Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Laparotomiya — qarın boşluğuna daxil olmaq üçün qarın divarından cərrahi kəsiklər edilməsini əhatə edən cərrahi əməliyyat. O, seliotomiya kimi də tanınır.
| Laparotomiya | |
|---|---|
 | |
| MeSH | D007813 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Mənşəyi və tarixi
İlk uğurlu laparotomiya 1809-cu ildə Kentukki ştatının Danville şəhərində Efraim Makdouell tərəfindən anesteziyasız həyata keçirilmişdir. 13 iyul 1881-ci ildə Corc E. Qudfello, Arizona ərazisində 32 kolt revolveri ilə güllələnən bir mədənçini müalicə etmişdir. Qudfello, güllə yarasını çıxartmaq üçün ilk laparotomiyanı həyata keçirərkən, vurulan adamı 9 gün sonra əməliyyat edə bildi.
Terminologiyası
Termin yunan sözü λᾰπάρᾱ (lapara) "qabırğa və bud arasında bədənin yumşaq hissəsi, yan" və tom şəkilçisindən və yunanca τομή (tom) "(cərrahi) kəsik" sözündən əmələ gəlir.
Diaqnostik laparotomiyada (çox vaxt eksplorativ laparotomiya və qısaldılmış eks-lap kimi tanınır) xəstəliyin təbiəti məlum deyil və laparotomiya səbəbi müəyyən etməyin ən yaxşı üsulu hesab olunur.
Terapevtik laparotomiyada səbəb (məsələn, yoğun bağırsaq xərçəngi) müəyyən edilir və onun müalicəsi üçün cərrahi müdaxilə tələb olunur.
Adətən yalnız diaqnostik laparotomiya müstəqil cərrahi əməliyyat hesab olunur. Xüsusi bir əməliyyat artıq planlaşdırıldıqda, laparotomiya prosedurun yalnız birinci mərhələsi hesab olunur.
Mümkün olan yerləri
Kəsiklərin yerləşdirilməsindən asılı olaraq, laparotomiya qarın boşluğunun istənilən orqanına və ya boşluğuna giriş imkanı verə bilər və bu orqanların hər hansı əsas diaqnostik və ya terapevtik cərrahiyyə prosedurunda ilk addımdır, o cümlədən
- həzm sistemi — mədə, onikibarmaq bağırsaq, nazik bağırsaq və yoğun bağırsaq
- qaraciyər, mədəaltı vəzi, öd kisəsi, dalaq
- sidik kisəsi
- kişi prostatı
- qadın reproduktiv orqanları — uşaqlıq və yumurtalıqlar
- retroperitoneal boşluq — böyrəklər, aorta, qarın limfa düyünləri
Kəsiklərin növləri
Orta xətt
Laparotomiya üçün ən çox görülən kəsik qarın ortasında ağ xəttən sonra olan şaquli kəsikdir.
- Üst orta xəttin kəsilməsi adətən xəncərəbənzər çıxıntıdan göbəyə qədər uzanır.
- Tipik aşağı orta xəttin kəsilməsi yuxarıdan göbək və aşağıdan qaşıq sümüyü ilə məhdudlaşır.
- Bəzən xüsusilə travma cərrahiyyəsində xəncərəbənzər çıxıntıdan qaşıq sümüyünə qədər uzanan tək bir kəsik istifadə olunur.
Diaqnostik laparotomiyada orta xətt kəsikləri xüsusilə üstünlük təşkil edir, çünki onlar qarın boşluğunun əksər hissəsinə geniş giriş imkanı verir.
Orta xəttin kəsilməsi
- Orta xətt boyunca dəridə kəsik (kəsmə).
- Dərialtı toxumanın kəsilməsi (kəsik).
- Qarının ağ xəttinin bölünməsi
- Peritonu götürüb, bağırsaq bitişmələri olmadığından əmin olmaq (bağırsaq bitişmələri)
- Nik peritonu
- Heç bir yapışma olmadığından əmin olmaq üçün barmağı yaranın altına qoymaq.
Digərləri
Digər ümumi laparotomiya kəsiklərinə aşağıdakılar daxildir:
- Koçer kəsiyi (Emil Teodor Koçerə görə) — sağ qabırğaaltı; qaraciyər, öd kisəsi və öd yollarında bəzi əməliyyatlar üçün uyğundur. Qalxanabənzər vəzin cərrahiyyəsində istifadə edilən Koçer kəsiyi ilə eyni ada malikdir: sternoklavikulyar oynaqlardan təxminən 2 sm yuxarı olan eninə, bir qədər əyri kəsik.
