Mədəaltı vəzi lipaza ailəsi — Triqliserid lipazları triqliseridlərin əlaqələrini hidroliz edən lipolitik fermentlər ailəsidir.Lipazlar heyvanlarda, bitkilərdə və prokariotlarda geniş yayılmışdır.
Lipaza ən azı üç toxuma ali məməlilərdə, mədəaltı vəzi, qaraciyər və mədə, dildə mövcuddur. Bu lipazlar bir-biri ilə və xilomikronların triqliseridlərini və çox aşağı sıxlıqlı lipoproteinləri hidroliz edən lipoprotein lipaza ilə sıx bağlıdır.
İnsan mədəaltı vəzi lipazı
Pankreatik triqliserolipaza və ya steapsin kimi də tanınan pankreatik lipaz, mədəaltı vəzi tərəfindən ifraz olunan bir fermentdir. İnsan həzm sistemində pəhriz yağ molekullarını hidroliz edən (parçalayan) əsas lipaza fermenti olaraq, yeyilmiş yağlarda olan 1 kimi triqliserid substratlarını monoqliseridlərə çevirən əsas həzm fermentlərindən biridir.
Triqliseridlərin hidrolizi
Qaraciyər tərəfindən ifraz olunan və öd kisəsində saxlanılan öd duzları onikibarmaq bağırsağa buraxılır, burada böyük piy damcılarını örtür və daha kiçik olanlara emulsiyalaşdırır, bununla da ümumi piy səthinin sahəsini artırır, bu da lipazanın piyləri daha effektiv şəkildə parçalamasına imkan verir. Nəticədə meydana gələn monomerlər (2 sərbəst yağ turşusu və bir 2-monoasilqliserol) sonra laktifer adlanan xüsusi damar vasitəsilə limfa sisteminə sorulmaq üçün nazik bağırsaq boyunca peristaltika ilə nəql olunur.
Proteolitik parçalanma (məsələn, tripsinogen) ilə aktivləşdirilən bəzi pankreas fermentlərindən fərqli olaraq, pankreas lipazı son formada ifraz olunur. Lakin, yalnız onikibarmaq bağırsaqda kolipazın iştirakı ilə təsirli olur.
Diaqnostik dəyər
Pankreatik lipaza mədəaltı vəzinin kanal sistemi vasitəsilə onikibarmaq bağırsağa ifraz olunur. Onun serum konsentrasiyası adətən çox aşağı olur . Pankreatit və ya mədəaltı vəzin adenokarsinoması kimi ciddi şəkildə pozulmuş pankreas funksiyası zamanı mədəaltı vəzi avtolizə başlaya və pankreas fermentlərini, o cümlədən pankreas lipazını seruma buraxa bilər. Beləliklə, serum pankreas lipazının konsentrasiyasını ölçməklə kəskin pankreatit diaqnozu qoyula bilər .
İnhibitorlar
Orlistat kimi lipaz inhibitorları obezitenin müalicəsində istifadə edilə bilər.
İstinadlar
- Chapus C, Rovery M, Sarda L, Verger R. "Minireview on pancreatic lipase and colipase". Biochimie. 70 (9). 1988: 1223–1234. doi:10.1016/0300-9084(88)90188-5. PMID 3147715.
- Persson B, Bengtsson-Olivecrona G, Enerback S, Olivecrona T, Jornvall H. "Structural features of lipoprotein lipase. Lipase family relationships, binding interactions, non-equivalence of lipase cofactors, vitellogenin similarities and functional subdivision of lipoprotein lipase". Eur. J. Biochem. 179 (1). 1989: 39–45. doi:10.1111/j.1432-1033.1989.tb14518.x. PMID 2917565.
- Lunder, M.; Bratkovič, T.; Kreft, S.; Štrukelj, B. "Peptide inhibitor of pancreatic lipase selected by phage display using different elution strategies". Journal of Lipid Research. 46 (7). 2005: 1512–1516. doi:10.1194/jlr.M500048-JLR200. PMID 15863836.
- Blow D. "Enzymology. More of the catalytic triad". Nature. 343 (6260). 1990: 694–695. Bibcode:1990Natur.343..694B. doi:10.1038/343694a0. PMID 2304545.
- McLean J, Fielding C, Drayna D, Dieplinger H, Baer B, Kohr W, Henzel W, Lawn R. "Cloning and expression of human lecithin-cholesterol acyltransferase cDNA". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 83 (8). 1986: 2335–2339. Bibcode:1986PNAS...83.2335M. doi:10.1073/pnas.83.8.2335. PMC 323291. PMID 3458198.
- Peter Nuhn: Naturstoffchemie, S. Hirzel Wissenschaftliche Verlagsgesellschaft, Stuttgart, 2. Auflage, 1990, S. 308−309, ISBN .
- Davis RC, Diep A, Hunziker W, Klisak I, Mohandas T, Schotz MC, Sparkes RS, Lusis AJ. "Assignment of human pancreatic lipase gene (PNLIP) to chromosome 10q24-q26". Genomics. 11 (4). December 1991: 1164–6. doi:10.1016/0888-7543(91)90048-J. PMID 1783385.
- "Entrez Gene: pancreatic lipase". 2023-08-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-01-11.
