Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Məmməd Araz (doğum adı: Məmməd İnfil oğlu İbrahimov; 14 oktyabr 1933, Nursu, Naxçıvan MSSR – 1 dekabr 2004, Bakı) — Azərbaycan şairi, tərcüməçi, publisist, 1957-ci ildənAYİ-nın üzvü, Azərbaycan Respublikasının xalq şairi (1991), laureatı.
| Məmməd Araz | |
|---|---|
| Məmməd İnfil oğlu İbrahimov | |
 | |
| Doğum adı | Məmməd İbrahimov |
| Təxəllüsü | Araz |
| Doğum tarixi | 14 oktyabr 1933 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1 dekabr 2004 (71 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı |  SSRİ→ Azərbaycan |
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| Həyat yoldaşı | Gülxanım Məlikməmmədova |
| Uşağı | |
| Atası | İnfil İbrahimov |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | Şair |
| Əsərlərinin dili | Azərbaycanca |
| Mükafatları |    |
| memmedaraz.az | |
Həyatı
Məmməd Araz 1933-cü il oktyabr ayının 14-də Şahbuz rayonunda anadan olub. Burada orta məktəbi bitirdikdən sonra Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunda təhsil alıb. Tələbəlik illərində institutda yazıçı İsmayıl Şıxlının rəhbərlik etdiyi ədəbiyyat dərnəyinin məşğələlərində fəal iştirak etmişdir. Burada bəyənilən "Yanın, işıqlarım" şeiri 1952-ci ildə çap edilib. 1954-cü ildə ali təhsilini başa vuran Məmməd Araz əmək fəaliyyətinə doğma kəndindəki orta məktəbdə müəllimliklə başlayıb, sonra Bakıya köçüb Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti yanında Baş Mətbuat İdarəsində müvəkkil işləyib. 1959–1961-ci illərdə Moskvada Yazıçılar İttifaqı nəzdindəki Ali Ədəbiyyat Kurslarının müdavimi olub. Sonra "Ulduz" jurnalının məsul katibi, "Ədəbiyyat və incəsənət" qəzetində, Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatında baş redaktorun müavini olmuşdur.
Məmməd Araz 1974-cü ildən ömrünün sonuna kimi "Azərbaycan Təbiəti" jurnalının baş redaktoru olub. Uzun müddət Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının poeziya bölməsinə rəhbərlik edib. Xidmətlərinə görə Azərbaycan Respublikasının İstiqlal ordeni (1995), bir medalla və Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanları ilə təltif edilmişdir. Hacı Zeynalabdin Tağıyev adına milli mükafatın laureatıdır (1992). 1993-cü ildən onun adına "Məmməd Araz" mükafatı təsis olunmuşdur .
2004-cü ilin 1 dekabrında Bakıda vəfat edib və Fəxri Xiyabanda dəfn olunub.
Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyasının baş katibi Əli Orucovun dediyinə görə Məmməd Araz Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyasının üzvü olmuşdur.
Ailəsi
- Publisist İradə Tuncayın atasıdır.
- Yazıçı-jurnalist Millət Vəkili Aqil Abbasın qaynatasıdır.
- Şair əmisidir.
Mükafatları
- Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı — 1975
- "Azərbaycan SSR əməkdar mədəniyyət işçisi" fəxri adı — 30 iyul 1979
- Azərbaycan SSR Fəxri fərmanı — 1982
- "Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı — 1984
- Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı — 1988 ("Azərbaycan" və "Ulduz" jurnallarında çap olunmuş şerlər silsiləsinə görə)
- "Azərbaycan Respublikasının xalq şairi" fəxri adı — 7 dekabr 1991
- "Azərbaycan Respublikasının əməkdar təbiəti mühafizə işçisi" fəxri adı — 4 iyun 1992
- — 15 aprel 1995
- Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü — 11 iyun 2002
Əsərləri
- Sevgi nəğməsi. Bakı: Azərnəşr, 1959, 68 səh.
- Üç oğul atası. Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1961, 63 səh.
- Araz axır. Bakı: Azərnəşr, 1964, 76 səh.
- Mən səni taparam. Bakı: Azərnəşr, 1963, 59 səh.
- Anamdan yadigar nəğmələr. Bakı: Azərnəşr, 1966, 152 səh.
- Ömür karvanı. Bakı: Azərnəşr, 1967, 136 səh.
