Nuri Saryal (2 sentyabr 1929, Bakı – 22 dekabr 2020) — Azərbaycan əsilli türk elm adamı, maşınqayırma mühəndisi, Türkiyədəki Azərbaycan Kültür Dərnəyinin fəalı və Orta Doğu Texniki Universitetinin keçmiş rektoru.
Nuri Saryal | |
---|---|
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 2 sentyabr 1929 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 22 dekabr 2020 (91 yaşında) |
Təhsili | |
Fəaliyyəti | mühəndis-mexanik |
Atası | Mir İsmayıl Seyidzadə |
Həyatı
1929-cu ilin 2 sentyabrında Bakı şəhərində anadan olmuşdur. Atası Azərbaycanın tanınmış mühəndislərindən və cümhuriyyət tələbələrindən olan Mir İsmayıl Seyidzadədir. Anası isə alman Elena Hoffmanndır. Anası Elena 1935-ci ildə İslamı qəbul edərək adını Leyla olaraq dəyişdirmişdir. Ailə 1931-ci ildə Türkiyə Respublikası vətəndaşlığına keçərkən Saryal soyadını qəbul etmişdir.
Təhsili
Nuri Saryal, 1941-ci ildə ibtidai məktəbini bitirmişdir. Bundan sonra 1947-ci ildə bitirmişdir. 1947–1948-ci illərdə Robert Kollecində ingilis dili təhsili almışdır. 1948–1952-ci illərdə Robert Kollecinin Mühəndislik Məktəbini əla qiymətlərlə bitirmiş və maşınqayırma mühəndisi diplomunu almışdır. 1952–1953-cü illərdə İndiana Universitetində magistr təhsili almışdır. 1953-cı ildən etibarən Berlin Texniki Universitetində doktarantura pilləsi üzrə təhsil almış və 1956-cı ildə elmi işini müdafiə etmişdir. Onun doktarantura işinin beynəlxalq patentini ona təqaüd vermiş AEG firması almışdır.
Hərbi xidməti
1956–1957-ci illərdə hərbi xidmətdə olmuşdur. Hərbi xidmətini ehtiyat zabit kimi yerinə yetirmişdir. Bu müddət zamanı Türkiyə Baş Qərərgah Rəisliyi nəzdindəki Elmi Araşdırma-İnkişaf İdarəsində xidmət etmiş və sonda təqdirnamə almışdır.
Fəaliyyəti
Hərbi xidmətdən gəldikdən sonta öz şirkətini quraraq patentini aldığı istehsalat sahəsində çalışmışdır. NATO — hava limanı işlərində layihənin alınmasından bütün işlərin təhvil verildiyi vaxta qədər orada baş mühəndis olaraq çalışmışdır.
Elmi fəaliyyəti
1962-ci ildən Ankara ODTU-nun Maşınqayırma mühəndisliyi kafedrasına dosent köməkçisi kimi işləməyə başlamışdır. 1963-cü ildə həmin kafedranın müdiri seçilmiş (1965-ci ilə qədər), 1964-cü ildə isə ODTU-nun rektor köməkçiliyi vəzifəsinə gətirilmişdir. 1969-cu ilə qədər bu vəzifədə çalışmışdır. 1966-cı ildə dosentliyə yüksəldilmişdir. Araşdırma mövzusu isə "Termal gərginliklərin elektrik analogiyası ilə müəyyən edilməsi" olmuşdur. 1970–1972-ci illərdə A. fon Humboldt Vəqfi təqaüdçüsü olaraq Münhen Texniki Universitetində "İstilik transferi və termal gərginlik problemlərinin elektrik analogiyası ilə həlli" mövzusundan dərs demişdir. Həmçinin burada dərslik kitabı nəşr edilmişdir.
1975-ci ildə ODTU maşınqayırma mühəndisliyi kafedrasında professorluq heyətinə yüksəldilmişdir. 1977-ci ildə Türkiyənin ən güclü və ən məşhur universitetlərindən hesab edilən ODTU-nun rektoru olmuşdur. 1979-cu ildə öz istəyi ilə rektorluqdan ayrılmış və Almaniyanın 3 aylıq müqavilə ilə seminar vermişdir. 1979–1980-ci illərdə Münhen Texniki Universitetinə dəvət edilmiş və iki smestr dərs demiş və araşdırma aparmışdır. Həmçinin də, 1980-ci ildən 1996-cı ilə qədər ODTU-dakı professorluq işini də davam etdirmişdir.
İctimai fəaliyyəti
1952-ci ildən etibarən Maşınqayırma mühəndisləri Otağının üzvüdür. 1965-ci ildə qurduğu Türk istilik elmi və texniki dərnəyinin üzvüdür.1962-ci ildən 2004-cü ilə qədər Türk-Alman Mədəni Müzakirə Qurumunun idarə heyətinin üzvüdür. Bu qurumun 1998-ci ildən 2003-cü ilə qədər rəhbəri olmuşdur. 1981-ci ildən 1993-cü ilə qədər Türk İstilik Elmi və Texniki Dərnəyinin rəhbəri olmuşdur. 1982-ci ildən etibarən Ankara Humboldt Təqaüdçüləri Dərnəyinin qurucu üzvüdür. 1982-ci ildən etibarən Dünya Enerji Şurasının Türk Milli Komitəsinin üzvüdürş Bu qurumda idarə heyəti üzvü, baş katib vəzifələrində çalışmışdır və hal-hazırda Ali Məsləhət Şurası üzvüdür. 1992-ci ildən Almaniyada magistr təhsili almışlar dərnəyinin üzvüdür. DAAD (Alman elm adamları mübadilə dərnəyinin) fəxri üzvüdür. 2001-ci ildən 2009-cu ilə qədər Ankara Humboldt Təqaüdçüləri Dərnəyinin idarə heyəti rəhbəridir.
Azərbaycanla əlaqəsi
Atası Mir İsmayıl Seyidzadə Sovet hakimiyyəti Azərbaycanda qurulduqdan sonra Türkiyəyə mühacirət etməyə məcbur qalmışdır. Türkiyədə yaşayarkən türkcə Bakı rüzgarı adlı kitab da yazmışdır. Oğlu Nuri Saryal isə uzun müddət Türkiyədəki Azərbaycan Kültür Dərnəyinin fəallarından olmuşdur.
1979-cu ilin may ayında, Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının rəhbəri Həsən Abdullayevin dəvəti ilə Azərbaycanda olmuş, bir sıra elmi mərkəzlərlə yaxından tanış edilmişdir. Hal-hazırda Ankaradakı evinin önündə 12 metrlik Azərbaycan bayrağı dalğalanır.
Həyat yoldaşı Nəriman xanımla evlənməsində Məhəmməd Əmin Rəsulzadə və həyat yoldaşı Leyla xanımın çox böyük rolu olmuşdur.
Mükafatları
1992-ci ildə Almaniya Federativ Respublikası prezidenti tərəfindən birinci dərəcəli Yüksək Ləyaqət Nişanı ilə təltif edilmişdir.
İstinadlar
- "Ankarada ən böyük Azərbaycan bayrağının dalğalandığı evin sahibi". 2021-03-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-10-26.
- "Prof. Dr. Nuri Saryal Özgeçmiş". 2015-09-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-01-15.
- Ankara'da En Büyük Azerbaycan Bayrağının Dalgalandığı Evin Sahibi[ölü keçid]
- "Prof. Dr. Nuri Saryal". 2021-03-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-01-16.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nuri Saryal 2 sentyabr 1929 Baki 22 dekabr 2020 Azerbaycan esilli turk elm adami masinqayirma muhendisi Turkiyedeki Azerbaycan Kultur Derneyinin feali ve Orta Dogu Texniki Universitetinin kecmis rektoru Nuri SaryalSexsi melumatlarDogum tarixi 2 sentyabr 1929 1929 09 02 Dogum yeri Baki Baki dairesi Azerbaycan SSR ZSFSR SSRIVefat tarixi 22 dekabr 2020 2020 12 22 91 yasinda Tehsili Perdyu Universiteti Berlin Texniki Universiteti Robert KolleciFealiyyeti muhendis mexanikAtasi Mir Ismayil SeyidzadeHeyati1929 cu ilin 2 sentyabrinda Baki seherinde anadan olmusdur Atasi Azerbaycanin taninmis muhendislerinden ve cumhuriyyet telebelerinden olan Mir Ismayil Seyidzadedir Anasi ise alman Elena Hoffmanndir Anasi Elena 1935 ci ilde Islami qebul ederek adini Leyla olaraq deyisdirmisdir Aile 1931 ci ilde Turkiye Respublikasi vetendasligina kecerken Saryal soyadini qebul etmisdir Tehsili Nuri Saryal 1941 ci ilde ibtidai mektebini bitirmisdir Bundan sonra 1947 ci ilde bitirmisdir 1947 1948 ci illerde Robert Kollecinde ingilis dili tehsili almisdir 1948 1952 ci illerde Robert Kollecinin Muhendislik Mektebini ela qiymetlerle bitirmis ve masinqayirma muhendisi diplomunu almisdir 1952 1953 cu illerde Indiana Universitetinde magistr tehsili almisdir 1953 ci ilden etibaren Berlin Texniki Universitetinde doktarantura pillesi uzre tehsil almis ve 1956 ci ilde elmi isini mudafie etmisdir Onun doktarantura isinin beynelxalq patentini ona teqaud vermis AEG firmasi almisdir Herbi xidmeti 1956 1957 ci illerde herbi xidmetde olmusdur Herbi xidmetini ehtiyat zabit kimi yerine yetirmisdir Bu muddet zamani Turkiye Bas Qerergah Reisliyi nezdindeki Elmi Arasdirma Inkisaf Idaresinde xidmet etmis ve sonda teqdirname almisdir FealiyyetiHerbi xidmetden geldikden sonta oz sirketini quraraq patentini aldigi istehsalat sahesinde calismisdir NATO hava limani islerinde layihenin alinmasindan butun islerin tehvil verildiyi vaxta qeder orada bas muhendis olaraq calismisdir Elmi fealiyyeti 1962 ci ilden Ankara ODTU nun Masinqayirma muhendisliyi kafedrasina dosent komekcisi kimi islemeye baslamisdir 1963 cu ilde hemin kafedranin mudiri secilmis 1965 ci ile qeder 1964 cu ilde ise ODTU nun rektor komekciliyi vezifesine getirilmisdir 1969 cu ile qeder bu vezifede calismisdir 1966 ci ilde dosentliye yukseldilmisdir Arasdirma movzusu ise Termal gerginliklerin elektrik analogiyasi ile mueyyen edilmesi olmusdur 1970 1972 ci illerde A fon Humboldt Veqfi teqaudcusu olaraq Munhen Texniki Universitetinde Istilik transferi ve termal gerginlik problemlerinin elektrik analogiyasi ile helli movzusundan ders demisdir Hemcinin burada derslik kitabi nesr edilmisdir 1975 ci ilde ODTU masinqayirma muhendisliyi kafedrasinda professorluq heyetine yukseldilmisdir 1977 ci ilde Turkiyenin en guclu ve en meshur universitetlerinden hesab edilen ODTU nun rektoru olmusdur 1979 cu ilde oz isteyi ile rektorluqdan ayrilmis ve Almaniyanin 3 ayliq muqavile ile seminar vermisdir 1979 1980 ci illerde Munhen Texniki Universitetine devet edilmis ve iki smestr ders demis ve arasdirma aparmisdir Hemcinin de 1980 ci ilden 1996 ci ile qeder ODTU daki professorluq isini de davam etdirmisdir Ictimai fealiyyeti 1952 ci ilden etibaren Masinqayirma muhendisleri Otaginin uzvudur 1965 ci ilde qurdugu Turk istilik elmi ve texniki derneyinin uzvudur 1962 ci ilden 2004 cu ile qeder Turk Alman Medeni Muzakire Qurumunun idare heyetinin uzvudur Bu qurumun 1998 ci ilden 2003 cu ile qeder rehberi olmusdur 1981 ci ilden 1993 cu ile qeder Turk Istilik Elmi ve Texniki Derneyinin rehberi olmusdur 1982 ci ilden etibaren Ankara Humboldt Teqaudculeri Derneyinin qurucu uzvudur 1982 ci ilden etibaren Dunya Enerji Surasinin Turk Milli Komitesinin uzvudurs Bu qurumda idare heyeti uzvu bas katib vezifelerinde calismisdir ve hal hazirda Ali Meslehet Surasi uzvudur 1992 ci ilden Almaniyada magistr tehsili almislar derneyinin uzvudur DAAD Alman elm adamlari mubadile derneyinin fexri uzvudur 2001 ci ilden 2009 cu ile qeder Ankara Humboldt Teqaudculeri Derneyinin idare heyeti rehberidir Azerbaycanla elaqesiAtasi Mir Ismayil Seyidzade Sovet hakimiyyeti Azerbaycanda qurulduqdan sonra Turkiyeye muhaciret etmeye mecbur qalmisdir Turkiyede yasayarken turkce Baki ruzgari adli kitab da yazmisdir Oglu Nuri Saryal ise uzun muddet Turkiyedeki Azerbaycan Kultur Derneyinin feallarindan olmusdur 1979 cu ilin may ayinda Azerbaycan SSR Elmler Akademiyasinin rehberi Hesen Abdullayevin deveti ile Azerbaycanda olmus bir sira elmi merkezlerle yaxindan tanis edilmisdir Hal hazirda Ankaradaki evinin onunde 12 metrlik Azerbaycan bayragi dalgalanir Heyat yoldasi Neriman xanimla evlenmesinde Mehemmed Emin Resulzade ve heyat yoldasi Leyla xanimin cox boyuk rolu olmusdur Mukafatlari1992 ci ilde Almaniya Federativ Respublikasi prezidenti terefinden birinci dereceli Yuksek Leyaqet Nisani ile teltif edilmisdir Istinadlar Ankarada en boyuk Azerbaycan bayraginin dalgalandigi evin sahibi 2021 03 05 tarixinde Istifade tarixi 2018 10 26 Prof Dr Nuri Saryal Ozgecmis 2015 09 25 tarixinde Istifade tarixi 2018 01 15 Ankara da En Buyuk Azerbaycan Bayraginin Dalgalandigi Evin Sahibi olu kecid Prof Dr Nuri Saryal 2021 03 07 tarixinde Istifade tarixi 2018 01 16