Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Martin Kuper (26 dekabr 1928, Çikaqo, İllinoys) — mobil telefonun ixtiraçısı.
| Martin Kuper | |
|---|---|
| ing. Martin Cooper | |
 Martin Kuper, 2007-ci ildə | |
| Doğum tarixi | 26 dekabr 1928 (95 yaş) |
| Doğum yeri | |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | ixtiraçı, təşəbbüskar, elektrik mühəndisi |
| dynallc.com | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Martin Kuper 26 dekabr 1928-ci ildə ABŞ-nin Çikaqo şəhərində Ukraynadan mühacirət etmiş yəhudi ailəsində dünyaya gəlib.
O, 1950-ci ildə İllinoys Texnologiya İnstitutunu mühəndis-elektrotexnik ixtisası üzrə bitirib.
Martin ABŞ-nin Hərbi-Dəniz Qüvvələrində zabit kimi xidmət edib. Koreya müharibəsindən sonra Martin teletaypın yaradılması üzərində iş həyata keçirən "Western Electric" şirkətində işə düzəlir. Lakin 1954-cü ildən "Motorola" şirkətində işləməyə başlayır. Bu zaman Kuper təhsil almağa davam edirdi. O, İllinoys Texnologiya İnstitutunda elektrotexnika üzrə magistr dərəcəsinə layiq görülür və şirkətdə çalışmaqla yanaşı pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olur.
Kuper "Motorola" şirkətində avtomobil radiotelefon şəbəkəsinin təkmilləşdirilməsi ilə məşğul olurdu. Bu vasitə tamamilə böyük və narahat olmasına baxmayaraq çox məşhur idi və bu məşhurluq sürətlə artmaqda davam edirdi. 1970-ci illərin əvvəllərində Kuperə avtomobil telefoniyası üçün məsuliyyətli bölmənin rəhbəri postunu tutdu.
Mobil rabitənin yaradılmasına stimul verən ideya
Qeyd edək ki, radiotelefon ideyası AT&T Bell Labs şirkətində hələ 1946-cı ildə meydana çıxmışdı. O zaman bu firma dünyada ilk radiotelefon xidmətini yaratdı: bu telefonun və radioötürücünün hibridi idi — maşında qurulmuş radiostansiyanın köməyi ilə ATS-də siqnalı vermək və adi telefon zəngini etmək mümkün idi. Radiotelefona zəng daha mürəkkəb yolla olurdu: abunəçiyə telefon stansiyasına zəng vurmaq və maşında qurulmuş telefon nömrəsini bildirmək lazım idi. Radiotelefonların imkanları məhdud idi: maneələr və radiostansiyanın kiçik hərəkət radiusu problem yaradırdı.
1960-cı illərin başlanğıcına qədər şirkətlər mobil rabitənin yaradılması sahəsində araşdırmalar keçirməkdən imtina edirdi. Onlar hesab edirdilər ki, prinsip etibarilə, yığcam mobil telefon aparatı yaratmaq mümkün deyil. Həmçinin AT&T təcrübəsi onları dayandırırdı. Belə ki, şirkət 1947-ci ildə "yol xidməti" sistemini yaratdı — o radiotelefonları Nyu-York və Boston arasında daim səfər edən biznesmenlərə və sürücülərə təklif etdi. Beş il işdən sonra bu xidmət müştərilərin çatışmazlığına görə bağlandı.
Lakin təxminən on il AT&T Bell Labs və Motorola paralel olaraq mobil rabitənin yaradılması üzrə tədqiqat aparırdılar. Nəticədə, Motorola Martin Kuperin sayəsində uğur qazanmağı bacardı və qalib gəldi.
Misilsiz ixtirası
Kuper bildirirdi ki, mobil telefonun ölçüsünü o qədər azaltmaq lazımdır ki, insanlar onu asanlıqla əldə daşıya bilsinlər. Lakin XX əsrin 70-ci illərinin başlanğıcına qədər heç kəs buna nail olmadı.
