Azərbaycanca AzərbaycancaБеларускі БеларускіDansk DanskDeutsch DeutschEspañola EspañolaFrançais FrançaisIndonesia IndonesiaItaliana Italiana日本語 日本語Қазақ ҚазақLietuvos LietuvosNederlands NederlandsPortuguês PortuguêsРусский Русскийසිංහල සිංහලแบบไทย แบบไทยTürkçe TürkçeУкраїнська Українська中國人 中國人United State United StateAfrikaans Afrikaans
Dəstək
www.wikimedia.az-az.nina.az

Pakistan Hərbi Qüvvələri urdu پاک ف ضائیہ Pāk Fizāʾiyah Pakistan Silahlı Qüvvələrinə tabe olan xüsusi hərbi birləşmədir

Pakistan Hərbi Hava Qüvvələri

Pakistan Hərbi Hava Qüvvələri

Pakistan Hərbi Qüvvələri (urdu پاک فِضائیہ‎—Pāk Fizāʾiyah) Pakistan Silahlı Qüvvələrinə tabe olan xüsusi hərbi birləşmədir. Əsas vəzifəsi Pakistanın hava məkanını mühafizə etmək, döyüş şəraitində isə Silahlı Qüvvələrin digər hərbi birləşmələrini hava dəstəyi ilə təmin etməkdir. Pakistan HHQ-nin aktiv şəxsi heyəti 65,000 nəfər (3 min nəfəri pilot olmaqla), ehtiyat qüvvələrinin sayı 10,000 nəfərdir.

Pakistan Hərbi Hava Qüvvələri
image
image
Növü Hərbi Hava Qüvvələri
Yaranma tarixi 14 avqust 1947 - günümüzə
Ölkə image Pakistan
Tabedir Pakistan Silahlı Qüvvələri
Vəzifəsi Pakistanın hava məkanının müdafiə olunması. Döyüş şəraitində digər hərbi birləşmələrə havadan dəstək verilməsi.
Sayı 65,000 nəfər tam heyət
10,000 nəfər ehtiyat qüvvə
Qərargah İslamabad, Pakistan
Şüarı Urdu: قوم کے لیے فخر کی علامت
"Xalq üçün qürur rəmzi"
Müharibələr Birinci Hindistan-Pakistan müharibəsi
İkinci Hindistan-Pakistan müharibəsi
Üçüncü Hindistan-Pakistan müharibəsi
Yom Kippur müharibəsi
Əfqanıstan müharibəsi
Kargil müharibəsi
Fərqlənmə nişanları image image
image image
Komandanlıq
Komandir Sohail Aman
Məşhur komandirləri Aviasiya marşalı
paf.gov.pk
image Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

1947-ci ildə əsası qoyulan HHQ indiyə qədər bir çox döyüş əməliyyatlarında iştirak etmişdir. Pakistan Konstitusiyasının 243-cü maddəsinə görə, Hərbi Hava Qüvvələrinin mülki komandanı Pakistan prezidentidir. HHQ komandanı baş nazir tərəfindən təsdiq olunduqdan sonra ölkə prezidenti tərəfindən təyin olunur. Pakistan HHQ-nin hazırkı komandanı aviasiya marşalı Sohail Amandır.

Tarix

1959 Hindistan hava hücumu

10 aprel 1959-cu ildə Pakistanda Ramazan bayramı qeyd edilərkən 106-cı eskadrilyasına məxsus "English Electric Canberra" təyyarəsi Pakistanın hava məkanına daxil olaraq kəşfiyyat çəkilişi aparmışdır. Həyəcan siqnalı verildikdən sonra Pakistan HHQ-nin 15-ci eskadrilyasına məxsus iki ədəd F-86F döyüş təyyarələri bu kəşfiyyat təyyarəsini Ravalpindi vilayətinin şəhəri üzərində vurmuşdur. Bu hadisə Pakistan HHQ-nin ilk qələbəsi hesab olunur. Hindistana məxsus kəşfiyyat təyyarəsinin hər iki pilotu təyyarə vurulmazdan əvvəl katapult etdiyinə görə, sağ qalmış, lakin pakistanlılar tərəfindən əsir götürülmüş bir müddət saxlanıldıqdan sonra azad buraxılmışdır.

