Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Maks Şeler (22 avqust 1874[…], Münxen – 19 may 1928[…], Frankfurt-Mayn, Prussiya[d]) — alman filosofu, fəlsəfi antropologiyanın banilərindən biri.
| Maks Şeler | |
|---|---|
| alm. Max Scheler | |
 | |
| Doğum tarixi | 22 avqust 1874[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 19 may 1928[…](53 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Vətəndaşlığı | |
| Əsas maraqları | fenomenologiya |
| Təsirlənib | Edmund Husserl |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Maks Şeler insanın mahiyyətini izah edən təlimləri beş növə ayırmışdır: 1) Avropa-xristian doktrinası; 2) antik yunan; 3) naturalist; 4) dekadans nəzəriyyəsi; 5) fövqəlinsan konsepsiyası.
Həyatı
Maks (Ferdinand) Şeler Almaniyada Münhen şəhərində ortodoks yəhudi (atası Protestantlığı qəbul etmiş yəhudi) ailəsində anadan olmuşdur . 1894 ci ildə Münhendə Universitet dərsləri başladı lakin 1895-ci ildə təhsilini Berlində davam etdirdi . hərçənd ki , O Tibb təhsili almaq üçün Berlin Universitetinə müraciət etmişdir və İlk növbədə fəlsəfə və sosialogiyanı öyrənir , ən çox V. Diltey , G. Zimmelin mühazirələrini dinləmişdir. O, Yena Universitetində 1897 ci ildə doktorluq dərəcəsi aldı və 1899 –cı ildə isə professor oldu. Şeler 1901 –ci ildə Husserl ilə bir yığıncaqda görüşür və 1 ildən sonra Husserl in “Məntiqi Tədqiqatlar ” əsərini oxuyur . Bu əsərin təsiri ilə Şeler ömrünün qalan hissəsini Fenomenologiyanın inkişafına həsr etmişdir. Şeler 2 cilddə “Etikada Formalizm və Maddi Dəyər Etikası” ( 1913-16) əsərini yazmışdır. Həmin əsərdə Şeler qeyd edirdi ki , dəyərlərin ( bu anlayışı fəlsəfəyə Lotze gətirmişdir ) Öz mövcüdluğu vardır. Dəyərləri qavraya bilərik , amma ağılla deyil, Duyğularla. Dəyərlərin mahiyyəti dəyişməzdir. ( dəyişə bilən şey bizim biliyimiz və onlarla əlaqəmizdir). Dəyərlər bir iyeyarxiya ( pillə) formalaşdırır. Ən aşağı pillədə hissi olaraq həzz verən dəyərlər vardır .Bunun üst pilləsində həyati duyğunun , əsaslı və əsassız (adi) dəyərləri vardır. Daha sonrakı pillədə mənəvi dəyərlər vardır: Bilik, həqiqət gözəl , hüquq. Ən yüksək pillədə isə dini dəyərlər, müqəddəs dəyərlər vardır. Şelerin aksiologiyaya ( dəyərlər haqqında təlim ) dair yazdığı əsərlərdə Personalizmin nümayəndəsi kimi çıxış edirdi.
O həmçinin dərindən Fransız Fəlsəfəsini öyrənirdi və əsas məqsədi Henri Berqsonun fəlsəfəsini Alman ictimai mühitinə təqdim etmək idi .
Dünya müharibəsində başlayanda istəkli vətənpərvər olmuş və Cenevre də müvəqqəti olaraq Diplomat vəzifəsində işləmişdir. Müharibənin son illərində tökülən qanlar , müharibə əleyhdarı olmasına və Protestantlığı katolikliyə dəyişdirməsinə səbəb olmuşdur . Bu daxili dəyişim , “İnsandakı sonsuzluq” (1921) əsərində öz təsirini göstərmişdir. Köln də yaşadığı dövrdə sosiologiya ilə məşğul olmuş və burada “ Biliyin formaları və cəmiyyət” (1924) adlı əsərini yazmışdır. Ömrün son illərində Xristian inancından uzaqlaşmış , panteizmə meyl etmiş , təbiət elmlərinin problemlər ilə maraqlanmışdır. Bu meyllər özünün kiçik amma əsas əsərlərindən biri olan “ İnsanın kosmosdakı mövqeyi” (1928) adlı əsərində göstərmişdir . Bu əsərdə Şeler Özünün Fəlsəfəsi Antropologiyasının əsaslarını işləyib hazırlamışdır.
Şelerin yaradıcılığında Fəlsəfi antropologiyanın vəzifəsi; dil, vicdan, vasitə, silah, haqq və haqsızlıq ideyası, dövlət və idarə etmə sənəti, sənətlərin funksiyaları, din, mif, tarixilik və birlik həyatı kimi insana xas olan uğurların və insanın yaratdığı əsərlərin, onun varlıq strukturundan necə çıxdığını tam olaraq göstərməkdədir.
