Kılıç Əli Paşa məscidi (türk. Kılıç Ali Paşa Cami) — 1580–1587-ci illərdə Memar Sinan tərəfindən dizayn edilmiş və inşa edilmiş kompleksin mərkəzində yerləşən məscid. Məscidin özülü 1578-ci ildə atılmışdır. Türbə, mədrəsə, hamam və külliyəsi də vardır.
islam | |
Kılıç Əli Paşa məscidi | |
---|---|
Yerləşməsi | |
Ölkə | Türkiyə |
Şəhər | İstanbul |
Yeri | Bəyoğlu, Topxana |
Memarlıq | |
Memarı | Memar Sinan |
Üslubu | Osmanlı memarlığı |
Minarələrin sayı | 1 |
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Kompleks Türkiyənin İstanbul şəhərinin Bəyoğlu səmtinin Topxana məhəlləsində yerləşir. Admiral Kaptan-ı dərya (Böyük Admiral) Kılıç Əli Paşa üçün tikildiyindən dəniz kənarında inşa edilib. Kılıç Əli Paşa məscidi əvvəlcə Boğazın düz yanında yerləşirdi, lakin o vaxtdan onun qarşısındakı su dolduğundan indi başqa binalarla əhatə olunub (xüsusən də indi Qalataport kruiz terminalı ilə üzbəüzdür).
Arxitekturası
Məscid
Məscidin mərkəzi günbəzinin diametri 12,70 metrdir (41,7 fut), qranit dayaqlar üzərində asqılar və qiblə oxunda iki yarımqübbə üzərində aparılırdı. Günbəz Bizans bazilikasına bənzəyən iki eksedra ilə mərkəzdə yerləşib, bu səbəbdən Ayasofyaya bənzəyir.
İbadət zalının üstündə altı mərmər sütun üzərində daşınan beş kiçik günbəz var. İbadət zalının hündürlüyünə qoyulmuş kafel lövhələrin üzərində Quran ayələri (ayələri) yazılmışdır. Məscidin bir minarəsi var, lakin iyirmi dördü mərkəzi günbəzdə daxil olmaqla 247 pəncərəsi var. Mehrabı isə kvadrat formalı apsisdədir.
Əvvəllər mərkəzi günbəzdən asılan XVI əsrə aid gəmi lampası 1948-ci ildə Osmanlı və Türk Dəniz Tarixi Muzeyinə (indiki İstanbul Dəniz Muzeyi/Dəniz Muzeyi) aparılıb. Məsciddəki iki xronoqramın hər ikisi hicri (islam) təqvimi ilə 988-ci ilə (Yulian təqvimi ilə 1580) aiddir.
Kompleksin xarici girişindəki iki kitabədən birində şair Ülvinin Osmanlı türkcəsində cəli sülüs xəttatlığı ilə yazılmış və xəttat Dəmirciqulu Yusifin yazdığı dörd beytlik şeiri var:
Mîr-i bahr â’nî Kılıç Paşa Kapudan-ı zemân
Yaptı çün bu camii ola yeri Darüsselâm
Hâtif-i kudsî görüp Ulvî dedi tarihiniEhl-i imâna ibâdetgâh olsun bu makam
Məscidin ərazisi
Həyətdə namazdan əvvəl dəstəmaz almaq üçün səkkiz sütunlu mərmər çeşmə və günbəz var. Xarici eyvanın qərb fasadında on iki sütun və hər iki ucunda üç sütunla dəstəklənən maili dam örtüyü var ki, hamısı da rombşəkilli başlıqlara malikdir. Mərkəzdəki mərmər portal məscidə aparır.
Qəbiristanlıqda Kılıç Əli Paşanın səkkizguşəli qübbəsi Memar Sinan tərəfindən hazırlanmışdır. Onun taxta qapıları sədəflə hörülmüşdür.
Mədrəsə
Məscidin cənub-şərq qurtaracağı ilə üzbəüz yerləşən mədrəsə demək olar ki, kvadrat formasındadır. Ola bilsin ki, bu əsər Memar Sinan tərəfindən tərtib olunmayıb, çünki onun əsərlərinin rəsmi siyahısı olan "Təzkirət əl-Əbniyə"də yer almayıb.