Birinci Hindistan-Pakistan müharibəsi

Müharibə ərəfəsində Pakistan HHQ 12 ədəd Lockheed F-104 Starfighter, təqribən 120 ədəd North American F-86 Sabre və 20 ədəd B-57 "Kanberra" bombardmançı təyyarələrindən ibarət olmuşdur. Pakistan tərəfi müharibənin başlamasının ikinci günündən etibarən döyüş ərazisində hava üstünlüyünün tam şəkildə ələ keçirildiyini açıqlamışdır. Buna cavab olaraq, Hindistan HHQ komandanı aviasiya marşalı Arcan Sindh müharibə dövründə üç gün hava üstünlüyünün öz tərəflərində olduğunu açıqlamışdır.

Hindistan mənbələrinin verdiyi məlumata görə, Hindistan tərəfi öz təyyarələrinin əksər hissəsini yerdə itirdiyi halda, Pakistan tərəfinə məxsus təyyarələr daha çox hava döyüşlərində vurulmuşdur.

Hər iki ölkə müharibə ərzində aviasiya itkiləri ilə bağlı ziddiyyətli iddialar irəli sürmüş, yalnız bir neçə neytral mənbə hər iki ölkənin iddialarını təsdiqləmişdir. Pakistan tərəfi Hindistana məxsus 104 döyüş təyyarəsini vurduğunu və özünə məxsus 19 təyyarəni itirdiyini iddia etsə də, Hindistan tərəfi qarşı tərəfə məxsus 73 təyyarə vurduğunu və özlərinə məxsus 59 təyyarəni itirdiklərini iddia etmişdir. Müstəqil mənbələrin apardığı araşdırmaya əsasən, müharibə ərzində Pakistan HHQ təqribən 20 döyüş təyyarəsi itirdiyi halda, Hindistan HHQ-də bu göstərici 60–75 aralığında olmuşdur.

İkinci Hindistan-Pakistan müharibəsi

Şərqi Pakistan bölgəsinin müstəqillik əldə etmə istəyi 1971-ci ilin sonlarından etibarən Hindistan və Pakistanı yenidən qarşı-qarşıya gətirmişdir. 22 noyabr 1971-ci il tarixində, müharibə başlamazdan 10 gün əvvəl Pakistan HHQ-nə məxsus dörd F-86 qırıcısı Hindistan ərazisində yerləşən qruplaşmasının mövqelərinə aviasiya zərbələri endirmiş, döyüş nəticəsində dörd təyyarədən ikisi vurulmuş, biri qismən zədələnmişdir. 3 dekabrda Hindistanın Pakistana müharibə elan etməsindən sonra Pakistan Çingiz xan əməliyyatını həyata keçirmiş, Srinaqar, Ambala, Sirsa, Halvara ərazilərində yerləşən hərbi qərargahlara önləyici zərbələr endirmişdir.

15 dekabrda Dəkkə şəhərinin işğal olunmasından sonra, 17 dekabr yerli vaxtla saat 14:30-da döyüşlərin bitdiyi rəsmən açıqlanmışdır.

1973 Yom Kippur müharibəsi

Müharibə ərzində Pakistan HHQ-nin 16 pilotu Misir və Suriya tərəfindən İsrailə qarşı döyüşlərdə iştirak etmişdir. Belə pilotlardan biri olan leytenant Suriya HHQ-nə məxsus MiQ-21 döyüş təyyarəsi ilə İsrail HHQ-nə məxsus Miraj qırıcısını vurmuş və Suriya hökuməti tərəfindən mükafata layiq görülmüşdür.

1979–1988 Əfqanıstan müharibəsi

1979-cu ildə Hərbi Hava Qüvvələri komandanı, aviasiya marşalı həmin dövrdə Ordu generalı vəzifəsində xidmət edən Məhəmməd Ziyaülhaqqa verdiyi məlumata görə, Hindistan hökuməti Pakistanın şəhərində yerləşən nüvə obyektinə hücum etməyi planlaşdırırdı. Kahuta sərhədə yaxın yerləşdiyinə görə, Hindistana məxsus təyyarələr 3 dəqiqə ərzində bu əraziyə çata biləcəyi halda, Pakistana məxsus qırıcılar buradan daha uzaq məsafədə yerləşdiyinə görə, onlar əraziyə yalnız 8 dəqiqə ərzində çata bilərdilər. Buna görə də Pakistan hökuməti bu geriliyi aradan qaldırmaq məqsədilə öz döyüş aviasiyasını yeniləməyi qərara alır. Bununla da Hindistanın Kahutaya hücum edəcəyi halda, onlar da Hindistanın ərazisində yerləşən nüvə obyektinə zərbə endirməyi planlaşdırırdı. Pakistan ən uyğun seçim olan ABŞ istehsalı F-16 döyüş təyyarəsini almağı qərara alır. 1983-cü ildə F-16 qırıcılarının ilk partiyası Pakistana çatdırıldıqdan sonra, Hindistana cavab zərbəsi endirmək imkanları artmışdır.

