Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kərbəla döyüşü və ya Kərbəla hadisəsi — 10 oktyabr 680-ci ildə bugünkü Kərbəla şəhəri yaxınlığında İslam peyğəmbəri Məhəmmədin nəvəsi Hüseyn ibn Əli ilə Əməvi xəlifəsi I Yezid arasında baş vermiş döyüş. Bu döyüş İslam aləmində, xüsusən Şiə və Ələvilikdə böyük önəm daşıyır. Məhəmmədin qızı Fatimənin Əli bin Əbu Talibdən olan oğlu Hüseynin öldürülməsi Şiə ölkələrində hər il Aşura günü adı ilə qeyd olunur.
| Kərbəla döyüşü | |||
|---|---|---|---|
 Kərbəla döyüşünün təsvir olunduğu tablo. () | |||
| Tarix | 10 oktyabr 680-cı il (Hicri: 10 Məhərrəm 61) | ||
| Yeri | Kərbəla, bugünkü İraq | ||
| Nəticəsi | İmam Hüseyn ibn Əlinin şəhid edilməsi və Haşimilərin qalib gəlməsi | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| | |||
| Komandan(lar) | |||
| |||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Münasibətlərin gərginləşməsi
Məhəmməd peyğəmbərin 632-ci ildə vəfat etməsindən sonra xilafətin kim tərəfindən idarə olunması məsələsi yarandı. Müsəlmanların bir qismi ilk əvvəl Əbu Bəkr xəlifə təyin olunmasını istəyirdilər. Bu səbəbdən Səqifədə Əbu Bəkr Məhəmməd peyğəmbərdən sonra xəlifə təyin edilir. Əbu Bəkrin ardından Ömər ibn Xəttab, Osman ibn Əffan və sonda Əli bin Əbu Talib xəlifə seçilmişdir. Şiə müsəlmanları İmam Əli bin Əbu Talibin Məhəmməd peyğəmbərə hər halda daha yaxın olmasını, uşaqlıqda onun evində böyüməsini və həmçinin Qədir-Xum hadisəsini əsas gətirərək, ilk xəlifənin İmam Əli olmasını tələb edirdilər. Digər bir qrup müsəlman isə Əlinin xəlifə təyin edilməsinə qarşı çıxırdı. Ona qarşı səsləndirilən əsas fikirlərdən biri Əli bin Əbu Talib xəlifə təyin olunana qədər özündən əvvəlki digər üç xəlifədən fərqli olaraq, heç bir döyüşdə iştirak etməməsi və öz üsulu ilə Xilafəti idarə etməsi idi. Bununla onun özündən əvvəlki xəlifələri inkar etdiyi iddia olunurdu. Osman ibn Əffan 656-cı ildə öldürüldükdən sonra Əli bin Əbu Talib xəlifə təyin olundu. Osman ibn Əffanın tərəfdarları bunu tələsik addım hesab edərək, Əffanın qatilləri tapılmayana qədər Əli bin Əbu Talibin xəlifəliyini qəbul etməyəcəklərini açıqladılar. Bununla da İslam dünyasında ilk fikir ayrılığının əsas qoyuldu. Xilafətdə iki böyük siyasi güc formalaşmışdı. Bir tərəfdə Əli bin Əbu Talibin digər tərəfdə isə Əməvilərin nümayəndələri bir-birlərinə qarşı mübarizə aparırdılar. Əli bin Əbu Talib 661-ci ildə Xaricilərdən olan Əbdülrəhman ibn Mülcəm Muradinin sui-qəsdi nəticəsində şəhid edildi. Oğlu İmam Həsən ibn Əli Muctəba Xilafətdə 6 ay müddətində Xəlifə qaldıqdan sonra, daxili çəkişmələr səbəbindən məcburi sülh yolu ilə hakimiyyəti xəlifələrin qatı düşməni olan I Müaviyəyə təhvil verməli oldu.
