Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Laz dili, Çan dili — Lazların ana dili, Kartvel dil ailəsinə daxildir. Türkiyənin şimal-şərqində Qara dəniz sahilində və Gürcüstanın Sarpi kəndində yayılmışdır. Üç dialektə bölünür: atin, arxav və xop. Leksik tərkibində türk dillərindən keçmə sözlər üstünlük təşkil edir. Yazısız dildir.
| Laz dili | |
|---|---|
| Orijinal adı | Lazuri nena, ლაზური ნენა |
| Ölkələr | Türkiyə, Gürcüstan |
| Danışanların ümumi sayı | 45 000 (1986) — 22 000 (2007) |
| Təsnifatı | |
| Kateqoriya | Kartvel dilləri |
| |
| Yazı | Gürcü yazıları Latın əlifbası |
| Dil kodları | |
| QOST 7.75–97 | лаз 365 |
| ISO 639-1 | — |
| ISO 639-2 | — |
| ISO 639-3 | lzz |
| Dilin strukturlarının dünya atlası | laz |
| 1056 | |
| lzz | |
| Linguasphere | 42-CAA-b |
| lzz | |
| ELCat | 2246 |
| IETF | lzz |
| Glottolog | lazz1240 |
Say
Laz dili Megrel dili ilə birlikdə Kolx və ya Zan dili adlandırılan dilin iki böyük dialektini əmələ gətirir . Laz dilində danışanlar Türkiyədə əsasən Rizə ilinin Pazar, Ardeşen, Çamlıhemşin və Fındıqlı ilçələrində, Artvin ilinin Arxavi, Hopa və Borçka ilçələrində yaşayırlar . 2012-ci ilədək Türkiyə Cümhuriyyətində 14 dəfə (1927, 1935, 1940, 1945, 1950, 1955, 1960, 1965, 1970, 1975, 1980, 1985, 1990, 2000 illərdə) əhalinin siyahıya alınması həyata keçirilmiş və 1927-1985-ci illər arasında aparılmış siyahıya almalarda əhaliyə bildikləri dillərə ("ana dili" və "bildiyim ikinci dil") dair suallar verilmişdir . Nəticələri elan olunmuş ən son siyahıya almaya (1965-ci il) əsasən Türkiyədə ana dili və ikinci dil olaraq gürcücə danışanların sayı 79.264 (ana dili olaraq 34.330 nəfər , ikinci dil olaraq 44.934 nəfər) nəfər , lazca danışanların sayı isə 81.165(ana dili olaraq 26.007 nəfər , ikinci dil olaraq 55.158 nəfər) nəfər olmuşdur (1965-ci ildə Türkiyənin ümumi əhalisi 31,391,421 nəfər idi) . 1945-ci ilin siyahıya alma yekunları ilə (Türkiyənin ümumi əhalisi 18.790.174 nəfər, ana dili olaraq lazca danışanlar 46.987 nəfər, ikinci dil olaraq lazca danışanlar 4.956 nəfər) 1965-ci ilin siyahıya alma yekunları müqayisə edilərkən (1945-ci ildə ana dili və ikinci dil olaraq lazca bilənlər 51.943 nəfər idi və bu ölkə əhalisinin 0.2764%-inə bərabər idisə, 1965-ci ildə iki göstəriciyə görə lazca bilənlər 81.165 nəfər və ya ölkə əhalisinin 0.2585%-i qədər idi) laz dilli əhalinin asimilyasiya olduğunu görülür . Bu səbəbdən dolayı 1965-ci ildən 47 il sonra Türkiyədə nə qədər insanın lazca bildiyinə və özünü laz hesab etdiyinə dair nisbi daha dolğun təxminlər irəli sürmək çətindir .
İstinadlar
- Академия наук СССР, Институт языкознания. Георгий Андреевич Климов. Введение в кавказское языкознание. Ответственный редактор академик Борис Александрович Серебренников. Москва, Наука, 1986 год: Оглавление—>Глава III. Картвельские языки, стр. 56Orijinal mətn (rus.)
...мегрельский язык (около 400 тыс. говорящих) распространен в северо-западной Грузии, а лазский (около 45 тыс. говорящих) компактно представлен в турецком Лазистане и изолированными анклавами в других частях Турции и сопредельных районах Грузии...
- Etnologue report for language code :lzz 2007-12-01 at the Wayback Machine
- А.С.Чикобава. Грамматический анализ чанского (лазского) диалекта с текстами. Тбилиси, 1936.
