Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Neptun əməliyyatı və ya Normandiya döyüşü - 6 iyun 1944-cü ildə İkinci Dünya müharibəsi ərəfələrində Böyük Britaniya, ABŞ, Kanada və onların müttəfiqləri tərəfindən Almaniyaya qarşı keçirilən dəniz desant əməliyyatıdır.
| Neptun əməliyyatı | |
|---|---|
 | |
| Tarix | 6 iyun 1944 |
| Yeri | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Şimal-qərb Fransasını ələ keçirmək üçün keçirilən <<Overlord>> əməliyyatının bir hissəsi idi. Müttəfiqçilərin Avropaya soxulması 6 iyun 1944 ildə (D günü) 156 000 əsgərin Normandiya sahillərinə buraxılması ilə başladı və 2 əsas hissəyə bölündü. Birinci hissə hava-desant quvvələrinin: 24 000 britan, amerikan, kanada və fransız paraşutistlərinin gecəyarısından sonra keçirəcəkləri əməliyyatdan ibarət idi. İkinci hissə isə dəniz-desant əməliyyatindan ibarət idi, səhər 6:30-da başlayan əməliyyat <<>> və <<>> kod altında həmdə desinfarmasiya əməliyyatı idi, bu əməliyyatın məqsədi almanları hazırkı soxulma istiqamətindən yayındırmaq idi.
buraxılması sahilin 80 km sahəsində aparılırdı, həmin sahə 5 əsas soxulma hissəsinə bölünmüşdü: <<Yuta>>,<<>>,<<>>,<<>> və <<Qılınc>>.Hərbi hissələrin fransız sahillərinə soxulmaları fərqli dərəcəli nailiyyətlərlə baş verirdi. Əksər səngərlərdə müttəfiqlərin nailiyyətləri kifayət qədər olsa da, desantın isə düşman sahillərinə soxulması anından ilk dəqiqələrdən üstünlüyü ələ alıb və səngərlər qurub yerləşsə də, <<Omaxa> > hissəsində vəziyyət kontroldan çıxdı. Almanların nizamlı müqavimətilə qarşılaşan amerikalılar ilk dəqiqələrdən ciddi itki verməyə başladılar və demək olar ki vəziyyəti öz xeyirlərinə çevirmək bacarığını tam itirdilər. Birinci amerikan ordusunun komandanı general Omar Bredli elə bir dərəcəyə çatmışdı ki, ordunun daha irəli gedişini ləğv etsin və geri çağırsın. Elə başlanğıcdan <Neptun> əməliyyatının nailiyyəti təhlükə altında qalmışdı. Amma, desant ordusu almanların sahildəki qoruma mövqelərini yara bildilər və özlərinə ayrı müqavimət ocaqları yaratdılar.
Almanların dəniz desantlarının Normand sahili boyu yerləşməsinə ümumi müqaviməti çox zəif idi. Bundan əlavə, müttəfiq qoşunlarının havada idarəni əllə almaları, müttəfiqçilərin diversiyon müqavimət aksiyaları və xüsusi təyinatlı qrupun fəaliyyəti nəticəsində, vermaxt qoşunları hələ hücum anında çox böyük çətinlik hiss edirdilər. Nəticədə almanlar bir anlıq ələ düşmüş şansdan belə istifadə edə bilməmişdilər.
<<>>-nün sonuna ingilis və amerikan sektorlarında 5 piyada, 3 hava-desant diviziyzları və tank briqadası buraxıldı. Onlar sahil boyu 3 km-dən 5 km-rə kimi sahəni ələ keçirməyə müvəffəq oldular, amma bütün cəbhədə vəziyyət hələ də dəyişmirdi. Səngərlər yalnız iyunun 7-də düşməndən tam azad olundu. Dəniz desantlarının Normandiya sahillərində buraxılması dəniz desant tarixində ən böyük əməliyyatlardan biridir, eyni anda 156 000 hərbçinin 195 700 dənizçilərin dəstəi ilə desantlanması və demək olar ki 7000 hərbi və nəqliyyat gəmilərin cəlb olunması tarixdə hələ də görülməmişdir.
Əməliyyatın nəticəsi
<<D günü>> boyu müttəfiqçilər Normandiyada 156 000 insan buraxdılar. Amerikan hissələri 73 000 nəfər hesablanırdı: 23 250 dəniz desantı <<Yuta>> sahilinə, 34 250- <<Omaxa>> sahilinə və 15 500- hava desantı. İngilis və kanada səngərlərinə 83 115 hərbçi buraxıldı (onlardan 61 715- britaniyalılar): 24 970- <<Qold>> sahilinə, 21 400- <<Djuno>> sahilinə, 28 845- <<Sord>> sahilinə buraxıldı və 7 900- hava desantına aid idi.
11 590 hava dəstəi təyyarələri cəlb olunmuşdu, hansılar ki ümumi hesabla 14 674 uçuşlar yerinə yetirmişdilər, və 127 hərbi düşmən təyyarəsini məhf etmişdilər. Hava desantının quruya buraxılmasına təkcə 6 iyun günü 2 395 təyyarə və 867 planer cəlb olunmuşdu.
