Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nəhəng planetlər (ing. Giant planets) və ya Yupiter tipli planetlər— Günəş sisteminin Əsas Asteroid qurşağından kənarda yerləşən Yupiter, Saturn, Uran və Neptun planetlərinə deyilir. Dörd xarici planet ya da nəhəng qaz planetləri Günəşin ətrafında dövr edən kütlənin 99%-ni təşkil edir. Yupiter və Saturnun atmosferləri əsasən hidrogen və heliumdan ibarətdir. Uran və Neptunun atmosferlərində əhəmiyyətli dərəcədə su, ammonyak və metan buzu vardır. Bəzi astronomlar Uran və Neptunun nəhəng qaz planetləri kimi yox, nəhəng buz planetləri kimi təsnif olunmasını təklif etmişdir. Nəhəng planetlərin dördünün də halqaları vardır. Saturunun halqaları Yerdən müşahidə edilə bilir.
Aşağıdan yuxarı: Yupiter, Saturn, Uran və Neptun.
Yupiter
Yupiter Günəşdən uzaqlığına görə beşinci planetdir. Planetlər arasında ən nəhəng və ağır olanıdır. Əsasən hidrogen və heliumdan formalaşmışdır. Yupiterin daxili istiliyi atmosferində bulud qurşaqları və Böyük qırmızı ləkə kimi müvəqqəti quruluşların yaranmasına səbəb olur. Yupiterin müəyyən olunmuş 63 təbii peyki vardır. Bunlardan ən böyükləri Qanimed, Kallisto, İo və Avropadır. Bu peyklər vulkanik fəallıq və daxildən isinmə kimi xüsusiyyətlərinə görə daxili planetlərlə oxşardırlar. Günəş sisteminin ən böyük təbii peyki olan Qanimed Merkuridən daha böyükdür.
Saturn
Saturn Günəşdən uzaqlığına görə 6-cı planetdir. Böyüklüyünə və ağırlığına görə Yupiterdən sonra 2-cidir. Saturn Yerdən müşahidə oluna bilən geniş halqaları ilə tanınır və atmosferinin xüsusiyyətləri Yupiterlə oxşarlıq göstərir. Saturunun 60 məlum olan və 3 təsdiqlənməmiş təbii peyki vardır. Bu peyklərdən Titan və Enkelad buzdan təşkil olunmalarına baxmayaraq vulkanik aktiv peyklərdir.Titan Merkuridən böyükdür və Günəş sistemində diqqətəlayiq qalın atmosferə sahib olan tək peykdir.
Uran
Uran Günəşdən uzaqlığına görə yeddinci planetdir. Böyüklüyünə görə görə Yupiter və Saturndan sonra üçüncü olsa da, çəkisinə görə Neptundan daha yüngüldür və dördüncü pillədə durur. Planetlərin içində ekliptik ilə 90 dərəcədən çox bucaq altında meyilliyə sahib olan tək planetdir. Günəşin ətrafında yanı üstə yatmış formada dönür. Nüvəsi digər nəhəng qaz planetlərindən daha soyuqdur və kosmosa daha az istilik yayır. Uranın 27 bilinən təbii peyki vardır. Bunlardan ən böyükləri , Oberon, , , Mirandadır.
Neptun
Neptun Günəşdən uzaqlığına görə səkkizinci planetdir. Neptun böyüklüyünə görə Yupiter, Saturn və Urandan sonra dördüncü pillədə dursa da, Urandan daha ağırdır və ağırlığına görə üçüncü pillədə durur. Daxili istiliyi Yupiter və Saturndan daha azdır. Neptunun bilinən on üç təbii peyki vardır. Ən böyük peyki olan Triton maye azotdan olan qeyzerləri ilə geoloji cəhətdən aktivdir. Triton Neptunun öz oxu ətrafında hərəkətinin əksinə hərəkət edir. Bu xüsusiyyətinə görə əksinə hərəkət edən ən böyük təbii peykdir.
İstinadlar
- Jack J. Lissauer, David J. Stevenson (2006). "Formation of Giant Planets" (PDF). NASA Ames Araştırma Merkezi; California Institute of Technology.
- Pappalardo, R T (1999). . Brown University.
- J. S. Kargel (1994). "Cryovolcanism on the icy satellites" 2022-05-04 at the Wayback Machine. U. S. Geological Survey.
- Hawksett, David; Longstaff, Alan; Cooper, Keith; Clark, Stuart (2005). "10 Mysteries of the Solar System" 2019-10-09 at the Wayback Machine. Astronomy Now.
- Podolak, M.; Reynolds, R. T.; Young, R. (1990). "Post Voyager comparisons of the interiors of Uranus and Neptune" 2019-06-07 at the Wayback Machine. NASA, Ames Research Center.
- Duxbury, N. S., Brown, R. H. (1995). . Beacon eSpace.
Xarici keçidlər
- Solar System Profile 2007-07-01 at the Wayback Machine
- NASA's Solar System Simulator
- NASA/JPL Solar System main page 2016-12-17 at the Wayback Machine
- Celestia — Open GL ilə hazırlanmış 3D simulyator proqramı.