İstinadlar
- Frings M. S. Max Scheler // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Max Scheler // Babelio (fr.). 2007.
- Шелер Макс // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Zeynəddin Hacıyev. Fəlsəfə. Bakı, 2012. s.203.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Maks Seler 22 avqust 1874 Munxen 19 may 1928 Frankfurt Mayn Prussiya d alman filosofu felsefi antropologiyanin banilerinden biri Maks Seleralm Max Scheler Dogum tarixi 22 avqust 1874 1874 08 22 Dogum yeri Munxen Yuxari Bavariya Bavariya Almaniya imperiyasiVefat tarixi 19 may 1928 1928 05 19 53 yasinda Vefat yeri Frankfurt Mayn Prussiya d Veymar RespublikasiVetendasligi Almaniya Federativ RespublikasiEsas maraqlari fenomenologiyaTesirlenib Edmund Husserl Vikianbarda elaqeli mediafayllar Maks Seler insanin mahiyyetini izah eden telimleri bes nove ayirmisdir 1 Avropa xristian doktrinasi 2 antik yunan 3 naturalist 4 dekadans nezeriyyesi 5 fovqelinsan konsepsiyasi HeyatiMaks Ferdinand Seler Almaniyada Munhen seherinde ortodoks yehudi atasi Protestantligi qebul etmis yehudi ailesinde anadan olmusdur 1894 ci ilde Munhende Universitet dersleri basladi lakin 1895 ci ilde tehsilini Berlinde davam etdirdi hercend ki O Tibb tehsili almaq ucun Berlin Universitetine muraciet etmisdir ve Ilk novbede felsefe ve sosialogiyani oyrenir en cox V Diltey G Zimmelin muhazirelerini dinlemisdir O Yena Universitetinde 1897 ci ilde doktorluq derecesi aldi ve 1899 ci ilde ise professor oldu Seler 1901 ci ilde Husserl ile bir yigincaqda gorusur ve 1 ilden sonra Husserl in Mentiqi Tedqiqatlar eserini oxuyur Bu eserin tesiri ile Seler omrunun qalan hissesini Fenomenologiyanin inkisafina hesr etmisdir Seler 2 cildde Etikada Formalizm ve Maddi Deyer Etikasi 1913 16 eserini yazmisdir Hemin eserde Seler qeyd edirdi ki deyerlerin bu anlayisi felsefeye Lotze getirmisdir Oz movcudlugu vardir Deyerleri qavraya bilerik amma agilla deyil Duygularla Deyerlerin mahiyyeti deyismezdir deyise bilen sey bizim biliyimiz ve onlarla elaqemizdir Deyerler bir iyeyarxiya pille formalasdirir En asagi pillede hissi olaraq hezz veren deyerler vardir Bunun ust pillesinde heyati duygunun esasli ve esassiz adi deyerleri vardir Daha sonraki pillede menevi deyerler vardir Bilik heqiqet gozel huquq En yuksek pillede ise dini deyerler muqeddes deyerler vardir Selerin aksiologiyaya deyerler haqqinda telim dair yazdigi eserlerde Personalizmin numayendesi kimi cixis edirdi O hemcinin derinden Fransiz Felsefesini oyrenirdi ve esas meqsedi Henri Berqsonun felsefesini Alman ictimai muhitine teqdim etmek idi Dunya muharibesinde baslayanda istekli vetenperver olmus ve Cenevre de muveqqeti olaraq Diplomat vezifesinde islemisdir Muharibenin son illerinde tokulen qanlar muharibe eleyhdari olmasina ve Protestantligi katolikliye deyisdirmesine sebeb olmusdur Bu daxili deyisim Insandaki sonsuzluq 1921 eserinde oz tesirini gostermisdir Koln de yasadigi dovrde sosiologiya ile mesgul olmus ve burada Biliyin formalari ve cemiyyet 1924 adli eserini yazmisdir Omrun son illerinde Xristian inancindan uzaqlasmis panteizme meyl etmis tebiet elmlerinin problemler ile maraqlanmisdir Bu meyller ozunun kicik amma esas eserlerinden biri olan Insanin kosmosdaki movqeyi 1928 adli eserinde gostermisdir Bu eserde Seler Ozunun Felsefesi Antropologiyasinin esaslarini isleyib hazirlamisdir Selerin yaradiciliginda Felsefi antropologiyanin vezifesi dil vicdan vasite silah haqq ve haqsizliq ideyasi dovlet ve idare etme seneti senetlerin funksiyalari din mif tarixilik ve birlik heyati kimi insana xas olan ugurlarin ve insanin yaratdigi eserlerin onun varliq strukturundan nece cixdigini tam olaraq gostermekdedir IstinadlarFrings M S Max Scheler Encyclopaedia Britannica ing Max Scheler Babelio fr 2007 Sheler Maks Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Zeyneddin Haciyev Felsefe Baki 2012 s 203