I Müaviyə hakimiyyətdə olduğu müddətdə, Həsən ibn Əli ilə bağladığı sülhün şərtlərini pozaraq hakimiyyətdə olduğu müddətdə özündən sonra oğlu I Yezidin xəlifə təyin olunması çalışırdı. Tərəfdarlarına özündən sonra oğluna itaət etmələri barədə göstərişlər verirdi. 680-cı ildə I Müaviyənin vəfatından sonra I Yezid xəlifə təyin olundu. I Yezid xəlifə təyin olunan kimi Mədinə şəhərinin valisinə məktub göndərdi. Məktubda Yezid şəhər valisinin İmam Hüseynə deyil, ona tabe olmasın tələb edirdi. Əks halda, valini öldürməklə hədələyirdi. Vəziyyətin gərgin olduğu bu dövrlərdə İmam Hüseyn Kufə və Mədinə əhalisindən onu dəstəklədilərini bildirən məktublar alırdı. İmam Hüseyn Kufədə onu böyük bir kütlənin dəstəklədiyini və hakimiyyəti ələ keçirəcəyi halda, xalqın tam dəstəyinə sahib olaçağını düşünürdü. I Yezid dini sülalədən olmadığını və xalqın kimi dəstəklədiyni yaxşı anlayırdı. İmam Hüseyn 72 nəfər tərəfdarı ilə birlikdə Kufə istiqamətində yola çıxdı. Hədəfi İslam dünyasının xəlifəsi seçilmək və xilafəti düzgün şəkildə idarə etmək idi. İmam Hüseyn 72 nəfər tərəfdarı ilə irəliləyərkən I Yezidin 4.500 Və ya 30,000 nəfərlik ağır silahlarla silahlanmışdı qoşunu ilə qarşılaşdı. Tərəflər arasında yaşanan döyüşdə İmam Hüseyn başda olmaqla 72 nəfər şəhid edildi. İmam Hüseynin sağ qalan ailə üzvüləri və tərəfdarları isə əsir alındı.
Şiə və Ələvilik məzhəblərində bu hadisə böyük önəmə sahibdir. Şiəliyə görə Əli bin Əbu Talibdən sonra İmam Həsən sonra isə İmam Hüseyn xəlifə təyin olunmalı və ona hörmət göstərilməli idi. Şiəlikdə İmam Hüseynin özü və ailə üzvülərinin şəhid edilməsi hər ilk keçirilən müxtəlif mərasimlərdə xatırlanır. Bu mərasimlərdən ən mühümü isə Məhərrəm ayının 10-u keçirilən Aşura günüdür. Sünni məzhəbində Kərbəla döyüşündə şəhid olan şəxslər üçün dini tədbirlər keçirlmir. Ancaq, Sünnilikdə İmam Hüseynin öldürülməsi lənətlənir. Sünni mənbələrində İmam Hüseyn Məhəmməd peyğəmbərin nəvəsi və IV xəlifə Əli bin Əbu Talibin sevilmli oğlu kimi göstərilir. Onun I Yezid tərəfindən amansız şəkildə şəhid edilməsi, İslam qaydalarına zidd olduğu vurğulanır. İslam dinində olan məzhəblərin hamısında, Kərbəla hadisələrinə toxunulur. Bütün məzhəblər peyğəmbər nəslindən olan İmam Hüseynin şəhid edilməsini böyük günah hesab edilir.
Şiə mənbələrində Kərbəla hadisəsi
Kərbəla hadisəsi İslamda olan məzhəblər tərəfindən eyni formada şərh edilmir. Bütün məzhəblər baş vermiş hadisələrin böyük günah olduğunu hesab etsə də, heç də hamısı, Kərbəla ilə bağlı müxtəlif dini tədbirlər təşkil etmirlər. Şiə və Sünni mənbələrində Kərbəla hadisələri şərh edilərkən, müxtəlif fikirlər göstərilir. Şiə mənbələrinə görə Məhəmməd peyğəmbər özündən sonra Əli bin Əbu Talibin daha sonra isə onun oğullarından birinin xəlifə olmasını istəyirdi. Lakin Əməvilərin təzyiqi nəticəsində I Müaviyə xəlifə seçildi. I Müaviyənin ölümündən sonra, ədaləti bərpa etmək üçün yeni bir şans yarandı. I Müaviyənin oğlu I Yezid İmam Hüseyn xəlifə seçilməsindən qorxurdu. Xalqın Hüseyni dəstəkləməsi və müxtəlif qəbilə başçılarından dəstək məktubları alması, Yezidin şübhələrini daha da artırdı. Bu məqsədlə I Yezid İmam Hüseynin yanına elçi göndərir.
Elçi Hüseynə I Yezidə tabe olmağı məsləhət görür. Əvəzində isə rədd cavabı alır. Şiə məzhəbində Hüseynin I Yezid təklifinin rədd etməsi, tam düzgün addım kimi göstərilir. Daha sonra Hüseyn Mədinə şəhərindən Məkkə şəhərinə Həcc ziyarətinə çıxır.