Hamam
Məscidin sağında 1583-cü ildə tamamlanan hamam yerləşir. Şüşə qapılar planda altıbucaqlı olan otağın (kaldarium — isti otaq) hər iki tərəfindəki iki ayrı soyuqluğa (sərin otaq) açılır. Soyuqluqların yerləşdirilməsi və hərarət planı Sinanın bu gunə gəlib çatmış digər hamamlarda istifadə etdiyi adi plandan fərqlənir.
Qalereya
- Topxanadan Kılıç Əli Paşa məscidinin görünüşü
- Kılıç Əli Paşa məscidi hamam tərəfdən
- Kılıç Əli Paşa məscidinin həyəti və dəstəmaz çeşməsi
- Kılıç Əli Paşa məscidinin girişi
- Kılıç Əli Paşa məscidinin eyvanı
- Kılıç Əli Paşa məscidinin həyəti
- Kılıç Əli Paşa məscidinin şərq tərəfi
- Kılıç Əli Paşa məscidinin interyeri
-
- Məscidin mehrabı
- Kılıç Əli Paşa məscidi yan tərəfdən
- Kılıç Əli Paşa məscidinin pəncərəsi
-
- Kılıç Əli Paşa məscidinin piltələri
- Kılıç Əli Paşa məscidinin piltələri
- Kılıç Əli Paşa xronoqramı
Məscidlə bağlı hekayələr
Türkiyəli tədqiqatçı Rasih Nuri İləri kompleksin təməl sənədlərini araşdırdıqdan sonra ispan yazıçısı Migel de Servantes onun "Don Kixot" romanında verdiyi əsir obrazının onun tikintisi zamanı qul olduğunu ortaya çıxardı.
Kılıç Əli Paşa ömrünün sonuna yaxın məscidi vəqf etmək qərarına gələndə dövlətə torpaq üçün müraciət etdi (Osmanlı İmperiyasında bütün torpaqlar dövlətə məxsus idi). O, vəzir Rüstəm Paşa ilə bir-birilərini çox sevmədikləri üçün vəzirin: "Madam ki, o admiraldır, qoy məscidini dənizin üstündə tiksin." dediyi bildirilir. Kılıç Əli Paşa bundan çəkinməyib, bölgənin hər yerindən qayaları gətirdərək dar bir keçidlə materiklə bağlanan süni adada məscid tikdirir. Müasir limanın tikintisi zamanı su doldurulduğundan məscid indi daha içəridə yerləşir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Eren, Güleren, "The Heritage of A Sailor", Beyoğlu, no. 3, June 2006, 59–64
- Bayrak, M. Orhan. Türkiye Tarihi Yerler Kılavuzu. İstanbul: İnkılâp Kitabevi. 1994. 326–327. ISBN .
- Sumner-Boyd, Hilary; Freely, John. Strolling Through Istanbul: A Guide to the City (6). İstanbul: SEV Matbaacılık. 1994. 450–451. ISBN .
Xarici keçidlər
- Kılıç Əli Paşa məscidinin daxili şəkilləri (türk.)
- (türk.)
- (türk.)
- (türk.)
