Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mərənd — İranın nda şəhər, Mərənd şəhristanının inzibati mərkəzi. Təbrizin şimal-qərbində yerləşir.
| Mərənd | |
|---|---|
 | |
| Ölkə | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Telefon kodu | +98 491 |
| Digər | |
| marand.ir | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Mərənd Şərqi Azərbaycan ostanının iri şəhərlərindən biridir. Şəhər ostanın şimal hissəsində yerləşir. Bağlı-bağatlı, saf suyu və havası, məhsuldar torpağı olan yerdir. Bu şəhər cənubdan Təbrizlə, şimaldan Zunuz, Ələmdar və Culfa vasitəsilə Arazla, qərbdən Xoy və Maku ilə, şərqdən isə Əhər şəhəri (Qaradağ mahalı) ilə həmsərhəddir.
Təbii iqlim şəraitinə görə Mərəndin ərazisinin 2/3 hissəsi qeyri-hamardır. Mərənd dəniz səviyyəsindən 1300-1400 metr yüksəklikdədir. Təbrizlə Mərənd arasındakı məsafə 71 km, Culfa (NMR) ilə isə 60 km-dir. Mərənd tranzit yolu üzərində yerləşir. Təbriz-Culfa dəmir yolu və Təbrizdən Avropaya gedən yollar Mərənddən keçir.
Mərəndi hər tərəfdən böyüklü kiçikli dağ silsilələri əhatə edir. Mərəndin dağları içərisində Mişov dağı öz coğrafi mövqeyi, zənginliyi və təbiətinin rəngarəngliyi ilə fərqlənir. Mərəndlə Urmu gölü və Şəbüstər arasında yerləşən bu dağ Mərəndə gələnləri başından heç vaxt qarı əskik olmayan zirvəsi ilə salamlayır. Təbrizdən Culfaya və Avropaya gedən yollar Mişov dağının ətəyindən keçir. Mişov dağının ətəyində yerləşən Yam yaylağı saf suyu və havası ilə əvəzsiz müalicə ocağıdır.
Mərəndin ərazisini əhatə edən başlıca çaylar Sellisu, Zilbir, Zunuz çay, Sınıq çay, Qaraçay və Ələmdar çaydır. Mərənd müalicəvi bulaqlarla da zəngindir. Mənbəyini Mişov dağından alan Bəysuyu mineral maddələrinə və müalicəvi əhəmiyyətinə görə daha qiymətlidir. Mərənddə havanın hərarəti yayda 38 dərəcədən (dağ ətəyində 10 dərəcədən) yuxarı qalxmır.
1986-cı ilə əhalinin siyahıya alınmasına görə Mərəndin ətrafla birlikdə əhalisinin sayı 260.592 nəfər (şəhər əhalisi 71.373 nəfər), ərazisi isə 4640 kv.km olduğu göstərilir. Mərəndin 157 kəndi var. Ən böyük kəndləri Yekan dizəsi, Yuxarı dizə, Yamçı, Hərzənd, Yam, Köşksaray və sairələridir. Zunuz Mərənd ətrafında ən böyük qəsəbədir.
Tarixi
Mərənd həm də Azərbaycanın ən qədim şəhərlərindən biridir. Onun adı eramızdan əvvəlki dövrlərə aid tarixi mənbələrdə "Mandqarna" kimi çəkilir ki, bu da qədim Azərbaycan dövləti Mannanın adı ilə əlaqələndirilir. Mərənd sözü qədim türk dilində basdırılmış, örtülmüş, dəfinə kimi şərh edilir. Bu adla bağlı əhali arasında belə bir əfsanə də vardır ki, guya Nuh peyğəmbər və anası Mərənddə dəfn edilmişdir. Lakin elmə məlumdur ki, Nuh Peyğəmbər türbəsi Naxçıvan şəhərində yerləşir.