- Devis və ya Rokki-Devis appendektomiya üçün "əzələ parçalayan" sağ alt kvadrat kəsik — 1905-ci ildə bu kəsmə tərzini inkişaf etdirən Oreqon cərrahı Alfa Eugen Rokki (1857–1927) və Filadelfiya cərrahı Qvilim Corc Devisin (1857–1918) adını daşıyan kəsik.
- Pfannenstiel kəsiyi — göbək altında və pubik simfizdən bir qədər yuxarıda olan eninə kəsik. Klassik Pfannenstiel kəsikində dəri və dərialtı toxuma eninə kəsilir, qarının ağ xətti şaquli olaraq açılır. Qeysəriyyə əməliyyatı və xoşxassəli xəstəliklər üçün abdominal histerektomiya üçün seçilən kəsikdir. Bu kəsiyin bir variantı, çanaq sümüyünə daha geniş daxil olmaq üçün qarın düz əzələlərinin eninə kəsildiyi Maylard kəsikidir. Bu kəsik ilk dəfə 1920-ci ildə şotlandiyalı cərrah Alfred Ernest Maylard (1855–1947) tərəfindən həyata keçirilmişdir.
- Lumbotomiya — qarın boşluğuna girmədən böyrəklərə daxil olmağa imkan verən bel kəsilməsindən ibarətdir. Adətən yalnız xoşxassəli böyrək xəstəlikləri üçün istifadə olunur. Üst sidik yollarının cərrahiyyəsi üçün də təklif edilir.
- Çornıy kəsiyi — 1941-ci ildə Amerika uroginekoloq cərrah Leonid Çornıy (1908–1963) tərəfindən hazırlanmışdır.
Əlaqədar prosedurlar
Əlaqədar prosedur laparoskopiyadır — kameralar və digər alətlər qarın boşluğundakı kiçik dəliklərdən qarın boşluğuna daxil edilir. Məsələn, appendektomiya laparotomiya və ya laparoskopik yolla edilə bilər.
Laparotomiya zamanı qarın boşluğunun sağalmasının qısamüddətli və ya uzunmüddətli üstünlükləri barədə heç bir sübut yoxdur.
İstinadlar
- Quebbeman, Frances Elizabeth. "Medicine In Territorial Arizona" (PDF). University of Arizona. 1966. 10 December 2013 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 7 December 2013.
- "Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, λ , λα_ο-σεβής , λα^πάρα_". www.perseus.tufts.edu. 2023-03-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-08-02.
- synd/1010 (Who Named It?) saytında
- Williams GR. "Presidential Address: a history of appendicitis. With anecdotes illustrating its importance" (PDF). Annals of Surgery. 197 (5). May 1983: 495–506. doi:10.1097/00000658-198305000-00001. PMC 1353017. PMID 6342553. 2018-09-04 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-06-06.
- synd/2500 (Who Named It?) saytında
- Pfannenstiel HJ. "Ueber die Vortheile des suprasymphysären Fascienquerschnitts für die gynäkologischen Koeliotomien" [On the Advantages of the Suprasymphyseal Fascia Cross Section for Gynecological Coeliotomies]. (Volkmann's) Sammlung Klinischer Vorträge (alman). Leipzig. 268 (Gynäk. Nr. 97). 1900: 1735–1756.
- Giacalone PL, Daures JP, Vignal J, Herisson C, Hedon B, Laffargue F. "Pfannenstiel versus Maylard incision for cesarean delivery: A randomized controlled trial". Obstetrics and Gynecology. 99 (5 Pt 1). May 2002: 745–50. doi:10.1016/S0029-7844(02)01957-9. PMID 11978282.
- Slater SD. "Alfred Ernest Maylard, 1855-1947: Glasgow surgeon extraordinaire". Scottish Medical Journal. 39 (3). June 1994: 86–90. doi:10.1177/003693309403900312. PMID 8720774.
- Bajpai M, Kumar A, Gupta AK, Pawar DK. "Lumbotomy approach for upper urological tract surgery in children--an analysis of 68 consecutive lumbotomies". European Journal of Pediatric Surgery. 14 (3). June 2004: 163–7. doi:10.1055/s-2004-820903. PMID 15211405.
- Tizzano AP, Muffly TM. Historical milestones in female pelvic surgery, gynecology, and female urology. (PDF) // Urogynecology and Reconstructive Pelvic Surgery (3rd). 2007. 3–15. 2015-05-01 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-06-06.
- "Arxivlənmiş surət". 2023-07-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-06-07.
