Monqol yazısı — XIII əsrin əvvələrində monqolların uyğurlardan əxz etdikləri yazı. vasitəsilə arami əlifbalarının birindən götürülmüşdür. Monqolustanda "köhnə yazı" adlanır. Yuxarıdan aşağıya, sağdan sola yazılır. Hərflərin çoxu polifonik olub, 2 və ya 3 fonemi ifadə edir. 1945-ci ildə iki sait (ö, ü) əlavə edilməklə kiril əlifbası əsasında yeni əlifbaya keçilmişdir. Geniş yayılmamış "kvadrat yazı" (XVIII–XIV əsrlər, əsasında) və "aydın yazı" (XVII əsrdən, təkmilləşdirilmiş köhnə monqol yazısı) adlanan yazılar da məlumdur.
Monqol yazısı | |
---|---|
Dillər | Monqol dili, Mancur dili, Daur dili, Evenk dili |
Yarandığı yer | Monqolustan |
Yaradan | |
Yaranma tarixi | təq. 1204 |
Mənşəyi | Uyğur yazısı |
ISO 15924 | Mong |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Yunikod
Monqol yazısının yunikod dərəcəsi U+1800–U+18AF arasıdır. Buna monqol yazısı üçün hərflər, rəqəmlər və durğu işarələri daxildir.
1800 ᠀ Birga | 1801 ᠁ Ellipsis | 1802 ᠂ Comma | 1803 ᠃ Full Stop | 1804 ᠄ Colon | 1805 ᠅ Four Dots | 1806 ᠆ Todo Soft Hyphen | 1807 ᠇ Sibe Syllable Boundary Marker | 1808 ᠈ Manchu Comma | 1809 ᠉ Manchu Full Stop | 180A ᠊ Nirugu | 180B ᠋ Free Variation Selector One | 180C ᠌ Free Variation Selector Two | 180D ᠍ Free Variation Selector Three | 180E Vowel Separator | |
1810 ᠐ Zero | 1811 ᠑ One | 1812 ᠒ Two | 1813 ᠓ Three | 1814 ᠔ Four | 1815 ᠕ Five | 1816 ᠖ Six | 1817 ᠗ Seven | 1818 ᠘ Eight | 1819 ᠙ Nine | ||||||
1820 ᠠ A | 1821 ᠡ E | 1822 ᠢ I | 1823 ᠣ O | 1824 ᠤ U | 1825 ᠥ Oe | 1826 ᠦ Ue | 1827 ᠧ Ee | 1828 ᠨ Na | 1829 ᠩ Ang | 182A ᠪ | 182B ᠫ Pa | 182C ᠬ Qa | 182D ᠭ Ga | 182E ᠮ Ma | 182F ᠯ La |
1830 ᠰ Sa | 1831 ᠱ Sha | 1832 ᠲ Ta | 1833 ᠳ Da | 1834 ᠴ Cha | 1835 ᠵ Ja | 1836 ᠶ Ya | 1837 ᠷ Ra | 1838 ᠸ Wa | 1839 ᠹ Fa | 183A ᠺ Ka | 183B ᠻ Kha | 183C ᠼ Tsa | 183D ᠽ Za | 183E ᠾ Haa | 183F ᠿ Zra |
1840 ᡀ Lha | 1841 ᡁ Zhi | 1842 ᡂ Chi | 1843 ᡃ Todo Long Vowel Sign | 1844 ᡄ Todo E | 1845 ᡅ Todo I | 1846 ᡆ Todo O | 1847 ᡇ Todo U | 1848 ᡈ Todo Oe | 1849 ᡉ Todo Ue | 184A ᡊ Todo Ang | 184B ᡋ Todo Ba | 184C ᡌ Todo Pa | 184D ᡍ Todo Qa | 184E ᡎ Todo Ga | 184F ᡏ Todo Ma |
1850 ᡐ Todo Ta | 1851 ᡑ Todo Da | 1852 ᡒ Todo Cha | 1853 ᡓ Todo Ja | 1854 ᡔ Todo Tsa | 1855 ᡕ Todo Ya | 1856 ᡖ Todo Wa | 1857 ᡗ Todo Ka | 1858 ᡘ Todo Gaa | 1859 ᡙ Todo Haa | 185A ᡚ Todo Jia | 185B ᡛ Todo Nia | 185C ᡜ Todo Dza | 185D ᡝ Sibe E | 185E ᡞ Sibe I | 185F ᡟ Sibe Iy |
1860 ᡠ Sibe Ue | 1861 ᡡ Sibe U | 1862 ᡢ Sibe Ang | 1863 ᡣ Sibe Ka | 1864 ᡤ Sibe Ga | 1865 ᡥ Sibe Ha | 1866 ᡦ Sibe Pa | 1867 ᡧ Sibe Sha | 1868 ᡨ Sibe Ta | 1869 ᡩ Sibe Da | 186A ᡪ Sibe Ja | 186B ᡫ Sibe Fa | 186C ᡬ Sibe Gaa | 186D ᡭ Sibe Haa | 186E ᡮ Sibe Tsa | 186F ᡯ Sibe Za |
1870 ᡰ Sibe Raa | 1871 ᡱ Sibe Cha | 1872 ᡲ Sibe Zha | 1873 ᡳ Manchu I | 1874 ᡴ Manchu Ka | 1875 ᡵ Manchu Ra | 1876 ᡶ Manchu Fa | 1877 ᡷ Manchu Zha | ||||||||
1880 ᢀ Ali Gali Anusvara One | 1881 ᢁ Ali Gali Visarga One | 1882 ᢂ Ali Gali Damaru | 1883 ᢃ Ali Gali Ubadama | 1884 ᢄ Ali Gali Inverted Ubadama | 1885 ᢅ Ali Gali Baluda | 1886 ᢆ Ali Gali Three Baluda | 1887 ᢇ Ali Gali A | 1888 ᢈ Ali Gali I | 1889 ᢉ Ali Gali Ka | 188A ᢊ Ali Gali Nga | 188B ᢋ Ali Gali Ca | 188C ᢌ Ali Gali Tta | 188D ᢍ Ali Gali Ttha | 188E ᢎ Ali Gali Dda | 188F ᢏ Ali Gali Nna |
1890 ᢐ Ali Gali Ta | 1891 ᢑ Ali Gali Da | 1892 ᢒ Ali Gali Pa | 1893 ᢓ Ali Gali Pha | 1894 ᢔ Ali Gali Ssa | 1895 ᢕ Ali Gali Zha | 1896 ᢖ Ali Gali Za | 1897 ᢗ Ali Gali Ah | 1898 ᢘ Todo Ali Gali Ta | 1899 ᢙ Todo Ali Gali Zha | 189A ᢚ Manchu Ali Gali Gha | 189B ᢛ Manchu Ali Gali Nga | 189C ᢜ Manchu Ali Gali Ca | 189D ᢝ Manchu Ali Gali Jha | 189E ᢞ Manchu Ali Gali Tta | 189F ᢟ Manchu Ali Gali Ddha |
18A0 ᢠ Manchu Ali Gali Ta | 18A1 ᢡ Manchu Ali Gali Dha | 18A2 ᢢ Manchu Ali Gali Ssa | 18A3 ᢣ Manchu Ali Gali Cya | 18A4 ᢤ Manchu Ali Gali Zha | 18A5 ᢥ Manchu Ali Gali Za | 18A6 ᢦ Ali Gali Half U | 18A7 ᢧ Ali Gali Half Ya | 18A8 ᢨ Manchu Ali Gali Bha | 18A9 ᢩ Ali Gali Dagalga | 18AA ᢪ Manchu Ali Gali Lha |
Klaviatura
Qeydlər
- Monqol yazısı ilə: ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ ᠪᠢᠴᠢᠭ ⟨ ⟩ Monqol biçiq; kiril qrafikası ilə: Монгол бичиг; latın qrafikası ilə: Mongol bichig
İstinadlar
- Монгол јазысы // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. VII ҹилд: Мисир—Прадо. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1983. С. 44.
Xarici keçidlər
- İzah
- University of Vienna: Grammar of Written Mongolian by Nicholas POPPE Index
- CJVlang: Making Sense of the Traditional Mongolian Script
- StudyMongolian: Written forms with audio pronunciation
- The Silver Horde: Mongol Scripts
- Lingua Mongolia: Uighur-script Mongolian Resources
- Omniglot: Mongolian Alphabet (note: contains several table inaccuracies regarding glyphs and transliterations)
- Lüğət
- Bolor Dictionary
- Mongol toli dictionary: state dictionary of Mongolia
- Transliteration
- University of Virginia: Transliteration Schemes For Mongolian Vertical Script
- Online tool for Mongolian script transliteration
- Automatic converter for Traditional Mongolian and Cyrillic Mongolian by the Computer College of Inner Mongolia University
- Əlyazma
- Mongolian Manuscripts from Olon Süme – Yokohama Museum of EurAsian Cultures
- Digitised Mongolian manuscripts – The Royal Library, National Library of Denmark
- Mongolian texts – Digitales Turfan-Archiv, the Berlin-Brandenburg Academy of Sciences and Humanities
- Preservation of unique and historic newspapers printed in traditional Mongolian script between 1936–1945 – Endangered Archives Programme, British Library
- Official Mongolian script version of the People's Daily Online
- Office of the President of Mongolia website in Mongolian script
- Didi Tang. "Mongolia abandons Soviet past by restoring alphabet". The Times. 20 March 2020. İstifadə tarixi: 21 March 2020.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Monqol yazisi XIII esrin evvelerinde monqollarin uygurlardan exz etdikleri yazi vasitesile arami elifbalarinin birinden goturulmusdur Monqolustanda kohne yazi adlanir Yuxaridan asagiya sagdan sola yazilir Herflerin coxu polifonik olub 2 ve ya 3 fonemi ifade edir 1945 ci ilde iki sait o u elave edilmekle kiril elifbasi esasinda yeni elifbaya kecilmisdir Genis yayilmamis kvadrat yazi XVIII XIV esrler esasinda ve aydin yazi XVII esrden tekmillesdirilmis kohne monqol yazisi adlanan yazilar da melumdur Monqol yazisiDiller Monqol dili Mancur dili Daur dili Evenk diliYarandigi yer MonqolustanYaradanYaranma tarixi teq 1204Menseyi Uygur yazisiISO 15924 Mong Vikianbarda elaqeli mediafayllarYunikodMonqol yazisinin yunikod derecesi U 1800 U 18AF arasidir Buna monqol yazisi ucun herfler reqemler ve durgu isareleri daxildir 1800 Birga 1801 Ellipsis 1802 Comma 1803 Full Stop 1804 Colon 1805 Four Dots 1806 Todo Soft Hyphen 1807 Sibe Syllable Boundary Marker 1808 Manchu Comma 1809 Manchu Full Stop 180A Nirugu 180B Free Variation Selector One 180C Free Variation Selector Two 180D Free Variation Selector Three 180E Vowel Separator1810 ᠐ Zero 1811 ᠑ One 1812 ᠒ Two 1813 ᠓ Three 1814 ᠔ Four 1815 ᠕ Five 1816 ᠖ Six 1817 ᠗ Seven 1818 ᠘ Eight 1819 ᠙ Nine1820 ᠠ A 1821 ᠡ E 1822 ᠢ I 1823 ᠣ O 1824 ᠤ U 1825 ᠥ Oe 1826 ᠦ Ue 1827 ᠧ Ee 1828 ᠨ Na 1829 ᠩ Ang 182A ᠪ Ba 182B ᠫ Pa 182C ᠬ Qa 182D ᠭ Ga 182E ᠮ Ma 182F ᠯ La1830 ᠰ Sa 1831 ᠱ Sha 1832 ᠲ Ta 1833 ᠳ Da 1834 ᠴ Cha 1835 ᠵ Ja 1836 ᠶ Ya 1837 ᠷ Ra 1838 ᠸ Wa 1839 ᠹ Fa 183A ᠺ Ka 183B ᠻ Kha 183C ᠼ Tsa 183D ᠽ Za 183E ᠾ Haa 183F ᠿ Zra1840 ᡀ Lha 1841 ᡁ Zhi 1842 ᡂ Chi 1843 ᡃ Todo Long Vowel Sign 1844 ᡄ Todo E 1845 ᡅ Todo I 1846 ᡆ Todo O 1847 ᡇ Todo U 1848 ᡈ Todo Oe 1849 ᡉ Todo Ue 184A ᡊ Todo Ang 184B ᡋ Todo Ba 184C ᡌ Todo Pa 184D ᡍ Todo Qa 184E ᡎ Todo Ga 184F ᡏ Todo Ma1850 ᡐ Todo Ta 1851 ᡑ Todo Da 1852 ᡒ Todo