Nadejda Vasilyevna Stasova (rus. Наде́жда Васи́льевна Ста́сова; 12 (24) iyun 1822, Puşkin[d], Sankt-Peterburq quberniyası[d] – 27 sentyabr (9 oktyabr) 1895, Sankt-Peterburq) — Rusiya ictimai xadimi, 1860-1895-ci illərdə Rusiyada qadın hərəkatının rəhbəri. O, Vladimir kurslarının (SP, 1870-1875) və Bestujev kurslarının (SP, 1878-1918) açılması ilə başa çatan qadınlar üçün ali təhsil uğrunda mübarizənin təşkilatçısı olub. Rusiyada ilk uşaq bağçalarından birinin yaradıcısı.
Nadejda Stasova | |
---|---|
rus. Наде́жда Васи́льевна Ста́сова | |
Doğum tarixi | 12 (24) iyun 1822 |
Doğum yeri |
|
Vəfat tarixi | 27 sentyabr (9 oktyabr) 1895 (73 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri |
|
Fəaliyyəti | qadın hüquqları fəalı[d], xeyriyyəçi, feminist[d] |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Memar Vasili Stasovun qızı, Vladimir və Dmitri Stasovun bacısı. İnqilabçı Sosialist Əməyi Qəhrəmanı Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi Rəyasət Heyətinin sədri (9 – 15 sentyabr 1920-ci il) Yelena Stasovanın doğma xalası.
Həyatı
Nadejda Vasilyevna Stasova 12 (24) iyun 1822-ci ildə Çarskoye seloda zadəgan ailəsində anadan olub.: İmperator sarayı memarı və rəssamı olan atası Vasili Stasov qızının estetik zövqünün inkişafına ciddi diqqət yetirərək evdə onun yaxşı təhsil almasına diqqət yetirib. Lakin musiqi, oxuma və rəsm biliklərinin yetərli olmadığını hiss edən, Nadejda Vasilyevna ömrünün sonuna qədər incəsənət sahəsində təkmilləşməyə davam etdi. Ev şəraitində mükəmməl təhsil alan Stasova dörd xarici dil bilirdi.
Fəaliyyəti
Rusiyanın ictimai həyatına Nadejda Stasova 1850-ci illərin sonlarında qoşulub. O, Mariya Trubnikova və Anna Filosofovanın xeyriyyəçilik təşkilatına qoşularaq, ictimai həyatda aktiv fəaliyyətə başlayıb. Nadejda Stasova Mariya Trubnikova, Anna Filosofova, eləcə də Yevgeniya Konradi və Nadejda Belozerskaya ilə birlikdə Sankt-Peterburqun yoxsul əhalisi üçün “Ucuz Mənzillər Cəmiyyəti”ni yaradıb.
Özlərini "tövbə edən Maqdalenalılara" xidmət etməyə həsr edən bir sıra insanlarla birlikdə Stasova bu istiqamətdə səylə işləməyə başlayıb. Nadejda Vasilyevna həm də vaxtını və enerjisini o zaman Sankt-Peterburqda cəmi iki il mövcud olan bazar günləri məktəblərinə verirdi. 1860-cı illərin əvvəllərində Stasova əsas məqsədi ziyalı qadınları maddi cəhətdən təmin etmək olan Qadın Nəşriyyatı Artelinin işində fəal iştirak edib.
Rus cəmiyyətində layiqli uşaq ədəbiyyatının olmadığını aşkar edərək, Trubnikova, Filosofova, Konradi, Belozerskaya və onlara qoşulan Engelhardt və Çerkesova ilə birlikdə tərcüməçilər dərnəyini yaradıblar. Dərnək nəinki əhalini tərcümə ədəbiyyatı ilə təmin edir, həm də ehtiyacı olan xarici dilləri bilən qadınlara iş də verirdi. Lakin “Tərcüməçilər Arteli”nin nizamnaməsi təsdiq olunmadığından başlayan iş tam həyata keçirilə bilmədi. Mövcud təhsil müəssisələrini bitirən qadınların təhsil səviyyəsinin aşağı olması, qadınların müstəqil işə yetərincə hazırlaşmaması burada özünü aydın göstərirdi.