Kuper ilk mobil telefonun işlənib hazırlanması ilə məşğul olan Motorola şirkətinin aidiyyəti bölməsinin aparıcı mühəndisi olmuşdur. 1973-cü ilin aprel ayında ilk simsiz zəng həyata keçirən Martin Kuperin birinci mobil telefonun çəkisi 1 kiloqram olub, akkumulyatoru isə cəmi 20 dəqiqə danışıq üçün kifayət edib.
1973-cü il, 3 aprel tarixində "Motorola"nın rəqibi Bell Laboratories şirkətinin konstruktor bölməsində telefon zəngi eşidildi. "Tap, mən hardan zəng edirəm?" — dəstəkdə Martinin səsini tədqiqat bölməsinin başçısı Coel Enqel eşitdi.— "Mən sənə əsl mobil telefondan zəng edirəm".
Bu mobil telefondan edilmiş birinci zəng idi və o, faktiki olaraq, telekommunikasiya sahəsində yeni dövrün başlanğıcı oldu. Mobil telefonun birinci modelinin hazırlanmasına şirkət 90 milyon dollar sərf etdi. Sonralar Bell Laboratories sistem hazırlamaları bölməsinin başçısı olmuş Riçard Frenkel Dyna-Tac (Dynamic Adaptive Total Area Coverage) haqqında deyib: "Bu əsl triumf idi. O vaxta qədər biz maşınlarda 14 kiloqramlıq telefonlardan istifadə edirdik. Onların hamısını 1 kq yerləşdirmək qabiliyyəti böyük sıçrayış idi".
Martin Kuperin "DynaTAC" modelinin ölçüləri 22,5x12,5x3,75 sm, çəkisi 1 kiloqram təşkil edirdi. Sözügedən qurğuda ümumilikdə 2 min detal var idi. Onun akkumulyatoru isə cəmi 20 dəqiqə danışıq üçün kifayət edirdi. M. Kuperin fikrincə, bu belə də olmalı idi, çünki əl bu cür ağırlığa 20 dəqiqədən çox dözmürdü.
İlk simsiz zəng həyata keçirən Martin Kuperin xatırlamalarına görə, şirkətin ilk mobil telefonu bazara yalnız 10 il sonra çıxdı. Lisenziyanın alınması və şəbəkənin yaradılması vaxt tələb edirdi. O qeyd edir ki, bizdə bir əsas stansiya və bir mobil telefon var idi, ona görə eşidilmə əla idi. İndi operatorlar bir tezlik kanalına danışıqların böyük miqdarını daxil etməyə çalışırlar. Təbii, bu keyfiyyətə təsir edir.
Nəhayət, 1983-cü il, 6 mart tarixində dünyada ilk mobil telefon buraxıldı. Həmin gün Motorola şirkəti DynaTAC 8000X aparatını təqdim etdi. İlk olaraq ABŞ-nin Rabitə üzrə Federal Komissiyası tərəfindən telefonun kommersiya məqsədilə istifadəsi təsdiq edildi.
Telefonun satış qiyməti 3995 dollar təşkil edirdi. Motorola nümayəndələrinin sözlərinə görə, yüksək qiymətə baxmayaraq, yeni ixtira istifadəçiləri o qədər ruhlandırdı ki, DynaTAC 8000X-ı əldə etmək üçün növbəyə minlərlə amerikalı yazılmışdı.
Motorola-dan getdikdən sonra Martin öz telefon şirkətinin əsasını qoydu və tezliklə zəngin bir insan oldu, partnyorlarla birlikdə 1986-cı ildə 23 000 000 dollar məbləğinə şirkəti satdı.