1981-ci ildə ABŞ-la Pakistan arasında 28 F-16A və 12 F-16B döyüş təyyarəsinin çatdırılması ilə bağlı müqavilə imzalanmışdır. Sülh qapısı I və Sülh qapısı II adını alan müqavilələrə əsasən, ABŞ Pakistana ümumilikdə 40 F-16 Blok-15 qırıcısı satmışdır. Bu müqaviləyə bağlı olan sonuncu döyüş təyyarələri 1987-ci ildə Pakistana çatdırılmışdır.

1986–1988-ci illəri aralığında Pakistan F-16-ları Əfqanıstan ərazisində ən azı 8 Sovet təyyarəsi vurmuşdur. Bunlardan ilk üçü və təyyarələri olmuşdur. 14-cü eskadrilyanın pilotları isə daha 5 ədəd (ikisi Su-22, ikisi MiQ-23, biri Su-25) düşmən təyyarəsi vurmuşdur. 29 aprel 1987-ci ildə dörd Sovet MiQ-23 qırıcısı ilə iki F-16 arasında baş verən döyüş nəticəsində bir F-16 vurulmuşdur. Pilot leytenant Şahid Xan katapult edərək sağ qalmışdır.

1990–2001

6 oktyabr 1990-cı ildə Pakistan nüvə silahı proqramını davam etdirdiyi bəhanəsi ilə ABŞ bu ölkəyə silah satışına embarqo qoymuşdur. Nəticədə müasir texnologiyalara sahib olan döyüş təyyarəsinin alınması məqsədilə bir çox ölkə ilə danışıqlar aparılmışdır. 1990–1993-cü illər aralığında Pakistan Avropa ölkələrinin birgə istehsal etdiyi Panavia Tornado qırıcısını almaqdan imtina etmişdir. Polşadan MiQ-29 və Su-27-nin satılması ilə bağlı təklif gəlsə də qəbul olunmur. 1992-ci ildə əsas diqqət Fransa istehsalı Miraj 2000 qırıcısına yönəlir. 1980-ci illərin əvvəllərində də bu təyyarələr üçün təklif göndərilsə də, Fransa siyasi səbəblərə görə bu satışdan imtina etmişdi. 1994-cü ilin avqustunda İsveç JAS-39 Gripen döyüş təyyarəsini təqdim etsə də, istehsalçı SAAB şirkətinin səhmlərinin 20%-nin ABŞ-yə məxsus olduğu üçün satış baş tutmamışdır.

1992-ci ilin ortalarında Pakistan Fransa ilə 40 ədəd Miraj 2000 qırıcısının satışı ilə bağlı razılaşmağa yaxın olsa da, satış baş tutmamışdır.

1994-cü ildə Rusiyanın Suxoy və Mikoyan şirkətləri Su-27 və MiQ-29-ların satılmasının mümkün olduğunu bildirmişdir. Lakin, Pakistan hökuməti bu təklifdən imtina edərək Miraj 2000–5 döyüş təyyarələrinin satın alınması ilə bağlı danışıqlara başlamışdır. Danışıqların təqribən 40 təyyarə üçün aparıldığı bildirilmişdir.

Şimal-qərbi Pakistanda anti-terror əməliyyatları

Pakistan Ordusu 2009-cu ildə Taliban terror qruplaşmasına qarşı hücum əməliyyatına başladıqdan sonra müəyyən problemlərlə üzləşmişdir. Hücum əməliyyatlarının başlandığı elan olunduqdan sonra 2 milyona yaxın pakistanlı qaçqın düşərgələrinə köçməyə məcbur olmuşdur. Evini tərk etmək məcburiyyətində qalan məcburi köçkünlərin öz evlərinə mümkün qədər tez qayıda bilməsi üçün hərbi əməliyyatlar sürətləndirilmişdir. Pakistan HHQ terrorçulara qarşı ilk olaraq helikopterlərdən istifadə etməyə başlamışdır. Çünki, Pakistan HHQ bu vaxta qədər müharibə üçün təlim keçirdi və yeni qəbul olunmuş "anti-terror doktrinası"na hələ ki uyğunlaşma baş verməmişdi.

2009–2010-cu illərdə baş tutan Saffron Bandit adlı təlimlərdə əsas diqqət terrorizmə qarşı mübarizəyə yönəlmişdir. HHQ-nin silahlanmasına yeni qəbul edilən silahlar ordunun kəşfiyyat və müşahidə imkanlarını yüksəltmişdir. hərbi-nəqliyyat təyyarələri modernizasiya olunaraq imkanları artırılmışdır.