I Yezid Kufə əhalisinin Hüseyni dəstəklədiyni bilirdi. VII əsrdə Kufə şəhərində Şiə məzhəbindən olan Müsəlmanlar yaşayırdı. Kufə yarana biləcək etiraz dalğasını öncədən yatırmaq və öz mövqeylərini gücləndirmək məqsədi ilə I Yezid Übeydullah ibn Ziyadı şəhər valisi təyin etdi. Digər bir addım ilə isə şəhərə tam silahlanmış ordu göndərdi. Kufə əhalisinin döyüşə hazır olduğunu görən Ubeydullah bin Ziyad xalqın döyüşməkdənsə itaət etməyə dəvət etdi.
Mühasirə
I Yezid vali təyin etdiyi Ubeydullah bin Ziyadı 30 minlik qoşunla Hüseynin üzərinə göndərdi. Hüseynin tərəfdarlarının düşərgəsi xilafət qoşunu tərəfindən mühasirəyə alınmışdı. İlk öncə Ubeydullah bin Ziyad danışıqlara başlamağı əmr etdi. Hüseynin danışıqlar zamanı mühasirənin qaldırılmasını və ailəsinin İraqdan çıxmasına şərait yaradılmasını istədi. Ordu başçısı Ömər bin Səd təkliflərini qəbul etdi və xəlifəliyə vəziyyətlə bağlı məlumat verdi. Təklif İbn Ziyadın xoşuna gəldi. Hüseynin ailəsinin və tərəfdarlarının İraqdan çıxarılması ilə Əməvilərin xəlifəliynə olan təhlükə aradan qalxırdı. Ancaq Əməvilərdən olan və xilafətin idarə edilməsində böyük rola sahib olan Şimir bin Zil-Çevşan, Behtari bin Rabia və Şeys bin Rabia bu təklifə qarşı çıxdılar. Onlar Hüseynin bununla vaxt qazandığını əgər İraqdan ayrılaçağı halda daha böyük bir tərəfdarla onların üzərlərinə gələcəklərini bildirdilər.
Məhərrəm ayının 7-ci günündə Ömər bin Səd mühasirədə saxlanılan ərazinin daha da kiçildilməsinə və düşərgəyə gedən su yollarının kəsilməsinə göstəriş verdi. Məhərrəm ayının 9-cu günündə düşərgənin su ehtiyatı tamam tükəndi və susluq problemi yarandı. Hüseynin qarşısında iki yol vardı ya I Yezidin vahid hakimiyyətini qəbul etməli ya da tərəfdarları ilə birlikdə şəhid olmalı idi. Hüseynin tərəfdarları ilə birlikdə səhərə qədər ibadət etmək üçün Ömər bin Səddan bir gün daha vaxt istədi. Ömər bin Səd əvvəlcə razılaşmasada, sonradan bir gecə vaxtı verdi.
Hüseyn tərəfdarlarına təslim olmaq kimi bir fikrinin olmadığını və sonuna qədər döyüşəcəklərini bildirdi. Saylarının düşmənə görə çox az olması səbəbindən qalib gəlmələrinin mümkünsüz olduğunu bildiyi üçün tərəfdarlarına gecə ibadəti zamanı istəyənin qaçmaqda sərbəst olduğunu bildirdi. Ancaq heç bir tərəfdar, qaçmadı və səhərə qədər ibadət etdilər.
Döyüşün başlanması
İbadətin səhəri günü Hüseynin tərəfdarlarından bir neçə nəfər, xilafət ordusunun əsgərləri ilə söhbət etməyə başladılar. Onlar əsgərlərə eyni dindən olduqlarını və qardaş qanı tökülməsin deyə döyüşməmələrini istədilər. Hüseyn özüdə əsgərlər qarşısında uzun çıxış etdi. Tarixi mənbələrdə göstərilir ki, bu çıxışın təsirindən xilafət ordusunun məşhur sərkərdəsi Hür, imamın tərəfdarlarına qoşulmuşdu. Ömər bin Səd Hürün qarşı tərəfə keçməsindən ehtiyatlandı. Danışıqların davam edəcəyi halda, xilafət ordusunun bir çox sərkərdəsinin oxşar addımı atması emtimal olunurdu. Bu səbəbdən danışıqlar yarımçıq dayandırıldı və Ömər bin Səd ilk oxun atılması göstərişini verdi. Bununla da Kərbəla döyüşü başladı. Döyüş ilk əvvəl duel şəklində cərəyan edirdi.
