Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nikita Mixayloviç Muravyov (rus. Никита Михайлович Муравьёв; 30 iyul (10 avqust) 1795 və ya 9 sentyabr 1795, Sankt-Peterburq – 10 (22) may 1843 və ya 28 aprel 1843, İrkutsk vilayəti) — Rusiya İmperiyasının Qvardiya heyətinin zabiti və 1825-ci il Dekabristlər üsyanına rəhbərlik etmiş qəsdçilərdən biri.
| Nikita Mixayloviç Muravyov | |
|---|---|
| rus. Никита Михайлович Муравьёв | |
 Pyotr Sokolovun N.Muravyova həsr etdiyi rəsm əsəri, 1824 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Moskva, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | (46 yaşında) |
| Vəfat yeri | Urik, İrkutsk rayonu, İrkutsk vilayəti |
| Vəfat səbəbi | Ölüm hökmü |
| Təhsili | Moskva Universiteti |
| Fəaliyyəti | Rusiya İmperiyası Qvardiyasında hərbçi |
| Fəaliyyət illəri | 1813-1825 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Dekabrist cəmiyyətləri
Hələ 1816-cı ildə yaradılmış ilk dekabrist cəmiyyəti — "Vətənin əsl sədaqətli oğullarının ittifaqı" və ya "Xilas ittifaqı" 1821-ci ildə iflasa uğramaq təhlükəsi altında buraxılır. Onun radikal əhvali-ruhiyyəli iştirakçıları Peterburqda Şimal cəmiyyəti yaratmağı qərara alırlar. Elə həmin ildə Ukraynada buraxılmış Blaqodenstviye İttifaqının bir sıra üzvləri Cənub cəmiyyətini yaradırlar. Şimal cəmiyyətində Nikita Muravyovun tərtib etdiyi konstitusiya layihələri müzakirə edilirdi.
Konstitusiya layihələri
Nikita Muravyov gələcək Rusiya üçün konstitusiya layihələri tərtib etmişdi.
İlk iki layihə cəmiyyət üzvlərinin sənədləri arasında qorunub saxlanmışdır, üçüncüsünü N.Muravyov qala qazamatında istintaq komitəsinin tələbi ilə yazmışdır. Birinci layihədə deyilirdi: "Mülkədarların torpaqları onlarda qalır". Hətta kəndlilərin başqa yerlərə köçmələri ilə əlaqədar olaraq mülkədarlara dəyən ziyanın ödənməsi də nəzərdə tutulurdu. Üçüncü layihədə tamamilə başqa cür deyilirdi: "Mülkədar kəndliləri yaşadıqları həyətlərə, orada olan mal-qaraya və kənd təsərrüfatı alətlərinə sahib olurlar və hər birinə oturaq həyat keçirmələri üçün iki desyatin torpaq verilir". N.Muravyovun layihələrinə görə, siyasi hüquqlar yüksək əmlak senzi ilə şərtləndirilir, həm də yüksək dövlət vəzifələrindən daha uca tutulur.
1820-ci il müşavirəsində Muravyov P.İ.Pestelin respublika tələbi ilə razı idi. Ancaq 1821-ci ilən o, hakimiyyətin bölüşdürülməsinə əsaslanan monarxiyanın üstünlükləri fikrinə gəlir.
Muravyovun konstitusiyasına görə, qanunverici hakimiyyəti Ali Duma və nümayəndələr Palatasından ibarət olan Xalq Veçesi həyata keçirir. Ali icraedici hakimiyyət imperatora məxsusdur: "İmperator Rusiya hökumətinin ali məmurudur". İmperatorun hüquqları kifayət qədər genişdir (nazirlərin, məmurların, səfirlərin təyin edilməsi, yubandırıcı veto hüququ, ali hərbi komandan hüququ və s.), ancaq onun və icraedici hakimiyyət məmurlarının fəaliyyətinə Xalq Veçesi nəzarət edir və qiymət verir. Məhkəmə hakimiyyətinin ali orqanı "Ali divanxana"dır. Andlıların iştirakı ilə məhkəmə sistemləri nəzərdə tutulurdu.
N.Muravyov yalnız göstərilən şərtlərlə taxta sahib olmağa razı, kifayət qədər mötəbər və nüfuzlu sülalə tapılmadığı halda respublika yaratmağın mümkünlüyünü qəbul edirdi. O, Rusiyada monarxiyanın zəruriliyini ölkənin mühüm hakimiyyət gücü tələb edən böyük sahəsi olmaqla əsaslandırırdı. Muravyov bu hakimiyyət gücünün azadlığın başlanğıcı ilə toqquşa biləcəyindən ehtiyat etdiyini söyləyirdi. Əgər paytaxtda imperator və məmurların fəaliyyətinə Xalq Veçesi nəzarət edirsə, əlavə təminat olmadan belə geniş ölkədə məmurların hərəkətlərinin qanuniliyini təmin etmək çətindir. Gələcək Rusiyanın federativ quruluşu haqqında fikir də bununla şərtləndirilirdi.
N.M.Muravyov güman edirdi ki, hərbi inqilab paytaxtlarda və zabitlərin - gizli cəmiyyət üzvlərinin başçılıq etdikləri hərbi qüvvələr olan ölkənin digər hissələrində baş verəcək. N.M.Muravyov istintaq komissiyasının sualına lakonik olaraq "Silah gücünə", - cavabını vermişdi: "Senat təhkimçilik hüququnun ləğvi haqqında, qanun qarşısında hamının bərabərliyi haqqında, mətbuat və digər azadlıqlar və hüquqlar haqqında Manifest dərc etməyə məcbur ediləcək".
