədə yazıçı doktor Qrey Çandler Briqqsə məlumat vermişdir.
Adam Uort 1844-cü ildə yoxsul alman yəhudilərinin ailəsində anadan olmuşdur və beş yaşında ikən valideynləri ilə birlikdə Amerikaya köçmüşdü. 14 yaşında ikən evdən qaçan Adam 1860-cı ildə Nyu-Yorka gələrək Vətəndaş müharibəsinin əvvəlində şimallıların qoşunlarına könüllü yazılır. Manassas yaxınlığında döyüşdə yaralanan Adam bizə məlum olmayan səbəbdən həlak olanların siyahısına düşür. Bu haldan müəyyən dələduz əməllər üçün istifadə edən Adam müxtəlif adlardan istifadə etsə də, son nəticədə Alan Pinkertonun Milli Detektiv Agentliyinin fərarilərin axtarışı ilə məşğul olan agentləri onu ifşa edirlər və o Nyü-Yorka qaçmalı olur.
Kriminal Nyu-Yorkda özünə banda yığan Adam qarətlərlə məşğul olur. O cinayətləri öz intellektinin köməyi ilə təşkil edir və odlu silahdan istifadə etmirdi. O öz yoldaşlarına da odlu silahdan istifadəni qadağan etmişdi.
20 noyabr 1869-cu ildə onun dəstəsi Bostonda yerləşən Boylstoun Milli Bankını qarət edərək oradan milyon dollar nağd pul və qiymətli kağızları götürüb İngiltərəyə qaçmışdılar. Bu qarət çox dəqiq edilmişdi. Bankın xəzinəsi ilə qonşu binada ofis açaraq onlar sonra ara divarı sökməklə xəzinəyə daxil ola bilmişdilər.
1871-ci ildə Paris Kommunası darmadağın ediləndən sonra Adam Parisə gələrək burada "Amerikan barı"nı açır. Bu məşhur barda fransız mətbəxi və amerikan içkilərini təklif edən səviyyəli restoran və oxu zalı var idi. Üçüncü mərtəbədə isə qeyri-qanuni qumarxana açılmışdı və polis axtarışı təhlükəsi yarananda həmin qumarxana məkanı xüsusi mexanizmlə adi kafeyə çevrilə bilirdi.
Lakin məşhur Pinkerton detektiv agentliyinin rəhbərlərindən biri olan Vilyam Pinkerton müştəri adı ilə bara gələrək Adamı ifşa edir və məşhur qarətçi 1873-cü ilin qışında Londona qaçmalı olur.
Londonun məşhur Meyfer rayonunda Henri Raymond adı altında yaşayan Uort elə buradan öz cinayətlərinə rəhbərlik edirdi. 15 il ərzində Adam Uort qarət sahəsində ixtisaslaşmış cinayət imperiyası yarada bilmişdi. Cinayətkar qruplar mürəkkəb sistem əsasında qurulmuşdu və sadə icraçılar əsl sifraişçilərin kim olduğunu bilmirdilər. Bu halda, ələ keçəcəkləri təqdirdə onlar heç bir məlumat verə bilmirdilər və polis bu cinayətlərin arxasında məhz Uortun dayandığını bilmirdi.
Adam elə qudrətli cinayətkar idi ki, onun imperiyasına məxsus olan "Şamrok" buxarlı yaxtası Cənubi Amerikanın sahil şəhərlərində yerləşən bankları soymağa çəkinmirdi.
Henri Raymond adı altında Adam Londonda əsl kübar həyat tərzi sürürdü: o at yarışları ilə maraqlanırdı və 10 atdan ibarət ilxısı da var idi. 1877-ci ildə o Londonun Klapam-Kommon rayonunda malikanə də almışdı. İkimərtəbəli evin yanındatennis kortu, tir, boulinq üçün tala da var idi. Öz mənzilində isə o dəbdəbəli qonaqlıqlar verirdi.
Pinkertonun hesablamalarına görə karyerası ərzində Adam Uort azı 2 milyon dollar qazana bilmişdi.
Artur Konan Doyl Uortun mövcudluğundan 1893-cü ilin yayında xəbər tuta bilərdi. Yazıçı artıq Şerlok Holmsu öldürməyə hazırlaşırdı və iyulun 24-də "Pel Mell qazett" 17 il əvvəl Aqnyü qalereyasından oğurlanmış rəsm haqqında məqaləsi Londonu lərzəyə salmışdı. Söhbət Geynsboronun "Corcina, Devonşir hersoginyası" tablosundan gedir. Ola bilsin ki, Doyl da bu məqaləni oxumuşdu.