Hüseynin ilk öncə Təmim bin Kahta ilə döyüşdü. Hüseyn qılıncla yaxşı döyüşürdü, Kahtanın peşəkar döyüşçü olmasına baxmayaraq onu qılınç zərbəsi ilə öldürdü. Növbəti döyüş məşhur ərəb sərkərdəsi Zeyd Ebtahi ilə baş tutdu və onu da qılıncla öldürdü. Hüseynin tərəfdarlarından ilk olaraq Hür, Həbib bin Məzahir döyüşmüşdür. Döyüşdə hər iki şəxs həlak oldu, daha sonra tərəfdarları arasında döyüşmək gücündə olan hər bir kəs xilafət ordusuna qarşı sona qədər döyüşdü. Ölənlər arasında Hüseynin oğlu Əli Əkbər, qardaşı Həsənin oğlu Qasım və sancaqdarı Abbas ibn Əli vardı. Mənbələrdə xilafət ordusunun verdiyi itkilər haqqında müxtəlif fikirlər vardır. Dəqiq say bilinməsədə, xilafətin də böyük itki verdiyi məlumdur.
Döyüş zamanı qadın və uşaqlar düşərgədə olan cadırlarda döyüşün bitməsini gözləyirdilər. Hüseynin oğlu İmam Zeynələbdin xəstə olduğundan cadırda idi. Başqa bir oğlu Əli Əsgər isə 6 aylıq idi və xilafət ordusu düşərgəyə gələn su arxını kəsdiyindən susuzluqdan əziyyət cəkirdi. Hüseyn körpəsini düşmən əsgərlərinin yanına gətirdi və onlardan körpəsi üçün su istədi. Əvəzində isə Ömər bin Sədın(lə) əmri ilə oxçu Hurmala bin Kahil(Allah ona ebedi lenet etsin) körpəni ücşahəli oxla vuraraq öldürdü.
Ədəbiyyat
- Kennedy, Hugh, The Armies of the Caliphs: Military and Society in the Early Islamic State, Routledge, 2001.
- al-Muqarram, Abd al Razzaq, Maqtal al-Husayn, Martyrdom Epic of Imam al-Husayn, translated by Yasin T. Al-Jibouri, pub Al-Kharsan Foundation for Publications, originally published Qum, circa 1990. (al-Muqarram was born in 1899 and died in 1971—author's biography. This is a 20th-century book—see Islamic Historiography, by Chase F. Robinson, p. 35.)
- Munson, Henry. İslam və Yaxın Şərqdə İnqilab. Yale Universiteti Mətbuatı. 1988. ISBN .
- Munson, 1988. səh. 23
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kerbela doyusu ve ya Kerbela hadisesi 10 oktyabr 680 ci ilde bugunku Kerbela seheri yaxinliginda Islam peygemberi Mehemmedin nevesi Huseyn ibn Eli ile Emevi xelifesi I Yezid arasinda bas vermis doyus Bu doyus Islam aleminde xususen Sie ve Elevilikde boyuk onem dasiyir Mehemmedin qizi Fatimenin Eli bin Ebu Talibden olan oglu Huseynin oldurulmesi Sie olkelerinde her il Asura gunu adi ile qeyd olunur Kerbela doyusuKerbela doyusunun tesvir olundugu tablo Tarix 10 oktyabr 680 ci il Hicri 10 Meherrem 61 Yeri Kerbela bugunku IraqNeticesi Imam Huseyn ibn Elinin sehid edilmesi ve Hasimilerin qalib gelmesiMunaqise terefleriEmeviler HasimilerKomandan lar Omer bin Sed Simr ibn Zilcovsen Hurr Riyahi teref deyisdirdi Huseyn ibn Eli Abbas ibn Eli Hebib ibn Mezahir Zuheyr ibn Qain Tereflerin quvvesi6000 30 000 nefer 72 145 nefer Vikianbarda elaqeli mediafayllarMunasibetlerin gerginlesmesiMehemmed peygemberin 632 ci ilde vefat etmesinden sonra xilafetin kim terefinden idare olunmasi meselesi yarandi Muselmanlarin bir qismi ilk evvel Ebu Bekr xelife teyin olunmasini isteyirdiler Bu sebebden Seqifede Ebu Bekr Mehemmed peygemberden sonra xelife teyin edilir Ebu Bekrin ardindan Omer ibn Xettab Osman ibn Effan ve sonda Eli bin Ebu Talib xelife secilmisdir Sie muselmanlari Imam Eli bin Ebu Talibin Mehemmed peygembere her halda daha yaxin olmasini