Pakistan HHQ Cənubi Vəziristanda yerləşən terrorçu mövqelərinə zərbə endirilməsində 200 və 900 kq-lıq aviabombalardan istifadə etmişdir.

Komandanları

  • Aviasiya vitse-marşalı Alan Perri-Kin
  • Aviasiya vitse-marşalı Riçard Atçerli
  • Aviasiya vitse-marşalı Lesli Vilyam Kannon
  • Aviasiya vitse-marşalı Artur Makdonald
  • Aviasiya marşalı Əsgər Xan
  • Aviasiya marşalı Nur Xan
  • Aviasiya marşalı Əbdül Rəhim Xan
  • Aviasiya marşalı Zəfər Çaudri
  • Baş aviasiya marşalı Zülfüqar Əli Xan
  • Baş aviasiya marşalı Ənvər Şamim
  • Baş aviasiya marşalı Camal Xan
  • Baş aviasiya marşalı Həkimullah xan Durrani
  • Baş aviasiya marşalı Faruq Firuzə Xan
  • Baş aviasiya marşalı Abbas Xattak
  • Baş aviasiya marşalı Pərviz Mehdi Qureşi
  • Baş aviasiya marşalı Muşaf Əli Mir
  • Baş aviasiya marşalı Kəlim Saadat
  • Baş aviasiya marşalı Tanvir Mahmud Əhməd
  • Baş aviasiya marşalı Rao Qəmər Süleyman
  • Baş aviasiya marşalı Tahir Rafiq Butt
  • Baş aviasiya marşalı Sohail Aman

Həmçinin bax

  • Pakistan
  • Pakistan Silahlı Qüvvələri
  • JF-17 Thunder
  • . 2018-04-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-09-08.
  • . 2012-02-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 sentyabr 2017.
  • "Air Chief Marshal Sohail Aman takes over charge of PAF". 2015-03-21 tarixində . İstifadə tarixi: 8 sentyabr 2017.
  • "History of the Pakistan Air Force 1947–1982", Pakistan Air Force Book Club, 1982
  • Fricker, John, , Flight International, 1969, səh. 89, 2012-01-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 8 sentyabr 2017
  • Fricker, John, "Pakistan's Air Power", Flight International, 1969, səh. 90, 2012-01-12 tarixində , İstifadə tarixi: 8 sentyabr 2017
  • "Arxivlənmiş surət". 2016-06-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-09-08.
  • (PDF). 27 noyabr 2010 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 sentyabr 2017. IAF and PAF combat kills 1965 War by B. Harry
  • "Arxivlənmiş surət". 2022-05-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-09-08.
  • Thomas M. Leonard. Encyclopedia of the developing world. Taylor & Francis. 2006. 806–. ISBN . 2014-07-04 tarixində . İstifadə tarixi: 8 sentyabr 2017.
  • Jagan Pillarisetti. . Bharat Rakshak. 18 noyabr 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 sentyabr 2017.
  • "Newsweek : the international newsmagazine: US edition". Newsweek: 34. 20 dekabr 1971. ISSN 0028-9604. Trying to catch the Indian Air Force napping, Yahya Khan, launched a Pakistani version of Israel's 1967 air blitz in hopes that one quick blow would cripple India's far superior air power. But India was alert and Yahya's strategy of scattering his thin air force over a dozen air fields failed!
  • M. Leonard, Thomas. Encyclopedia of the Developing World. Taylor & Francis. 2006. səh. 806. ISBN . 2017-04-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-07-13.
  • Bidanda M. Chengappa. Pakistan: Islamisation Army And Foreign Policy. APH Publishing. 1 yanvar 2004. 42–. ISBN . 2013-05-29 tarixində . İstifadə tarixi: 8 sentyabr 2017.
  • Khan, Iftikhar A. . Dawn.com. Pakistan: The Dawn Media Group. 28 may 2010. 30 may 2010 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 sentyabr 2017.
  • Shamim, M. Anwar. Cutting Edge PAF: A Former Air Chief's Reminiscences of a Developing Air Force. Vanguard Books. 2010. ISBN .
  • "F-16 Air Forces — Pakistan". F-16.net. 2011-05-29 tarixində . İstifadə tarixi: 8 sentyabr 2017.
  • John Pike. "F-16 Fighting Falcon". Globalsecurity.org. 2011-08-24 tarixində . İstifadə tarixi: 8 sentyabr 2017.
  • . 2012-01-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-09-08.
  • [1] 2012-01-15 at the Wayback Machine. PAF F-16 air kills illustrations.
  • F-16 Air Forces – Pakistan 2011-05-29 at the Wayback Machine. F-16.net.
  • How China keeps the PAF flying 2011-07-28 at the Wayback Machine. Southasiaanalysis.org.
  • "lockheed | 1992 | 1317 | Flight Archive". Flightglobal.com. 2012-01-12 tarixində . İstifadə tarixi: 8 sentyabr 2017.
  • "1994 | 1938 | Flight Archive". Flightglobal.com. 2012-03-03 tarixində . İstifadə tarixi: 8 sentyabr 2017.
  • "McDonnell Douglas Flight Archive". Flightglobal.com. 2012-01-14 tarixində . İstifadə tarixi: 8 sentyabr 2017.
  • "1994 Flight Archive". Flightglobal.com. 2012-01-13 tarixində . İstifadə tarixi: 8 sentyabr 2017.
  • U. S. hopes to give Pakistan drones within a year 2010-11-23 at the Wayback Machine. Reuters.

