Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Misir Hava yolları reys 990 (ing. EgyptAir Flight 990) - Misir Hava Yollarına məxsus Boeing 767-366ER modelli təyyarə ilə gerçəkləşdirilən - Nyu-York - beynəlxalq reysinin uçuşu zamanı baş vermiş təyyarə qəzası. Qəza 1999-cu ilin 31 oktyabr tarixində yerli vaxtla gecə 01:52 radələrində Atlantik Okeanına daxil olan beynəlxalq sularda baş vermişdir.
| Misir Hava yolları reys 990 | |
|---|---|
 Qəzaya uğrayan Boeing 767-366ER Düsseldorf Beynəlxalq Hava limanında (1992) | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Tarix |
|
| Qəza səbəbi | |
| Yer | Atlantik Okeanı; Nantuket adasının 60 mil cənubu. |
| Koordinatlar | |
| Ölkə | |
| Sərnişin sayı | 203 |
| Komanda | 14 |
| Yaralı sayı | 0 |
| Ölü sayı | 217 |
| Aviasiya modeli | Boeing 767-366ER |
| Havayolu şirkəti | Misir Hava Yolları |
| Qalxma yeri | |
| İstiqamət | |
| Uçuş nömrəsi | MS990 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Hadisə sonrası aparılmış araşdırmalar əsasında qəza yerinin koordinatları kimi Amerika Birləşmiş Ştatlarının Massaçusets ştatında daxil olan Nantuket adasının 60 mil (100 km) cənubu təyin olunmuşdur. Təyyarədə olan 217 nəfərin (203 sərnişin və 14 komanda heyəti) hamısı həlak olmuşdur. Qəza beynəlxalq sularda baş verdiyindən, istintaq işi Misir Mülki Aviasiya Agentliyi (MMAA) və ABŞ-nin (MNTŞ) tərəfindən Beynəlxalq Mülki Aviasiya Təşkilatı qaydalarına əsasən araşdırılmışdır.
Misir Mülki Aviasiya Agentliyi, infrastruktur və təhcizat sisteminə sahib olmadığından, araşdırmanın daha dərin və dəqiq aparılması üçün Misir hökuməti ABŞ rəsmilərindən kömək istəmiş və araşdırmanın nəzarəti altında aparılmasını arzulamışdır.
Qəzadan iki həftə sonra toplanmış istintaq materiallarını Federal Təhqiqat Bürosuna göndərməyi təklif etmişdir. Belə ki, toplanmış dəlillər hadisənin təsadüfi və ya texniki səbəblərdən yox, məqsədli və ya terror hücumu əsasında törədildiyini göstərməkdə idi. Misir hökuməti istintaq işinin Federal Təhqiqat Bürosuna təhvil verilməsinə rəsmən etiraz edərək, araşdırmanın sona qədər tərəfindən aparılmışdır.
hazırlamış olduğu ilkin raporta görə qəzanın ilkin səbəbi təyyarənin təyin olunmuş uçuş istiqamətini tərk etməsini və sürətli şəkildə alçalaraq Atlantik Okeanı sularına çırpılması olduğunu qeyd etmişdir. Şuranın raportuna göstərilmişdir ki, təyyarə ikinci pilotun idarəetmə panelinə etmiş olduğu müdaxilələr nəticəsində öz uçuş istiqamətini dəyişdirmiş və qəza anına qədər əvvəlcə koordinatlara qayıtmağa cəhd göstərilməmişdir. Pilotun hansı səbəbdən belə bir addım atdığı heç vaxt tam şəkildə müəyyənləşdirilə bilmədi.
Beynəlxalq Mülki Aviasiya Təşkilatı qəzanın səbəbi kimi ətrafında fırlanmanı həyata keçirən təyyarənin aerodinamik idarəetmə orqanı olan hündürlük sükanında baş vermiş nasazlığın qəzaya səbəb olduğu qənaətinə gəldi. Təyyarənin qara qutusu hadisədən 3 ay sonra aşkarlandıqdan sonra qəzanın daha dəhşətli səbəbdən, görə baş verdiyi iddiası ortaya atılmışdır. Aparılmış araşdırmalar nəticəsində müəyyənləşdirilmişdir ki, təyyarənin ikinci pilotu olan Misir Hava Yollarının 5.200 uçuş saatına malik olan pilotu istər şəxsi həyatında, istərsə də işlədiyi Misir Hava Yolları ilə ciddi problemlər yaşamaqda idi.
Altı günlük müharibə və Yom Kippur müharibəsində Misir Hərbi Hava Qüvvələrinin pilotu olaraq qatılan Bətuti, bu döyüşlərdə pilot olan bir çox dostunu itirmiş və bu itikilərin onda dərin izlər buraxdığı söylənməkdədir. Digər tərəfdən qızı Kaliforniya ştatının Los-Anceles şəhərində yerləşən ruhi əsəb dispanserinin birində müalicə almaqda idi və orduda olan keçmiş pilot dostlarından fərqli olaraq hadisə baş verən günə qədər Misir Hava Yollarının kapitan pilotu ola bilməmişdi.
Təyyarənin qara qutusu dinlənilən zaman əsas eşidilən səslərdən biri ikinci pilot aid olduğu bildirilən və çırpılma anına qədər 11 dəfə təkrarlanan "Tawkalt ala Allah" (ərəb. توكلت على الله) ifadəsidir. "Tawkalt ala Allah" ərəbcədən tərcümədə Allaha arxalanıram və ya Özümü Allaha əmanət edirəm formasında tərcümə olunur. Bu cümlənin adətən hansısa önəmli bir işə başlamazdan əvvəl işlədiliyi məlumdur. Misir Hava yolları reys 990-ın ikinci pilotu keçmişi və qəza anına qədər şəxsi və iş həyatında yaşamış olduğu sıxıntılar nəzərə alınmaqla qəzanın ikinci pilot tərəfindən qəsdən törədildiyi və hadisənin olduğu iddiası bir çox araşdırmacılar tərəfindən iddia olunmuşdur.
Təyyarə və heyət
| Həlak olan sərnişinlərin mənsubiyyətləri | |||
|---|---|---|---|
| Vətəndaşlıq | Sərnişin | Heyət | Cəmi |
 ABŞ | 100 | 0 | 100 |
 Misir | 75 | 14 | 89 |
 Kanada | 21 | 0 | 21 |
 Suriya | 3 | 0 | 3 |
 Sudan | 2 | 0 | 2 |
 Almaniya | 1 | 0 | 1 |
 Zimbabve | 1 | 0 | 1 |
| Cəmi | 203 | 14 | 217 |
Misir Hava Yollarına məxsus təyyarə Boeing 767-366ER modelli təyyarə SU-GAP nişanı ilə qeydiyyata alınmışdır. Təyyarə Misirin XVIII sülalə fironu III Tutmosun şərəfinə adlandırılmışdır. Boeing şirkətinin sayca 282-ci 767-si olan təyyarə digər variasiyalara görə salonu daha genişləndirilmiş formada idi. Misir Hava Yollarının sifarişi əsasında hazırlanan 767-366ER Boeing şirkəti tərəfindən 1989-cu ilin 26 sentyabr tarixində qarşı tərəfə təhvil verilmişdir.
Sərnişinlər
Hadisə
Araşdırma
Reaksiya
İstinadlar
- http://www.ntsb.gov/investigations/AccidentReports/Reports/AAB0201.pdf.
- "Aircraft Accident Brief EgyptAir Flight 990 Boeing 767-366ER, SU-GAP 60 Miles South of Nantucket, Massachusetts October 31, 1999" (PDF). . March 13, 2002. NTSB/AAB-02/01. February 20, 2017 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: April 25, 2019.
- (PDF). . June 2001. June 22, 2011 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: March 19, 2014.
- "Operational Factors Group Chairman's Factual Report" (PDF). National Transportation Safety Board. January 18, 2000. 2011-06-04 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-11-02.
- "Systems 9 - Group Chairman Factual Report" (PDF). National Transportation Safety Board. 2000-05-26. 2019-12-15 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-12-15.
- "Aircraft Performance 13 - Group Chairman's Aircraft Performance Study" (PDF). National Transportation Safety board. 2000-05-04. 2019-12-15 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-12-15.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Misir Hava yollari reys 990 ing EgyptAir Flight 990 Misir Hava Yollarina mexsus Boeing 767 366ER modelli teyyare ile gerceklesdirilen Nyu York beynelxalq reysinin ucusu zamani bas vermis teyyare qezasi Qeza 1999 cu ilin 31 oktyabr tarixinde yerli vaxtla gece 01 52 radelerinde Atlantik Okeanina daxil olan beynelxalq sularda bas vermisdir Misir Hava yollari reys 990Qezaya ugrayan Boeing 767 366ER Dusseldorf Beynelxalq Hava limaninda 1992 Umumi melumatlarTarix 31 oktyabr 1999 24 il evvel 1999 10 31 01 52 EST 06 52 UTC Qeza sebebiYer Atlantik Okeani Nantuket adasinin 60 mil cenubu Koordinatlar 40 20 51 sm e 69 45 24 q u Olke ABSSernisin sayi 203Komanda 14Yarali sayi 0Olu sayi 217Aviasiya modeli Boeing 767 366ERHavayolu sirketi Misir Hava YollariQalxma yeriIstiqametUcus nomresi MS990 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Hadise sonrasi aparilmis arasdirmalar esasinda qeza yerinin koordinatlari kimi Amerika Birlesmis Statlarinin Massacusets statinda daxil olan Nantuket adasinin 60 mil 100 km cenubu teyin olunmusdur Teyyarede olan 217 neferin 203 sernisin ve 14 komanda heyeti hamisi helak olmusdur Qeza beynelxalq sularda bas verdiyinden istintaq isi Misir Mulki Aviasiya Agentliyi MMAA ve ABS nin MNTS terefinden Beynelxalq Mulki Aviasiya Teskilati qaydalarina esasen arasdirilmisdir Misir Mulki Aviasiya Agentliyi infrastruktur ve tehcizat sistemine sahib olmadigindan arasdirmanin daha derin ve deqiq aparilmasi ucun Misir hokumeti ABS resmilerinden komek istemis ve arasdirmanin nezareti altinda aparilmasini arzulamisdir Qezadan iki hefte sonra toplanmis istintaq materiallarini Federal Tehqiqat Burosuna gondermeyi teklif etmisdir Bele ki toplanmis deliller hadisenin tesadufi ve ya texniki sebeblerden yox meqsedli ve ya terror hucumu esasinda toredildiyini gostermekde idi Misir hokumeti istintaq isinin Federal Tehqiqat Burosuna tehvil verilmesine resmen etiraz ederek arasdirmanin sona qeder terefinden aparilmisdir hazirlamis oldugu ilkin raporta gore qezanin ilkin sebebi teyyarenin teyin olunmus ucus istiqametini terk etmesini ve suretli sekilde alcalaraq Atlantik Okeani sularina cirpilmasi oldugunu qeyd etmisdir Suranin raportuna gosterilmisdir ki teyyare ikinci pilotun idareetme paneline etmis oldugu mudaxileler neticesinde oz ucus istiqametini deyisdirmis ve qeza anina qeder evvelce koordinatlara qayitmaga cehd gosterilmemisdir Pilotun hansi sebebden bele bir addim atdigi hec vaxt tam sekilde mueyyenlesdirile bilmedi Beynelxalq Mulki Aviasiya Teskilati qezanin sebebi kimi etrafinda firlanmani heyata keciren teyyarenin aerodinamik idareetme orqani