- Eğitim sen kütüphane : Anadilde Eğitim Sempozyumu - dil araştırmacısı Ali İhsan Aksamaz : Şu bizim sahipsiz Lazca[ölü keçid]
- Escarré International Centre for Ethnic Minorities and Nations :Recent Changes in Turkey’s Language Legislation 2012-12-22 at the Wayback Machine
- Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi :Kürt sorununda antropolojik ve demografik boyut: Sayım ve araştırma verilerinden elde edilen bulgular[ölü keçid]
Xarici keçidlər
- Laz Dili Enstitüsü 2013-11-27 at the Wayback Machine
 | Dil ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Laz dili Can dili Lazlarin ana dili Kartvel dil ailesine daxildir Turkiyenin simal serqinde Qara deniz sahilinde ve Gurcustanin Sarpi kendinde yayilmisdir Uc dialekte bolunur atin arxav ve xop Leksik terkibinde turk dillerinden kecme sozler ustunluk teskil edir Yazisiz dildir Laz diliOrijinal adi Lazuri nena ლაზური ნენაOlkeler Turkiye GurcustanDanisanlarin umumi sayi 45 000 1986 22 000 2007 TesnifatiKateqoriya Kartvel dilleriQafqaz dilleri d Kartvel dilleri d Zan dilleriLaz dili dd dd dd dd Yazi Gurcu yazilari Latin elifbasiDil kodlariQOST 7 75 97 laz 365ISO 639 1 ISO 639 2 ISO 639 3 lzzDilin strukturlarinin dunya atlasi laz1056lzzLinguasphere 42 CAA blzzELCat 2246IETF lzzGlottolog lazz1240SayLaz dili Megrel dili ile birlikde Kolx ve ya Zan dili adlandirilan dilin iki boyuk dialektini emele getirir Laz dilinde danisanlar Turkiyede esasen Rize ilinin Pazar Ardesen Camlihemsin ve Findiqli ilcelerinde Artvin ilinin Arxavi Hopa ve Borcka ilcelerinde yasayirlar 2012 ci iledek Turkiye Cumhuriyyetinde 14 defe 1927 1935 1940 1945 1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 2000 illerde ehalinin siyahiya alinmasi heyata kecirilmis ve 1927 1985 ci iller arasinda aparilmis siyahiya almalarda ehaliye bildikleri dillere ana dili ve bildiyim ikinci dil dair suallar verilmisdir Neticeleri elan olunmus en son siyahiya almaya 1965 ci il esasen Turkiyede ana dili ve ikinci dil olaraq gurcuce danisanlarin sayi 79 264 ana dili olaraq 34 330 nefer ikinci dil olaraq 44 934 nefer nefer lazca danisanlarin sayi ise 81 165 ana dili olaraq 26 007 nefer ikinci dil olaraq 55 158 nefer nefer olmusdur 1965 ci ilde Turkiyenin umumi ehalisi 31 391 421 nefer idi 1945 ci ilin siyahiya alma yekunlari ile Turkiyenin umumi ehalisi 18 790 174 nefer ana dili olaraq lazca danisanlar 46 987 nefer ikinci dil olaraq lazca danisanlar 4 956 nefer 1965 ci ilin siyahiya alma yekunlari muqayise edilerken 1945 ci ilde ana dili ve ikinci dil olaraq lazca bilenler 51 943 nefer idi ve bu olke ehalisinin 0 2764 ine beraber idise 1965 ci ilde iki gostericiye gore lazca bilenler 81 165 nefer ve ya olke ehalisinin 0 2585 i qeder idi laz dilli ehalinin asimilyasiya oldugunu gorulur Bu sebebden dolayi 1965 ci ilden 47 il sonra Turkiyede ne qeder insanin lazca bildiyine ve ozunu laz hesab etdiyine dair nisbi daha dolgun texminler ireli surmek cetindir IstinadlarAkademiya nauk SSSR Institut yazykoznaniya Georgij Andreevich Klimov Vvedenie v kavkazskoe yazykoznanie Otvetstvennyj redaktor akademik Boris Aleksandrovich Serebrennikov Moskva Nauka 1986 god Oglavlenie gt Glava III Kartvelskie yazyki str 56Orijinal metn rus megrelskij yazyk okolo 400 tys govoryashih rasprostranen v severo zapadnoj Gruzii a lazskij okolo 45 tys govoryashih kompaktno predstavlen v tureckom Lazistane i izolirovannymi anklavami v drugih chastyah Turcii i sopredelnyh rajonah Gruzii Etnologue report for language code lzz 2007 12 01 at the Wayback Machine A S Chikobava Grammaticheskij analiz chanskogo lazskogo dialekta s tekstami Tbilisi 1936 Egitim sen kutuphane Anadilde Egitim Sempozyumu dil arastirmacisi Ali Ihsan Aksamaz Su bizim sahipsiz Lazca olu kecid Escarre International Centre for Ethnic Minorities and Nations Recent Changes in Turkey s Language Legislation 2012 12 22 at the Wayback Machine Uluslararasi Insan Bilimleri Dergisi Kurt sorununda antropolojik ve demografik boyut Sayim ve arastirma verilerinden elde edilen bulgular olu kecid Xarici kecidlerLaz Dili Enstitusu 2013 11 27 at the Wayback Machine Dil ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin