Lansanq,Lan Sanq və ya Lansanq Hom Kxao (laos ລ້ານຊ້າງຮົ່ມຂາວ, lān sāng hom khāo, lâːn sâːŋ hōm kʰǎːw, hərf. Milyon fil və ağ çətir; birm. လင်ဇင်း; khm. លានជាង, លានដំរី və ya ស្រីសតនាគនហុត; sanskr. Srī Śatanāganayuta; tay ล้านช้าง və ya ล้านช้างร่มขาว; vyet. Vạn Tượng) — 1354–1707-ci illərdə indiki Laos, Vyetnam, Kamboca, Myanma, Çin və Tailand ərazisində hökmranlıq etmiş feodal lao buddist dövləti. Lansanq Cənub-şərqi Asiyanın ən böyük krallıqlarından biri olmuşdur. Krallığın adı əvvəlki dövrlərdə regionda baş vermiş müharibələrə və mübarizələrə bir istinaddır. Lansanq müasir Laos dövlətinin sələfidir və ölkənin milli və mədəni identikliyinin təməlidir.
Tarixi krallıq | |
Lansanq krallığı | |
---|---|
ລ້ານຊ້າງ | |
| |
Paytaxt | Luanqpxabanq[d], Vyentyan |
Rəsmi dilləri | Laos dili |
Dövlət dini | Buddizm |
İdarəetmə forması | Mütləq monarxiya |
Kral | |
• 1354–1385 | |
• 1373–1416 | |
• 1548–1571 | |
• 1637–1694 | |
Tarixi | |
• 1354 | un taxta çıxması |
• 1707 | Krallığın süquta uğraması |
Davamiyyət | |
→ | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarix
Mənşə
Lansanqın hakimiyyət sürdüyü ərazidə tarixən Tunc dövründə və Dəmir dövründə inkişaf etmiş Avstroasiya dilli aborigen tayfalar yaşamışdır.
Han sülaləsinin cənuba doğru keçirdiyi yürüşlərdə ilk dəfə müasir Çin Xalq Respublikasının Quansi-Çjuan və rayonlarında yaşamış xalqları barədə məlumat verilmişdir. VII əsrdən başlayaraq tay xalqları cənuba köçməyə başlamışdır. Monqolların 1253–1256-cı illərdəki yürüşü zamanı bu xalqlar Lansanq krallığının hakimiyyət sürdüyü torpaqlara köçmüşdür.
Şimalda yerləşən münbit torpaqlı Mekonq çayı vadisini monlar, daha sonra isə Kxmer imperiyası zəbt etmişdir. Bu dövrdə ərazi Muansua və ya Ziyendun-Ziyentun ( «Dunçzyan çayının yanındakı od ağacları şəhəri») adlanırdı.
Sukxotay krallığının yüksəlişi ilə bu region tayların təsiri altına girmişdir. Sukxotay krallığının monarxı vəfat etməsinsən və nda daxili münaqişələrin yaranmasından sonra Vyençan Vyenkxam və Muansua şəhər dövləti müstəqil lara çevrilmişdilər. 1354-cü ildə onlar birləşərək Lansanq kralllğını yaratdılar.
Cəmiyyət
Lansanq krallığı ticarət yollarının üzərində dayandığından etnik rəngbərəngliyə malik idi. Lansanqın cəmiyyəti, xüsusən də qonşu və kxmerlərə nəzərən çox adi idi.
Lao cəmiyyətində ali təbəqə dini və sekulyar hakimiyəti malik krallıq ailəsinin üzvləri var idi. Orta təbəqə zadəganlardan ibarət idi. Ən aşağı təbəqə kəndlilərdən ibarət idi. Kəndlilərə tüccarlar, sənətkarlar, fermerlərdən və ümumi işçilərdən ibarət idi. Sistemdən kənarda ali fərdlər idi. Onlar sosial anlayışın və təhsilin inkişafında böyük rol oynayırdılar. Təpələrdə yaşayan xalqlar və müharibə zamanı götürülmüş əsirlər və ya həbs edilmiş cinayətkarlar, yəni kxalar sistemdən kənar idilər. , kxmerlər və şanlar tacirlərin əksəriyyətini təşkil edirdi. Buna baxmayaraq, mühüm şəhərlərdə çinli və vyet azlıqlar da yaşayırdı.
İstinadlar
- Лаолар // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. VI ҹилд: Куба—Мисир. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1982. С. 153.