usaqliqda onun evinde boyumesini ve hemcinin Qedir Xum hadisesini esas getirerek ilk xelifenin Imam Eli olmasini teleb edirdiler Diger bir qrup muselman ise Elinin xelife teyin edilmesine qarsi cixirdi Ona qarsi seslendirilen esas fikirlerden biri Eli bin Ebu Talib xelife teyin olunana qeder ozunden evvelki diger uc xelifeden ferqli olaraq hec bir doyusde istirak etmemesi ve oz usulu ile Xilafeti idare etmesi idi Bununla onun ozunden evvelki xelifeleri inkar etdiyi iddia olunurdu Osman ibn Effan 656 ci ilde olduruldukden sonra Eli bin Ebu Talib xelife teyin olundu Osman ibn Effanin terefdarlari bunu telesik addim hesab ederek Effanin qatilleri tapilmayana qeder Eli bin Ebu Talibin xelifeliyini qebul etmeyeceklerini aciqladilar Bununla da Islam dunyasinda ilk fikir ayriliginin esas qoyuldu Xilafetde iki boyuk siyasi guc formalasmisdi Bir terefde Eli bin Ebu Talibin diger terefde ise Emevilerin numayendeleri bir birlerine qarsi mubarize aparirdilar Eli bin Ebu Talib 661 ci ilde Xaricilerden olan Ebdulrehman ibn Mulcem Muradinin sui qesdi neticesinde sehid edildi Oglu Imam Hesen ibn Eli Mucteba Xilafetde 6 ay muddetinde Xelife qaldiqdan sonra daxili cekismeler sebebinden mecburi sulh yolu ile hakimiyyeti xelifelerin qati dusmeni olan I Muaviyeye tehvil vermeli oldu I Muaviye hakimiyyetde oldugu muddetde Hesen ibn Eli ile bagladigi sulhun sertlerini pozaraq hakimiyyetde oldugu muddetde ozunden sonra oglu I Yezidin xelife teyin olunmasi calisirdi Terefdarlarina ozunden sonra ogluna itaet etmeleri barede gosterisler verirdi 680 ci ilde I Muaviyenin vefatindan sonra I Yezid xelife teyin olundu I Yezid xelife teyin olunan kimi Medine seherinin valisine mektub gonderdi Mektubda Yezid seher valisinin Imam Huseyne deyil ona tabe olmasin teleb edirdi Eks halda valini oldurmekle hedeleyirdi Veziyyetin gergin oldugu bu dovrlerde Imam Huseyn Kufe ve Medine ehalisinden onu destekledilerini bildiren mektublar alirdi Imam Huseyn Kufede onu boyuk bir kutlenin desteklediyini ve hakimiyyeti ele kecireceyi halda xalqin tam desteyine sahib olacagini dusunurdu I Yezid dini sulaleden olmadigini ve xalqin kimi desteklediyni yaxsi anlayirdi Imam Huseyn 72 nefer terefdari ile birlikde Kufe istiqametinde yola cixdi Hedefi Islam dunyasinin xelifesi secilmek ve xilafeti duzgun sekilde idare etmek idi Imam Huseyn 72 nefer terefdari ile irelileyerken I Yezidin 4 500 Ve ya 30 000 neferlik agir silahlarla silahlanmisdi qosunu ile qarsilasdi Terefler arasinda yasanan doyusde Imam Huseyn basda olmaqla 72 nefer sehid edildi Imam Huseynin sag qalan aile uzvuleri ve terefdarlari ise esir alindi Sie ve Elevilik mezheblerinde bu hadise boyuk oneme sahibdir Sieliye gore Eli bin Ebu Talibden sonra Imam Hesen sonra ise Imam Huseyn xelife teyin olunmali ve ona hormet gosterilmeli idi Sielikde Imam Huseynin ozu ve aile uzvulerinin sehid edilmesi her ilk kecirilen muxtelif merasimlerde xatirlanir Bu merasimlerden en muhumu ise Meherrem ayinin 10 u kecirilen Asura gunudur Sunni mezhebinde Kerbela doyusunde sehid olan sexsler ucun dini tedbirler kecirlmir Ancaq Sunnilikde Imam Huseynin oldurulmesi lenetlenir Sunni menbelerinde Imam Huseyn Mehemmed peygemberin nevesi ve IV xelife Eli bin Ebu