6 939 gəmi və qayıq istifadə ediblər: 1 213- hərbi, 4 126-desant, 736-köməkçi və 864- qida daşınmasına cəlb olunub. Bunları təchiz etmək üçün donanma : 195 700 dənizçi: 52 889- amerikan, 112 824- britan, 4 988- başqa koalisiya ölkələrindən hərbçi ayırmışdır.
Sonuncu diqqətlə araşdırılan sənədlərə görə, ingilis-amerikan ordusunun sahilə buraxılması anında ordu 4 414 əsgər ölü olaraq itirdi (2 499- amerikalı, 1 915- başqa ölkələrdən). Ümumi itki 10 000 insan hesablanır (6 603- amerikan, 2 700- britan, 946- kanadalı). Müttəfiqçilərin itkisinə aiddir: ölənlər, yaralananlar, itkin düşənlər və əsirlər. Ərazi hallarına görə itkinin tam dəqiq sayı hesablana bilinməyib. Məsələn, hərbçilər hansılar ki ən qabaqda desantlanırdılar ya ölü yada itkin sayılırdılar amma bir neçə gün sonra müttəfiq ordunun başqa hissələrinə çıxdılar.
Bunu da qeyd etmək lazımdır ki təkcə <Neptun> əməliyyatına hazırlıq zamanı (aprel-may 1994 il), müttəfiqçilər 12 000 insan və 2000 təyyarə itirdilər.
itkilərini hesablamaq münküzsüz idi. İtki 4 000-9 000 insan hesablanırdı.
Müttəfiq ordusunun soxulma zamanı 15 000-dən 20 000 nəfər fransız sülh əhali qırılıb- əsasən bombardman zamanı.
D günü kütləvi mədəniyyətdə
- - amerikan televiziya teleserialı, 2001-ci il
- - amerikan sənədli filmi, 1998-ci il.
- - ağ-qara amerikan filmi, 1962-ci il.
- - amerikan filmi, 2009-cu il.
İstinadlar
- Frequently Asked Questions for D-Day and the Battle of Normandy (casualties). Ddaymuseum.co.uk.
- Hakim Joy. A History of Us: War, Peace and all that Jazz. — New York: Oxford University Press, 1995. — P. 157-161. — .
- ↑ Lormier Dominique. Les victoires françaises de la seconde guerre mondiale. — Lucien Souny, 2009. — .↑ Musée du débarquement — Site majeur de la Bataille de Normandie — Arromanches
- D-Day June 6, 1944. www.army.mil US Army Official website
- Frequently Asked Questions for D-Day and the Battle of Normandy (casualties). Ddaymuseum.co.uk
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Normandiya emeliyyati ile sehv salmayin Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Neptun emeliyyati ve ya Normandiya doyusu 6 iyun 1944 cu ilde Ikinci Dunya muharibesi erefelerinde Boyuk Britaniya ABS Kanada ve onlarin muttefiqleri terefinden Almaniyaya qarsi kecirilen deniz desant emeliyyatidir Neptun emeliyyatiTarix 6 iyun 1944Yeri Normandiya Vikianbarda elaqeli mediafayllar Simal qerb Fransasini ele kecirmek ucun kecirilen lt lt Overlord gt gt emeliyyatinin bir hissesi idi Muttefiqcilerin Avropaya soxulmasi 6 iyun 1944 ilde D gunu 156 000 esgerin Normandiya sahillerine buraxilmasi ile basladi ve 2 esas hisseye bolundu Birinci hisse hava desant quvvelerinin 24 000 britan amerikan kanada ve fransiz parasutistlerinin geceyarisindan sonra kecirecekleri emeliyyatdan ibaret idi Ikinci hisse ise deniz desant emeliyyatindan ibaret idi seher 6 30 da baslayan emeliyyat lt lt gt gt ve lt lt gt gt kod altinda hemde desinfarmasiya emeliyyati idi bu emeliyyatin meqsedi almanlari hazirki soxulma istiqametinden yayindirmaq idi buraxilmasi sahilin 80 km sahesinde aparilirdi hemin sahe 5 esas soxulma hissesine bolunmusdu lt lt Yuta gt gt lt lt gt gt lt lt gt gt lt lt gt gt ve lt lt Qilinc gt gt Herbi hisselerin fransiz sahillerine soxulmalari ferqli dereceli nailiyyetlerle bas verirdi Ekser sengerlerde muttefiqlerin nailiyyetleri kifayet qeder olsa da desantin ise dusman sahillerine soxulmasi anindan ilk deqiqelerden ustunluyu ele alib ve sengerler qurub yerlesse de lt lt Omaxa gt gt hissesinde veziyyet kontroldan cixdi Almanlarin nizamli muqavimetile qarsilasan amerikalilar ilk deqiqelerden ciddi itki vermeye basladilar ve demek olar ki veziyyeti oz xeyirlerine cevirmek bacarigini tam itirdiler Birinci amerikan ordusunun komandani general Omar Bredli ele bir dereceye catmisdi ki ordunun daha