Lakin Uortun prototip olmasının əleyhinə belə bir arqument də gətirmək olar ki, Moriartinin xarici görünüşü cəmi 154 sm boyu olan Uortdan kəskin şəkildə fərqlənirdi.
Lakin "Dəhşət dərəsi" povestində Doyl Uort tərəfindən tablonun oğurlanması faktını süjetin əsas qayəsinə çevirmişdi və düşünmək olar ki, burada yazıçı məhz Adam Uort tərəfindən Geynsboronun tablosunun oğurlanmasına eyham vurmuşdur.
Moriartinin prototipləri sırasında öz rəqiblərini sıradan çıxartdığı üçün mənfi reputasiyaya malik olan astronom Saymon Nyukomb, Moriarti kimi asteroidlərin dinamikası haqqında riyazi əsərin müəllifi olan Karl Fridrix Gauss və Nyüton binomu haqqında tədqiqatların müəllifi olan Srinivasa Ramanujanın da adları çəkilir.
Moriarti başqa əsərlərdə
Moriarti həm də başqa müəlliflərin (C. Norbu, C. Qardner, E. Qorovis) də Şerlok Holms haqqında yazdığı əsərlərin personajı qismində çıxış edir.
Moriarti kinoda
- Qustav Lund, "Sherlock Holmes i Livsfare" (1908)
- Buut Konvey, "The Valley of fear" ("Dəhşət dərəsi", səssiz film 1916)
- Corc Zukko, "The adventures of Sherlock Holmes" ("Şerlok Holmsun macəraları" (1939)
- Layonel Atvil, "Sherlock Holmes and the Secret Weapon" ("Şerlok Holms və gizli silah" (1943)
- Henri Deniel,"The Woman in Green"("Yaşıl geyimli qadın"(1945)
- Con Hyüston "Şerlok Holms Nyü-Yorkda" (1976)
- Lourens Olivye, "The Seven-Per-Cent Solution" ("Yeddi faizli məhlul" (1976)
- Viktor Evqrafov "Приключения Шерлока Холмса и доктора Ватсона" ("Şerlok Holms və doktor Vatsonun macəraları" (1980)
- Erik Porter "Şerlok Holmsun macəraları" (1984–85)
- Entoni Higgins, "The Young Sherlock Holmes" "Gənc Şerlok Holms" (1985)
- Pol Frimen, "Without a Clue" ("Sübutsuz" (1988)
- Entoni Endryüs, "Hands of a Murderer"("Qatilin əlləri" 1990)
- Riçard Roksburq, "The League of Extraordinary Gentlemen" ("Görkəmli centlmenlər liqası" (2003)
- Endrü Skott "Sherlock" (2010–14)
- Cared Harris, "Sherlock Holmes: A Game of Shadows" ("Şerlok Holms: Kölgələrin oyunu" (2011)
- Natali Dormer "Elementary" (2013–14)
Maraqlı faktlar
1 aprel 1981-ci ildə kəşf edilmiş 5048 nömrəli asteroidə "Asteroidin dinamikası" adlı əsər yazmış Professor Moriartinin şərəfinə Moriarti adı verilmişdir.
İstinadlar
- Doyle A. C. The Final Problem (ing.). // The Strand Magazine UK: 1893. ISSN 2044-6187
- Arxivlənmiş surət, 2021-10-26 tarixində , İstifadə tarixi: 2014-04-21.
- Daniel Jones; A. C. Gimson. Everyman's English Pronouncing Dictionary (14). London: J.M. Dent & Sons. 1977.
- , 2014-05-08 tarixində = Артур Конан Дойл. Последнее дело Холмса orijinalından (#bad_url) arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2014-04-21.
- Bowers, John F., "James Moriarty: A Forgotten Mathematician" 2015-02-04 at the Wayback Machine, 23 December 1989, New Scientist
- Rennison, Nick. Sherlock Holmes: The Unauthorized Biography. səh. 68. 2020-08-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-04-21.
- Arxivlənmiş surət, 2022-01-18 tarixində , İstifadə tarixi: 2014-04-21.
- Arxivlənmiş surət, 2019-07-17 tarixində , İstifadə tarixi: 2014-04-21.
- Schaefer, B. E., 1993, Sherlock Holmes and some astronomical connections 2022-04-22 at the Wayback Machine, Journal of the British Astronomical Association, vol 103, no. 1, pp. 30–34. For a summary of this point, see this New Scientist article 2013-10-17 at the Wayback Machine, also from 1993.