- "US orlistat label" (PDF). FDA. August 2015. 28 February 2017 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 18 April 2018. For label updates see FDA index page for NDA 020766 2021-03-23 at the Wayback Machine
- Koop H. "Serum levels of pancreatic enzymes and their clinical significance". Clin Gastroenterol. 13 (3). September 1984: 739–61. doi:10.1016/S0300-5089(21)00756-2. PMID 6207965.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Medealti vezi lipaza ailesi Triqliserid lipazlari triqliseridlerin elaqelerini hidroliz eden lipolitik fermentler ailesidir Lipazlar heyvanlarda bitkilerde ve prokariotlarda genis yayilmisdir Bir triqliseridin hidrolizi 1 Lipaza en azi uc toxuma ali memelilerde medealti vezi qaraciyer ve mede dilde movcuddur Bu lipazlar bir biri ile ve xilomikronlarin triqliseridlerini ve cox asagi sixliqli lipoproteinleri hidroliz eden lipoprotein lipaza ile six baglidir Insan medealti vezi lipaziPankreatik triqliserolipaza ve ya steapsin kimi de taninan pankreatik lipaz medealti vezi terefinden ifraz olunan bir fermentdir Insan hezm sisteminde pehriz yag molekullarini hidroliz eden parcalayan esas lipaza fermenti olaraq yeyilmis yaglarda olan 1 kimi triqliserid substratlarini monoqliseridlere ceviren esas hezm fermentlerinden biridir Triqliseridlerin hidroliziQaraciyer terefinden ifraz olunan ve od kisesinde saxlanilan od duzlari onikibarmaq bagirsaga buraxilir burada boyuk piy damcilarini ortur ve daha kicik olanlara emulsiyalasdirir bununla da umumi piy sethinin sahesini artirir bu da lipazanin piyleri daha effektiv sekilde parcalamasina imkan verir Neticede meydana gelen monomerler 2 serbest yag tursusu ve bir 2 monoasilqliserol sonra laktifer adlanan xususi damar vasitesile limfa sistemine sorulmaq ucun nazik bagirsaq boyunca peristaltika ile neql olunur Proteolitik parcalanma meselen tripsinogen ile aktivlesdirilen bezi pankreas fermentlerinden ferqli olaraq pankreas lipazi son formada ifraz olunur Lakin yalniz onikibarmaq bagirsaqda kolipazin istiraki ile tesirli olur Diaqnostik deyerPankreatik lipaza medealti vezinin kanal sistemi vasitesile onikibarmaq bagirsaga ifraz olunur Onun serum konsentrasiyasi adeten cox asagi olur Pankreatit ve ya medealti vezin adenokarsinomasi kimi ciddi sekilde pozulmus pankreas funksiyasi zamani medealti vezi avtolize baslaya ve pankreas fermentlerini o cumleden pankreas lipazini seruma buraxa biler Belelikle serum pankreas lipazinin konsentrasiyasini olcmekle keskin pankreatit diaqnozu qoyula biler InhibitorlarOrlistat kimi lipaz inhibitorlari obezitenin mualicesinde istifade edile biler IstinadlarChapus C Rovery M Sarda L Verger R Minireview on pancreatic lipase and colipase Biochimie 70 9 1988 1223 1234 doi 10 1016 0300 9084 88 90188 5 PMID 3147715 Persson B Bengtsson Olivecrona G Enerback S Olivecrona T Jornvall H Structural features of lipoprotein lipase Lipase family relationships binding interactions non equivalence of lipase cofactors vitellogenin similarities and functional subdivision of lipoprotein lipase Eur J Biochem 179 1 1989 39 45 doi 10 1111 j 1432 1033 1989 tb14518 x PMID 2917565 Lunder M Bratkovic T Kreft S Strukelj B Peptide inhibitor of pancreatic lipase selected by phage display using different elution strategies Journal of Lipid Research 46 7 2005 1512 1516 doi 10 1194 jlr M500048 JLR200 PMID 15863836 Blow D Enzymology More of the catalytic triad Nature 343 6260 1990 694 695 Bibcode 1990Natur 343 694B doi 10 1038 343694a0 PMID 2304545 McLean J Fielding C Drayna D Dieplinger H Baer B Kohr W Henzel W Lawn R Cloning and expression of human lecithin cholesterol acyltransferase cDNA Proc Natl Acad Sci U S A 83 8 1986 2335 2339 Bibcode 1986PNAS 83 2335M doi 10 1073 pnas 83 8 2335 PMC 323291 PMID 3458198 Peter Nuhn Naturstoffchemie S Hirzel Wissenschaftliche Verlagsgesellschaft Stuttgart 2 Auflage 1990 S 308 309 ISBN 3 7776 0473 9 Davis RC Diep A Hunziker W Klisak I Mohandas T Schotz MC Sparkes RS Lusis AJ Assignment of human pancreatic lipase gene PNLIP to chromosome 10q24 q26 Genomics 11 4 December 1991 1164 6 doi 10 1016 0888 7543 91 90048 J PMID 1783385 Entrez Gene pancreatic lipase 2023 08 03 tarixinde Istifade tarixi 2022 01 11 US orlistat label PDF FDA August 2015 28 February 2017 tarixinde PDF Istifade tarixi 18 April 2018 For label updates see FDA index page for NDA 020766 2021 03 23 at the Wayback Machine Koop H Serum levels of pancreatic enzymes and their clinical significance Clin Gastroenterol 13 3 September 1984 739 61 doi 10 1016 S0300 5089 21 00756 2 PMID 6207965