- Our Solar System: Facts, Formation and Discovery
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Neheng planetler ing Giant planets ve ya Yupiter tipli planetler Gunes sisteminin Esas Asteroid qursagindan kenarda yerlesen Yupiter Saturn Uran ve Neptun planetlerine deyilir Dord xarici planet ya da neheng qaz planetleri Gunesin etrafinda dovr eden kutlenin 99 ni teskil edir Yupiter ve Saturnun atmosferleri esasen hidrogen ve heliumdan ibaretdir Uran ve Neptunun atmosferlerinde ehemiyyetli derecede su ammonyak ve metan buzu vardir Bezi astronomlar Uran ve Neptunun neheng qaz planetleri kimi yox neheng buz planetleri kimi tesnif olunmasini teklif etmisdir Neheng planetlerin dordunun de halqalari vardir Saturunun halqalari Yerden musahide edile bilir Neheng qaz planetleri Asagidan yuxari Yupiter Saturn Uran ve Neptun YupiterEsas meqale Yupiter Yupiter Gunesden uzaqligina gore besinci planetdir Planetler arasinda en neheng ve agir olanidir Esasen hidrogen ve heliumdan formalasmisdir Yupiterin daxili istiliyi atmosferinde bulud qursaqlari ve Boyuk qirmizi leke kimi muveqqeti quruluslarin yaranmasina sebeb olur Yupiterin mueyyen olunmus 63 tebii peyki vardir Bunlardan en boyukleri Qanimed Kallisto Io ve Avropadir Bu peykler vulkanik fealliq ve daxilden isinme kimi xususiyyetlerine gore daxili planetlerle oxsardirlar Gunes sisteminin en boyuk tebii peyki olan Qanimed Merkuriden daha boyukdur SaturnEsas meqale Saturn Saturn Gunesden uzaqligina gore 6 ci planetdir Boyukluyune ve agirligina gore Yupiterden sonra 2 cidir Saturn Yerden musahide oluna bilen genis halqalari ile taninir ve atmosferinin xususiyyetleri Yupiterle oxsarliq gosterir Saturunun 60 melum olan ve 3 tesdiqlenmemis tebii peyki vardir Bu peyklerden Titan ve Enkelad buzdan teskil olunmalarina baxmayaraq vulkanik aktiv peyklerdir Titan Merkuriden boyukdur ve Gunes sisteminde diqqetelayiq qalin atmosfere sahib olan tek peykdir UranEsas meqale Uran Uran Gunesden uzaqligina gore yeddinci planetdir Boyukluyune gore gore Yupiter ve Saturndan sonra ucuncu olsa da cekisine gore Neptundan daha yunguldur ve dorduncu pillede durur Planetlerin icinde ekliptik ile 90 dereceden cox bucaq altinda meyilliye sahib olan tek planetdir Gunesin etrafinda yani uste yatmis formada donur Nuvesi diger neheng qaz planetlerinden daha soyuqdur ve kosmosa daha az istilik yayir Uranin 27 bilinen tebii peyki vardir Bunlardan en boyukleri Oberon Mirandadir NeptunEsas meqale Neptun Neptun Gunesden uzaqligina gore sekkizinci planetdir Neptun boyukluyune gore Yupiter Saturn ve Urandan sonra dorduncu pillede dursa da Urandan daha agirdir ve agirligina gore ucuncu pillede durur Daxili istiliyi Yupiter ve Saturndan daha azdir Neptunun bilinen on uc tebii peyki vardir En boyuk peyki olan Triton maye azotdan olan qeyzerleri ile geoloji cehetden aktivdir Triton Neptunun oz oxu etrafinda hereketinin eksine hereket edir Bu xususiyyetine gore eksine hereket eden en boyuk tebii peykdir IstinadlarJack J Lissauer David J Stevenson 2006 Formation of Giant Planets PDF NASA Ames Arastirma Merkezi California Institute of Technology Pappalardo R T 1999 Brown University J S Kargel 1994 Cryovolcanism on the icy satellites 2022 05 04 at the Wayback Machine U S Geological Survey Hawksett David Longstaff Alan Cooper Keith Clark Stuart 2005 10 Mysteries of the Solar System 2019 10 09 at the Wayback Machine Astronomy Now Podolak M Reynolds R T Young R 1990 Post Voyager comparisons of the interiors of Uranus and Neptune 2019 06 07 at the Wayback Machine NASA Ames Research Center Duxbury N S Brown R H 1995 Beacon eSpace Xarici kecidlerSolar System Profile 2007 07 01 at the Wayback Machine NASA s Solar System Simulator NASA JPL Solar System main page 2016 12 17 at the Wayback Machine Celestia Open GL ile hazirlanmis 3D simulyator proqrami Our Solar System Facts Formation and DiscoveryHemcinin baxGunes sistemi Daxili planetler Asteroid qursagi Koyper qursagi