Xarici keçidlər

image
Vikianbarda Pakistan Hərbi Hava Qüvvələri ilə əlaqəli mediafayllar var.
  • paf.gov.pk — Pakistan Hərbi Hava Qüvvələrinin rəsmi saytı
  • PAF Falcons – Second to None
  • Pakistani Air Force aircraft and equipment of Pakistan(Air recognition)

wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer

Pakistan Herbi Quvveleri urdu پاک ف ضائیہ Pak Fizaʾiyah Pakistan Silahli Quvvelerine tabe olan xususi herbi birlesmedir Esas vezifesi Pakistanin hava mekanini muhafize etmek doyus seraitinde ise Silahli Quvvelerin diger herbi birlesmelerini hava desteyi ile temin etmekdir Pakistan HHQ nin aktiv sexsi heyeti 65 000 nefer 3 min neferi pilot olmaqla ehtiyat quvvelerinin sayi 10 000 neferdir Pakistan Herbi Hava QuvveleriNovu Herbi Hava QuvveleriYaranma tarixi 14 avqust 1947 gunumuzeOlke PakistanTabedir Pakistan Silahli QuvveleriVezifesi Pakistanin hava mekaninin mudafie olunmasi Doyus seraitinde diger herbi birlesmelere havadan destek verilmesi Sayi 65 000 nefer tam heyet 10 000 nefer ehtiyat quvveQerargah Islamabad PakistanSuari Urdu قوم کے لیے فخر کی علامت Xalq ucun qurur remzi Muharibeler Birinci Hindistan Pakistan muharibesi Ikinci Hindistan Pakistan muharibesi Ucuncu Hindistan Pakistan muharibesi Yom Kippur muharibesi Efqanistan muharibesi Kargil muharibesiFerqlenme nisanlariKomandanliqKomandir Sohail AmanMeshur komandirleri Aviasiya marsalipaf gov pk Vikianbarda elaqeli mediafayllar 1947 ci ilde esasi qoyulan HHQ indiye qeder bir cox doyus emeliyyatlarinda istirak etmisdir Pakistan Konstitusiyasinin 243 cu maddesine gore Herbi Hava Quvvelerinin mulki komandani Pakistan prezidentidir HHQ komandani bas nazir terefinden tesdiq olunduqdan sonra olke prezidenti terefinden teyin olunur Pakistan HHQ nin hazirki komandani aviasiya marsali Sohail Amandir Tarix1959 Hindistan hava hucumu 10 aprel 1959 cu ilde Pakistanda Ramazan bayrami qeyd edilerken 106 ci eskadrilyasina mexsus English Electric Canberra teyyaresi Pakistanin hava mekanina daxil olaraq kesfiyyat cekilisi aparmisdir Heyecan siqnali verildikden sonra Pakistan HHQ nin 15 ci eskadrilyasina mexsus iki eded F 86F doyus teyyareleri bu kesfiyyat teyyaresini Ravalpindi vilayetinin seheri uzerinde vurmusdur Bu hadise Pakistan HHQ nin ilk qelebesi hesab olunur Hindistana mexsus kesfiyyat teyyaresinin her iki pilotu teyyare vurulmazdan evvel katapult etdiyine gore sag qalmis lakin pakistanlilar terefinden esir goturulmus bir muddet saxlanildiqdan sonra azad buraxilmisdir Birinci Hindistan Pakistan muharibesi Muharibe erefesinde Pakistan HHQ 12 eded Lockheed F 104 Starfighter teqriben 120 eded North American F 86 Sabre ve 20 eded B 57 Kanberra bombardmanci teyyarelerinden ibaret olmusdur Pakistan terefi muharibenin baslamasinin ikinci gununden etibaren doyus erazisinde hava ustunluyunun tam sekilde ele kecirildiyini aciqlamisdir Buna cavab olaraq Hindistan HHQ komandani aviasiya marsali Arcan Sindh muharibe dovrunde uc gun hava ustunluyunun oz tereflerinde oldugunu aciqlamisdir Hindistan menbelerinin verdiyi melumata gore Hindistan terefi oz teyyarelerinin ekser hissesini yerde itirdiyi halda Pakistan terefine mexsus teyyareler daha cox hava doyuslerinde vurulmusdur Her iki olke muharibe erzinde aviasiya itkileri ile bagli ziddiyyetli iddialar ireli surmus yalniz bir nece neytral menbe her