Həmişə gözü başqalarının torpağında olan ermənilər Mərənd şəhərini də özününküləşdirməyə çalışır, buranın qədim erməni diyarı olduğunu iddia edirlər. Erməni tarix kitablarında göstərilir ki, guya Mərənd şəhəri "Marya" adlı bir erməni-xristian qızın sifarişi ilə salındığından onu adını daşımış, daha sonralar isə söz Mərənd şəklində işlədilməyə başlamışdır. Halbuki şəhərin hələ Midiya dövləti zamanından mövcudluğu tarixi mənbələrdə qeyd edilir. Erməni müəllifləri həyasızcasına iddia edirlər ki, guya şəhərin mərkəzində yerləşən qədim erməni məbədidir.
Mərəndin adı yunan mənbələrində eramızdan əvvəl II əsrdə çəkilir və burada yaşayış məntəqəsi olduğu qeyd edilir. Tarixi mənbələrin verdiyi məlumata görə Mərənd şəhəri madayların hakimiyyəti dövründə br müddət mühüm inzibati mərkəz kimi istifadə edilmişdir.
Mərənd Azərbaycanın milli qəhrəmanı Babəkin başçılığı altında yadelli zülmünə qarşı hərəkatda da mühüm mövqe tutmuş, mübarizənin mühüm ocaqlarından biri olmuşdur. Mərəndin o zamankı şəhər hakimi Məhəmməd Rəvadi Babəkin yaxın silahdaşlarından biri olmuşdur. Rəvvadilər dövlətinin süqutundan sonra Mərənd çoxlu yadelli hücumlarına və talanlara məruz qalır. Öz əvvəlik şöhrətini itirdiyindən mənbələrdə şəhərin adı çox gec-gec çəkilir.
Səfəvilərin hakimiyyəti dövründə şəhərə xüsusi fikir verilmiş, abadlaşdırılmasına və böyüməsinə diqqət yetirilmişdir.
Məşrutə hərəkatında (1905-1911) Səttarxanın (Sərdari milli) başçılıq etdiyi mücahid dəstələrinə qoşulan və ona yardım göstərən mərəndlilərə mürtəce Şücanizam xan maneə olurdu. Təbrizdən gələn sovqat bağlamasında yerləşdirilən bombanın partlayaraq Şücanizam Mərəndini məhv etməsindən sonra Mərənd məşrutəçilərin əsas dayaqlarından birinə çevrilmişdi. 1920-ci ildə Şeyx Məhəmməd Xiyabani üsyanında, 1946-cı il 21 Azər hərəkatında, 1978-ci il Təbriz üsyanı və 1978-79-cu illər inqlabında Mərənd əhalisi öz çeviklik və fədakarlığı ilə ad qazanmışdır.
Həmçinin bax
- https://www.amar.org.ir/english.
- جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری (fars.).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Merend Iranin nda seher Merend sehristaninin inzibati merkezi Tebrizin simal qerbinde yerlesir Merend38 25 sm e 45 46 s u Olke IranEhalisiEhalisi 130 825 nef 2016 Reqemsal identifikatorlarTelefon kodu 98 491Digermarand irXeriteni goster gizle Merend Vikianbarda elaqeli mediafayllar Merend Serqi Azerbaycan ostaninin iri seherlerinden biridir Seher ostanin simal hissesinde yerlesir Bagli bagatli saf suyu ve havasi mehsuldar torpagi olan yerdir Bu seher cenubdan Tebrizle simaldan Zunuz Elemdar ve Culfa vasitesile Arazla qerbden Xoy ve Maku ile serqden ise Eher seheri Qaradag mahali ile hemserheddir Tebii iqlim seraitine gore Merendin erazisinin 2 3 hissesi qeyri hamardir Merend deniz seviyyesinden 1300 1400 metr yukseklikdedir Tebrizle Merend arasindaki mesafe 71 km Culfa NMR ile ise 60 km dir Merend tranzit yolu uzerinde yerlesir Tebriz Culfa demir yolu ve Tebrizden Avropaya geden yollar Merendden kecir Merendi her terefden boyuklu kicikli dag silsileleri ehate edir Merendin daglari icerisinde Misov dagi oz cografi movqeyi zenginliyi ve tebietinin rengarengliyi ile ferqlenir Merendle Urmu golu ve Sebuster arasinda yerlesen bu dag Merende gelenleri basindan hec vaxt qari eskik olmayan zirvesi ile