olan hundurluk sukaninda bas vermis nasazligin qezaya sebeb oldugu qenaetine geldi Teyyarenin qara qutusu hadiseden 3 ay sonra askarlandiqdan sonra qezanin daha dehsetli sebebden gore bas verdiyi iddiasi ortaya atilmisdir Aparilmis arasdirmalar neticesinde mueyyenlesdirilmisdir ki teyyarenin ikinci pilotu olan Misir Hava Yollarinin 5 200 ucus saatina malik olan pilotu ister sexsi heyatinda isterse de islediyi Misir Hava Yollari ile ciddi problemler yasamaqda idi Alti gunluk muharibe ve Yom Kippur muharibesinde Misir Herbi Hava Quvvelerinin pilotu olaraq qatilan Betuti bu doyuslerde pilot olan bir cox dostunu itirmis ve bu itikilerin onda derin izler buraxdigi soylenmekdedir Diger terefden qizi Kaliforniya statinin Los Anceles seherinde yerlesen ruhi eseb dispanserinin birinde mualice almaqda idi ve orduda olan kecmis pilot dostlarindan ferqli olaraq hadise bas veren gune qeder Misir Hava Yollarinin kapitan pilotu ola bilmemisdi Teyyarenin qara qutusu dinlenilen zaman esas esidilen seslerden biri ikinci pilot aid oldugu bildirilen ve cirpilma anina qeder 11 defe tekrarlanan Tawkalt ala Allah ereb توكلت على الله ifadesidir Tawkalt ala Allah erebceden tercumede Allaha arxalaniram ve ya Ozumu Allaha emanet edirem formasinda tercume olunur Bu cumlenin adeten hansisa onemli bir ise baslamazdan evvel islediliyi melumdur Misir Hava yollari reys 990 in ikinci pilotu kecmisi ve qeza anina qeder sexsi ve is heyatinda yasamis oldugu sixintilar nezere alinmaqla qezanin ikinci pilot terefinden qesden toredildiyi ve hadisenin oldugu iddiasi bir cox arasdirmacilar terefinden iddia olunmusdur Teyyare ve heyetHelak olan sernisinlerin mensubiyyetleriVetendasliq Sernisin Heyet CemiABS 100 0 100Misir 75 14 89Kanada 21 0 21Suriya 3 0 3Sudan 2 0 2Almaniya 1 0 1Zimbabve 1 0 1Cemi 203 14 217 Misir Hava Yollarina mexsus teyyare Boeing 767 366ER modelli teyyare SU GAP nisani ile qeydiyyata alinmisdir Teyyare Misirin XVIII sulale fironu III Tutmosun serefine adlandirilmisdir Boeing sirketinin sayca 282 ci 767 si olan teyyare diger variasiyalara gore salonu daha genislendirilmis formada idi Misir Hava Yollarinin sifarisi esasinda hazirlanan 767 366ER Boeing sirketi terefinden 1989 cu ilin 26 sentyabr tarixinde qarsi terefe tehvil verilmisdir SernisinlerHadiseArasdirmaReaksiyaIstinadlarhttp www ntsb gov investigations AccidentReports Reports AAB0201 pdf Aircraft Accident Brief EgyptAir Flight 990 Boeing 767 366ER SU GAP 60 Miles South of Nantucket Massachusetts October 31 1999 PDF March 13 2002 NTSB AAB 02 01 February 20 2017 tarixinde PDF Istifade tarixi April 25 2019 PDF June 2001 June 22 2011 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi March 19 2014 Operational Factors Group Chairman s Factual Report PDF National Transportation Safety Board January 18 2000 2011 06 04 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 11 02 Systems 9 Group Chairman Factual Report PDF National Transportation Safety Board 2000 05 26 2019 12 15 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 12 15 Aircraft Performance 13 Group Chairman s Aircraft Performance Study PDF National Transportation Safety board 2000 05 04 2019 12 15 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 12 15