- Gauss, Carl Friedrich. Theoria motus corporum coelestium in sectionibus conicis solem ambientium. Hamburg, Germany: Friedrich Perthes and I.H. Besser. 1809. 2020-08-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-04-21., as described in Donald Teets, Karen Whitehead, 1999 "The Discovery of Ceres: How Gauss Became Famous", Mathematics Magazine, vol 72, no 2 (April 1999), pp. 83–93
- "Ramanujan Psi Sum". Mathworld.wolfram.com. 19 January 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 30 January 2011.
- Kanigel, R. . Scribner. 1991. səh. 168. ISBN .
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Professor Ceyms Moriarti ing Professor James Moriarty Serlok Holms haqqinda eserlerin bas menfi personaji guclu kriminal teskilatin rehberi kriminal dunyanin dahisi O ancaq Sonuncu is hekayesinde peyda olsa da bir cox hekayelerde toredilen cinayetlerin arxasinda mehz onun durmasi subhesizdir Ceyms Moriartiing James MoriartyProfessor MoriartiYaradan Artur Konan DoylEser Serlok Holms eserler seriyasiIlk gorunmeCanlandiran Ralf Fayns Lourens Olivye Aleksey QorbunovMelumatCinsi kisiOlum tarixi 1891Olum yeri Reyxenbax selalesiMilliyyeti ingilisPesesi cinayetkar universitet muellimi d riyaziyyatci Vikianbarda elaqeli mediafayllar Artur Konan Doyl Serlok Holmsu oldurmek isteyerken bunu mehz Moriartinin eli ile etmisdi Hesab olunur ki o Moriarti personajini mehz bu sebebden yaratmisdi Sonuncu is hekayesinde Holmsla Moriarti Reyxenbax selalesine yixilsalar da Holms bu qarsidurmadan sag cixir Personajin tesviri Serlok adi kimi Moriarti de qedim irland adidir ve irland koklerine malik olan Artur Konan Doyl terefinden eserlerde irland adlarindan istifade edilmesinde qeyri adi hec ne yoxdur Sonuncu is hekayesinde Serlok Holms oz dusmenini Professor Moriarti adlandirir ve onun adini bize soylemir Serlok Holmsun dirilerek qayitdigi Bos ev hekayesinde ise meshur detektiv oz dusmenini Professor Ceyms Moriarti adlandirir Serlok Holms onu bele tesvir edir O yaxsi ailedendir ela tehsil alib ve anadangelme fenomenal riyazi qabiliyyete malikdir Onun 21 yasi tamam olanda o Nyuton binomu haqqinda traktat yazib Avropada meshurlasmisdi Bundan sonra onu kicik universitetlerimizden birinde riyaziyyat kafedrasina rehberlik etmeye cagirdilar Onu parlaq gelecek gozleyirdi Ancaq onun damarlarinda cinayetkar qani axir Onda qeddarliga irsi meyl var Onun qeyri adi zekasi bu meyli neinki cilovlamir hetta guclendirerek onu daha tehlukeli edir Ders dediyi universitet seherciyinde onun haqqinda qara qura sayieler yayilirdi ve son neticede o kafedradan istefa vererek Londona kocmeli oldu Burada o zabit olmaga hazirlasam gencleri imtahana hazirlamaqla mesguldur Bezi muellifler hesab edirler ki burada kicik universitet dedikde Lids Universiteti nezerde tutulur bezileri ise Durham Universitetini teklif edirler Hadiselerin Sonuncu is hekayesinden evvelki illerde cereyan etdiyi 1914 cu ilde yazilmis Dehsetler deresi povestinde Moriarti haqqinda deyilir ki o Avropanin en parlaq zekasi kimi cehennem quvvelerine rehberlik edir habele burada professorun xarici gorunusu inspektor Makdonaldin dilinden tesvir olunur Onun ariq sifeti boz saclari ve mubaligeli nitqi var Biz onunla vidalasanda o ogluna qeddar ve soyuq dunya ile gorusqabagi xeyir dua veren dogma ata kimi elini menim belime qoydu Professor cox varli olsa da bunu gizledir Serlok Holmsun fikrince onun azi iyirmi bank hesabi var ve cox guman ki esas kapitali hardasa Almaniyada ve Fransada saxlanir Serlok Holmsun dediyine gore Moriarti evli olmamisdi Serlok Holms Professor Moriartini Cinayet aleminin Napoleonu adlandirir Bu ifade 1888 1901 ci illerde Skotland Yardin cinayet axtaris bolmesine rehberlik etmis ser Robert Anderson terefinden 1907 ci ilde real cinayetkar Adam Uort haqqinda deyilmisdi Personajin prototipleriArtur Konan Doyl oz personajina riyaziyyata meyillilik kimi xususiyyet vermisdir Hesab edilir ki bu xususiyyeti o dostu general mayor Dreysondan goturmusdur Dehset deresi povestinde Serlok Holms Moriartini meshur ogru tutan ve cinayetkar sindikatin rehberi Conatan Vayldla 1725 ci ilde edam edilmisdir muqayise etse de hesab etmek olar ki professor Moriartinin prototipi Conatan Vayld deyil meshur cinayetkar Adam Uortdur Holmssunas Vinsent Starret qeyd edir ki bu barede yazici doktor Qrey Candler Briqqse melumat vermisdir Adam Uort 1844 cu ilde yoxsul alman yehudilerinin ailesinde anadan olmusdur ve bes yasinda iken valideynleri ile birlikde Amerikaya kocmusdu 14 yasinda iken evden qacan Adam 1860 ci ilde Nyu Yorka gelerek Vetendas muharibesinin evvelinde simallilarin qosunlarina konullu yazilir Manassas yaxinliginda doyusde yaralanan Adam bize melum olmayan sebebden helak olanlarin siyahisina dusur Bu haldan mueyyen deleduz emeller ucun istifade eden Adam muxtelif adlardan istifade etse de son neticede Alan Pinkertonun Milli Detektiv Agentliyinin ferarilerin axtarisi ile mesgul olan agentleri onu ifsa edirler ve o Nyu Yorka qacmali olur Kriminal Nyu Yorkda ozune banda yigan Adam qaretlerle mesgul olur O cinayetleri oz intellektinin komeyi ile teskil edir ve odlu silahdan istifade etmirdi O oz yoldaslarina da odlu silahdan istifadeni qadagan etmisdi 20 noyabr 1869 cu ilde onun destesi Bostonda yerlesen Boylstoun Milli Bankini qaret ederek oradan milyon dollar nagd pul ve qiymetli kagizlari goturub Ingiltereye qacmisdilar Bu qaret cox deqiq edilmisdi Bankin xezinesi ile qonsu binada ofis acaraq onlar sonra ara divari sokmekle xezineye daxil ola bilmisdiler 1871 ci ilde Paris Kommunasi darmadagin edilenden sonra Adam Parise gelerek burada Amerikan bari ni acir Bu meshur barda fransiz metbexi ve amerikan ickilerini teklif eden seviyyeli restoran ve oxu zali var idi Ucuncu mertebede ise qeyri qanuni qumarxana acilmisdi ve polis axtarisi tehlukesi yarananda hemin qumarxana mekani xususi mexanizmle adi kafeye cevrile bilirdi Lakin meshur Pinkerton detektiv agentliyinin rehberlerinden biri olan Vilyam Pinkerton musteri adi ile bara gelerek Adami ifsa edir ve meshur qaretci 1873 cu ilin qisinda Londona qacmali olur Londonun meshur Meyfer rayonunda Henri Raymond adi altinda yasayan Uort ele buradan oz cinayetlerine rehberlik edirdi 15 il erzinde Adam Uort qaret sahesinde ixtisaslasmis cinayet imperiyasi yarada bilmisdi Cinayetkar qruplar murekkeb sistem esasinda qurulmusdu ve sade icracilar esl sifraiscilerin kim oldugunu bilmirdiler Bu halda ele kececekleri teqdirde onlar hec bir melumat vere bilmirdiler ve polis bu cinayetlerin arxasinda mehz Uortun dayandigini bilmirdi Adam ele qudretli cinayetkar idi ki onun imperiyasina mexsus olan Samrok buxarli yaxtasi Cenubi Amerikanin sahil seherlerinde yerlesen banklari soymaga cekinmirdi Henri Raymond adi altinda Adam Londonda esl kubar heyat terzi sururdu o at yarislari ile maraqlanirdi ve 10 atdan ibaret ilxisi da var idi 1877 ci ilde o Londonun Klapam Kommon rayonunda malikane de almisdi Ikimertebeli evin yanindatennis kortu tir boulinq ucun tala da var idi Oz menzilinde ise o debdebeli qonaqliqlar verirdi Pinkertonun hesablamalarina gore karyerasi erzinde Adam Uort azi 2 milyon dollar qazana bilmisdi Artur Konan Doyl Uortun movcudlugundan 1893 cu ilin yayinda xeber tuta bilerdi Yazici artiq Serlok Holmsu oldurmeye hazirlasirdi ve iyulun 24 de Pel Mell qazett 17 il evvel Aqnyu qalereyasindan ogurlanmis resm haqqinda meqalesi Londonu lerzeye salmisdi Sohbet Geynsboronun Corcina Devonsir