salamlayir Tebrizden Culfaya ve Avropaya geden yollar Misov daginin eteyinden kecir Misov daginin eteyinde yerlesen Yam yaylagi saf suyu ve havasi ile evezsiz mualice ocagidir Merendin erazisini ehate eden baslica caylar Sellisu Zilbir Zunuz cay Siniq cay Qaracay ve Elemdar caydir Merend mualicevi bulaqlarla da zengindir Menbeyini Misov dagindan alan Beysuyu mineral maddelerine ve mualicevi ehemiyyetine gore daha qiymetlidir Merendde havanin herareti yayda 38 dereceden dag eteyinde 10 dereceden yuxari qalxmir 1986 ci ile ehalinin siyahiya alinmasina gore Merendin etrafla birlikde ehalisinin sayi 260 592 nefer seher ehalisi 71 373 nefer erazisi ise 4640 kv km oldugu gosterilir Merendin 157 kendi var En boyuk kendleri Yekan dizesi Yuxari dize Yamci Herzend Yam Kosksaray ve saireleridir Zunuz Merend etrafinda en boyuk qesebedir TarixiMerend hem de Azerbaycanin en qedim seherlerinden biridir Onun adi eramizdan evvelki dovrlere aid tarixi menbelerde Mandqarna kimi cekilir ki bu da qedim Azerbaycan dovleti Mannanin adi ile elaqelendirilir Merend sozu qedim turk dilinde basdirilmis ortulmus define kimi serh edilir Bu adla bagli ehali arasinda bele bir efsane de vardir ki guya Nuh peygember ve anasi Merendde defn edilmisdir Lakin elme melumdur ki Nuh Peygember turbesi Naxcivan seherinde yerlesir Hemise gozu basqalarinin torpaginda olan ermeniler Merend seherini de ozununkulesdirmeye calisir buranin qedim ermeni diyari oldugunu iddia edirler Ermeni tarix kitablarinda gosterilir ki guya Merend seheri Marya adli bir ermeni xristian qizin sifarisi ile salindigindan onu adini dasimis daha sonralar ise soz Merend seklinde isledilmeye baslamisdir Halbuki seherin hele Midiya dovleti zamanindan movcudlugu tarixi menbelerde qeyd edilir Ermeni muellifleri heyasizcasina iddia edirler ki guya seherin merkezinde yerlesen qedim ermeni mebedidir Merendin adi yunan menbelerinde eramizdan evvel II esrde cekilir ve burada yasayis menteqesi oldugu qeyd edilir Tarixi menbelerin verdiyi melumata gore Merend seheri madaylarin hakimiyyeti dovrunde br muddet muhum inzibati merkez kimi istifade edilmisdir Merend Azerbaycanin milli qehremani Babekin basciligi altinda yadelli zulmune qarsi herekatda da muhum movqe tutmus mubarizenin muhum ocaqlarindan biri olmusdur Merendin o zamanki seher hakimi Mehemmed Revadi Babekin yaxin silahdaslarindan biri olmusdur Revvadiler dovletinin suqutundan sonra Merend coxlu yadelli hucumlarina ve talanlara meruz qalir Oz evvelik sohretini itirdiyinden menbelerde seherin adi cox gec gec cekilir Sefevilerin hakimiyyeti dovrunde sehere xususi fikir verilmis abadlasdirilmasina ve boyumesine diqqet yetirilmisdir Mesrute herekatinda 1905 1911 Settarxanin Serdari milli basciliq etdiyi mucahid destelerine qosulan ve ona yardim gosteren merendlilere murtece Sucanizam xan manee olurdu Tebrizden gelen sovqat baglamasinda yerlesdirilen bombanin partlayaraq Sucanizam Merendini mehv etmesinden sonra Merend mesrutecilerin esas dayaqlarindan birine cevrilmisdi 1920 ci ilde Seyx Mehemmed Xiyabani usyaninda 1946 ci il 21 Azer herekatinda 1978 ci il Tebriz usyani ve 1978 79 cu iller inqlabinda Merend ehalisi oz ceviklik ve fedakarligi ile ad qazanmisdir Hemcinin baxhttps www amar org ir english جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری fars