Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Müqəddəs Pyotr meydanı (it. Piazza San Pietro, lat. Forum Sancti Petri) - Roma şəhərinin Borqo rayonunun qərbində yerləşən və Papa enklavı olan Vatikan şəhərində, Müqəddəs Pyotr bazilikasının düz qarşısında yerləşən geniş meydandır.
| Müqəddəs Pyotr meydanı | |
|---|---|
| Piazza San Pietro | |
 Meydanın Müqəddəs Pyotr bazilikasının günbəzindən görünüşü | |
 | |
| Ölkə |  Vatikan |
| Yerləşir | Vatikan |
| Aidiyyatı | Roma-Katolik kilsəsi |
| Memar | Covanni Lorenso Bernini |
| Tikilmə tarixi | 1656-1667 |
| Üslubu | Barokko |
| Vəziyyəti | yaxşı |
| Rəsmi adı: Vatican City | |
| Tipi | Mədəni |
| Kriteriya | i,ii,iv,vi |
| Təyin edilib | 1984 |
| İstinad nöm. | 286 |
| Dövlət | Vatikan |
| Region | Avropa |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Meydanın mərkəzində, həmin ərazidə 1586-cı ildə ucaldılmış Qədim Misir obeliski yerləşir. Obelisk elmi ədəbiyyatda Vatikan obeliski adı ilə məşhurdur. Ziyarətçiləri “Ana kilsənin qolları kimi qucaqlayan” dörd sütun dərinlikli Toskan sütunlarından ibarət kolonnada və meydan kilsənin inşasından təxminən 100 il sonra Bernini tərəfindən dizayn edilmişdir. 1675-ci ildə Bernini tərəfindən hazırlanmış fəvvarə isə meydanda yerləşən və 1613-cü ildə tərəfindən dizayn edilmiş digər fəvvarəyə uyğundur.
Tarixi
Müqəddəs Pyotr bazilikası qarşısındakı geniş ərazi Covanni Lorenso Bernini tərəfindən 1656-1667-ci illərdə, Papa VII Aleksandrın sifarişi ilə dizayn edilmişdir. Meydanın yaradılmasında əsas məqsəd “kilsədən və ya Həvari sarayından xeyir-dua verən Roma Papasının daha çox insan tərəfindən görülməsinə” şərait yaratmaq idi.
On illərlə Müqəddəs Pyotr bazilikasının interyerləri üzərində işləyən Berniniyə bazilika qarşısındakı meydanın dizayn edilməsi həvalə edilmiş, lakin, bazilikanın Karlo Maderno tərəfindən yaradılmış barokko fasadı ilə rəqabət yaradılmaması üçün sadə Toskan orderindən istifadə etməsi tələb edilmişdir. Bernini isə meydanı əhatə etmək və möhtəşəmlik hissi yaratmaq üçün nəhəng ölçülü sütunlardan istifadə etmişdir.
Ətrafda olan çoxsağlı tikililər inşaat işləri zamanı xeyli məhdudiyyətlər yaradırdı. Kafedralın əsas fasadından sağda nəhəng fasadı yerləşirdi və Bernini qarşısını qapatmadan sarayın görünüşünü məhdudlaşdırmalı idi. Obelisk meydanın mərkəzində, Maderno tərəfindən hazırlanmış qranit fəvvarə isə yanda yerləşir: Bernini fəvvarəni kolonnada ilə əhatə edilmiş əsas fokuslarından biri kimi istifadə edərək, 1675-ci ildə - ölümündən beş il əvvəl Madernonun fəvvarəsi qarşısında, obeliskin digər tərəfində ikinci fəvvarəni (Madernonun fəvvarəsinə bənzər) yerləşdirdi. Meydanın, bazilikanı tərk edən ziyarətçi üçün yüksək prespektiv yaradan və mütəxəssislər tərəfindən barokko stilinə ustad möhürü kimi dəyərləndirilən trapesvari forması əsasən ərazidəki tikililərin yaratdığı məhdudiyyətlər çərçivəsində formalaşdırılmışdır.
