Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Patrona Xəlil (türk. Patrona Halil; 1690 – 25 noyabr 1730, Konstantinopol) — 23-cü Osmanlı sultanı III Əhmədin taxtdan endirilməsinə səbəb olan üsyanın rəhbəri.
Haqqında
Əslən albandır və təqribən 1690-cı ildə Bitolada dünyaya gəlmişdir. Gənclik illərində Yeniçəri ocağının 17-ci bölüyünə yazılmış, ocağa bağlı olduğu illərdə Niş və Vidin qalalarında Osmanlı hakimiyyətinə qarşı hazırlanan ayaqlanmalarda iştirak etmişdir. Daha sonra burdan qaçaraq İstanbula gəlmiş, bir müddət kaptan-ı dəryanın kəndxudasının Patrona adlanan gəmisində ləvənd olaraq çalışmışdır. Bu səbəblə bir çox qaynaqlarda Patrona Xəlil olaraq anılır. Bu illər ərzində işlədiyi cinayətlər səbəbilə 2 dəfə ölüm hökmü ilə cəzalandırılsa da, xilas edilmişdir. Sonuncu dəfə isə kaptan-ı dərya Qaymaq Mustafa Paşa tərəfindən xilas edilmiş, bunun qarşılığında isə onun əmriylə məşhur Patrona Xəlil üsyanını başlatmışdır.
O günlərdə İstanbulun və imperiyanın vəziyyəti ağırlaşmışdı. Belə ki, ağırlaşdırılan vergilər, rüşvətin və israfçılığın artması azmış kimi, heç bir səbəb olmadan Səfəvilər üzərinə müharibə elan edilmiş, cəbhədən ard-arda məğlubiyyət xəbərləri gəlməkdə idi. Nəhayət, Təbriz şəhərinin əldən getməsi və bu xəbərin saraydan və əhalidən gizlədilməsi öyrənildi və əhalinin etirazlarını alovlandıran Patrona Xəlil 25 sentyabr 1730 tarixində əhalini topladı. Başlayan üsyan hədəf seçilən sədrəzəm Nevşəhərli İbrahim Paşanın və onun iki kürəkəninin qətlinə, daha sonra isə dövrün padşahı Sultan Əhmədin taxtdan endirilməsinə gətirib çıxardı. Yeni padşahın taxta keçməsinə baxmayaraq Patrona Xəlil və digər üsyan rəhbərləri dövlət məsələlərinə müdaxilə etməyə, paytaxtda və ətraf bölgələrdə iğtişaş törətməyə davam edirdilər.
Nəhayət, 25 noyabr 1730 tarixində yandaşları ilə birlikdə saraya dəvət olunan Patrona Xəlil İrəvan köşkündə toplanan qurma divan məclisi əsnasında qətlə yetirildi. Ardından ikinci qapıda onları gözləyən təxminən 10 nəfər öldürüldü. Hadisələri eşidən birinci qapıdakılar isə qaçdılar. Anadoluya qaçanların ələ keçirilmələri üçün fərmanlar yazıldı. Üsyan rəhbərlərinin öldürülməsiylə şəhərdə nibi sükunət təmin edilsə də, ixtişaşlar bir müddət davam etdi.
Həmçinin baxın
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Patrona Xelil turk Patrona Halil 1690 25 noyabr 1730 Konstantinopol 23 cu Osmanli sultani III Ehmedin taxtdan endirilmesine sebeb olan usyanin rehberi Patrona Xelilin ressam Jean Baptiste Vanmour terefinden cekilen resmiHaqqindaEslen albandir ve teqriben 1690 ci ilde Bitolada dunyaya gelmisdir Genclik illerinde Yeniceri ocaginin 17 ci boluyune yazilmis ocaga bagli oldugu illerde Nis ve Vidin qalalarinda Osmanli hakimiyyetine qarsi hazirlanan ayaqlanmalarda istirak etmisdir Daha sonra burdan qacaraq Istanbula gelmis bir muddet kaptan i deryanin kendxudasinin Patrona adlanan gemisinde levend olaraq calismisdir Bu sebeble bir cox qaynaqlarda Patrona Xelil olaraq anilir Bu iller erzinde islediyi cinayetler sebebile 2 defe olum hokmu ile cezalandirilsa da xilas edilmisdir Sonuncu defe ise kaptan i derya Qaymaq Mustafa Pasa terefinden xilas edilmis bunun qarsiliginda ise onun emriyle meshur Patrona Xelil usyanini baslatmisdir O gunlerde Istanbulun ve imperiyanin veziyyeti agirlasmisdi Bele ki agirlasdirilan vergiler rusvetin ve israfciligin artmasi azmis kimi hec bir sebeb olmadan Sefeviler uzerine muharibe elan edilmis cebheden ard arda meglubiyyet xeberleri gelmekde idi Nehayet Tebriz seherinin elden getmesi ve bu xeberin saraydan ve ehaliden gizledilmesi oyrenildi ve ehalinin etirazlarini alovlandiran Patrona Xelil 25 sentyabr 1730 tarixinde ehalini topladi Baslayan usyan hedef secilen sedrezem Nevseherli Ibrahim Pasanin ve onun iki kurekeninin qetline daha sonra ise dovrun padsahi Sultan Ehmedin taxtdan endirilmesine getirib cixardi Yeni padsahin taxta kecmesine baxmayaraq Patrona Xelil ve diger usyan rehberleri dovlet meselelerine mudaxile etmeye paytaxtda ve etraf bolgelerde igtisas toretmeye davam edirdiler Nehayet 25 noyabr 1730 tarixinde yandaslari ile birlikde saraya devet olunan Patrona Xelil Irevan koskunde toplanan qurma divan meclisi esnasinda qetle yetirildi Ardindan ikinci qapida onlari gozleyen texminen 10 nefer olduruldu Hadiseleri esiden birinci qapidakilar ise qacdilar Anadoluya qacanlarin ele kecirilmeleri ucun fermanlar yazildi Usyan rehberlerinin oldurulmesiyle seherde nibi sukunet temin edilse de ixtisaslar bir muddet davam etdi Hemcinin baxinIII Ehmed Nevseherli Kureken Ibrahim Pasa Patrona Xelil usyani