1867-ci ildə rus təbiətşünaslarının birinci qurultayı keçirildi və orada Yevgeniya Konradi qadın təhsili məsələsini qaldırdı. Nadejda Stasova o dövrün digər görkəmli qadınları ilə birlikdə qadınların ali təhsil almasının lehinə başlayan hərəkatın rəhbəri oldu. Onların aktiv fəaliyyəti sayəsində 1870-ci ildə Sankt-Peterburqda kişilər və qadınlar üçün birgə ictimai mühazirələr açıldı. Mühazirələr əvvəlcə Beşinci (Alarçinskaya) gimnaziyasının binasında, sonra Vladimir rayon məktəbinin binasında təşkil edildi və sonradan "Vladimir kursları" adını aldı.
1878-ci ildə professor Konstantin Bestujev-Ryuminin rəhbərlik etdiyi Ali Qadın Kursları açıldı. Sonradan bu kurslar onun adı ilə "Bestujev kursları" adlandırıldı. Stasova burda "kurs müdiri" (O.A. Mordvinova ilə birlikdə) vəzifələrini ödənişsiz olaraq öz üzərinə götürdü. Nadejda Stasova qısa bir fasilə ilə 1889-cu ildə kursların yenidən təşkilinə qədər təmənnasız olaraq bu vəzifəni yerinə yetirdi. Kursların açılışı ilə eyni vaxtda “Ali qadın kurslarına vəsait ayıran cəmiyyət”in nizamnaməsi və idarəedici komitəsi də təsdiq edildi. Nadejda Vasilyevna ömrünün sonuna qədər üzvü olduğu komitənin bütün işlərində fəal iştirak etdi.
1893-cü ildə Stasova yeni yaradılmış "Ali Qadın Kurslarında Elm Kursları Məzunlarına Yardım Cəmiyyəti"nin sədri oldu. Cəmiyyət Stasovanın mənzilində görüşən kursu bitirmiş qız tələbələrdən ibarət dərnəyin əsasında yaradılmışdı.
1894-cü ildə Nadejda Stasovanın təşəbbüsü ilə Uşaqlara Yardım Cəmiyyəti yaradıldı. N.V.Stasova adına “Körpələr evi” bundan sonra onun tərkibinə keçirmiş və o, ömrünün sonuna kimi burada yorulmadan çalışmışdır. 1894-cü il ərzində Stasova "Qadınların Qarşılıqlı Xeyriyyə Cəmiyyəti"nin təşkili üzərində çalışıb, lakin qəfil ölüm ona yeni qurumun açılışını görməyə imkan vermədi.
Nadejda Stasova 27 sentyabr (9 oktyabr) 1895-ci ildə Sankt-Peterburqda qəfil ürək tutmasından vəfat edib. O, elə orda şəhərin Tixvin qəbiristanlığında dəfn olunub.
İstinadlar
- Стасова Надежда Васильевна // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Uglow, J.; Hendry, M., redaktorlar Stasova, Nadezhda // The Palgrave Macmillan Dictionary of Women's Biography. Springer. 2005. 515. ISBN .
- Muravyeva, Marianna. de Haan, Francisca; Daskalova, Krassimira; Loutfi, Anna (redaktorlar ). A Biographical Dictionary of Women's Movements and Feminisms: Central, Eastern, and South Eastern Europe, 19th and 20th Centuries. en:Central European University Press. 2006. 125, 526–9. ISBN .
- Rappaport, Helen. Encyclopedia of Women Social Reformers. 2. Santa Barbara, Calif.: ABC-CLIO. 2001. 671–2. ISBN .
- Hilton, Alison. Iaroslavna's Lament and Its Echoes in Late Nineteenth-Century Russian Art // Mardilovich, Galina; Taroutina, Maria (redaktorlar ). New Narratives of Russian and East European Art: Between Traditions and Revolutions. en:Routledge. 2009. 32–48. ISBN .
- Hilton, Alison. Iaroslavna's Lament and Its Echoes in Late Nineteenth-Century Russian Art // Mardilovich, Galina; Taroutina, Maria (redaktorlar ). New Narratives of Russian and East European Art: Between Traditions and Revolutions. en:Routledge. 2009. 32–48. ISBN .
- Johanson, Christine. Chapter II: The Politics of Minimal Concessions - Women's Courses in Moscow and St. Petersburg // Women's Struggle for Higher Education in Russia: 1855–1900. Kingston, Canada: en:McGill University Press. 1987. ISBN . JSTOR j.ctt813c7.
Ədəbiyyat
- Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907. //
- Nadejda Stasova // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] (3-е изд.). М.: Советская энциклопедия. гл. ред.: А. М. Прохоров. 1969–1978.
- Бородаевская В. Надежда Васильевна Стасова. (Биографический очерк) // ru:Исторический вестник. — Т. LXII. — 1895. — С. 561—572.
