Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Stefan və ya Müqəddəs I İştvan (mac. (Szent) I. István, lat. Sanctus Stephanus) və ya Böyük (ttəq. 975, Esterqom, Esterqom[d] – 15 avqust 1038, Sçentkirali[d], Esterqom[d]) — Arpad sülaləsindən olan Nitran knyazı (995–997), böyük knyaz (mac. nagyfejedelem, 997-ci ildən) və Macarıstanın ilk kralı (1000/1001). Macarıstanların xristianlaşdırılması üçün canonlaşdırıldı. Katoliklər və pravoslavlar tərəfindən pozulmuşdur. Nəhayət, onun hökmranlığında, mütləq monarxiya rejimi quran Macarıstan tayfaları birləşdi.
| Müqəddəs I İştvan | |
|---|---|
| mac. I. István | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | təq. 975 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 15 avqust 1038 |
| Vəfat yeri |
|
| Dəfn yeri |
|
| Sülalə | Arpad sülaləsi |
| Atası | Qeza (Böyük Macar knyazı) |
| Həyat yoldaşı |
|
| | |
| İmzası |  |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bioqrafiyası
Mənşəyi və konsolidasiyası
Vəftizdən sonra xristian adı İştvan (Stefan) aldı. Həm valideynləri vəftiz olunmasına baxmayaraq, Istvan Arpad ailəsinin ilk dindar xristian idi. İstanvanın xristian müəllimləri arasında Praqanın sonradan canlandırılmış Adalbert idi. 996-cı ildə Istvan Bavyera Dyuk Henri II qızı Christian — Gisele ilə evləndi.
Ölkənin tacqoyma və xristianlaşdırılması
Müqəddəs Stefenin tacını əsrlər boyu müqəddəs bir hekayə hesab edirdi (əslində, 1000/1001, tacın yuxarı hissəsi olsa da, altıncı Bizans İmperatoru Maykl VII Duca tərəfindən Geze I tərəfindən təqdim edilmiş bir tacıdır).
Padşah Stefenə 10 diocesesdə hökmdar olan apostol padşahının adı, Macarıstanda kilsənin iman və avtonom idarəsinin sərbəst yayılması hüququ, eləcə də öz ölkəsində və fəth edilmiş torpaqlarda yeni piskoposlar qurma və ya köhnəni ləğv etmək səlahiyyətinə malik olan bir şəxsə verilmişdir. O, ən az bir archdiocese (Esztergom, Domokos adlı bir episkopun başçılıq etdiyi), altı və üç Benediktine monastırları qurdu. Buna görə Macarıstan Katolik Kilsəsi Müqəddəs Roma İmperiyasının arxiyepiskoplarından müstəqildir və ölkə Çexiya və Polşa bunu bacara bilmədikdə, Papanın əsl müstəqilliyini qoruyurdu. Üstəlik, monarxiya Macarıstanda bütün kilsə torpaqlarının sahibidir.
Daxili siyasət
Macarıstanın İstvan I mərkəzləşdirilməsi Carolingian imperiyasının modeli üzərində aparılıb. İstvan, ölkənin qəbilə bölünməsini aradan qaldıraraq, ərazi-inzibati bölgələr yaratdı — Ishpany başçılıq edən kral komitələri (və ya zhupy). Çemberlərin sayı 32-dən 45-a qədər, daha sonra isə 72-də yerləşdirilib. Yarandığı məhkəmə iclası müşavirə funksiyasını aldı. Dövlətdəki padşahın və padşahlıq məclisinin ardından birinci, Macarıstanın baş hakiminin və baş hakiminin funksiyalarını birləşdirən Palatine idi.
1015-ci ildə bu zəvvarlardan biri, gələcəkdə Macarıstanda məskunlaşan gələcək Saint Gerard (Gellart) idi, taxt Emeric (Imre) vətətinin müəllimi oldu və Zupy Chanad Bishop təyin etdi. İkincisi, üsyançı liderlər tərəfindən fəth edilmiş torpaqlarda qurulmuşdur və onların komandanı (və yəqin ki, qardaşı oğlu) şərəfinə adlandırılmışdır. Onların məğlubiyyətində mühüm rol oynayan və ilk ispan olmuş İstanvan Çanada.
Daha sonra İstanvan Transilvaniyanı (1003-cü ildə) idarə edən, tutdu və Boleslaw I Brave'a və Banat Ayton (1008 və ya 1028-ci ildə) hökmranlığına qaçan öz əmisi Gyula Jr. Hem Gyula hem Ayton, pagan Coppany'den fərqli olaraq, xristianlar idi, Şərqi riteydi idi və İtvanın öz ərazilərində Latın dilli şagirdlərini yaymaq planlarına müqavimət göstərdi (məsələn, Transilvaniyada Albani-Julianın Arxivləri). Üstəlik, 1008-ci ildə padşah "qara (qaranlıq) macarlar" — yəqin ki, müstəqil Kavar (kabiliyalı) tayfalarını yerə qoydu. Bir və ya digər yolla, lakin 1009-cu ildə Kavaria lideri (daha sonra Macarıstanın Şah Aba və ya atası ola bilərdi), İstvan I. adlı bir unnamə bacısı verildi.
Qonşuları ilə əlaqələr
Yarım müstəqil tayfa rəhbərlərinə qarşı bu müharibələr bir sıra, Istvan onun ətrafında ətraf ərazilər birləşdirmək bacardı. 1028-ci ilə qədər İskəndər bütün Karpat bölgəsini Macarıstanın təsirinə tabe etdi və yeni ərazilərin Kiyevin Böyük Dükü olan Müdrik Yaroslav və Polşanın Kralı Boleslav I ilə cəlb edilmiş müqavilələri bağlayaraq təmin etdi.
İkincisi ilə, Macarıstan hökmdarı əvvəlcə gərgin əlaqələr içində idi. Macarlar, Henri II (onun qardaşı Bruno Macarıstana sığındıqda, İstanvan ona imperatorla barışmağa kömək etdi), Boleslav ilə qarşıdurma yaşadı və Polşalar müasir Sloveniyada Morava çayı boyunca torpaqların bir hissəsini ələ keçirdi. Çox güman ki, 1017-ci ildə Istvan Pecheneglərin işğalını, Boleslav və Kiyevin Svyatopolk ittifaqı ilə ittifaqda olanları işğal etməyə məcbur etmişdir. Bununla belə, 1018-ci ildə Polşa və Almanlar arasında Budişinsky Sülhindən dərhal sonra, Kiyevə qarşı kampaniya zamanı Boleslav ordusunda 500 Macar atsını qarşılayırıq. Rus torpağına gəldikdə, Istvan məni qohumu Laszlo Lysi ilə Kiyevin pravoslav kızı, Premislavın qızları ilə evləndi.
1077 və 1083-cü illər arasında Kral Stefanın Böyük Əfsanəsi tərtib edilmiş və 1100 ətrafında Kalman Knizhnik dövründə, Little Legend. Onlarda Macarıstan Krallığının qurucusu ideallaşmış görünüşü formalaşmışdı. İmvanın oğluna "təvazökarlıqla, sülhlə, hirssiz və nifrətsiz" rəhbər olmaq üçün çağırılan Müqəddəs Kitabların (Latın Institutio morum) və ya "Təlimatlar" ın müəllifi sayılır, mərhəmət göstərmək, ədalətli qərar vermək və yalnız xristianlığı iman, kilsə, ruhanilər, zadəganlar və cəngavərlər, eyni zamanda xarici məcburi köçkünlər "təkcə bir dilin danışıldığı və yalnız bir mədəniyyətin tanındığı" zəif və zəif ölkəni çağırırlar.
Ailə, xatirə və miras
İştvan Bavyera Qiesel ilə evləndi; Onlar üç övladı var idi, lakin hamısı öz atalarının gənc yaşlarında öldülər. Kralın əsas ümidi, oğlu Saint Emeric (Imre), qaban tərəfindən öldürüldü. İstvan bütün övladlarını xilas etdiyinə görə, taxt üçün mübarizə aparan yaxınlarının arasında sonrakı qanlı münaqişələrə səbəb oldu. Avqustun 15-də, 1038-ci ildə vəfat etdikdə, onun qardaşı Peter Orseolonun bacarığı oldu. Peterin rəsmi sonradan təyin edildiyi zaman, Nitran hökmdarı Istvanın əmisi oğlu Vazul padşaha qarşı hiylə qurdu, lakin hücum uğursuz oldu. Sonralar mənbələr Vazulun Kraliça Gizelanın əmri ilə qarışdırıcı qurğularla qorudulduğunu iddia edirlər. Bununla belə, Stephen I.-nin şöhrətini məhv etməməsi üçün icrası haqqında yazılan ilahiyyatçının istəyi ilə diktə edilə bilər. Bu cür sərt tədbirlərə baxmayaraq, Stefenin ölümündən sonra mülki münaqişədən qaça bilmədi.
İstinadlar
- Guiley R. The Encyclopedia of Saints (ing.). NYC: 2001. P. 136.
- Lundy D. R. St. Stephen I Arpád, King of Hungary // The Peerage (ing.).
- Zsoldos, 2001. səh. 36
- "Священный Синод включил в месяцеслов Русской Церкви британских, венгерских и румынских святых". 2015-09-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-04-25.