- İllərdən bəri. Bakı: Gənclik, 1969, 114 səh.
- Qanadlı qayalar. Bakı: Azərnəşr, 1973, 190 səh.
- Atamın kitabı. Bakı: Gənclik, 1974, 168 səh.
- Həyatın və sözün rəngləri. Bakı: Gənclik, 1975, 135 səh.
- Oxucuya məktub. Bakı: Gənclik, 1978, 234 səh.
- Aylarım, illərim. Bakı: Yazıçı, 1979, 224 səh.
- Dünya sənin, dünya mənim. Bakı: Yazıçı, 1983, 310 səh.
- Seçilmiş əsərləri (bircildlik). Bakı: Azərnəşr, 1986
- Dünya düzəlmir. Bakı: "Azərbaycan" nəşriyyatı, 1992, 81 səh.
- Daş harayı. Bakı: Yazıçı, 1993, 254 səh.
- Qayalara yazılan səs. Bakı: Azərnəşr, 1994
- Yol ayrıcında söhbət. Bakı: "Azərbaycan" nəşriyyatı, 1997, 318 səh.
- Sənətdə son mənzil olmur. Bakı: "Adiloğlu" nəşriyyatı, 2001, 440 səh.
- Ağlayan qayalar. Bakı: "Araz" nəşriyyatı, 2002, 144 səh.
- Vətən deyin. Bakı: "Adiloğlu" nəşriyyatı, 2003, 149 səh.
- Əsgər andı. Bakı: "Araz" nəşriyyatı, 2003, 98 səh.
- Seçilmiş əsərləri (dörd cilddə). I c. Bakı: "Ozan" nəşriyyatı, 2003, 337 səh.
- Seçilmiş əsərləri (dörd cilddə). II c. Bakı: "Ozan nəşriyyatı, 2003, 360 səh.
- Seçilmiş əsərləri (dörd cilddə), III c. Bakı: "Ozan" nəşriyyatı, 2003, 376 səh.
- Seçilmiş əsərləri (dörd cilddə), IV c. Bakı: "Ozan" nəşriyyatı, 2003, 365 səh.
Tərcümələri
(ruscadan)
- S. V. Mixalkov. Foma. Bakı: Azərnəşr, 1964, 16 səh.
- G. Ağacanyan. Narahat ürək. Bakı: Gənclik, 1974, 83 səh.
- M. Svetlov. Şeirlər. Bakı: Azərnəşr, 1975, 204 səh.
- N. A. Nekrasov. Rus qadınları. Bakı: Yazıçı, 1983, 124 səh.
- Ocaq başında (dünya şairlərinin şeirləri). Bakı: Yazıçı, 1988, 241 səh.
Xatirəsi
Məmməd Arazın adının əbədiləşdirilməsi ilə bağlı Azərbaycan Respublikası Prezidenti iki dəfə Sərəncam imzalayıb. Bakının "Gənclik" metro stansiyası yaxınlığında, Atatürk prospekti ilə kəsişən Teymur Əliyev küçəsi bundan sonra Məmməd Arazın adını daşıyacaq.
27 sentyabr 2013-cü ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Məmməd Arazın 80 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında Sərəncam imzalamışdır.
2013-cü ildə Azərbaycan televiziyasında istehsal edilmiş Araz şairi adlı qısametrajlı sənədli televiziya filmi həsr olunmuşdur.
İstinadlar
- "M. İ. İbrahimov (Məmməd Araz) yoldaşa "Azərbaycan Respublikasının xalq şairi" fəxri adının verilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 7 dekabr 1991-ci il tarixli, 486 nömrəli Fərmanı 2021-08-19 at the Wayback Machine (az.)
- "Arxivlənmiş surət". 2021-10-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-23.
- Respublikanın ədəbiyyat xadimlərinə Azərbaycan SSR fəxri adlarının verilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 30 iyul 1979-cu il tarixli Fərmanı 2020-01-16 at the Wayback Machine — anl.az saytı
- ""Azərbaycan Respublikasının əməkdar təbiəti mühafizə işçisi" fəxri adının verilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 4 iyun 1992-ci il tarixli, 826 nömrəli Fərmanı 2022-03-27 at the Wayback Machine (az.)
- "Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdlərinin verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı" (az.). e-qanun.az. 7 September 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 2 may 2019.
- "Arxivlənmiş surət". 2013-03-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-07-09.