- Дьяконова Е. Дневник русской женщины. (часть вторая «На Высших женских курсах. Петербург, 1895—1899») — М.; Захаров, 2004 — 480с. — серия «Биографии и мемуары»
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nadejda Vasilyevna Stasova rus Nade zhda Vasi levna Sta sova 12 24 iyun 1822 Puskin d Sankt Peterburq quberniyasi d 27 sentyabr 9 oktyabr 1895 Sankt Peterburq Rusiya ictimai xadimi 1860 1895 ci illerde Rusiyada qadin herekatinin rehberi O Vladimir kurslarinin SP 1870 1875 ve Bestujev kurslarinin SP 1878 1918 acilmasi ile basa catan qadinlar ucun ali tehsil ugrunda mubarizenin teskilatcisi olub Rusiyada ilk usaq bagcalarindan birinin yaradicisi Nadejda Stasovarus Nade zhda Vasi levna Sta sovaDogum tarixi 12 24 iyun 1822Dogum yeri Puskin d Carskoselski qezasi d Sankt Peterburq quberniyasi d Rusiya imperiyasiVefat tarixi 27 sentyabr 9 oktyabr 1895 73 yasinda Vefat yeri Sankt Peterburq Rusiya imperiyasiDefn yeri Tixvin qebiristanligi d Fealiyyeti qadin huquqlari feali d xeyriyyeci feminist d Vikianbarda elaqeli mediafayllar Memar Vasili Stasovun qizi Vladimir ve Dmitri Stasovun bacisi Inqilabci Sosialist Emeyi Qehremani Azerbaycan Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesi Reyaset Heyetinin sedri 9 15 sentyabr 1920 ci il Yelena Stasovanin dogma xalasi HeyatiNadejda Vasilyevna Stasova 12 24 iyun 1822 ci ilde Carskoye seloda zadegan ailesinde anadan olub Imperator sarayi memari ve ressami olan atasi Vasili Stasov qizinin estetik zovqunun inkisafina ciddi diqqet yetirerek evde onun yaxsi tehsil almasina diqqet yetirib Lakin musiqi oxuma ve resm biliklerinin yeterli olmadigini hiss eden Nadejda Vasilyevna omrunun sonuna qeder incesenet sahesinde tekmillesmeye davam etdi Ev seraitinde mukemmel tehsil alan Stasova dord xarici dil bilirdi FealiyyetiIlya Repin terefinden cekilmis Stasovanin portreti 1889 cu ilde Bestujev kurslarinin mezun gunu tedbiri ucun sifaris edilib Rusiyanin ictimai heyatina Nadejda Stasova 1850 ci illerin sonlarinda qosulub O Mariya Trubnikova ve Anna Filosofovanin xeyriyyecilik teskilatina qosularaq ictimai heyatda aktiv fealiyyete baslayib Nadejda Stasova Mariya Trubnikova Anna Filosofova elece de Yevgeniya Konradi ve Nadejda Belozerskaya ile birlikde Sankt Peterburqun yoxsul ehalisi ucun Ucuz Menziller Cemiyyeti ni yaradib Ozlerini tovbe eden Maqdalenalilara xidmet etmeye hesr eden bir sira insanlarla birlikde Stasova bu istiqametde seyle islemeye baslayib Nadejda Vasilyevna hem de vaxtini ve enerjisini o zaman Sankt Peterburqda cemi iki il movcud olan bazar gunleri mekteblerine verirdi 1860 ci illerin evvellerinde Stasova esas meqsedi ziyali qadinlari maddi cehetden temin etmek olan Qadin Nesriyyati Artelinin isinde feal istirak edib Rus cemiyyetinde layiqli usaq edebiyyatinin olmadigini askar ederek Trubnikova Filosofova Konradi Belozerskaya ve onlara qosulan Engelhardt ve Cerkesova ile birlikde tercumeciler derneyini yaradiblar Dernek neinki ehalini tercume edebiyyati ile temin edir hem de ehtiyaci olan xarici dilleri bilen qadinlara is de verirdi Lakin Tercumeciler Arteli nin nizamnamesi tesdiq olunmadigindan baslayan is tam heyata kecirile bilmedi Movcud tehsil muessiselerini bitiren qadinlarin tehsil seviyyesinin asagi olmasi qadinlarin musteqil ise yeterince hazirlasmamasi burada ozunu aydin gosterirdi 1867 ci ilde rus tebietsunaslarinin birinci qurultayi kecirildi ve orada Yevgeniya Konradi qadin tehsili meselesini qaldirdi Nadejda Stasova o dovrun diger gorkemli qadinlari ile birlikde qadinlarin ali tehsil almasinin lehine baslayan