Ədəbiyyat
- Zsoldos, Attila. . Saint Stephen and His Country: A Newborn Kingdom in Central Europe — Hungary. Budapest: Lucidus Kiadó. 2001. ISBN .
- // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
Xarici keçidlər
- Татьяна Гусарова. Иштван I и начало венгерской государственности
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Stefan ve ya Muqeddes I Istvan mac Szent I Istvan lat Sanctus Stephanus ve ya Boyuk tteq 975 Esterqom Esterqom d 15 avqust 1038 Scentkirali d Esterqom d Arpad sulalesinden olan Nitran knyazi 995 997 boyuk knyaz mac nagyfejedelem 997 ci ilden ve Macaristanin ilk krali 1000 1001 Macaristanlarin xristianlasdirilmasi ucun canonlasdirildi Katolikler ve pravoslavlar terefinden pozulmusdur Nehayet onun hokmranliginda mutleq monarxiya rejimi quran Macaristan tayfalari birlesdi Muqeddes I Istvanmac I IstvanSexsi melumatlarDogum tarixi teq 975Dogum yeri Esterqom Esterqom d Macaristan kralligiVefat tarixi 15 avqust 1038Vefat yeri Scentkirali d Esterqom Esterqom d Macaristan kralligiDefn yeri Sekesfexervar kafedrali d SekesfexervarSulale Arpad sulalesiAtasi Qeza Boyuk Macar knyazi Heyat yoldasi Bavariyali Qizela 996 Imzasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarBioqrafiyasiMenseyi ve konsolidasiyasi Veftizden sonra xristian adi Istvan Stefan aldi Hem valideynleri veftiz olunmasina baxmayaraq Istvan Arpad ailesinin ilk dindar xristian idi Istanvanin xristian muellimleri arasinda Praqanin sonradan canlandirilmis Adalbert idi 996 ci ilde Istvan Bavyera Dyuk Henri II qizi Christian Gisele ile evlendi Olkenin tacqoyma ve xristianlasdirilmasi Muqeddes Stefenin tacini esrler boyu muqeddes bir hekaye hesab edirdi eslinde 1000 1001 tacin yuxari hissesi olsa da altinci Bizans Imperatoru Maykl VII Duca terefinden Geze I terefinden teqdim edilmis bir tacidir Padsah Stefene 10 diocesesde hokmdar olan apostol padsahinin adi Macaristanda kilsenin iman ve avtonom idaresinin serbest yayilmasi huququ elece de oz olkesinde ve feth edilmis torpaqlarda yeni piskoposlar qurma ve ya kohneni legv etmek selahiyyetine malik olan bir sexse verilmisdir O en az bir archdiocese Esztergom Domokos adli bir episkopun basciliq etdiyi alti ve uc Benediktine monastirlari qurdu Buna gore Macaristan Katolik Kilsesi Muqeddes Roma Imperiyasinin arxiyepiskoplarindan musteqildir ve olke Cexiya ve Polsa bunu bacara bilmedikde Papanin esl musteqilliyini qoruyurdu Ustelik monarxiya Macaristanda butun kilse torpaqlarinin sahibidir Daxili siyaset Macaristanin Istvan I merkezlesdirilmesi Carolingian imperiyasinin modeli uzerinde aparilib Istvan olkenin qebile bolunmesini aradan qaldiraraq erazi inzibati bolgeler yaratdi Ishpany basciliq eden kral komiteleri ve ya zhupy Cemberlerin sayi 32 den 45 a qeder daha sonra ise 72 de yerlesdirilib Yarandigi mehkeme iclasi musavire funksiyasini aldi Dovletdeki padsahin ve padsahliq meclisinin ardindan birinci Macaristanin bas hakiminin ve bas hakiminin funksiyalarini birlesdiren Palatine idi 1015 ci ilde bu zevvarlardan biri gelecekde Macaristanda meskunlasan gelecek Saint Gerard Gellart idi taxt Emeric Imre vetetinin muellimi oldu ve Zupy Chanad Bishop teyin etdi Ikincisi usyanci liderler terefinden feth edilmis torpaqlarda qurulmusdur ve onlarin komandani ve yeqin ki qardasi oglu serefine adlandirilmisdir Onlarin meglubiyyetinde muhum rol oynayan ve ilk ispan olmus Istanvan Canada Daha sonra Istanvan Transilvaniyani 1003 cu ilde idare eden tutdu ve Boleslaw I Brave a ve Banat Ayton 1008 ve ya 1028 ci ilde hokmranligina qacan oz emisi Gyula Jr Hem Gyula hem Ayton pagan Coppany den ferqli olaraq xristianlar idi Serqi riteydi