- ""Məmməd Arazın 80 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 27 sentyabr 2013-cü il tarixli Sərəncamı". president.az (az.). 27.03.2019. 2021-09-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-03-05.
Xarici keçidlər
- Məmməd Arazın rəsmi saytı
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Memmed Araz dogum adi Memmed Infil oglu Ibrahimov 14 oktyabr 1933 Nursu Naxcivan MSSR 1 dekabr 2004 Baki Azerbaycan sairi tercumeci publisist 1957 ci ildenAYI nin uzvu Azerbaycan Respublikasinin xalq sairi 1991 Istiqlal ordeni laureati Memmed ArazMemmed Infil oglu IbrahimovDogum adi Memmed IbrahimovTexellusu ArazDogum tarixi 14 oktyabr 1933 1933 10 14 Dogum yeri Nursu Sahbuz rayonu Naxcivan MSSR Azerbaycan SSR ZSFSR SSRIVefat tarixi 1 dekabr 2004 2004 12 01 71 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanDefn yeri Fexri XiyabanVetendasligi SSRI AzerbaycanMilliyyeti azerbaycanliHeyat yoldasi Gulxanim MelikmemmedovaUsagi Irade TuncayAtasi Infil IbrahimovTehsili Azerbaycan Dovlet Pedaqoji UniversitetiFealiyyeti SairEserlerinin dili AzerbaycancaMukafatlari 1991 1988 1995memmedaraz azHeyatiMemmed Arazin Fexri Xiyabanda qebirustu abidesi 2013 cu il Memmed Araz 1933 cu il oktyabr ayinin 14 de Sahbuz rayonunda anadan olub Burada orta mektebi bitirdikden sonra Azerbaycan Pedaqoji Institutunda tehsil alib Telebelik illerinde institutda yazici Ismayil Sixlinin rehberlik etdiyi edebiyyat derneyinin mesgelelerinde feal istirak etmisdir Burada beyenilen Yanin isiqlarim seiri 1952 ci ilde cap edilib 1954 cu ilde ali tehsilini basa vuran Memmed Araz emek fealiyyetine dogma kendindeki orta mektebde muellimlikle baslayib sonra Bakiya kocub Azerbaycan SSR Nazirler Soveti yaninda Bas Metbuat Idaresinde muvekkil isleyib 1959 1961 ci illerde Moskvada Yazicilar Ittifaqi nezdindeki Ali Edebiyyat Kurslarinin mudavimi olub Sonra Ulduz jurnalinin mesul katibi Edebiyyat ve incesenet qezetinde Azerbaycan Dovlet Nesriyyatinda bas redaktorun muavini olmusdur Memmed Araz 1974 cu ilden omrunun sonuna kimi Azerbaycan Tebieti jurnalinin bas redaktoru olub Uzun muddet Azerbaycan Yazicilar Ittifaqinin poeziya bolmesine rehberlik edib Xidmetlerine gore Azerbaycan Respublikasinin Istiqlal ordeni 1995 bir medalla ve Azerbaycan SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin Fexri Fermanlari ile teltif edilmisdir Haci Zeynalabdin Tagiyev adina milli mukafatin laureatidir 1992 1993 cu ilden onun adina Memmed Araz mukafati tesis olunmusdur 2004 cu ilin 1 dekabrinda Bakida vefat edib ve Fexri Xiyabanda defn olunub Azerbaycan Milli Istiqlal Partiyasinin bas katibi Eli Orucovun dediyine gore Memmed Araz Azerbaycan Milli Istiqlal Partiyasinin uzvu olmusdur AilesiPublisist Irade Tuncayin atasidir Yazici jurnalist Millet Vekili Aqil Abbasin qaynatasidir Sair emisidir MukafatlariMemmed Arazin xatire lovhesi Baki Azerbaycan SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin fexri fermani 1975 Azerbaycan SSR emekdar medeniyyet iscisi fexri adi 30 iyul 1979 Azerbaycan SSR Fexri fermani 1982 Azerbaycan SSR emekdar incesenet xadimi fexri adi 1984 Azerbaycan SSR Dovlet mukafati 1988 Azerbaycan ve Ulduz jurnallarinda cap olunmus serler silsilesine gore Azerbaycan Respublikasinin xalq sairi fexri adi 7 dekabr 1991 Azerbaycan Respublikasinin emekdar tebieti muhafize iscisi fexri adi 4 iyun 1992 Istiqlal ordeni 15 aprel 1995 Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin ferdi teqaudu 11 iyun 