herekatin rehberi oldu Onlarin aktiv fealiyyeti sayesinde 1870 ci ilde Sankt Peterburqda kisiler ve qadinlar ucun birge ictimai muhazireler acildi Muhazireler evvelce Besinci Alarcinskaya gimnaziyasinin binasinda sonra Vladimir rayon mektebinin binasinda teskil edildi ve sonradan Vladimir kurslari adini aldi 1878 ci ilde professor Konstantin Bestujev Ryuminin rehberlik etdiyi Ali Qadin Kurslari acildi Sonradan bu kurslar onun adi ile Bestujev kurslari adlandirildi Stasova burda kurs mudiri O A Mordvinova ile birlikde vezifelerini odenissiz olaraq oz uzerine goturdu Nadejda Stasova qisa bir fasile ile 1889 cu ilde kurslarin yeniden teskiline qeder temennasiz olaraq bu vezifeni yerine yetirdi Kurslarin acilisi ile eyni vaxtda Ali qadin kurslarina vesait ayiran cemiyyet in nizamnamesi ve idareedici komitesi de tesdiq edildi Nadejda Vasilyevna omrunun sonuna qeder uzvu oldugu komitenin butun islerinde feal istirak etdi 1893 cu ilde Stasova yeni yaradilmis Ali Qadin Kurslarinda Elm Kurslari Mezunlarina Yardim Cemiyyeti nin sedri oldu Cemiyyet Stasovanin menzilinde gorusen kursu bitirmis qiz telebelerden ibaret derneyin esasinda yaradilmisdi 1894 cu ilde Nadejda Stasovanin tesebbusu ile Usaqlara Yardim Cemiyyeti yaradildi N V Stasova adina Korpeler evi bundan sonra onun terkibine kecirmis ve o omrunun sonuna kimi burada yorulmadan calismisdir 1894 cu il erzinde Stasova Qadinlarin Qarsiliqli Xeyriyye Cemiyyeti nin teskili uzerinde calisib lakin qefil olum ona yeni qurumun acilisini gormeye imkan vermedi Nadejda Stasova 27 sentyabr 9 oktyabr 1895 ci ilde Sankt Peterburqda qefil urek tutmasindan vefat edib O ele orda seherin Tixvin qebiristanliginda defn olunub IstinadlarStasova Nadezhda Vasilevna Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Uglow J Hendry M redaktorlar Stasova Nadezhda The Palgrave Macmillan Dictionary of Women s Biography Springer 2005 515 ISBN 978 0 230 50577 3 Muravyeva Marianna de Haan Francisca Daskalova Krassimira Loutfi Anna redaktorlar A Biographical Dictionary of Women s Movements and Feminisms Central Eastern and South Eastern Europe 19th and 20th Centuries en Central European University Press 2006 125 526 9 ISBN 978 615 5053 72 6 Rappaport Helen Encyclopedia of Women Social Reformers 2 Santa Barbara Calif ABC CLIO 2001 671 2 ISBN 978 1 57607 101 4 Hilton Alison Iaroslavna s Lament and Its Echoes in Late Nineteenth Century Russian Art Mardilovich Galina Taroutina Maria redaktorlar New Narratives of Russian and East European Art Between Traditions and Revolutions en Routledge 2009 32 48 ISBN 978 0 429 63978 4 Hilton Alison Iaroslavna s Lament and Its Echoes in Late Nineteenth Century Russian Art Mardilovich Galina Taroutina Maria redaktorlar New Narratives of Russian and East European Art Between Traditions and Revolutions en Routledge 2009 32 48 ISBN 978 0 429 63978 4 Johanson Christine Chapter II The Politics of Minimal Concessions Women s Courses in Moscow and St Petersburg Women s Struggle for Higher Education in Russia 1855 1900 Kingston Canada en McGill University Press 1987 ISBN 978 0 7735 0565 0 JSTOR j ctt813c7 EdebiyyatStasova Nadezhda Vasilevna Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 Nadejda Stasova Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya gl red A M Prohorov 1969 1978 Borodaevskaya V Nadezhda Vasilevna Stasova Biograficheskij ocherk ru Istoricheskij vestnik T LXII 1895 S 561 572 Dyakonova E Dnevnik russkoj zhenshiny chast vtoraya Na Vysshih zhenskih kursah Peterburg 1895 1899 M Zaharov 2004 480s seriya Biografii i memuary