Pirsəid məscidi — Nardaran qəsəbəsi ərazisində yerləşən XIV əsrə aid memarlıq abidəsi. Abidə 1363—1364-cü illərdə Şirvan-Abşeron memarlıq məktəbi üslubunda inşa edilmişdir.
Pirsəid məscidi | |
---|---|
Ölkə | Azərbaycan |
Şəhər | Bakı |
Yerləşir | Sabunçu rayonu, Nardaran qəsəbəsi |
Aidiyyatı | Şirvanşahlar dövləti |
Tikilmə tarixi | 1363—1364 |
Üslubu | Şirvan-Abşeron memarlıq məktəbi |
Günbəzləri | 1 |
İstinad nöm. | 136 |
Əhəmiyyəti | Ölkə əhəmiyyətli |
Tikili müxtəlif dövrlərdə inşa edilmiş bir neçə otaqdan ibarətdir ki, bu da onların həm planlaşdırmasında, həm də müxtəlif konstruktiv həll məsələlərində özünü büruzə verir. Binanın ən qədim hissəsi qəbir və məscid otağı olan hissədir.
Tarixi
İbadət zalının giriş qapısı üzərində yerləşən, hazırda məscidin içərisində qalmış tikinti kitabında, tikilinin 1363—1364-cü illərdə inşa edildiyi göstərilmişdir.
Memarlıq xüsusiyyətləri
Tikili müxtəlif dövrlərdə inşa edilmiş bir neçə otaqdan ibarətdir ki, bu da onların həm planlaşdırmasında, həm də müxtəlif konstruktiv həll məsələlərində özünü büruzə verir. Binanın ən qədim hissəsi qəbir və məscid otağı olan hissədir. Bunu məscid otağının giriş qapısı üzərində yerləşdirilmiş, lakin, hazırda tikilinin içində qalmış kitabə də sübut edir. Bu cür kitabələr adətən binanın fasadına vurulurdu, Tikilidə kitabənin tikilinin içində qalması, məscid otağı qarşsındakı otaqların binaya sonradan əlavə edildiyini sübut edir.
Məscid otağı, tağtavanla örtülmüş düzbucaqlı otaqdan ibarətdir. Qəbirin məscidin ümumi həcminə daxil edilməsi nəticəsində otağın şimalında bir qədər izolyasiya olunmuş kiçik ərazi formalaşmışdır. Məscidin şimal hissəsinin döşəməsi, qalan hissələrin döşəməsindən 45 sm yuxarı qaldırılmışdır. Bu hissənin dam örtüyü əhəmiyyətli dərəcədə aşağıdır, tağın oxu isə, məscidin qalan hissəsinin tağ oxu ilə üst-üstə düşmür. İ. Şeblıkin belə hesab edir ki, məscidin bu hissəsi qadınlar üçün nəzərdə tutulmuşdu. Bu cür uzadılmış düzbucaq formasına malik məscid otaqlarına Abşeronun Pirşağı, Maştağa, Qala, Ramana kəndlərində də rast gəlmək mümkündür.
Mehrab, bu cür məscidlər üçün xarakterik formada əsas divarın içində cənub istiqamətində yerləşdirilmişdir. Mehrabın bu cür yerləşdirilməsinə Bakının Sınıqqala və Şeyx İbrahim məscidlərində də rast gəlmək mümkündür. Bütün pir ərazisi tağlarda yerləşdirilmiş kvadrat formalı kiçik oyuqlar vasitəsiylə işıqlandırılırdı. Sonradan iki böyük otağın divarlarında pəncərə yerləri açılmışdır.
Qəbirin yerləşdiyi kiçik otaq XIII-XIV əsr Şirvan-Abşeron memarlıq məktəbi üçün xarakterik olan oyma tənək naxışı ilə bəzədilmiş oxvari girişə malikdir. Bu cür naxışa Pirsaatçay xanəgahının və digər tikililərin interyer dekorasiyasında da rast gəlirik.