hersoginyasi tablosundan gedir Ola bilsin ki Doyl da bu meqaleni oxumusdu Lakin Uortun prototip olmasinin eleyhine bele bir arqument de getirmek olar ki Moriartinin xarici gorunusu cemi 154 sm boyu olan Uortdan keskin sekilde ferqlenirdi Lakin Dehset deresi povestinde Doyl Uort terefinden tablonun ogurlanmasi faktini sujetin esas qayesine cevirmisdi ve dusunmek olar ki burada yazici mehz Adam Uort terefinden Geynsboronun tablosunun ogurlanmasina eyham vurmusdur Moriartinin prototipleri sirasinda oz reqiblerini siradan cixartdigi ucun menfi reputasiyaya malik olan astronom Saymon Nyukomb Moriarti kimi asteroidlerin dinamikasi haqqinda riyazi eserin muellifi olan Karl Fridrix Gauss ve Nyuton binomu haqqinda tedqiqatlarin muellifi olan Srinivasa Ramanujanin da adlari cekilir Moriarti basqa eserlerdeMoriarti hem de basqa muelliflerin C Norbu C Qardner E Qorovis de Serlok Holms haqqinda yazdigi eserlerin personaji qisminde cixis edir Moriarti kinodaQustav Lund Sherlock Holmes i Livsfare 1908 Buut Konvey The Valley of fear Dehset deresi sessiz film 1916 Corc Zukko The adventures of Sherlock Holmes Serlok Holmsun maceralari 1939 Layonel Atvil Sherlock Holmes and the Secret Weapon Serlok Holms ve gizli silah 1943 Henri Deniel The Woman in Green Yasil geyimli qadin 1945 Con Hyuston Serlok Holms Nyu Yorkda 1976 Lourens Olivye The Seven Per Cent Solution Yeddi faizli mehlul 1976 Viktor Evqrafov Priklyucheniya Sherloka Holmsa i doktora Vatsona Serlok Holms ve doktor Vatsonun maceralari 1980 Erik Porter Serlok Holmsun maceralari 1984 85 Entoni Higgins The Young Sherlock Holmes Genc Serlok Holms 1985 Pol Frimen Without a Clue Subutsuz 1988 Entoni Endryus Hands of a Murderer Qatilin elleri 1990 Ricard Roksburq The League of Extraordinary Gentlemen Gorkemli centlmenler liqasi 2003 Endru Skott Sherlock 2010 14 Cared Harris Sherlock Holmes A Game of Shadows Serlok Holms Kolgelerin oyunu 2011 Natali Dormer Elementary 2013 14 Maraqli faktlar1 aprel 1981 ci ilde kesf edilmis 5048 nomreli asteroide Asteroidin dinamikasi adli eser yazmis Professor Moriartinin serefine Moriarti adi verilmisdir IstinadlarDoyle A C The Final Problem ing The Strand MagazineUK 1893 ISSN 2044 6187 Arxivlenmis suret 2021 10 26 tarixinde Istifade tarixi 2014 04 21 Daniel Jones A C Gimson Everyman s English Pronouncing Dictionary 14 London J M Dent amp Sons 1977 2014 05 08 tarixinde Artur Konan Dojl Poslednee delo Holmsa orijinalindan bad url arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 04 21 Bowers John F James Moriarty A Forgotten Mathematician 2015 02 04 at the Wayback Machine 23 December 1989 New Scientist Rennison Nick Sherlock Holmes The Unauthorized Biography seh 68 2020 08 19 tarixinde Istifade tarixi 2014 04 21 Arxivlenmis suret 2022 01 18 tarixinde Istifade tarixi 2014 04 21 Arxivlenmis suret 2019 07 17 tarixinde Istifade tarixi 2014 04 21 Schaefer B E 1993 Sherlock Holmes and some astronomical connections 2022 04 22 at the Wayback Machine Journal of the British Astronomical Association vol 103 no 1 pp 30 34 For a summary of this point see this New Scientist article 2013 10 17 at the Wayback Machine also from 1993 Gauss Carl Friedrich Theoria motus corporum coelestium in sectionibus conicis solem ambientium Hamburg Germany Friedrich Perthes and I H Besser 1809 2020 08 19 tarixinde Istifade tarixi 2014 04 21 as described in Donald Teets Karen Whitehead 1999 The Discovery of Ceres How Gauss Became Famous Mathematics Magazine vol 72 no 2 April 1999 pp 83 93 Ramanujan Psi Sum Mathworld wolfram com 19 January 2018 tarixinde Istifade tarixi 30 January 2011 Kanigel R Scribner 1991 seh 168 ISBN 978 0 671 75061 9 Hemcinin baxSerlok Holms Reyxenbax selalesi Artur Konan Doyl