Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mehrişah Sultan (1745 – 16 oktyabr 1805, Konstantinopol) — 26. Osmanlı sultanı III Mustafanın ikinci xanımı.
| Mehrişah Sultan | |
|---|---|
| 7 aprel 1789 – 16 oktyabr 1805 | |
| Əvvəlki | Şahsüvar Sultan |
| Sonrakı | Aişə Səniyəpərvər Sultan |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1745 |
| Vəfat tarixi | 16 oktyabr 1805 |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | qul[d] |
| Uşağı | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Doğum tarixi tam olaraq bilinməsə də, 1745-ci ildə dünyaya gəldiyi düşünülür. Əslən genuyalı və ya fransız olması ilə bağlı məlumat yanlışdır. Gürcü pravoslav keşişin qızı idi və dövrün şeyxülislamlarından Vəliüddin Əfəndi tərəfindən sultana hədiyyə edilmişdi. Saraya alındıqdan sonra adı farsca "Günəşin şahı" mənasını verən Mehrişah olaraq dəyişdirildi. Saray hərəmxanasında "Gürcü gözəli" olaraq məşhurlaşmışdı. Saraya nə vaxt alındığı məlum olmasa da, 1758-ci ildə Sultan Mustafaya təqdim edildiyi bilinir. Bu müddət ərzində 4 övladı dünyaya gəlmişdir: Hibətullah Sultan, Şahzadə Səlim, Şahzadə Mehmed və Fatma Sultan. İlk övladı Hibətullah Sultanın doğumu isə bütün paytaxt miqyasında şənliklərlə qeyd edilmişdi. Ancaq bu övladı və Mehmed adlı oğlu uşaq yaşlarında vəfat etmişdir.
1774-cü ildə ərinin vəfatı ilə Köhnə saraya göndərildi. Oğlunun taxta çıxışına qədərki dönəmlə bağlı məlumat azdır. Ancaq Sultan Əbdülhəmidin ani vəfatının ardından oğlu 7 aprel 1789-cu ildə taxta çıxdı. İlk işi isə 15 ildir ki görmədiyi anasını möhtəşəm bir mərasimlə Köhnə saraydan Topqapı sarayına gətirmək oldu.
Validə sultanlığı dönəmində dövlət məsələlərindən uzaq qaldı və əsasən xeyriyyə işləriylə məşğul oldu. Oğlunun yeritdiyi Nizam-i Cədid islahatlarını dəstəklədi. Bundan başqa Sultan Səlim hərəmin (validə sultanlara) ayrılan bölümünü restovrasiya etdirdi və bu bölümdən anasının otağına birbaşa yol inşa etdirdi. Bu bölümün memarlıq xüsusiyyətləri və divar bəzəmələri XVIII əsr Osmanlı memarlığının ən gözəl nümunələridir.
Mehrişah Sultan oğlunun səltənəti dönəmində 1805-ci ildə vəfat etdi. Cənazəsi özünün inşa etdirdiyi dəfn edilmişdir.
Xeyriyyə işləri
Gördüyü xeyriyyə işlərindən bəziləri aşağıdakılardır:
- Mehrişah Validə Sultan külliyəsi (1795)
- Sarıyerdə Arabaçı dərəsi üzərindəki Validə bəndi (1796)
- Ləvənd ordugahı məscidi (1801)
- Lağımçılar ordugahı məscidi (1801)
- Bəyoğlunda Mövləvi ocağı (1801)
- Sarıyerdə Mehrişah Validə Sultan çeşməsi (1805)
- Əminönündə Mehrişah Validə Sultan çeşməsi
- Mehrişah Validə Sultan məscidi
Övladları
- Hibətullah Sultan (d. 14 mart 1759 — ö. 7 iyun 1762) — Məzarı Sultan Mustafa türbəsindədir.
- III Səlim
- Şahzadə Mehmed (d. 10 yanvar 1767 — ö. 12 oktyabr 1772) — Məzarı Sultan Mustafa türbəsindədir.
- Fatma Sultan (d. 9 yanvar 1770 — ö. 26 may 1772) — Məzarı Sultan Mustafa türbəsindədir.
Mənbə
- John Freely (2001). Inside the Seraglio: private lives of the sultans in Istanbul. Penguin.
- Kal'a, Ahmet; Tabakoğlu, Ahmet (2002). Vakıf su defterleri. İstanbul Araştırmaları Merkezi. p. 182.
- M. Çağatay Uluçay (2011). Padişahların kadınları ve kızları. Ötüken. p. 159.
- Tarihtekiler. Mihrişah Valide Sultan
- Biyografya.com
İstinadlar
- Leslie P. Peirce (1993). The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire. 198 Madison Avenue, New York, New York 10016–4314: Oxford University Press. p. 312.
- Fanny Davis (1986). The Ottoman Lady: A Social History from 1718 to 1918. Greenwood Publishing Group. p. 6
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mehrisah Sultan 1745 16 oktyabr 1805 Konstantinopol 26 Osmanli sultani III Mustafanin ikinci xanimi Mehrisah SultanValide sultan7 aprel 1789 16 oktyabr 1805EvvelkiSahsuvar SultanSonrakiAise Seniyeperver SultanSexsi melumatlarDogum tarixi 1745Vefat tarixi 16 oktyabr 1805 1805 10 16 Vefat yeri Konstantinopol Osmanli imperiyasiDefn yeriFealiyyeti qul d Usagi III Selim Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiDogum tarixi tam olaraq bilinmese de 1745 ci ilde dunyaya geldiyi dusunulur Eslen genuyali ve ya fransiz olmasi ile bagli melumat yanlisdir Gurcu pravoslav kesisin qizi idi ve dovrun seyxulislamlarindan Veliuddin Efendi terefinden sultana hediyye edilmisdi Saraya alindiqdan sonra adi farsca Gunesin sahi menasini veren Mehrisah olaraq deyisdirildi Saray heremxanasinda Gurcu gozeli olaraq meshurlasmisdi Saraya ne vaxt alindigi melum olmasa da 1758 ci ilde Sultan Mustafaya teqdim edildiyi bilinir Bu muddet erzinde 4 ovladi dunyaya gelmisdir Hibetullah Sultan Sahzade Selim Sahzade Mehmed ve Fatma Sultan Ilk ovladi Hibetullah Sultanin dogumu ise butun paytaxt miqyasinda senliklerle qeyd edilmisdi Ancaq bu ovladi ve Mehmed adli oglu usaq yaslarinda vefat etmisdir 1774 cu ilde erinin vefati ile Kohne saraya gonderildi Oglunun taxta cixisina qederki donemle bagli melumat azdir Ancaq Sultan Ebdulhemidin ani vefatinin ardindan oglu 7 aprel 1789 cu ilde taxta cixdi Ilk isi ise 15 ildir ki gormediyi anasini mohtesem bir merasimle Kohne saraydan Topqapi sarayina getirmek oldu Valide sultanligi doneminde dovlet meselelerinden uzaq qaldi ve esasen xeyriyye isleriyle mesgul oldu Oglunun yeritdiyi Nizam i Cedid islahatlarini destekledi Bundan basqa Sultan Selim heremin valide sultanlara ayrilan bolumunu restovrasiya etdirdi ve bu bolumden anasinin otagina birbasa yol insa etdirdi Bu bolumun memarliq xususiyyetleri ve divar bezemeleri XVIII esr Osmanli memarliginin en gozel numuneleridir Mehrisah Sultan oglunun selteneti doneminde 1805 ci ilde vefat etdi Cenazesi ozunun insa etdirdiyi defn edilmisdir Xeyriyye isleriGorduyu xeyriyye islerinden bezileri asagidakilardir Mehrisah Valide Sultan kulliyesi 1795 Sariyerde Arabaci deresi uzerindeki Valide bendi 1796 Levend ordugahi mescidi 1801 Lagimcilar ordugahi mescidi 1801 Beyoglunda Movlevi ocagi 1801 Sariyerde Mehrisah Valide Sultan cesmesi 1805 Eminonunde Mehrisah Valide Sultan cesmesi Mehrisah Valide Sultan mescidiOvladlariHibetullah Sultan d 14 mart 1759 o 7 iyun 1762 Mezari Sultan Mustafa turbesindedir III Selim Sahzade Mehmed d 10 yanvar 1767 o 12 oktyabr 1772 Mezari Sultan Mustafa turbesindedir Fatma Sultan d 9 yanvar 1770 o 26 may 1772 Mezari Sultan Mustafa turbesindedir MenbeJohn Freely 2001 Inside the Seraglio private lives of the sultans in Istanbul Penguin Kal a Ahmet Tabakoglu Ahmet 2002 Vakif su defterleri Istanbul Arastirmalari Merkezi p 182 M Cagatay Ulucay 2011 Padisahlarin kadinlari ve kizlari Otuken p 159 Tarihtekiler Mihrisah Valide Sultan Biyografya comIstinadlarLeslie P Peirce 1993 The Imperial Harem Women and Sovereignty in the Ottoman Empire 198 Madison Avenue New York New York 10016 4314 Oxford University Press p 312 Fanny Davis 1986 The Ottoman Lady A Social History from 1718 to 1918 Greenwood Publishing Group p 6Hemcinin baxValide sultanlar