- Solheym, 1973. səh. 145-62
- Qorman, 1976. səh. 14–26
- Hayam, 1996
- Simms, 1999. səh. 24–26
- Stuart-Foks, 2006. səh. 6
- Uyatt, 2003. səh. 45,51; 33–35
- Uyatt, 2003. səh. 51
- Eskyu, 2007. səh. 36
- Evans, 2003
- MakDanyel, 2008
- Turton, 2000. səh. 16
Ədəbiyyat
- Lonq, Kolin; Loqan, Uilyam. Eskyu, Mark (redaktor). Vientiane: Transformations of a Lao Landscape. Routledge. 2007. ISBN .
- Buns, Fredrik. Buddhist Textiles of Laos: Lan Na the Isan. D.K. Print World. 2004. ISBN .
- Elliot, Mark; Rey, Nik. Buş, Ostin (redaktor). Laos. Lonely Planet. 2011. ISBN . (#missing_name)
- Co, Maykl D. Angkor and Khmer Civilization. Thames & Hudson. 2003. ISBN .
- Evans, Qrant. The Last Century of Lao Royalty. Silkworm Books. 2009. ISBN .
- Evans, Qrant; Osborne, Milton. A Short History of Laos: The Land in Between. Allen & Unwin. 2003. ISBN .
- Qolomb, Luis. "The Origin, Spread and Persistence of Glutinous Rice as a Staple Crop in Mainland Southeast Asia". Journal of Southeast Asian Studies. 7 (1). 1976: 1–15. doi:10.1017/s0022463400010237.
- Qorman, Çester. "Ban Chiang: A mosaic of impressions from the first two years". Expedition. 18 (4). 1976: 14–26.
- Hayam, Çarls. The Bronze Age of Southeast Asia. Cambridge World Archeology. 1996. ISBN .
- Holt, Con. Spirits of the Place: Buddhism and Lao Religious Culture. University of Hawaii Press. 2009. ISBN .
- İvarsson, Soren. Creating Laos: The Making of a Lao Space Between Indochina and Siam, 1860–1945. Nordic Institute of Asian Studies. 2008. ISBN .
- MakDanyel, Castin. Gathering Leaves and Lifting Words: Histories of Buddhist Monastic Education in Laos and Thailand. University of Washington Press. 2008. ISBN .
- Nqaosyvatxn, Mayouri; Pxeuipxanx Nqaosyvatxn. Paths to Conflagration: Fifty Years of Diplomacy and Warfare in Laos, Thailand, and Vietnam. Southeast Asia Program Publications. 1998. ISBN .
- Nqaosyvatxn, Mayouri; Pxeuipxanx Nqaosyvatxn. The Enduring Sacred Landscape of the Naga. Mekong Press. 2009. ISBN .
- Ozborn, Milton. The Mekong: Turbulent Past, Uncertain Future. Grove Press. 2001. ISBN .
- Simms, Piter və Sanda. The Kingdoms of Laos: Six Hundred Years of History. Curzon Press. 1999. ISBN .
- Solheym, Vilhelm. "Northern Thailand, Southeast Asia and World Prehistory". Asian Perspectives. 13. 1973: 145–162.
- Stuart-Fols, Martin. "Who was Maha Thevi?". Siam Society Journal. 81. 1993.
- Stuart-Fox, Martin. The Lao Kingdom of Lan Xang: Rise and Decline. White Lotus Press. 1998. ISBN .
- Stuart-Foks, Martin. A Short History of China and Southeast Asia: Trade, Tribute and Influence. Allen & Unwin. 2003. ISBN .
- Stuart-Fox, Martin. Naga Cities of the Mekong: A Guide to the Temples, Legends, and History of Laos. Media Masters. 2006. ISBN .
- Stuart-Foks, Martin. Historical Dictionary of Laos. The Scarecrow Press, Inc. 2008. ISBN .
- Tossa, Vacupp; Nattavong, Kongdeuane; MacDonald, Margaret Read. Lao Folktales. Libraries Unlimited. 2008. ISBN .
- Turton, Endru, redaktorCivility and Savagery: Social Identity in Tai States. Routledge. 2000. ISBN .
- Viravon, Sila. History of Laos (trans.). New York: Paragon Book. 1964. 50–51. ISBN .
- Uyatt, Deyvid K. "Siam and Laos, 1767–1827". Journal of Southeast Asian History. 4 (2). 1963: 13–32.
- Uyatt, Deyvid K. Thailand: A Short History. Yale University Press. 2003. ISBN .
- Uyatt, Deyvid K.; Viçiyenkeo, Arunrut, redaktorlar The Chiang Mai Chronicle. Silkworm Books. 1995. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Lansanq Lan Sanq ve ya Lansanq Hom Kxao laos ລ ານຊ າງຮ ມຂາວ lan sang hom khao laːn saːŋ hōm kʰǎːw herf Milyon fil ve ag cetir birm လင ဇင khm ល នជ ង ល នដ រ ve ya ស រ សតន គនហ ត sanskr Sri Satanaganayuta tay lanchang ve ya lanchangrmkhaw vyet Vạn Tượng 1354 1707 ci illerde indiki Laos Vyetnam Kamboca Myanma Cin ve Tailand erazisinde hokmranliq etmis feodal lao buddist dovleti Lansanq Cenub serqi Asiyanin en boyuk kralliqlarindan biri olmusdur Kralligin adi evvelki dovrlerde regionda bas vermis muharibelere ve mubarizelere bir istinaddir Lansanq muasir Laos dovletinin selefidir ve olkenin milli ve medeni identikliyinin temelidir Tarixi kralliqLansanq kralligiລ ານຊ າງLansanqin tesir sferasi ve qonsu dovletlerinin xeritesi tex 1540 ci il Lansanq kralligi aciq qirmizi rengle verilib 1354 1707Paytaxt Luanqpxabanq d VyentyanResmi dilleri Laos diliDovlet dini BuddizmIdareetme formasi Mutleq monarxiyaKral 1354 1385 1373 1416 1548 1571 1637 1694Tarixi 1354 un taxta cixmasi 1707 Kralligin suquta ugramasiDavamiyyet Tailand Laos Myanma Kamboca CXR Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixMense Lansanqin hakimiyyet surduyu erazide tarixen Tunc dovrunde ve Demir dovrunde inkisaf etmis Avstroasiya dilli aborigen tayfalar yasamisdir Han sulalesinin cenuba dogru kecirdiyi yuruslerde ilk defe muasir Cin Xalq Respublikasinin Quansi Cjuan ve rayonlarinda yasamis xalqlari barede melumat verilmisdir VII esrden baslayaraq tay xalqlari cenuba kocmeye baslamisdir Monqollarin 1253 1256 ci illerdeki yurusu zamani bu xalqlar Lansanq kralliginin hakimiyyet surduyu torpaqlara kocmusdur Simalda yerlesen munbit torpaqli Mekonq cayi vadisini monlar daha sonra ise Kxmer imperiyasi zebt etmisdir Bu dovrde erazi Muansua ve ya Ziyendun Ziyentun Dunczyan cayinin yanindaki od agaclari seheri adlanirdi Sukxotay kralliginin yukselisi ile bu region taylarin tesiri altina girmisdir Sukxotay kralliginin monarxi vefat etmesinsen ve nda daxili munaqiselerin yaranmasindan sonra Vyencan Vyenkxam ve Muansua seher dovleti musteqil lara cevrilmisdiler 1354 cu ilde onlar birleserek Lansanq kralllgini yaratdilar CemiyyetLansanq kralligi ticaret yollarinin uzerinde dayandigindan etnik rengberengliye malik idi Lansanqin cemiyyeti xususen de qonsu ve kxmerlere nezeren cox adi idi Lao cemiyyetinde ali tebeqe dini ve sekulyar hakimiyeti malik kralliq ailesinin uzvleri var idi Orta tebeqe zadeganlardan ibaret idi En asagi tebeqe kendlilerden ibaret idi Kendlilere tuccarlar senetkarlar fermerlerden ve umumi iscilerden ibaret idi Sistemden kenarda ali ferdler idi Onlar sosial anlayisin ve tehsilin inkisafinda boyuk rol oynayirdilar Tepelerde yasayan xalqlar ve muharibe zamani goturulmus esirler ve ya hebs edilmis cinayetkarlar yeni kxalar sistemden kenar idiler kxmerler ve sanlar tacirlerin ekseriyyetini teskil edirdi Buna baxmayaraq muhum seherlerde cinli ve vyet azliqlar da yasayirdi IstinadlarLaolar Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә VI ҹild Kuba Misir Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1982 S 153 Solheym 1973 seh 145 62 Qorman 1976 seh 14 26 Hayam 1996 Simms 1999 