Kolonnada
Dörd sütun dərinlikli kolossal toskan kolonnadası meydanın elliptik ərazisini və trapezvari girişini formalaşdırır. Bazilikanın fasadına paralel olan ovato-tondonun uzun oxu davamlılıqda fasilə yaradır ki, bu da Barokko monumental yanaşması üçün xarakterikdir. Kolonnada meydanın ərazisini müəyyən edir. Meydanın trapesvari girişi ilə kontrast təşkil edən elliptik mərkəzi, Berninin təsəvvürünə görə “Ana kilsənin qolları kimi” ziyarətçiləri qucaqlayır. Kolonnadanın cənub tərəfində yerləşən Barberini bağında şam ağacları çətir formalaşdırır. Şimal tərəfdə isə bir neçə Vatikan binası və Vatikan sarayının yuxarı mərtəbələri görünür.
Obelisk
Ovato-tondonun mərkəzində qırmızı qranitdən hazırlanmış və şirlərin saxladığı Çigi ailəsinin gerbi ilə bəzədilmiş bürünc təməl üzərində dayanan 25.5 hündürlükdə Qədim Misir obeliski dayanır. Təməllə birlikdə obeliskin hündürlüyü 41 metrdir. Obeliskin zirvəsində isə bürünc xaç yerləşir. Qranit Misirin şəhərində naməlum firon tərəfindən ucaldılmışdır.
İmperator (təxm. e.ə. 63 – b.e. 14) obeliski İskəndəriyyə şəhərindəki Yuli forumuna köçürtdürmüş, b.e. 37-ci ilinə kimi abidə orada qalmışdır. Həmin il Kaliqulanın sifarişi ilə Yuli forumu dağıdılmış, obelisk isə Romaya gətirilmişdir. Kaliqula obeliski qəddar oyunlar və xristianların edamlarının keçirildiyi mərkəzindən keçən spinada yerləşdirmişdir.
Obelisk hazırda yeləşdiyi əraziyə 1586-cı ildə Papa göstərişi ilə mühəndis-memar tərəfindən köçürülmşüdür; böyük ağırlığa malik obeliskin daşınması və yenidən ucaldılması prosesi bir neçə qravürdə əbədiləşdirilmişdir. Vatikan obeliski Romada yeganə obeliskdir ki, Qədim Roma dövründən bir dəfə də aşmamışdır. Orta əsrlərdə obeliskin üstündəki qızılı kürədə Yuli Sezarın külünün saxlandığına inanılırdı. Fontananın obeliskdən ayırdığı və hazırda Roma muzeyində saxlanan qədim metalik şardan yalnız toz tapılmışdır. Kristofer Hibbert isə şarın çox sərt olduğunu yazır. Baxmayaraq ki, obeliskin ucaldılmasının Bernini ilə heç bir əlaqəsi olmamışdır, sənətkar, meydanı dizayn edərkən onu mərkəz nöqtəsi kimi istifadə etmiş və himayədarı Papa VII Aleksandrın şərəfinə obeliskin təməlinə Çigi ailəsinin gerbini əlavə etmişdir.
Döşəmə
Meydanın döşəməsi üçün çaydaşları və travertin plitələrindən istifadə edilmişdir. 1817-ci ildə döşəməyə obeliskin kölgəsini işarələyən dairə boyunca hər birində bürclər təsvir edilmiş on iki kiçik yumru daş plitə əlavə edilmiş və beləliklə də obelisk nəhəng qnomona çevrilmişdir.
Spina
Bu gün Müqəddəs Pyotr meydanına çatmaq üçün və Via della Konsilisione prospektindən (1929-cu il şərəfinə adlandırılıb) keçmək lazımdır. Bir zamanlar bu böyük prospekti tutan spina (Borqo-Vekkyo və Borqo-Nuovo küçələrini bir-birindən ayıran binalardan ibarət mediana) 23 oktyabr 1936-cı ildə Benito Mussolininin göstərişi ilə tntənəli şəkildə sökülməyə başlanılmış və 8 oktyabr 1937-ci ildə söküntü işləri tamamlanmışdır. Bu söküntü işlərindən sonra Müqəddəs Pyotr bazilikası Müqəddəs Mələk qəsrindən aydın görünür.
1937-1950-ci illərdə cənubda yerləşən bütün binaların sökülməsi ilə Roma şəhərinin ən qədim və zəngin orta əsrlər və intibah məhəllələri məhv edilmişdir. Həmçinin spinanın sökülməsi özünəməxsus barokko təəcübünü də məhv etmiş və hazırda belə effekt yalnız Borqo-santo-Spirito tərəfdən hərəkət edənlər üçün əlçatandır. Via della Konsilisione prospekti 1950-ci il Böyük Yubileyə kimi tamamlanmışdır.
Müqəddəs Pyotr meydanı incəsənətdə
- Meydan rəsm əsərlərində
-
![image]()
Naməlum rəssam, XVIII əsr, Artgeyt sənət kolleksiyası -
![image]()
, 1754, . -
![image]()
, təxm. 1630, Prado muzeyi. -
![image]()
, təxm. 1700-1710, .
İstinadlar
- Norwich 1975 p 175
- 1613-cü ildə Papa sifarişi ilə hazırlanmışdı.
- 248 sütun və 88 pilyasterdən ibarətdir; karnizdə 140 müqəddəsin həyati ölçülü heykəlləri və VII Aleksandrın gerbi yerləşir.
- Touring Club Italiano, Roma e Dintorni, which furnishes the statistics in these notes.
- Hibbert, p.178
Ədəbiyyat
- Hibbert, Christopher, 1985, Rome: The biography of a city, London, Penguin.
- Norwich, John Julius, ed. 1975 Great Architecture of the World
- Touring Club Italiano, Roma e Dintorni
Xarici keçidlər
- stpetersbasilica.info Pages for all 140 Colonnade Saints
- Great Buildings On-line: Piazza of St. Peter's
- Roberto Piperno, "Piazza di S. Pietro": engravings by Vasi
- Mary Ann Sullivan, "St Peter's Piazza, Vatican City"
- Obeliscus Vaticanus LacusCurtius.com, The Vatican Obelisk, retrieved September 4, 2006
- The legend of the cry of Bresca Legendary Rome
- Rome, Nova Online, Mysteries of the Nile, A World of Obelisks: Rome pbs.org, retrieved September 4, 2006
- St. Peter's Square, Bernini's Fountain
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Muqeddes Pyotr meydani it Piazza San Pietro lat Forum Sancti Petri Roma seherinin Borqo rayonunun qerbinde yerlesen ve Papa enklavi olan Vatikan seherinde Muqeddes Pyotr bazilikasinin duz qarsisinda yerlesen genis meydandir Muqeddes Pyotr meydaniPiazza San PietroMeydanin Muqeddes Pyotr bazilikasinin gunbezinden gorunusu41 54 07 sm e 12 27 26 s u Olke VatikanYerlesir VatikanAidiyyati Roma Katolik kilsesiMemar Covanni Lorenso BerniniTikilme tarixi 1656 1667Uslubu BarokkoVeziyyeti yaxsiUNESCO Umumdunya IrsiResmi adi Vatican CityTipiMedeniKriteriyai ii iv viTeyin edilib1984Istinad nom 286DovletVatikanRegionAvropaMuqeddes Pyotr meydani Vikianbarda elaqeli mediafayllar Meydanin merkezinde hemin erazide 1586 ci ilde ucaldilmis Qedim Misir obeliski yerlesir Obelisk elmi edebiyyatda Vatikan obeliski adi ile meshurdur Ziyaretcileri Ana kilsenin qollari kimi qucaqlayan dord sutun derinlikli Toskan sutunlarindan ibaret kolonnada ve meydan kilsenin insasindan texminen 100 il sonra Bernini terefinden dizayn edilmisdir 1675 ci ilde Bernini terefinden hazirlanmis fevvare ise meydanda yerlesen ve 1613 cu ilde terefinden dizayn edilmis diger fevvareye uygundur TarixiMeydann 1921 ci ilde cekilmis aerofotosu Muqeddes Pyotr bazilikasi qarsisindaki genis erazi Covanni Lorenso Bernini terefinden 