Müqəddəs Sofiya kilsəsi (mak. Црква Света Софија, Crkva Sveta Sofija) — Makedoniya Respublikasının Oxrid bələdiyyəsində yerləşən, Osmanlı İmperiyası dövründə məscid olaraq fəaliyyət göstərən üç nefli orta əsrə aid kilsə.
Pravoslav ortodoks | |
Oxrid Müqəddəs Sofiya kilsəsi | |
---|---|
mak. Црква Света Софија | |
Din | |
Yeparxiya | Oxrid Arxiyepiskopluğu |
Statusu | YUNESKO Ümumdünya irsi (1980) |
Yerləşməsi | |
Ölkə | Şimali Makedoniya |
Bölgə | |
Şəhər | Oxrid |
Memarlıq | |
İnşa tarixi | 1035-ci və 1056-cı illər arasında – XIV əsr |
Dövrü | Orta əsrlər |
Tikdirəni | |
Üslubu | Bizans memarlığı |
Bərpası | 1951 |
Vəziyyəti | Qorunur |
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarixi
Birinci Bulqar dövlətinin dinini rəsmi olaraq Xristianlıqla dəyiməsindən sonra I Boris (852 — 889) dövründə tikilən kilsənin tikilmə tarixi haqqında dəqiq bir məlumat yoxdur. Tikili IX və ya XI əsrlərdə tikilmiş ola bilər.
Memarlıq xüsusiyyətləri
Şərqə baxan kilsənin qərbində bir narteks və eksonarteks, şimalında isə sonradan əlavə olunmuş bir portik mövcuddur. Müxtəlif mərhələlərdən keçən tikilinin ilk forması orta Bizans dövrünə aid əhəmiyyətli bir memari forma ortaya qoymaqdadır. Bu şəkildə XI əsrin regional meyllərinin yanında, Konstantinopolun Makedoniya və Oxrid Arxiyepiskopluğu üzərinə olan təsiri də görmək mümkündür. Kilsənin təməl arxitekturası XI əsrdə inşa edilmiş olmasına baxmayaraq XIV əsrdə Arxiyepiskop II Qreqori tərəfindən əlavələr edilmişdir. Bu üç nefli bazilika qərbi hissəsibə 1313-cü və ya 1314-cü illərdə əlavə edilən hissə memarlıq tarixinə nəzərən əhəmiyyət daşımaqdadır.
Osmanlı Dövrü
Oxrid şəhərinin ən böyük kilsəsi olan Müqəddəs Sofiya kilsəsi, Konstantinopoldakı Aya Sofya kimi fəthdən sonra məscidə çevrilmiş və şəhərin ilk və ən böyük məscidi olmuşdur. Oxriddə yerləşən Müqəddəs Sofiya kilsəsi, məscidə çevrildiyində bir sıra dəyişikliklərə məruz qalmışdır. Səmavi Eyicenin yazdıqlarına görə bu gün heç bir izi qalmayan məscid minarəsi kilsənin narteks hissəsinin sol tərəfindəki qübbəsinin tam ortasında yerləşirdi.
Fresklər
Oxrid şəhərinin Yuqoslaviya idarəsinə keçməsinin sonra kilsəyə çevrilmiş məscidin divarlarında olan və XI, XII və XIII əsrlərdən qalma freska şəkillər bərpa işləri nəticəsində tamamilə təmizlənmişdir.
Həmçinin Bax
Xarici Keçidlər
- The Church of St. Sophia - Ohrid patrimony
- ExploringMacedonia - St. Sophia church in Ohrid 2010-10-27 at the Wayback Machine
Qeydlər
- Oxrid bölgəsinin mədəni irsinin təsnifatı
İstinadlar
- Fruçt, Riçard (2005). Eastern Europe: an introduction to the people, lands, and culture. (azərb. Şərq Avropa: Xalq, torpaqlar və mədəniyyət haqqında bir giriş) ABC-CLIO. səhifə 928. ISBN 978-1-57607-800-6.