Cha 1853 ᡓ Todo Ja 1854 ᡔ Todo Tsa 1855 ᡕ Todo Ya 1856 ᡖ Todo Wa 1857 ᡗ Todo Ka 1858 ᡘ Todo Gaa 1859 ᡙ Todo Haa 185A ᡚ Todo Jia 185B ᡛ Todo Nia 185C ᡜ Todo Dza 185D ᡝ Sibe E 185E ᡞ Sibe I 185F ᡟ Sibe Iy1860 ᡠ Sibe Ue 1861 ᡡ Sibe U 1862 ᡢ Sibe Ang 1863 ᡣ Sibe Ka 1864 ᡤ Sibe Ga 1865 ᡥ Sibe Ha 1866 ᡦ Sibe Pa 1867 ᡧ Sibe Sha 1868 ᡨ Sibe Ta 1869 ᡩ Sibe Da 186A ᡪ Sibe Ja 186B ᡫ Sibe Fa 186C ᡬ Sibe Gaa 186D ᡭ Sibe Haa 186E ᡮ Sibe Tsa 186F ᡯ Sibe Za1870 ᡰ Sibe Raa 1871 ᡱ Sibe Cha 1872 ᡲ Sibe Zha 1873 ᡳ Manchu I 1874 ᡴ Manchu Ka 1875 ᡵ Manchu Ra 1876 ᡶ Manchu Fa 1877 ᡷ Manchu Zha1880 ᢀ Ali Gali Anusvara One 1881 ᢁ Ali Gali Visarga One 1882 ᢂ Ali Gali Damaru 1883 ᢃ Ali Gali Ubadama 1884 ᢄ Ali Gali Inverted Ubadama 1885 ᢅ Ali Gali Baluda 1886 ᢆ Ali Gali Three Baluda 1887 ᢇ Ali Gali A 1888 ᢈ Ali Gali I 1889 ᢉ Ali Gali Ka 188A ᢊ Ali Gali Nga 188B ᢋ Ali Gali Ca 188C ᢌ Ali Gali Tta 188D ᢍ Ali Gali Ttha 188E ᢎ Ali Gali Dda 188F ᢏ Ali Gali Nna1890 ᢐ Ali Gali Ta 1891 ᢑ Ali Gali Da 1892 ᢒ Ali Gali Pa 1893 ᢓ Ali Gali Pha 1894 ᢔ Ali Gali Ssa 1895 ᢕ Ali Gali Zha 1896 ᢖ Ali Gali Za 1897 ᢗ Ali Gali Ah 1898 ᢘ Todo Ali Gali Ta 1899 ᢙ Todo Ali Gali Zha 189A ᢚ Manchu Ali Gali Gha 189B ᢛ Manchu Ali Gali Nga 189C ᢜ Manchu Ali Gali Ca 189D ᢝ Manchu Ali Gali Jha 189E ᢞ Manchu Ali Gali Tta 189F ᢟ Manchu Ali Gali Ddha18A0 ᢠ Manchu Ali Gali Ta 18A1 ᢡ Manchu Ali Gali Dha 18A2 ᢢ Manchu Ali Gali Ssa 18A3 ᢣ Manchu Ali Gali Cya 18A4 ᢤ Manchu Ali Gali Zha 18A5 ᢥ Manchu Ali Gali Za 18A6 ᢦ Ali Gali Half U 18A7 ᢧ Ali Gali Half Ya 18A8 ᢨ Manchu Ali Gali Bha 18A9 Ali Gali Dagalga 18AA ᢪ Manchu Ali Gali LhaKlaviaturaQeydlerMonqol yazisi ile ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ ᠪᠢᠴᠢᠭ Monqol biciq kiril qrafikasi ile Mongol bichig latin qrafikasi ile Mongol bichigIstinadlarMongol јazysy Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә VII ҹild Misir Prado Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1983 S 44 Xarici kecidlerVikianbarda Monqol yazisi ile elaqeli mediafayllar var Izah University of Vienna Grammar of Written Mongolian by Nicholas POPPE Index CJVlang Making Sense of the Traditional Mongolian Script StudyMongolian Written forms with audio pronunciation The Silver Horde Mongol Scripts Lingua Mongolia Uighur script Mongolian Resources Omniglot Mongolian Alphabet note contains several table inaccuracies regarding glyphs and transliterations Luget Bolor Dictionary Mongol toli dictionary state dictionary of Mongolia Transliteration University of Virginia Transliteration Schemes For Mongolian Vertical Script Online tool for Mongolian script transliteration Automatic converter for Traditional Mongolian and Cyrillic Mongolian by the Computer College of Inner Mongolia University Elyazma Mongolian Manuscripts from Olon Sume Yokohama Museum of EurAsian Cultures Digitised Mongolian manuscripts The Royal Library National Library of Denmark Mongolian texts Digitales Turfan Archiv the Berlin Brandenburg Academy of Sciences and Humanities Preservation of unique and historic newspapers printed in traditional Mongolian script between 1936 1945 Endangered Archives Programme British Library Official Mongolian script version of the People s Daily Online Office of the President of Mongolia website in Mongolian script Didi Tang Mongolia abandons Soviet past by restoring alphabet The Times 20 March 2020 Istifade tarixi 21 March 2020