ireli gedisini legv etsin ve geri cagirsin Ele baslangicdan lt Neptun gt emeliyyatinin nailiyyeti tehluke altinda qalmisdi Amma desant ordusu almanlarin sahildeki qoruma movqelerini yara bildiler ve ozlerine ayri muqavimet ocaqlari yaratdilar Almanlarin deniz desantlarinin Normand sahili boyu yerlesmesine umumi muqavimeti cox zeif idi Bundan elave muttefiq qosunlarinin havada idareni elle almalari muttefiqcilerin diversiyon muqavimet aksiyalari ve xususi teyinatli qrupun fealiyyeti neticesinde vermaxt qosunlari hele hucum aninda cox boyuk cetinlik hiss edirdiler Neticede almanlar bir anliq ele dusmus sansdan bele istifade ede bilmemisdiler lt lt gt gt nun sonuna ingilis ve amerikan sektorlarinda 5 piyada 3 hava desant diviziyzlari ve tank briqadasi buraxildi Onlar sahil boyu 3 km den 5 km re kimi saheni ele kecirmeye muveffeq oldular amma butun cebhede veziyyet hele de deyismirdi Sengerler yalniz iyunun 7 de dusmenden tam azad olundu Deniz desantlarinin Normandiya sahillerinde buraxilmasi deniz desant tarixinde en boyuk emeliyyatlardan biridir eyni anda 156 000 herbcinin 195 700 denizcilerin destei ile desantlanmasi ve demek olar ki 7000 herbi ve neqliyyat gemilerin celb olunmasi tarixde hele de gorulmemisdir Emeliyyatin neticesi lt lt D gunu gt gt boyu muttefiqciler Normandiyada 156 000 insan buraxdilar Amerikan hisseleri 73 000 nefer hesablanirdi 23 250 deniz desanti lt lt Yuta gt gt sahiline 34 250 lt lt Omaxa gt gt sahiline ve 15 500 hava desanti Ingilis ve kanada sengerlerine 83 115 herbci buraxildi onlardan 61 715 britaniyalilar 24 970 lt lt Qold gt gt sahiline 21 400 lt lt Djuno gt gt sahiline 28 845 lt lt Sord gt gt sahiline buraxildi ve 7 900 hava desantina aid idi 11 590 hava destei teyyareleri celb olunmusdu hansilar ki umumi hesabla 14 674 ucuslar yerine yetirmisdiler ve 127 herbi dusmen teyyaresini mehf etmisdiler Hava desantinin quruya buraxilmasina tekce 6 iyun gunu 2 395 teyyare ve 867 planer celb olunmusdu 6 939 gemi ve qayiq istifade edibler 1 213 herbi 4 126 desant 736 komekci ve 864 qida dasinmasina celb olunub Bunlari techiz etmek ucun donanma 195 700 denizci 52 889 amerikan 112 824 britan 4 988 basqa koalisiya olkelerinden herbci ayirmisdir Sonuncu diqqetle arasdirilan senedlere gore ingilis amerikan ordusunun sahile buraxilmasi aninda ordu 4 414 esger olu olaraq itirdi 2 499 amerikali 1 915 basqa olkelerden Umumi itki 10 000 insan hesablanir 6 603 amerikan 2 700 britan 946 kanadali Muttefiqcilerin itkisine aiddir olenler yaralananlar itkin dusenler ve esirler Erazi hallarina gore itkinin tam deqiq sayi hesablana bilinmeyib Meselen herbciler hansilar ki en qabaqda desantlanirdilar ya olu yada itkin sayilirdilar amma bir nece gun sonra muttefiq ordunun basqa hisselerine cixdilar Bunu da qeyd etmek lazimdir ki tekce lt Neptun gt emeliyyatina hazirliq zamani aprel may 1994 il muttefiqciler 12 000 insan ve 2000 teyyare itirdiler itkilerini hesablamaq munkuzsuz idi Itki 4 000 9 000 insan hesablanirdi Muttefiq ordusunun soxulma zamani 15 000 den 20 000 nefer fransiz sulh ehali qirilib esasen bombardman zamani D gunu kutlevi medeniyyetde amerikan televiziya teleseriali 2001 ci il amerikan senedli filmi 1998 ci il ag qara amerikan filmi 1962 ci il amerikan filmi 2009 cu il IstinadlarFrequently Asked Questions for D Day and the Battle of Normandy casualties Ddaymuseum co uk Hakim Joy A History of Us War Peace and all that Jazz New York Oxford University Press 1995 P 157 161 ISBN 0 19 509514 6 Lormier Dominique Les victoires francaises de la seconde guerre mondiale Lucien Souny 2009 ISBN 978 2848862149 Musee du debarquement Site majeur de la Bataille de Normandie Arromanches D Day June 6 1944 www army mil US Army Official website Frequently Asked Questions for D Day and the Battle of Normandy casualties Ddaymuseum co uk