seh 24 26 Stuart Foks 2006 seh 6 Uyatt 2003 seh 45 51 33 35 Uyatt 2003 seh 51 Eskyu 2007 seh 36 Evans 2003 MakDanyel 2008 Turton 2000 seh 16EdebiyyatLonq Kolin Loqan Uilyam Eskyu Mark redaktor Vientiane Transformations of a Lao Landscape Routledge 2007 ISBN 0 415 33141 2 Buns Fredrik Buddhist Textiles of Laos Lan Na the Isan D K Print World 2004 ISBN 81 246 0250 6 Elliot Mark Rey Nik Bus Ostin redaktor Laos Lonely Planet 2011 ISBN 978 1 74179 153 2 missing name Co Maykl D Angkor and Khmer Civilization Thames amp Hudson 2003 ISBN 978 0 500 02117 0 Evans Qrant The Last Century of Lao Royalty Silkworm Books 2009 ISBN 978 616 215 008 1 Evans Qrant Osborne Milton A Short History of Laos The Land in Between Allen amp Unwin 2003 ISBN 1 86448 997 9 Qolomb Luis The Origin Spread and Persistence of Glutinous Rice as a Staple Crop in Mainland Southeast Asia Journal of Southeast Asian Studies 7 1 1976 1 15 doi 10 1017 s0022463400010237 Qorman Cester Ban Chiang A mosaic of impressions from the first two years Expedition 18 4 1976 14 26 Hayam Carls The Bronze Age of Southeast Asia Cambridge World Archeology 1996 ISBN 0 521 56505 7 Holt Con Spirits of the Place Buddhism and Lao Religious Culture University of Hawaii Press 2009 ISBN 0 8248 3327 9 Ivarsson Soren Creating Laos The Making of a Lao Space Between Indochina and Siam 1860 1945 Nordic Institute of Asian Studies 2008 ISBN 978 87 7694 023 2 MakDanyel Castin Gathering Leaves and Lifting Words Histories of Buddhist Monastic Education in Laos and Thailand University of Washington Press 2008 ISBN 0 295 98849 5 Nqaosyvatxn Mayouri Pxeuipxanx Nqaosyvatxn Paths to Conflagration Fifty Years of Diplomacy and Warfare in Laos Thailand and Vietnam Southeast Asia Program Publications 1998 ISBN 978 0 87727 723 1 Nqaosyvatxn Mayouri Pxeuipxanx Nqaosyvatxn The Enduring Sacred Landscape of the Naga Mekong Press 2009 ISBN 978 974 303 160 1 Ozborn Milton The Mekong Turbulent Past Uncertain Future Grove Press 2001 ISBN 0 8021 3802 0 Simms Piter ve Sanda The Kingdoms of Laos Six Hundred Years of History Curzon Press 1999 ISBN 0 7007 1531 2 Solheym Vilhelm Northern Thailand Southeast Asia and World Prehistory Asian Perspectives 13 1973 145 162 Stuart Fols Martin Who was Maha Thevi Siam Society Journal 81 1993 Stuart Fox Martin The Lao Kingdom of Lan Xang Rise and Decline White Lotus Press 1998 ISBN 974 8434 33 8 Stuart Foks Martin A Short History of China and Southeast Asia Trade Tribute and Influence Allen amp Unwin 2003 ISBN 978 1 86448 954 5 Stuart Fox Martin Naga Cities of the Mekong A Guide to the Temples Legends and History of Laos Media Masters 2006 ISBN 978 981 05 5923 6 Stuart Foks Martin Historical Dictionary of Laos The Scarecrow Press Inc 2008 ISBN 978 0 8108 5624 0 Tossa Vacupp Nattavong Kongdeuane MacDonald Margaret Read Lao Folktales Libraries Unlimited 2008 ISBN 978 1 59158 345 5 Turton Endru redaktorCivility and Savagery Social Identity in Tai States Routledge 2000 ISBN 0 7007 1173 2 Viravon Sila History of Laos trans New York Paragon Book 1964 50 51 ISBN 0 685 41963 0 Uyatt Deyvid K Siam and Laos 1767 1827 Journal of Southeast Asian History 4 2 1963 13 32 Uyatt Deyvid K Thailand A Short History Yale University Press 2003 ISBN 0 300 08475 7 Uyatt Deyvid K Viciyenkeo Arunrut redaktorlar The Chiang Mai Chronicle Silkworm Books 1995 ISBN 974 7100 62 2