1656 1667 ci illerde Papa VII Aleksandrin sifarisi ile dizayn edilmisdir Meydanin yaradilmasinda esas meqsed kilseden ve ya Hevari sarayindan xeyir dua veren Roma Papasinin daha cox insan terefinden gorulmesine serait yaratmaq idi On illerle Muqeddes Pyotr bazilikasinin interyerleri uzerinde isleyen Berniniye bazilika qarsisindaki meydanin dizayn edilmesi hevale edilmis lakin bazilikanin Karlo Maderno terefinden yaradilmis barokko fasadi ile reqabet yaradilmamasi ucun sade Toskan orderinden istifade etmesi teleb edilmisdir Bernini ise meydani ehate etmek ve mohtesemlik hissi yaratmaq ucun neheng olculu sutunlardan istifade etmisdir Etrafda olan coxsagli tikililer insaat isleri zamani xeyli mehdudiyyetler yaradirdi Kafedralin esas fasadindan sagda neheng fasadi yerlesirdi ve Bernini qarsisini qapatmadan sarayin gorunusunu mehdudlasdirmali idi Obelisk meydanin merkezinde Maderno terefinden hazirlanmis qranit fevvare ise yanda yerlesir Bernini fevvareni kolonnada ile ehate edilmis esas fokuslarindan biri kimi istifade ederek 1675 ci ilde olumunden bes il evvel Madernonun fevvaresi qarsisinda obeliskin diger terefinde ikinci fevvareni Madernonun fevvaresine benzer yerlesdirdi Meydanin bazilikani terk eden ziyaretci ucun yuksek prespektiv yaradan ve mutexessisler terefinden barokko stiline ustad mohuru kimi deyerlendirilen trapesvari formasi esasen erazideki tikililerin yaratdigi mehdudiyyetler cercivesinde formalasdirilmisdir KolonnadaDord sutun derinlikli kolossal toskan kolonnadasi meydanin elliptik erazisini ve trapezvari girisini formalasdirir Bazilikanin fasadina paralel olan ovato tondonun uzun oxu davamliliqda fasile yaradir ki bu da Barokko monumental yanasmasi ucun xarakterikdir Kolonnada meydanin erazisini mueyyen edir Meydanin trapesvari girisi ile kontrast teskil eden elliptik merkezi Berninin tesevvurune gore Ana kilsenin qollari kimi ziyaretcileri qucaqlayir Kolonnadanin cenub terefinde yerlesen Barberini baginda sam agaclari cetir formalasdirir Simal terefde ise bir nece Vatikan binasi ve Vatikan sarayinin yuxari mertebeleri gorunur Meydanin 360 derecede gorunusuObeliskVatikan obeliski Ovato tondonun merkezinde qirmizi qranitden hazirlanmis ve sirlerin saxladigi Cigi ailesinin gerbi ile bezedilmis burunc temel uzerinde dayanan 25 5 hundurlukde Qedim Misir obeliski dayanir Temelle birlikde obeliskin hundurluyu 41 metrdir Obeliskin zirvesinde ise burunc xac yerlesir Qranit Misirin seherinde namelum firon terefinden ucaldilmisdir Imperator texm e e 63 b e 14 obeliski Iskenderiyye seherindeki Yuli forumuna kocurtdurmus b e 37 ci iline kimi abide orada qalmisdir Hemin il Kaliqulanin sifarisi ile Yuli forumu dagidilmis obelisk ise Romaya getirilmisdir Kaliqula obeliski qeddar oyunlar ve xristianlarin edamlarinin kecirildiyi merkezinden kecen spinada yerlesdirmisdir Obelisk hazirda yelesdiyi eraziye 1586 ci ilde Papa gosterisi ile muhendis memar terefinden kocurulmsudur boyuk agirliga malik obeliskin dasinmasi ve yeniden ucaldilmasi prosesi bir nece