Talibin sevilmli oglu kimi gosterilir Onun I Yezid terefinden amansiz sekilde sehid edilmesi Islam qaydalarina zidd oldugu vurgulanir Islam dininde olan mezheblerin hamisinda Kerbela hadiselerine toxunulur Butun mezhebler peygember neslinden olan Imam Huseynin sehid edilmesini boyuk gunah hesab edilir Sie menbelerinde Kerbela hadisesiOsmanli miniatur senetinde Kerbela yaxinliginda doyusden bir gun evvelki veziyyetin tesviri Kerbela hadisesi Islamda olan mezhebler terefinden eyni formada serh edilmir Butun mezhebler bas vermis hadiselerin boyuk gunah oldugunu hesab etse de hec de hamisi Kerbela ile bagli muxtelif dini tedbirler teskil etmirler Sie ve Sunni menbelerinde Kerbela hadiseleri serh edilerken muxtelif fikirler gosterilir Sie menbelerine gore Mehemmed peygember ozunden sonra Eli bin Ebu Talibin daha sonra ise onun ogullarindan birinin xelife olmasini isteyirdi Lakin Emevilerin tezyiqi neticesinde I Muaviye xelife secildi I Muaviyenin olumunden sonra edaleti berpa etmek ucun yeni bir sans yarandi I Muaviyenin oglu I Yezid Imam Huseyn xelife secilmesinden qorxurdu Xalqin Huseyni desteklemesi ve muxtelif qebile bascilarindan destek mektublari almasi Yezidin subhelerini daha da artirdi Bu meqsedle I Yezid Imam Huseynin yanina elci gonderir Elci Huseyne I Yezide tabe olmagi meslehet gorur Evezinde ise redd cavabi alir Sie mezhebinde Huseynin I Yezid teklifinin redd etmesi tam duzgun addim kimi gosterilir Daha sonra Huseyn Medine seherinden Mekke seherine Hecc ziyaretine cixir I Yezid Kufe ehalisinin Huseyni desteklediyni bilirdi VII esrde Kufe seherinde Sie mezhebinden olan Muselmanlar yasayirdi Kufe yarana bilecek etiraz dalgasini onceden yatirmaq ve oz movqeylerini guclendirmek meqsedi ile I Yezid Ubeydullah ibn Ziyadi seher valisi teyin etdi Diger bir addim ile ise sehere tam silahlanmis ordu gonderdi Kufe ehalisinin doyuse hazir oldugunu goren Ubeydullah bin Ziyad xalqin doyusmekdense itaet etmeye devet etdi MuhasireMeherrem ayinin 10 cu gunu bas vermis Kerbela doyusunun tesvir olundugu resm Resmde Huseyn ve terefdarlarinin uc istiqametden muhasireye alindigi gorunur I Yezid vali teyin etdiyi Ubeydullah bin Ziyadi 30 minlik qosunla Huseynin uzerine gonderdi Huseynin terefdarlarinin dusergesi xilafet qosunu terefinden muhasireye alinmisdi Ilk once Ubeydullah bin Ziyad danisiqlara baslamagi emr etdi Huseynin danisiqlar zamani muhasirenin qaldirilmasini ve ailesinin Iraqdan cixmasina serait yaradilmasini istedi Ordu bascisi Omer bin Sed tekliflerini qebul etdi ve xelifeliye veziyyetle bagli melumat verdi Teklif Ibn Ziyadin xosuna geldi Huseynin ailesinin ve terefdarlarinin Iraqdan cixarilmasi ile Emevilerin xelifeliyne olan tehluke aradan qalxirdi Ancaq Emevilerden olan ve xilafetin idare edilmesinde boyuk rola sahib olan Simir bin Zil Cevsan Behtari bin Rabia ve Seys bin Rabia bu teklife qarsi cixdilar Onlar Huseynin bununla vaxt qazandigini eger Iraqdan ayrilacagi halda daha boyuk bir terefdarla onlarin uzerlerine geleceklerini bildirdiler Meherrem ayinin 7 ci gununde Omer bin Sed muhasirede saxlanilan erazinin daha da kicildilmesine ve dusergeye geden su yollarinin kesilmesine gosteris verdi Meherrem ayinin 9 cu gununde dusergenin su