Ədəbiyyat
- Siyasi və hüquqi təlimlər tarixi, O.E.Leystin redaktorluğu ilə.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Историческая энциклопедия Сибири (rus.). / под ред. В. А. Ламин Новосибирск: 2009.
- Freebase Data Dumps. Google.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nikita Mixaylovic Muravyov rus Nikita Mihajlovich Muravyov 30 iyul 10 avqust 1795 ve ya 9 sentyabr 1795 Sankt Peterburq 10 22 may 1843 ve ya 28 aprel 1843 Irkutsk vilayeti Rusiya Imperiyasinin Qvardiya heyetinin zabiti ve 1825 ci il Dekabristler usyanina rehberlik etmis qesdcilerden biri Nikita Mixaylovic Muravyovrus Nikita Mihajlovich MuravyovPyotr Sokolovun N Muravyova hesr etdiyi resm eseri 1824Dogum tarixi 30 iyul 1796Dogum yeri Moskva Rusiya imperiyasiVefat tarixi 10 may 1843 46 yasinda Vefat yeri Urik Irkutsk rayonu Irkutsk vilayetiVefat sebebi Olum hokmuTehsili Moskva UniversitetiFealiyyeti Rusiya Imperiyasi Qvardiyasinda herbciFealiyyet illeri 1813 1825 Vikianbarda elaqeli mediafayllarDekabrist cemiyyetleriHele 1816 ci ilde yaradilmis ilk dekabrist cemiyyeti Vetenin esl sedaqetli ogullarinin ittifaqi ve ya Xilas ittifaqi 1821 ci ilde iflasa ugramaq tehlukesi altinda buraxilir Onun radikal ehvali ruhiyyeli istirakcilari Peterburqda Simal cemiyyeti yaratmagi qerara alirlar Ele hemin ilde Ukraynada buraxilmis Blaqodenstviye Ittifaqinin bir sira uzvleri Cenub cemiyyetini yaradirlar Simal cemiyyetinde Nikita Muravyovun tertib etdiyi konstitusiya layiheleri muzakire edilirdi Konstitusiya layiheleriNikita Muravyov gelecek Rusiya ucun konstitusiya layiheleri tertib etmisdi Ilk iki layihe cemiyyet uzvlerinin senedleri arasinda qorunub saxlanmisdir ucuncusunu N Muravyov qala qazamatinda istintaq komitesinin telebi ile yazmisdir Birinci layihede deyilirdi Mulkedarlarin torpaqlari onlarda qalir Hetta kendlilerin basqa yerlere kocmeleri ile elaqedar olaraq mulkedarlara deyen ziyanin odenmesi de nezerde tutulurdu Ucuncu layihede tamamile basqa cur deyilirdi Mulkedar kendlileri yasadiqlari heyetlere orada olan mal qaraya ve kend teserrufati aletlerine sahib olurlar ve her birine oturaq heyat kecirmeleri ucun iki desyatin torpaq verilir N Muravyovun layihelerine gore siyasi huquqlar yuksek emlak senzi ile sertlendirilir hem de yuksek dovlet vezifelerinden daha uca tutulur 1820 ci il musaviresinde Muravyov P I Pestelin respublika telebi ile razi idi Ancaq 1821 ci ilen o hakimiyyetin bolusdurulmesine esaslanan monarxiyanin ustunlukleri fikrine gelir Muravyovun konstitusiyasina gore qanunverici hakimiyyeti Ali Duma ve numayendeler Palatasindan ibaret olan Xalq Vecesi heyata kecirir Ali icraedici hakimiyyet imperatora mexsusdur Imperator Rusiya hokumetinin ali memurudur Imperatorun huquqlari kifayet qeder genisdir nazirlerin memurlarin sefirlerin teyin edilmesi yubandirici veto huququ ali herbi komandan huququ ve s ancaq onun ve icraedici hakimiyyet memurlarinin fealiyyetine Xalq Vecesi nezaret edir ve qiymet verir Mehkeme hakimiyyetinin ali orqani Ali divanxana dir Andlilarin istiraki ile mehkeme sistemleri nezerde tutulurdu N Muravyov yalniz gosterilen sertlerle taxta sahib olmaga razi kifayet qeder moteber ve nufuzlu sulale tapilmadigi halda respublika yaratmagin mumkunluyunu qebul edirdi O Rusiyada monarxiyanin zeruriliyini olkenin muhum hakimiyyet gucu teleb eden boyuk sahesi olmaqla esaslandirirdi Muravyov bu hakimiyyet gucunun azadligin baslangici ile toqqusa bileceyinden ehtiyat etdiyini soyleyirdi Eger paytaxtda imperator ve memurlarin fealiyyetine Xalq Vecesi nezaret edirse elave teminat olmadan bele genis olkede memurlarin hereketlerinin qanuniliyini temin etmek cetindir Gelecek Rusiyanin federativ qurulusu haqqinda fikir de bununla sertlendirilirdi N M Muravyov guman edirdi ki herbi inqilab paytaxtlarda ve zabitlerin gizli cemiyyet uzvlerinin basciliq etdikleri herbi quvveler olan olkenin diger hisselerinde bas verecek N M Muravyov istintaq komissiyasinin sualina lakonik olaraq Silah gucune cavabini vermisdi Senat tehkimcilik huququnun legvi haqqinda qanun qarsisinda haminin beraberliyi haqqinda metbuat ve diger azadliqlar ve huquqlar haqqinda Manifest derc etmeye mecbur edilecek EdebiyyatSiyasi ve huquqi telimler tarixi O E Leystin redaktorlugu ile Hemcinin baxDekabristlerIstinadlarIstoricheskaya enciklopediya Sibiri rus pod red V A Lamin Novosibirsk 2009 ISBN 5 8402 0230 4 Freebase Data Dumps Google