İstinadlar
- Щеблыкин, 1943. səh. 30
- Щеблыкин, 1943. səh. 31
Ədəbiyyat
- Щеблыкин, И.П. Памятники Азербайджанского зодчества эпохи Низами. Баку: Изд-во АзФАН. 1943.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Pirseid mescidi Nardaran qesebesi erazisinde yerlesen XIV esre aid memarliq abidesi Abide 1363 1364 cu illerde Sirvan Abseron memarliq mektebi uslubunda insa edilmisdir Pirseid mescidiOlke AzerbaycanSeher BakiYerlesir Sabuncu rayonu Nardaran qesebesiAidiyyati Sirvansahlar dovletiTikilme tarixi 1363 1364Uslubu Sirvan Abseron memarliq mektebiGunbezleri 1Azerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 136EhemiyyetiOlke ehemiyyetliMescidin plani Tikili muxtelif dovrlerde insa edilmis bir nece otaqdan ibaretdir ki bu da onlarin hem planlasdirmasinda hem de muxtelif konstruktiv hell meselelerinde ozunu buruze verir Binanin en qedim hissesi qebir ve mescid otagi olan hissedir TarixiIbadet zalinin giris qapisi uzerinde yerlesen hazirda mescidin icerisinde qalmis tikinti kitabinda tikilinin 1363 1364 cu illerde insa edildiyi gosterilmisdir Memarliq xususiyyetleriTikili muxtelif dovrlerde insa edilmis bir nece otaqdan ibaretdir ki bu da onlarin hem planlasdirmasinda hem de muxtelif konstruktiv hell meselelerinde ozunu buruze verir Binanin en qedim hissesi qebir ve mescid otagi olan hissedir Bunu mescid otaginin giris qapisi uzerinde yerlesdirilmis lakin hazirda tikilinin icinde qalmis kitabe de subut edir Bu cur kitabeler adeten binanin fasadina vurulurdu Tikilide kitabenin tikilinin icinde qalmasi mescid otagi qarssindaki otaqlarin binaya sonradan elave edildiyini subut edir Mescid otagi tagtavanla ortulmus duzbucaqli otaqdan ibaretdir Qebirin mescidin umumi hecmine daxil edilmesi neticesinde otagin simalinda bir qeder izolyasiya olunmus kicik erazi formalasmisdir Mescidin simal hissesinin dosemesi qalan hisselerin dosemesinden 45 sm yuxari qaldirilmisdir Bu hissenin dam ortuyu ehemiyyetli derecede asagidir tagin oxu ise mescidin qalan hissesinin tag oxu ile ust uste dusmur I Seblikin bele hesab edir ki mescidin bu hissesi qadinlar ucun nezerde tutulmusdu Bu cur uzadilmis duzbucaq formasina malik mescid otaqlarina Abseronun Pirsagi Mastaga Qala Ramana kendlerinde de rast gelmek mumkundur Mehrab bu cur mescidler ucun xarakterik formada esas divarin icinde cenub istiqametinde yerlesdirilmisdir Mehrabin bu cur yerlesdirilmesine Bakinin Siniqqala ve Seyx Ibrahim mescidlerinde de rast gelmek mumkundur Butun pir erazisi taglarda yerlesdirilmis kvadrat formali kicik oyuqlar vasitesiyle isiqlandirilirdi Sonradan iki boyuk otagin divarlarinda pencere yerleri acilmisdir Qebirin yerlesdiyi kicik otaq XIII XIV esr Sirvan Abseron memarliq mektebi ucun xarakterik olan oyma tenek naxisi ile bezedilmis oxvari girise malikdir Bu cur naxisa Pirsaatcay xanegahinin ve diger tikililerin interyer dekorasiyasinda da rast gelirik IstinadlarSheblykin 1943 seh 30 Sheblykin 1943 seh 31EdebiyyatSheblykin I P Pamyatniki Azerbajdzhanskogo zodchestva epohi Nizami Baku Izd vo AzFAN 1943