- Gurusamy KS, Cassar Delia E, Davidson BR. Cochrane Wounds Group (redaktor). "Peritoneal closure versus no peritoneal closure for patients undergoing non-obstetric abdominal operations". The Cochrane Database of Systematic Reviews (7). July 2013: CD010424. doi:10.1002/14651858.CD010424.pub2. PMC 6353057. PMID 23828487.
Xarici keçidlər
- Article about exploratory Laparotomy
- Article about Abdominal exploratory surgery in animals
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Laparotomiya qarin bosluguna daxil olmaq ucun qarin divarindan cerrahi kesikler edilmesini ehate eden cerrahi emeliyyat O seliotomiya kimi de taninir LaparotomiyaMeSH D007813 Vikianbarda elaqeli mediafayllarMenseyi ve tarixiIlk ugurlu laparotomiya 1809 cu ilde Kentukki statinin Danville seherinde Efraim Makdouell terefinden anesteziyasiz heyata kecirilmisdir 13 iyul 1881 ci ilde Corc E Qudfello Arizona erazisinde 32 kolt revolveri ile gullelenen bir medencini mualice etmisdir Qudfello gulle yarasini cixartmaq ucun ilk laparotomiyani heyata kecirerken vurulan adami 9 gun sonra emeliyyat ede bildi TerminologiyasiTermin yunan sozu lᾰparᾱ lapara qabirga ve bud arasinda bedenin yumsaq hissesi yan ve tom sekilcisinden ve yunanca tomh tom cerrahi kesik sozunden emele gelir Diaqnostik laparotomiyada cox vaxt eksplorativ laparotomiya ve qisaldilmis eks lap kimi taninir xesteliyin tebieti melum deyil ve laparotomiya sebebi mueyyen etmeyin en yaxsi usulu hesab olunur Terapevtik laparotomiyada sebeb meselen yogun bagirsaq xercengi mueyyen edilir ve onun mualicesi ucun cerrahi mudaxile teleb olunur Adeten yalniz diaqnostik laparotomiya musteqil cerrahi emeliyyat hesab olunur Xususi bir emeliyyat artiq planlasdirildiqda laparotomiya prosedurun yalniz birinci merhelesi hesab olunur Mumkun olan yerleriKesiklerin yerlesdirilmesinden asili olaraq laparotomiya qarin boslugunun istenilen orqanina ve ya bosluguna giris imkani vere biler ve bu orqanlarin her hansi esas diaqnostik ve ya terapevtik cerrahiyye prosedurunda ilk addimdir o cumleden hezm sistemi mede onikibarmaq bagirsaq nazik bagirsaq ve yogun bagirsaq qaraciyer medealti vezi od kisesi dalaq sidik kisesi kisi prostati qadin reproduktiv orqanlari usaqliq ve yumurtaliqlar retroperitoneal bosluq boyrekler aorta qarin limfa duyunleriKesiklerin novleriOrta xett Laparotomiya ucun en cox gorulen kesik qarin ortasinda ag xetten sonra olan saquli kesikdir Ust orta xettin kesilmesi adeten xencerebenzer cixintidan gobeye qeder uzanir Tipik asagi orta xettin kesilmesi yuxaridan gobek ve asagidan qasiq sumuyu ile mehdudlasir Bezen xususile travma cerrahiyyesinde xencerebenzer cixintidan qasiq sumuyune qeder uzanan tek bir kesik istifade olunur Diaqnostik laparotomiyada orta xett kesikleri xususile ustunluk teskil edir cunki onlar qarin boslugunun ekser hissesine genis giris imkani verir Orta xettin kesilmesi Orta xett boyunca deride kesik kesme Derialti toxumanin kesilmesi kesik Qarinin ag xettinin bolunmesi Peritonu goturub bagirsaq bitismeleri olmadigindan emin olmaq bagirsaq bitismeleri Nik peritonu Hec bir yapisma olmadigindan emin olmaq ucun barmagi yaranin altina qoymaq Digerleri Diger umumi laparotomiya kesiklerine asagidakilar daxildir Kocer kesiyi Emil Teodor Kocere gore sag qabirgaalti qaraciyer od kisesi ve od yollarinda bezi emeliyyatlar ucun uygundur Qalxanabenzer vezin cerrahiyyesinde istifade edilen Kocer kesiyi ile eyni ada malikdir sternoklavikulyar oynaqlardan texminen 2 sm yuxari olan enine bir qeder eyri kesik Devis ve ya Rokki Devis appendektomiya ucun ezele parcalayan sag alt kvadrat kesik 1905 ci ilde bu kesme terzini