iki olkenin iddialarini tesdiqlemisdir Pakistan terefi Hindistana mexsus 104 doyus teyyaresini vurdugunu ve ozune mexsus 19 teyyareni itirdiyini iddia etse de Hindistan terefi qarsi terefe mexsus 73 teyyare vurdugunu ve ozlerine mexsus 59 teyyareni itirdiklerini iddia etmisdir Musteqil menbelerin apardigi arasdirmaya esasen muharibe erzinde Pakistan HHQ teqriben 20 doyus teyyaresi itirdiyi halda Hindistan HHQ de bu gosterici 60 75 araliginda olmusdur Ikinci Hindistan Pakistan muharibesi Serqi Pakistan bolgesinin musteqillik elde etme isteyi 1971 ci ilin sonlarindan etibaren Hindistan ve Pakistani yeniden qarsi qarsiya getirmisdir 22 noyabr 1971 ci il tarixinde muharibe baslamazdan 10 gun evvel Pakistan HHQ ne mexsus dord F 86 qiricisi Hindistan erazisinde yerlesen qruplasmasinin movqelerine aviasiya zerbeleri endirmis doyus neticesinde dord teyyareden ikisi vurulmus biri qismen zedelenmisdir 3 dekabrda Hindistanin Pakistana muharibe elan etmesinden sonra Pakistan Cingiz xan emeliyyatini heyata kecirmis Srinaqar Ambala Sirsa Halvara erazilerinde yerlesen herbi qerargahlara onleyici zerbeler endirmisdir 15 dekabrda Dekke seherinin isgal olunmasindan sonra 17 dekabr yerli vaxtla saat 14 30 da doyuslerin bitdiyi resmen aciqlanmisdir 1973 Yom Kippur muharibesi Muharibe erzinde Pakistan HHQ nin 16 pilotu Misir ve Suriya terefinden Israile qarsi doyuslerde istirak etmisdir Bele pilotlardan biri olan leytenant Suriya HHQ ne mexsus MiQ 21 doyus teyyaresi ile Israil HHQ ne mexsus Miraj qiricisini vurmus ve Suriya hokumeti terefinden mukafata layiq gorulmusdur 1979 1988 Efqanistan muharibesi 1979 cu ilde Herbi Hava Quvveleri komandani aviasiya marsali hemin dovrde Ordu generali vezifesinde xidmet eden Mehemmed Ziyaulhaqqa verdiyi melumata gore Hindistan hokumeti Pakistanin seherinde yerlesen nuve obyektine hucum etmeyi planlasdirirdi Kahuta serhede yaxin yerlesdiyine gore Hindistana mexsus teyyareler 3 deqiqe erzinde bu eraziye cata bileceyi halda Pakistana mexsus qiricilar buradan daha uzaq mesafede yerlesdiyine gore onlar eraziye yalniz 8 deqiqe erzinde cata bilerdiler Buna gore de Pakistan hokumeti bu geriliyi aradan qaldirmaq meqsedile oz doyus aviasiyasini yenilemeyi qerara alir Bununla da Hindistanin Kahutaya hucum edeceyi halda onlar da Hindistanin erazisinde yerlesen nuve obyektine zerbe endirmeyi planlasdirirdi Pakistan en uygun secim olan ABS istehsali F 16 doyus teyyaresini almagi qerara alir 1983 cu ilde F 16 qiricilarinin ilk partiyasi Pakistana catdirildiqdan sonra Hindistana cavab zerbesi endirmek imkanlari artmisdir 1981 ci ilde ABS la Pakistan arasinda 28 F 16A ve 12 F 16B doyus teyyaresinin catdirilmasi ile bagli muqavile imzalanmisdir Sulh qapisi I ve Sulh qapisi II adini alan muqavilelere esasen ABS Pakistana umumilikde 40 F 16 Blok 15 qiricisi satmisdir Bu muqavileye bagli olan sonuncu doyus teyyareleri 1987 ci ilde Pakistana catdirilmisdir 1986 1988 ci illeri araliginda Pakistan F 16 lari Efqanistan erazisinde en azi 8 Sovet teyyaresi vurmusdur Bunlardan ilk ucu ve teyyareleri olmusdur 14 cu eskadrilyanin pilotlari ise daha 5 eded ikisi Su 22 ikisi MiQ 23 biri Su 25 dusmen teyyaresi vurmusdur 29 aprel 1987 ci ilde dord Sovet MiQ 23 qiricisi ile iki F 16 arasinda bas veren doyus neticesinde bir F 16 vurulmusdur Pilot leytenant Sahid Xan katapult