2002EserleriSevgi negmesi Baki Azernesr 1959 68 seh Uc ogul atasi Baki Usaqgencnesr 1961 63 seh Araz axir Baki Azernesr 1964 76 seh Men seni taparam Baki Azernesr 1963 59 seh Anamdan yadigar negmeler Baki Azernesr 1966 152 seh Omur karvani Baki Azernesr 1967 136 seh Illerden beri Baki Genclik 1969 114 seh Qanadli qayalar Baki Azernesr 1973 190 seh Atamin kitabi Baki Genclik 1974 168 seh Heyatin ve sozun rengleri Baki Genclik 1975 135 seh Oxucuya mektub Baki Genclik 1978 234 seh Aylarim illerim Baki Yazici 1979 224 seh Dunya senin dunya menim Baki Yazici 1983 310 seh Secilmis eserleri bircildlik Baki Azernesr 1986 Dunya duzelmir Baki Azerbaycan nesriyyati 1992 81 seh Das harayi Baki Yazici 1993 254 seh Qayalara yazilan ses Baki Azernesr 1994 Yol ayricinda sohbet Baki Azerbaycan nesriyyati 1997 318 seh Senetde son menzil olmur Baki Adiloglu nesriyyati 2001 440 seh Aglayan qayalar Baki Araz nesriyyati 2002 144 seh Veten deyin Baki Adiloglu nesriyyati 2003 149 seh Esger andi Baki Araz nesriyyati 2003 98 seh Secilmis eserleri dord cildde I c Baki Ozan nesriyyati 2003 337 seh Secilmis eserleri dord cildde II c Baki Ozan nesriyyati 2003 360 seh Secilmis eserleri dord cildde III c Baki Ozan nesriyyati 2003 376 seh Secilmis eserleri dord cildde IV c Baki Ozan nesriyyati 2003 365 seh Tercumeleri ruscadan S V Mixalkov Foma Baki Azernesr 1964 16 seh G Agacanyan Narahat urek Baki Genclik 1974 83 seh M Svetlov Seirler Baki Azernesr 1975 204 seh N A Nekrasov Rus qadinlari Baki Yazici 1983 124 seh Ocaq basinda dunya sairlerinin seirleri Baki Yazici 1988 241 seh XatiresiMemmed Arazin adinin ebedilesdirilmesi ile bagli Azerbaycan Respublikasi Prezidenti iki defe Serencam imzalayib Bakinin Genclik metro stansiyasi yaxinliginda Ataturk prospekti ile kesisen Teymur Eliyev kucesi bundan sonra Memmed Arazin adini dasiyacaq 27 sentyabr 2013 cu ilde Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti Ilham Eliyev Memmed Arazin 80 illik yubileyinin kecirilmesi haqqinda Serencam imzalamisdir 2013 cu ilde Azerbaycan televiziyasinda istehsal edilmis Araz sairi adli qisametrajli senedli televiziya filmi hesr olunmusdur Istinadlar M I Ibrahimov Memmed Araz yoldasa Azerbaycan Respublikasinin xalq sairi fexri adinin verilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin 7 dekabr 1991 ci il tarixli 486 nomreli Fermani 2021 08 19 at the Wayback Machine az Arxivlenmis suret 2021 10 22 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 23 Respublikanin edebiyyat xadimlerine Azerbaycan SSR fexri adlarinin verilmesi haqqinda Azerbaycan SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin 30 iyul 1979 cu il tarixli Fermani 2020 01 16 at the Wayback Machine anl az sayti Azerbaycan Respublikasinin emekdar tebieti muhafize iscisi fexri adinin verilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin 4 iyun 1992 ci il tarixli 826 nomreli Fermani 2022 03 27 at the Wayback Machine az Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin ferdi teqaudlerinin verilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Serencami az e qanun az 7 September 2022 tarixinde Istifade tarixi 2 may 2019 Arxivlenmis suret 2013 03 07 tarixinde Istifade tarixi 2012 07 09 Memmed Arazin 80 illik yubileyinin kecirilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin 27 sentyabr 2013 cu il tarixli Serencami president az az 27 03 2019 2021 09 29 tarixinde Istifade tarixi 2019 03 05 Xarici kecidlerMemmed Arazin resmi sayti