ehtiyati tamam tukendi ve susluq problemi yarandi Huseynin qarsisinda iki yol vardi ya I Yezidin vahid hakimiyyetini qebul etmeli ya da terefdarlari ile birlikde sehid olmali idi Huseynin terefdarlari ile birlikde sehere qeder ibadet etmek ucun Omer bin Seddan bir gun daha vaxt istedi Omer bin Sed evvelce razilasmasada sonradan bir gece vaxti verdi Huseyn terefdarlarina teslim olmaq kimi bir fikrinin olmadigini ve sonuna qeder doyuseceklerini bildirdi Saylarinin dusmene gore cox az olmasi sebebinden qalib gelmelerinin mumkunsuz oldugunu bildiyi ucun terefdarlarina gece ibadeti zamani isteyenin qacmaqda serbest oldugunu bildirdi Ancaq hec bir terefdar qacmadi ve sehere qeder ibadet etdiler Doyusun baslanmasiIbadetin seheri gunu Huseynin terefdarlarindan bir nece nefer xilafet ordusunun esgerleri ile sohbet etmeye basladilar Onlar esgerlere eyni dinden olduqlarini ve qardas qani tokulmesin deye doyusmemelerini istediler Huseyn ozude esgerler qarsisinda uzun cixis etdi Tarixi menbelerde gosterilir ki bu cixisin tesirinden xilafet ordusunun meshur serkerdesi Hur imamin terefdarlarina qosulmusdu Omer bin Sed Hurun qarsi terefe kecmesinden ehtiyatlandi Danisiqlarin davam edeceyi halda xilafet ordusunun bir cox serkerdesinin oxsar addimi atmasi emtimal olunurdu Bu sebebden danisiqlar yarimciq dayandirildi ve Omer bin Sed ilk oxun atilmasi gosterisini verdi Bununla da Kerbela doyusu basladi Doyus ilk evvel duel seklinde cereyan edirdi Huseynin ilk once Temim bin Kahta ile doyusdu Huseyn qilincla yaxsi doyusurdu Kahtanin pesekar doyuscu olmasina baxmayaraq onu qilinc zerbesi ile oldurdu Novbeti doyus meshur ereb serkerdesi Zeyd Ebtahi ile bas tutdu ve onu da qilincla oldurdu Huseynin terefdarlarindan ilk olaraq Hur Hebib bin Mezahir doyusmusdur Doyusde her iki sexs helak oldu daha sonra terefdarlari arasinda doyusmek gucunde olan her bir kes xilafet ordusuna qarsi sona qeder doyusdu Olenler arasinda Huseynin oglu Eli Ekber qardasi Hesenin oglu Qasim ve sancaqdari Abbas ibn Eli vardi Menbelerde xilafet ordusunun verdiyi itkiler haqqinda muxtelif fikirler vardir Deqiq say bilinmesede xilafetin de boyuk itki verdiyi melumdur Doyus zamani qadin ve usaqlar dusergede olan cadirlarda doyusun bitmesini gozleyirdiler Huseynin oglu Imam Zeynelebdin xeste oldugundan cadirda idi Basqa bir oglu Eli Esger ise 6 ayliq idi ve xilafet ordusu dusergeye gelen su arxini kesdiyinden susuzluqdan eziyyet cekirdi Huseyn korpesini dusmen esgerlerinin yanina getirdi ve onlardan korpesi ucun su istedi Evezinde ise Omer bin Sedin le emri ile oxcu Hurmala bin Kahil Allah ona ebedi lenet etsin korpeni ucsaheli oxla vuraraq oldurdu EdebiyyatKennedy Hugh The Armies of the Caliphs Military and Society in the Early Islamic State Routledge 2001 al Muqarram Abd al Razzaq Maqtal al Husayn Martyrdom Epic of Imam al Husayn translated by Yasin T Al Jibouri pub Al Kharsan Foundation for Publications originally published Qum circa 1990 al Muqarram was born in 1899 and died in 1971 author s biography This is a 20th century book see Islamic Historiography by Chase F Robinson p 35 Munson Henry Islam ve Yaxin Serqde Inqilab Yale Universiteti Metbuati 1988 ISBN 9780300046045 Munson 1988 seh 23