ederek sag qalmisdir 1990 2001 6 oktyabr 1990 ci ilde Pakistan nuve silahi proqramini davam etdirdiyi behanesi ile ABS bu olkeye silah satisina embarqo qoymusdur Neticede muasir texnologiyalara sahib olan doyus teyyaresinin alinmasi meqsedile bir cox olke ile danisiqlar aparilmisdir 1990 1993 cu iller araliginda Pakistan Avropa olkelerinin birge istehsal etdiyi Panavia Tornado qiricisini almaqdan imtina etmisdir Polsadan MiQ 29 ve Su 27 nin satilmasi ile bagli teklif gelse de qebul olunmur 1992 ci ilde esas diqqet Fransa istehsali Miraj 2000 qiricisina yonelir 1980 ci illerin evvellerinde de bu teyyareler ucun teklif gonderilse de Fransa siyasi sebeblere gore bu satisdan imtina etmisdi 1994 cu ilin avqustunda Isvec JAS 39 Gripen doyus teyyaresini teqdim etse de istehsalci SAAB sirketinin sehmlerinin 20 nin ABS ye mexsus oldugu ucun satis bas tutmamisdir 1992 ci ilin ortalarinda Pakistan Fransa ile 40 eded Miraj 2000 qiricisinin satisi ile bagli razilasmaga yaxin olsa da satis bas tutmamisdir 1994 cu ilde Rusiyanin Suxoy ve Mikoyan sirketleri Su 27 ve MiQ 29 larin satilmasinin mumkun oldugunu bildirmisdir Lakin Pakistan hokumeti bu teklifden imtina ederek Miraj 2000 5 doyus teyyarelerinin satin alinmasi ile bagli danisiqlara baslamisdir Danisiqlarin teqriben 40 teyyare ucun aparildigi bildirilmisdir Simal qerbi Pakistanda anti terror emeliyyatlari Pakistan Ordusu 2009 cu ilde Taliban terror qruplasmasina qarsi hucum emeliyyatina basladiqdan sonra mueyyen problemlerle uzlesmisdir Hucum emeliyyatlarinin baslandigi elan olunduqdan sonra 2 milyona yaxin pakistanli qacqin dusergelerine kocmeye mecbur olmusdur Evini terk etmek mecburiyyetinde qalan mecburi kockunlerin oz evlerine mumkun qeder tez qayida bilmesi ucun herbi emeliyyatlar suretlendirilmisdir Pakistan HHQ terrorculara qarsi ilk olaraq helikopterlerden istifade etmeye baslamisdir Cunki Pakistan HHQ bu vaxta qeder muharibe ucun telim kecirdi ve yeni qebul olunmus anti terror doktrinasi na hele ki uygunlasma bas vermemisdi 2009 2010 cu illerde bas tutan Saffron Bandit adli telimlerde esas diqqet terrorizme qarsi mubarizeye yonelmisdir HHQ nin silahlanmasina yeni qebul edilen silahlar ordunun kesfiyyat ve musahide imkanlarini yukseltmisdir herbi neqliyyat teyyareleri modernizasiya olunaraq imkanlari artirilmisdir Pakistan HHQ Cenubi Veziristanda yerlesen terrorcu movqelerine zerbe endirilmesinde 200 ve 900 kq liq aviabombalardan istifade etmisdir KomandanlariAviasiya vitse marsali Alan Perri Kin Aviasiya vitse marsali Ricard Atcerli Aviasiya vitse marsali Lesli Vilyam Kannon Aviasiya vitse marsali Artur Makdonald Aviasiya marsali Esger Xan Aviasiya marsali Nur Xan Aviasiya marsali Ebdul Rehim Xan Aviasiya marsali Zefer Caudri Bas aviasiya marsali Zulfuqar Eli Xan Bas aviasiya marsali Enver Samim Bas aviasiya marsali Camal Xan Bas aviasiya marsali Hekimullah xan Durrani Bas aviasiya marsali Faruq Firuze Xan Bas aviasiya marsali Abbas Xattak Bas aviasiya marsali Perviz Mehdi Quresi Bas aviasiya marsali Musaf Eli Mir Bas aviasiya marsali Kelim Saadat Bas aviasiya marsali Tanvir Mahmud Ehmed Bas aviasiya marsali Rao Qemer Suleyman Bas aviasiya marsali Tahir Rafiq Butt Bas aviasiya marsali Sohail AmanHemcinin baxPakistan Pakistan Silahli Quvveleri JF 17 Thunder 2018 04 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 