inkisaf etdiren Oreqon cerrahi Alfa Eugen Rokki 1857 1927 ve Filadelfiya cerrahi Qvilim Corc Devisin 1857 1918 adini dasiyan kesik Pfannenstiel kesiyi gobek altinda ve pubik simfizden bir qeder yuxarida olan enine kesik Klassik Pfannenstiel kesikinde deri ve derialti toxuma enine kesilir qarinin ag xetti saquli olaraq acilir Qeyseriyye emeliyyati ve xosxasseli xestelikler ucun abdominal histerektomiya ucun secilen kesikdir Bu kesiyin bir varianti canaq sumuyune daha genis daxil olmaq ucun qarin duz ezelelerinin enine kesildiyi Maylard kesikidir Bu kesik ilk defe 1920 ci ilde sotlandiyali cerrah Alfred Ernest Maylard 1855 1947 terefinden heyata kecirilmisdir Lumbotomiya qarin bosluguna girmeden boyreklere daxil olmaga imkan veren bel kesilmesinden ibaretdir Adeten yalniz xosxasseli boyrek xestelikleri ucun istifade olunur Ust sidik yollarinin cerrahiyyesi ucun de teklif edilir Corniy kesiyi 1941 ci ilde Amerika uroginekoloq cerrah Leonid Corniy 1908 1963 terefinden hazirlanmisdir Elaqedar prosedurlarElaqedar prosedur laparoskopiyadir kameralar ve diger aletler qarin boslugundaki kicik deliklerden qarin bosluguna daxil edilir Meselen appendektomiya laparotomiya ve ya laparoskopik yolla edile biler Laparotomiya zamani qarin boslugunun sagalmasinin qisamuddetli ve ya uzunmuddetli ustunlukleri barede hec bir subut yoxdur IstinadlarQuebbeman Frances Elizabeth Medicine In Territorial Arizona PDF University of Arizona 1966 10 December 2013 tarixinde PDF Istifade tarixi 7 December 2013 Henry George Liddell Robert Scott A Greek English Lexicon l la o sebhs la para www perseus tufts edu 2023 03 07 tarixinde Istifade tarixi 2018 08 02 synd 1010 Who Named It saytinda Williams GR Presidential Address a history of appendicitis With anecdotes illustrating its importance PDF Annals of Surgery 197 5 May 1983 495 506 doi 10 1097 00000658 198305000 00001 PMC 1353017 PMID 6342553 2018 09 04 tarixinde PDF Istifade tarixi 2023 06 06 synd 2500 Who Named It saytinda Pfannenstiel HJ Ueber die Vortheile des suprasymphysaren Fascienquerschnitts fur die gynakologischen Koeliotomien On the Advantages of the Suprasymphyseal Fascia Cross Section for Gynecological Coeliotomies Volkmann s Sammlung Klinischer Vortrage alman Leipzig 268 Gynak Nr 97 1900 1735 1756 Giacalone PL Daures JP Vignal J Herisson C Hedon B Laffargue F Pfannenstiel versus Maylard incision for cesarean delivery A randomized controlled trial Obstetrics and Gynecology 99 5 Pt 1 May 2002 745 50 doi 10 1016 S0029 7844 02 01957 9 PMID 11978282 Slater SD Alfred Ernest Maylard 1855 1947 Glasgow surgeon extraordinaire Scottish Medical Journal 39 3 June 1994 86 90 doi 10 1177 003693309403900312 PMID 8720774 Bajpai M Kumar A Gupta AK Pawar DK Lumbotomy approach for upper urological tract surgery in children an analysis of 68 consecutive lumbotomies European Journal of Pediatric Surgery 14 3 June 2004 163 7 doi 10 1055 s 2004 820903 PMID 15211405 Tizzano AP Muffly TM Historical milestones in female pelvic surgery gynecology and female urology PDF Urogynecology and Reconstructive Pelvic Surgery 3rd 2007 3 15 2015 05 01 tarixinde PDF Istifade tarixi 2023 06 06 Arxivlenmis suret 2023 07 09 tarixinde Istifade tarixi 2023 06 07 Gurusamy KS Cassar Delia E Davidson BR Cochrane Wounds Group redaktor Peritoneal closure versus no peritoneal closure for patients undergoing non obstetric abdominal operations The Cochrane Database of Systematic Reviews 7 July 2013 CD010424 doi 10 1002 14651858 CD010424 pub2 PMC 6353057 PMID 23828487 Xarici kecidlerArticle about exploratory Laparotomy Article about Abdominal exploratory surgery in animals