Mobil rabitənin inkişafı
İlk illərdə şirkət texniki səbəblərə görə mobil telefona sahib olmaq arzusunda olanların əksəriyyətini bu qurğu ilə təmin edə bilmirdi. Lakin sonrakı illərdə texniki problemlər aradan qaldırıldıqdan sonra telefon istifadəçilərinin sayı sürətlə artdı. Dünyada artıq 1990-cı ildə 11 milyon mobil telefon abunəçisi var idi. Mobil texnologiyaların yayılması bu xidməti daha ucuz, keyfiyyətli və əlçatan etdi. Beynəlxalq Telekommunikasiya İttifaqının məlumatına görə, 1995-ci ildə artıq mobil telefon istifadəçilərinin sayı 90.7 milyon nəfərə çatdı, sonrakı 6 il ərzində istifadəçilərin sayı 10 dəfə artdı. 2003-cü ildə isə artıq 1.29 milyard abunəçi qeydə alınmışdı. Hazırda dünyada mobil telefon abunəçilərinin sayı əhalinin sayını keçmək üzrədir.
BMT-nin Beynəlxalq Telekommunikasiya İttifaqı gələn il mobil telefon abunəçilərinin sayının 7 milyardı keçəcəyini açıqlayıb. Hazırda isə bu rəqəm 6 milyard 800 milyondur.
Abunəçi sayına görə rekord qıran bölgə Müstəqil Dövlətlər Birliyidir. Mobil telefondan ən az istifadə edən isə əhalisinin böyük hissəsi Afrika qitəsidir.
Əhalisinin 300 milyonu gündə bir dollardan az pulla yaşayan Hindistanda isə xalqın yarısından çoxunun mobil telefonu var. Bu ölkədə mobil telefon istifadəçilərinin sayı 900 milyon civarındadır.
Kuper müasir telefonları bəyənmir
Məlumat üçün bildirək ki, Martin Kuper müasir mobil telefonları tənqid edir. O qeyd edir ki, çoxfunksiyalı qurğular burada qurulmuş funksiyaların hər birini orta keyfiyyətlə yerinə yetirir. Onun sözlərinə görə, gələcəkdə hər biri öz funksiyasını əla yerinə yetirəcək bir neçə xüsusi təyinatlı qurğular daha çox aktual olacaq. Kuper həmçinin Apple iPhone smartfonunun interfeysinin narahat olduğunu bəyan edib.
Mənbə
- Cahangir Atakişiyev. . № 26 (773), 12 iyul 2013, səh. 27. (az.)
İstinadlar
- . 2009-11-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-11-10.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Martin Kuper 26 dekabr 1928 Cikaqo Illinoys mobil telefonun ixtiracisi Martin Kupering Martin CooperMartin Kuper 2007 ci ildeDogum tarixi 26 dekabr 1928 1928 12 26 95 yas Dogum yeri Cikaqo Kuk d Illinoys ABSTehsili Illinoys Texnologiya InstitutuFealiyyeti ixtiraci tesebbuskar elektrik muhendisidynallc com Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiMartin Kuper 26 dekabr 1928 ci ilde ABS nin Cikaqo seherinde Ukraynadan muhaciret etmis yehudi ailesinde dunyaya gelib O 1950 ci ilde Illinoys Texnologiya Institutunu muhendis elektrotexnik ixtisasi uzre bitirib Martin ABS nin Herbi Deniz Quvvelerinde zabit kimi xidmet edib Koreya muharibesinden sonra Martin teletaypin yaradilmasi uzerinde is heyata keciren Western Electric sirketinde ise duzelir Lakin 1954 cu ilden Motorola sirketinde islemeye baslayir Bu zaman Kuper tehsil almaga davam edirdi O Illinoys Texnologiya Institutunda elektrotexnika uzre magistr derecesine layiq gorulur ve sirketde calismaqla yanasi pedaqoji fealiyyetle mesgul olur Kuper Motorola sirketinde avtomobil radiotelefon sebekesinin tekmillesdirilmesi ile mesgul olurdu Bu vasite tamamile boyuk ve narahat olmasina baxmayaraq cox meshur idi ve bu meshurluq suretle artmaqda davam edirdi 1970 ci illerin evvellerinde Kupere avtomobil telefoniyasi ucun mesuliyyetli bolmenin rehberi postunu tutdu Mobil rabitenin yaradilmasina stimul veren ideyaQeyd edek ki radiotelefon ideyasi AT amp T Bell Labs sirketinde hele 1946 ci ilde meydana cixmisdi O zaman bu firma dunyada ilk radiotelefon xidmetini yaratdi bu telefonun ve radiooturucunun hibridi idi masinda qurulmus radiostansiyanin komeyi ile ATS de siqnali vermek ve adi telefon zengini etmek mumkun idi Radiotelefona zeng daha murekkeb yolla olurdu abuneciye telefon stansiyasina zeng vurmaq ve masinda qurulmus telefon nomresini bildirmek lazim idi Radiotelefonlarin imkanlari mehdud idi maneeler ve radiostansiyanin kicik hereket radiusu problem yaradirdi 1960 ci illerin baslangicina qeder sirketler mobil rabitenin yaradilmasi sahesinde arasdirmalar kecirmekden imtina edirdi Onlar hesab edirdiler ki prinsip etibarile yigcam mobil telefon aparati yaratmaq mumkun deyil Hemcinin AT amp T tecrubesi onlari dayandirirdi Bele ki sirket 1947 ci ilde yol xidmeti sistemini yaratdi o radiotelefonlari Nyu York ve Boston arasinda daim sefer eden biznesmenlere ve suruculere teklif etdi Bes il isden sonra bu xidmet musterilerin catismazligina gore baglandi Lakin texminen on il AT amp T Bell Labs ve Motorola paralel olaraq mobil rabitenin yaradilmasi uzre tedqiqat aparirdilar Neticede Motorola Martin Kuperin sayesinde ugur qazanmagi bacardi ve qalib geldi Misilsiz ixtirasiKuper bildirirdi ki mobil telefonun olcusunu o qeder azaltmaq lazimdir ki insanlar onu asanliqla elde dasiya bilsinler Lakin XX esrin 70 ci illerinin baslangicina qeder hec kes buna nail olmadi Kuper ilk mobil telefonun islenib hazirlanmasi ile mesgul olan Motorola sirketinin aidiyyeti bolmesinin aparici muhendisi olmusdur 1973 cu ilin aprel ayinda ilk simsiz zeng heyata keciren Martin Kuperin birinci mobil telefonun cekisi 1 kiloqram olub akkumulyatoru ise cemi 20 deqiqe danisiq ucun kifayet edib 1973 cu il 3 aprel tarixinde Motorola nin reqibi Bell Laboratories sirketinin konstruktor bolmesinde telefon zengi esidildi Tap men hardan zeng edirem destekde Martinin sesini tedqiqat bolmesinin bascisi Coel Enqel esitdi Men sene esl mobil telefondan zeng edirem Bu mobil telefondan edilmis birinci zeng idi ve o faktiki olaraq telekommunikasiya sahesinde yeni dovrun baslangici oldu Mobil telefonun birinci modelinin hazirlanmasina sirket 90 milyon dollar serf etdi Sonralar Bell Laboratories sistem hazirlamalari bolmesinin bascisi olmus Ricard Frenkel Dyna Tac Dynamic Adaptive Total Area Coverage haqqinda deyib Bu esl triumf idi O vaxta qeder biz masinlarda 14 kiloqramliq telefonlardan istifade edirdik Onlarin hamisini 1 kq yerlesdirmek qabiliyyeti boyuk sicrayis idi Martin Kuperin DynaTAC modelinin olculeri 22 5x12 5x3 75 sm cekisi 1 kiloqram teskil edirdi Sozugeden qurguda umumilikde 2 min detal var idi Onun akkumulyatoru ise cemi 20 deqiqe danisiq ucun