qravurde ebedilesdirilmisdir Vatikan obeliski Romada yegane obeliskdir ki Qedim Roma dovrunden bir defe de asmamisdir Orta esrlerde obeliskin ustundeki qizili kurede Yuli Sezarin kulunun saxlandigina inanilirdi Fontananin obeliskden ayirdigi ve hazirda Roma muzeyinde saxlanan qedim metalik sardan yalniz toz tapilmisdir Kristofer Hibbert ise sarin cox sert oldugunu yazir Baxmayaraq ki obeliskin ucaldilmasinin Bernini ile hec bir elaqesi olmamisdir senetkar meydani dizayn ederken onu merkez noqtesi kimi istifade etmis ve himayedari Papa VII Aleksandrin serefine obeliskin temeline Cigi ailesinin gerbini elave etmisdir DosemeMeydanin dosemesi ucun caydaslari ve travertin plitelerinden istifade edilmisdir 1817 ci ilde dosemeye obeliskin kolgesini isareleyen daire boyunca her birinde burcler tesvir edilmis on iki kicik yumru das plite elave edilmis ve belelikle de obelisk neheng qnomona cevrilmisdir SpinaBu gun Muqeddes Pyotr meydanina catmaq ucun ve Via della Konsilisione prospektinden 1929 cu il serefine adlandirilib kecmek lazimdir Bir zamanlar bu boyuk prospekti tutan spina Borqo Vekkyo ve Borqo Nuovo kucelerini bir birinden ayiran binalardan ibaret mediana 23 oktyabr 1936 ci ilde Benito Mussolininin gosterisi ile tnteneli sekilde sokulmeye baslanilmis ve 8 oktyabr 1937 ci ilde sokuntu isleri tamamlanmisdir Bu sokuntu islerinden sonra Muqeddes Pyotr bazilikasi Muqeddes Melek qesrinden aydin gorunur 1937 1950 ci illerde cenubda yerlesen butun binalarin sokulmesi ile Roma seherinin en qedim ve zengin orta esrler ve intibah mehelleleri mehv edilmisdir Hemcinin spinanin sokulmesi ozunemexsus barokko teecubunu de mehv etmis ve hazirda bele effekt yalniz Borqo santo Spirito terefden hereket edenler ucun elcatandir Via della Konsilisione prospekti 1950 ci il Boyuk Yubileye kimi tamamlanmisdir Muqeddes Pyotr meydani incesenetdeMeydan resm eserlerinde Namelum ressam XVIII esr Artgeyt senet kolleksiyasi 1754 texm 1630 Prado muzeyi texm 1700 1710 IstinadlarNorwich 1975 p 175 1613 cu ilde Papa sifarisi ile hazirlanmisdi 248 sutun ve 88 pilyasterden ibaretdir karnizde 140 muqeddesin heyati olculu heykelleri ve VII Aleksandrin gerbi yerlesir Touring Club Italiano Roma e Dintorni which furnishes the statistics in these notes Hibbert p 178EdebiyyatHibbert Christopher 1985 Rome The biography of a city London Penguin Norwich John Julius ed 1975 Great Architecture of the World ISBN 0 394 49887 9 Touring Club Italiano Roma e DintorniXarici kecidlerVikianbarda Muqeddes Pyotr meydani ile elaqeli mediafayllar var stpetersbasilica info Pages for all 140 Colonnade Saints Great Buildings On line Piazza of St Peter s Roberto Piperno Piazza di S Pietro engravings by Vasi Mary Ann Sullivan St Peter s Piazza Vatican City Obeliscus Vaticanus LacusCurtius com The Vatican Obelisk retrieved September 4 2006 The legend of the cry of Bresca Legendary Rome Rome Nova Online Mysteries of the Nile A World of Obelisks Rome pbs org retrieved September 4 2006 St Peter s Square Bernini s Fountain