- Boris Cholpanov - "Land of a global crossroads", Sofia, 1993, Bulgarian Academy of Science, page 131 (the original is in Bulgarian)
- Ohri Ayasofyası cephesinin 14. yüzyılda Epiros, İstanbul, hatta Bursa'da bir Türk eserinde benzerlerinin yapılmış olması hakkında bakınız; (azərb. Oxrid Ayasofyası cəbhəsinin XIV əsrdə Epiros, İstanbul, hətta Bursa da bir Türk əsərində bənzərlərinin edilmiş olması haqqında bax;) Semavi Eyice, Son devir bizans mimarisi (azərb. Səmavi Eyice, Son dövr bizans arxitekturası) (İstanbul 1963)
- Semavi Eyice. "Ohri'nin Türk Devrine Ait Eserleri." (azərb. Oxridin Türk dövrünə aid əsərləri) Vakıflar Dergisi, 6 (1965): səhifə 140
- R. Hamann, Mak in, Hallensleben, Die Monumentalmalerei in Serbien und Makedonien (azərb. Serbiya və Makedoniyadakı monumental şəkil) (Giessen 1963) 15-17;res.1-28, lev.1-5.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Muqeddes Sofiya kilsesi mak Crkva Sveta Sofiјa Crkva Sveta Sofija Makedoniya Respublikasinin Oxrid belediyyesinde yerlesen Osmanli Imperiyasi dovrunde mescid olaraq fealiyyet gosteren uc nefli orta esre aid kilse Pravoslav ortodoksOxrid Muqeddes Sofiya kilsesimak Crkva Sveta SofiјaDinYeparxiya Oxrid ArxiyepiskopluguStatusu YUNESKO Umumdunya irsi 1980 YerlesmesiOlke Simali MakedoniyaBolgeSeher OxridMemarliqInsa tarixi 1035 ci ve 1056 ci iller arasinda XIV esrDovru Orta esrlerTikdireni Simali MakedoniyaUslubu Bizans memarligiBerpasi 1951Veziyyeti QorunurMuqeddes Sofiya kilsesi Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiBirinci Bulqar dovletinin dinini resmi olaraq Xristianliqla deyimesinden sonra I Boris 852 889 dovrunde tikilen kilsenin tikilme tarixi haqqinda deqiq bir melumat yoxdur Tikili IX ve ya XI esrlerde tikilmis ola biler Memarliq xususiyyetleriOxrid Muqeddes Sofiya kilsesi Serqe baxan kilsenin qerbinde bir narteks ve eksonarteks simalinda ise sonradan elave olunmus bir portik movcuddur Muxtelif merhelelerden kecen tikilinin ilk formasi orta Bizans dovrune aid ehemiyyetli bir memari forma ortaya qoymaqdadir Bu sekilde XI esrin regional meyllerinin yaninda Konstantinopolun Makedoniya ve Oxrid Arxiyepiskoplugu uzerine olan tesiri de gormek mumkundur Kilsenin temel arxitekturasi XI esrde insa edilmis olmasina baxmayaraq XIV esrde Arxiyepiskop II Qreqori terefinden elaveler edilmisdir Bu uc nefli bazilika qerbi hissesibe 1313 cu ve ya 1314 cu illerde elave edilen hisse memarliq tarixine nezeren ehemiyyet dasimaqdadir Osmanli Dovru Oxrid seherinin en boyuk kilsesi olan Muqeddes Sofiya kilsesi Konstantinopoldaki Aya Sofya kimi fethden sonra mescide cevrilmis ve seherin ilk ve en boyuk mescidi olmusdur Oxridde yerlesen Muqeddes Sofiya kilsesi mescide cevrildiyinde bir sira deyisikliklere meruz qalmisdir Semavi Eyicenin yazdiqlarina gore bu gun hec bir izi qalmayan mescid minaresi kilsenin narteks hissesinin sol terefindeki qubbesinin tam ortasinda yerlesirdi FresklerOxrid seherinin Yuqoslaviya idaresine kecmesinin sonra kilseye cevrilmis mescidin divarlarinda olan ve XI XII ve XIII esrlerden qalma freska sekiller berpa isleri neticesinde tamamile temizlenmisdir Hemcinin BaxMuqeddes Aqnes kilsesi Muqeddes Nikolay kilsesi Buxarest Imperatorluq Mescidi Pristina Xarici KecidlerThe Church of St Sophia Ohrid patrimony ExploringMacedonia St Sophia church in Ohrid 2010 10 27 at the Wayback MachineQeydlerOxrid bolgesinin medeni irsinin tesnifatiIstinadlarFruct Ricard 2005 Eastern Europe an introduction to the people lands and culture azerb Serq Avropa Xalq torpaqlar ve medeniyyet haqqinda bir giris ABC CLIO sehife 928 ISBN 978 1 57607 800 6 Boris Cholpanov Land of a global crossroads Sofia 1993 Bulgarian Academy of Science page 131 the original is in Bulgarian Ohri Ayasofyasi cephesinin 14 yuzyilda Epiros Istanbul hatta Bursa da bir Turk eserinde benzerlerinin yapilmis olmasi hakkinda bakiniz azerb Oxrid Ayasofyasi cebhesinin XIV esrde Epiros Istanbul hetta Bursa da bir Turk eserinde benzerlerinin edilmis olmasi haqqinda bax Semavi Eyice Son devir bizans mimarisi azerb Semavi Eyice Son dovr bizans arxitekturasi Istanbul 1963 Semavi Eyice Ohri nin Turk Devrine Ait Eserleri azerb Oxridin Turk dovrune aid eserleri Vakiflar Dergisi 6 1965 sehife 140 R Hamann Mak in Hallensleben Die Monumentalmalerei in Serbien und Makedonien azerb Serbiya ve Makedoniyadaki monumental sekil Giessen 1963 15 17 res 1 28 lev 1 5