09 08 2012 02 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 8 sentyabr 2017 Air Chief Marshal Sohail Aman takes over charge of PAF 2015 03 21 tarixinde Istifade tarixi 8 sentyabr 2017 History of the Pakistan Air Force 1947 1982 Pakistan Air Force Book Club 1982 Fricker John Flight International 1969 seh 89 2012 01 14 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 8 sentyabr 2017 Fricker John Pakistan s Air Power Flight International 1969 seh 90 2012 01 12 tarixinde Istifade tarixi 8 sentyabr 2017 Arxivlenmis suret 2016 06 14 tarixinde Istifade tarixi 2017 09 08 PDF 27 noyabr 2010 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 8 sentyabr 2017 IAF and PAF combat kills 1965 War by B Harry Arxivlenmis suret 2022 05 08 tarixinde Istifade tarixi 2017 09 08 Thomas M Leonard Encyclopedia of the developing world Taylor amp Francis 2006 806 ISBN 978 0 415 97663 3 2014 07 04 tarixinde Istifade tarixi 8 sentyabr 2017 Jagan Pillarisetti Bharat Rakshak 18 noyabr 2011 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 8 sentyabr 2017 Newsweek the international newsmagazine US edition Newsweek 34 20 dekabr 1971 ISSN 0028 9604 Trying to catch the Indian Air Force napping Yahya Khan launched a Pakistani version of Israel s 1967 air blitz in hopes that one quick blow would cripple India s far superior air power But India was alert and Yahya s strategy of scattering his thin air force over a dozen air fields failed M Leonard Thomas Encyclopedia of the Developing World Taylor amp Francis 2006 seh 806 ISBN 978 0415976640 2017 04 09 tarixinde Istifade tarixi 2015 07 13 Bidanda M Chengappa Pakistan Islamisation Army And Foreign Policy APH Publishing 1 yanvar 2004 42 ISBN 978 81 7648 548 7 2013 05 29 tarixinde Istifade tarixi 8 sentyabr 2017 Khan Iftikhar A Dawn com Pakistan The Dawn Media Group 28 may 2010 30 may 2010 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 8 sentyabr 2017 Shamim M Anwar Cutting Edge PAF A Former Air Chief s Reminiscences of a Developing Air Force Vanguard Books 2010 ISBN 978 969 402 540 7 F 16 Air Forces Pakistan F 16 net 2011 05 29 tarixinde Istifade tarixi 8 sentyabr 2017 John Pike F 16 Fighting Falcon Globalsecurity org 2011 08 24 tarixinde Istifade tarixi 8 sentyabr 2017 2012 01 06 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 09 08 1 2012 01 15 at the Wayback Machine PAF F 16 air kills illustrations F 16 Air Forces Pakistan 2011 05 29 at the Wayback Machine F 16 net How China keeps the PAF flying 2011 07 28 at the Wayback Machine Southasiaanalysis org lockheed 1992 1317 Flight Archive Flightglobal com 2012 01 12 tarixinde Istifade tarixi 8 sentyabr 2017 1994 1938 Flight Archive Flightglobal com 2012 03 03 tarixinde Istifade tarixi 8 sentyabr 2017 McDonnell Douglas Flight Archive Flightglobal com 2012 01 14 tarixinde Istifade tarixi 8 sentyabr 2017 1994 Flight Archive Flightglobal com 2012 01 13 tarixinde Istifade tarixi 8 sentyabr 2017 U S hopes to give Pakistan drones within a year 2010 11 23 at the Wayback Machine Reuters ol section Xarici kecidlerVikianbarda Pakistan Herbi Hava Quvveleri ile elaqeli mediafayllar var paf gov pk Pakistan Herbi Hava Quvvelerinin resmi sayti PAF Falcons Second to None Pakistani Air Force aircraft and equipment of Pakistan Air recognition

Nəşr tarixi:
Yuxarı