idi ve Itvanin oz erazilerinde Latin dilli sagirdlerini yaymaq planlarina muqavimet gosterdi meselen Transilvaniyada Albani Julianin Arxivleri Ustelik 1008 ci ilde padsah qara qaranliq macarlar yeqin ki musteqil Kavar kabiliyali tayfalarini yere qoydu Bir ve ya diger yolla lakin 1009 cu ilde Kavaria lideri daha sonra Macaristanin Sah Aba ve ya atasi ola bilerdi Istvan I adli bir unname bacisi verildi Qonsulari ile elaqeler Esterqomda Istvanin heykeli Yarim musteqil tayfa rehberlerine qarsi bu muharibeler bir sira Istvan onun etrafinda etraf eraziler birlesdirmek bacardi 1028 ci ile qeder Iskender butun Karpat bolgesini Macaristanin tesirine tabe etdi ve yeni erazilerin Kiyevin Boyuk Duku olan Mudrik Yaroslav ve Polsanin Krali Boleslav I ile celb edilmis muqavileleri baglayaraq temin etdi Ikincisi ile Macaristan hokmdari evvelce gergin elaqeler icinde idi Macarlar Henri II onun qardasi Bruno Macaristana sigindiqda Istanvan ona imperatorla barismaga komek etdi Boleslav ile qarsidurma yasadi ve Polsalar muasir Sloveniyada Morava cayi boyunca torpaqlarin bir hissesini ele kecirdi Cox guman ki 1017 ci ilde Istvan Pecheneglerin isgalini Boleslav ve Kiyevin Svyatopolk ittifaqi ile ittifaqda olanlari isgal etmeye mecbur etmisdir Bununla bele 1018 ci ilde Polsa ve Almanlar arasinda Budisinsky Sulhinden derhal sonra Kiyeve qarsi kampaniya zamani Boleslav ordusunda 500 Macar atsini qarsilayiriq Rus torpagina geldikde Istvan meni qohumu Laszlo Lysi ile Kiyevin pravoslav kizi Premislavin qizlari ile evlendi 1077 ve 1083 cu iller arasinda Kral Stefanin Boyuk Efsanesi tertib edilmis ve 1100 etrafinda Kalman Knizhnik dovrunde Little Legend Onlarda Macaristan Kralliginin qurucusu ideallasmis gorunusu formalasmisdi Imvanin ogluna tevazokarliqla sulhle hirssiz ve nifretsiz rehber olmaq ucun cagirilan Muqeddes Kitablarin Latin Institutio morum ve ya Telimatlar in muellifi sayilir merhemet gostermek edaletli qerar vermek ve yalniz xristianligi iman kilse ruhaniler zadeganlar ve cengaverler eyni zamanda xarici mecburi kockunler tekce bir dilin danisildigi ve yalniz bir medeniyyetin tanindigi zeif ve zeif olkeni cagirirlar Aile xatire ve miras Istvan Bavyera Qiesel ile evlendi Onlar uc ovladi var idi lakin hamisi oz atalarinin genc yaslarinda olduler Kralin esas umidi oglu Saint Emeric Imre qaban terefinden olduruldu Istvan butun ovladlarini xilas etdiyine gore taxt ucun mubarize aparan yaxinlarinin arasinda sonraki qanli munaqiselere sebeb oldu Avqustun 15 de 1038 ci ilde vefat etdikde onun qardasi Peter Orseolonun bacarigi oldu Peterin resmi sonradan teyin edildiyi zaman Nitran hokmdari Istvanin emisi oglu Vazul padsaha qarsi hiyle qurdu lakin hucum ugursuz oldu Sonralar menbeler Vazulun Kralica Gizelanin emri ile qarisdirici qurgularla qoruduldugunu iddia edirler Bununla bele Stephen I nin sohretini mehv etmemesi ucun icrasi haqqinda yazilan ilahiyyatcinin isteyi ile dikte edile biler Bu cur sert tedbirlere baxmayaraq Stefenin olumunden sonra mulki munaqiseden qaca bilmedi IstinadlarGuiley R The Encyclopedia of Saints ing NYC 2001 P 136 ISBN 978 1 4381 3026 2 Lundy D R St Stephen I Arpad King of Hungary The Peerage ing Zsoldos 2001 seh 36 Svyashennyj Sinod vklyuchil v mesyaceslov Russkoj Cerkvi britanskih vengerskih i rumynskih svyatyh 2015 09 24 tarixinde Istifade tarixi 2019 04 25 EdebiyyatZsoldos Attila Saint Stephen and His Country A Newborn Kingdom in Central Europe Hungary Budapest Lucidus Kiado 2001 ISBN 963 86163 9 3 Stefan Svyatoj Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 Xarici kecidlerTatyana Gusarova Ishtvan I i nachalo vengerskoj gosudarstvennosti