kifayet edirdi M Kuperin fikrince bu bele de olmali idi cunki el bu cur agirliga 20 deqiqeden cox dozmurdu Ilk simsiz zeng heyata keciren Martin Kuperin xatirlamalarina gore sirketin ilk mobil telefonu bazara yalniz 10 il sonra cixdi Lisenziyanin alinmasi ve sebekenin yaradilmasi vaxt teleb edirdi O qeyd edir ki bizde bir esas stansiya ve bir mobil telefon var idi ona gore esidilme ela idi Indi operatorlar bir tezlik kanalina danisiqlarin boyuk miqdarini daxil etmeye calisirlar Tebii bu keyfiyyete tesir edir Nehayet 1983 cu il 6 mart tarixinde dunyada ilk mobil telefon buraxildi Hemin gun Motorola sirketi DynaTAC 8000X aparatini teqdim etdi Ilk olaraq ABS nin Rabite uzre Federal Komissiyasi terefinden telefonun kommersiya meqsedile istifadesi tesdiq edildi Telefonun satis qiymeti 3995 dollar teskil edirdi Motorola numayendelerinin sozlerine gore yuksek qiymete baxmayaraq yeni ixtira istifadecileri o qeder ruhlandirdi ki DynaTAC 8000X i elde etmek ucun novbeye minlerle amerikali yazilmisdi Motorola dan getdikden sonra Martin oz telefon sirketinin esasini qoydu ve tezlikle zengin bir insan oldu partnyorlarla birlikde 1986 ci ilde 23 000 000 dollar meblegine sirketi satdi Mobil rabitenin inkisafiIlk illerde sirket texniki sebeblere gore mobil telefona sahib olmaq arzusunda olanlarin ekseriyyetini bu qurgu ile temin ede bilmirdi Lakin sonraki illerde texniki problemler aradan qaldirildiqdan sonra telefon istifadecilerinin sayi suretle artdi Dunyada artiq 1990 ci ilde 11 milyon mobil telefon abunecisi var idi Mobil texnologiyalarin yayilmasi bu xidmeti daha ucuz keyfiyyetli ve elcatan etdi Beynelxalq Telekommunikasiya Ittifaqinin melumatina gore 1995 ci ilde artiq mobil telefon istifadecilerinin sayi 90 7 milyon nefere catdi sonraki 6 il erzinde istifadecilerin sayi 10 defe artdi 2003 cu ilde ise artiq 1 29 milyard abuneci qeyde alinmisdi Hazirda dunyada mobil telefon abunecilerinin sayi ehalinin sayini kecmek uzredir BMT nin Beynelxalq Telekommunikasiya Ittifaqi gelen il mobil telefon abunecilerinin sayinin 7 milyardi kececeyini aciqlayib Hazirda ise bu reqem 6 milyard 800 milyondur Abuneci sayina gore rekord qiran bolge Musteqil Dovletler Birliyidir Mobil telefondan en az istifade eden ise ehalisinin boyuk hissesi Afrika qitesidir Ehalisinin 300 milyonu gunde bir dollardan az pulla yasayan Hindistanda ise xalqin yarisindan coxunun mobil telefonu var Bu olkede mobil telefon istifadecilerinin sayi 900 milyon civarindadir Kuper muasir telefonlari beyenmirMelumat ucun bildirek ki Martin Kuper muasir mobil telefonlari tenqid edir O qeyd edir ki coxfunksiyali qurgular burada qurulmus funksiyalarin her birini orta keyfiyyetle yerine yetirir Onun sozlerine gore gelecekde her biri oz funksiyasini ela yerine yetirecek bir nece xususi teyinatli qurgular daha cox aktual olacaq Kuper hemcinin Apple iPhone smartfonunun interfeysinin narahat oldugunu beyan edib MenbeCahangir Atakisiyev 26 773 12 iyul 2013 seh 27 az Istinadlar 2009 11 12 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2009 11 10