Minas-Jerays

Minas-Jerays (port. Minas Gerais) — Braziliyanın şərqində yerləşən ştat. Şimaldan Baiya, şərqdən Espiritu-Santu və , cənubdan , qərbdən isə Qoyas və Matu-Qrosu-du-Sul ştatları ilə sərhədə malikdir. Üstəlik Federal dairə ilə şimal-qərbdən kiçik sərhədi vardır. İnzibati mərkəzi Belu-Orizonti şəhəridir.

Minas-Jerays
Estat de Minas Gerais
Bayraq^[d] Gerb^[d]
Ölkə	Braziliya
İnzibati mərkəz	Belu-Orizonti
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb	1889
Sahəsi	586.514 km² (2020)
Hündürlük	1.193 m
Saat qurşağı	UTC−03:00
Əhalisi
Əhalisi	21.119.536 nəf. (2017)
Rəqəmsal identifikatorlar
ISO kodu	BR-MG
Rəsmi sayt
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Minas-Jerays əhalisinin sayına görə ikinci, sahəsinə görə isə Braziliyanın dördücü ştatıdır. Portuqalcadan tərcümədə «əsas yataq (mədən)» anlamını verir.

Coğrafiya

Ştat Braziliya öndağlığının şərqində, ən yüksək ərazisində yerləşir. Atlantik okeana çıxışı yoxdur. Ştat ərazisinin 90 % 300 metrdən yüksək, 25 % 600-1500 arası ərasiləri əhatə edir. Bu isə onun Braziliyanın ən hündür ərazilərdə yerləşən ştatı olmasınl deməyə əsas verir.

Şərq hissəsini Atlantik meşələr örtür. Nisbətən quru iqlimə malikdir. Digər ərazilərdə alcaq kollar yayılmışdır.

Tarix

Minas-Jerays ərazisi insanları özünə əsasən XVIII əsrdən cəlb etmişdir. Bu ərəfələr bölgədə Qızıl, və digər qiymətli daş-qaşlar aşkarlanmışdır.

Ştatın iık paytaxtı Mariana şəhəri olmuşdur. Sonradan paytaxt Oru-Pretuya köçürülür. Şəhər Cənubi Amerikanın ən iri şəhərlərindən birinə çevrilmişdir. Artıq XIX əsrin sonlarından ehtiyatların tükənməsi ilə şəhər öz əhəmiyyətini itirmişdir. Yeşi paytaxt isə qısa müddətə inşa edilən Belu-Orizonti olmuşdur.

Əhali

Əhalisi rəngarəngliyi ilə seçilir. Bu qarışıqlığın əhalinin tərbikində görünüşü belədir:

• Avropoidlər (portuqallar, italyanlar, almanlar, ispanlar, yəhudilər və ərəblər)) — 53,6 %;
• Metislər və mulatlar — 37,6 %;
• — 7,8 %;
• Hindular — 0,3 %;
• Yaponlar — 0,1 %.

İnzibati bölgü

İnzibati cəhətdən 12 mezoregiona və 66 mikroregiona bölünür.

İqtisadiyyat

Minas-Jerays Braziliyanın əsas dağ-mədən sənayesinə malik ştatıdır. Burada qızıl, almaz, boksid, qrafit, nikel, dəmir filizi, uran və marqans kimi faydalı qazıntılar çıxarılır.

Ştatda əkinçilik və maldarlıq belə inkişaf etdirilir. Kofe, şəkər qamışı, sitrus meyvələri, tütün və dənli bitkilər əkilir. Hazlrda ştat Braziliyanın ən inkişaf etmiş bölgələrindən biridir.

Bayraq

Minas-Jerays ştatının bayrağı ölkədə olan ştatlar arasında ən qədimidir. Bu bayraq braziliyalılar tərəfindən yaradılarkən ölkənin bayrağı kimi nəzərdə tutulmuşdur. Ancaq 1963-cü ildən yalnız ştat bayrağı kimi təstiqlənmişdir.

Bayraqda təsvir olunan kəlmə («Libertas quæ sera tamen») latıncadan tərcümədə «Azadlıq, hətta tezliklə olmasa belə» anlamını verir.

İdman

Minas-Jeraysda məşhur futbolcu Pele ananadan olmuşdur. O, 14 yaşında Santosa köçmüşdür. Ən iri stadionu Mineyraodur. Kruzeyru və Atletiko Mineyro əsas futbol klublarıdır.

İstinadlar

1. archINFORM (alm.). 1994.
2. https://www.ibge.gov.br/en/cities-and-states/mg.html.
3. ftp://ftp.ibge.gov.br/Estimativas_de_Populacao/Estimativas_2017/estimativa_TCU_2017_20180618.pdf.
4. "Minas-Jerays". 2021-05-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-08-31.
5. "Minas". 2016-03-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-08-31.
6. "Minas-Jeyras ştatı. Coğrafiya". 2012-02-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-08-31.
7. "Minas-Jerays". 2019-09-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-08-31.
8. Minas-Jerays ştatının bayrağı^{[ölü keçid]}.

Mənbə

• Ştatın rəsmi saytı