- Əsasən interyerə aid 50-dən çox şəkil (türk.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kilic Eli Pasa mescidi turk Kilic Ali Pasa Cami 1580 1587 ci illerde Memar Sinan terefinden dizayn edilmis ve insa edilmis kompleksin merkezinde yerlesen mescid Mescidin ozulu 1578 ci ilde atilmisdir Turbe medrese hamam ve kulliyesi de vardir islamKilic Eli Pasa mescidiYerlesmesiOlke TurkiyeSeher IstanbulYeri Beyoglu TopxanaMemarliqMemari Memar SinanUslubu Osmanli memarligiMinarelerin sayi 1Kilic Eli Pasa mescidi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Kompleks Turkiyenin Istanbul seherinin Beyoglu semtinin Topxana mehellesinde yerlesir Admiral Kaptan i derya Boyuk Admiral Kilic Eli Pasa ucun tikildiyinden deniz kenarinda insa edilib Kilic Eli Pasa mescidi evvelce Bogazin duz yaninda yerlesirdi lakin o vaxtdan onun qarsisindaki su doldugundan indi basqa binalarla ehate olunub xususen de indi Qalataport kruiz terminali ile uzbeuzdur ArxitekturasiMescid Mescidin merkezi gunbezinin diametri 12 70 metrdir 41 7 fut qranit dayaqlar uzerinde asqilar ve qible oxunda iki yarimqubbe uzerinde aparilirdi Gunbez Bizans bazilikasina benzeyen iki eksedra ile merkezde yerlesib bu sebebden Ayasofyaya benzeyir Ibadet zalinin ustunde alti mermer sutun uzerinde dasinan bes kicik gunbez var Ibadet zalinin hundurluyune qoyulmus kafel lovhelerin uzerinde Quran ayeleri ayeleri yazilmisdir Mescidin bir minaresi var lakin iyirmi dordu merkezi gunbezde daxil olmaqla 247 penceresi var Mehrabi ise kvadrat formali apsisdedir Evveller merkezi gunbezden asilan XVI esre aid gemi lampasi 1948 ci ilde Osmanli ve Turk Deniz Tarixi Muzeyine indiki Istanbul Deniz Muzeyi Deniz Muzeyi aparilib Mesciddeki iki xronoqramin her ikisi hicri islam teqvimi ile 988 ci ile Yulian teqvimi ile 1580 aiddir Kompleksin xarici girisindeki iki kitabeden birinde sair Ulvinin Osmanli turkcesinde celi sulus xettatligi ile yazilmis ve xettat Demirciqulu Yusifin yazdigi dord beytlik seiri var Mir i bahr a ni Kilic Pasa Kapudan i zeman Yapti cun bu camii ola yeri Darusselam Hatif i kudsi gorup Ulvi dedi tarihini Ehl i imana ibadetgah olsun bu makam Mescidin erazisi Heyetde namazdan evvel destemaz almaq ucun sekkiz sutunlu mermer cesme ve gunbez var Xarici eyvanin qerb fasadinda on iki sutun ve her iki ucunda uc sutunla desteklenen maili dam ortuyu var ki hamisi da rombsekilli basliqlara malikdir Merkezdeki mermer portal mescide aparir Qebiristanliqda Kilic Eli Pasanin sekkizguseli qubbesi Memar Sinan terefinden hazirlanmisdir Onun taxta qapilari sedefle horulmusdur Medrese Hamam kompleksinin ve mescidin sagda gunbezleri solda Mescidin cenub serq qurtaracagi ile uzbeuz yerlesen medrese demek olar ki kvadrat formasindadir Ola bilsin ki bu eser Memar Sinan terefinden tertib olunmayib cunki onun eserlerinin resmi siyahisi olan Tezkiret el Ebniye de yer almayib Hamam Mescidin saginda 1583 cu ilde tamamlanan hamam yerlesir Suse qapilar planda altibucaqli olan otagin kaldarium isti otaq her iki terefindeki iki ayri soyuqluga serin otaq acilir Soyuqluqlarin yerlesdirilmesi ve heraret plani Sinanin bu gune gelib catmis diger hamamlarda istifade etdiyi adi plandan ferqlenir QalereyaTopxanadan Kilic Eli Pasa mescidinin gorunusu Kilic Eli Pasa mescidi hamam terefden Kilic Eli Pasa mescidinin heyeti ve destemaz cesmesi Kilic Eli Pasa mescidinin girisi Kilic Eli Pasa mescidinin eyvani Kilic Eli Pasa mescidinin heyeti Kilic Eli Pasa mescidinin serq terefi Kilic Eli Pasa mescidinin interyeri Mescidin mehrabi Kilic Eli Pasa mescidi yan terefden Kilic Eli Pasa mescidinin penceresi Kilic Eli Pasa mescidinin pilteleri Kilic Eli Pasa mescidinin pilteleri Kilic Eli Pasa xronoqramiMescidle bagli hekayelerTurkiyeli tedqiqatci Rasih Nuri Ileri kompleksin temel senedlerini arasdirdiqdan sonra ispan yazicisi Migel de Servantes onun Don Kixot romaninda verdiyi esir obrazinin onun tikintisi zamani qul oldugunu ortaya cixardi Kilic Eli Pasa omrunun sonuna yaxin mescidi veqf etmek qerarina gelende dovlete torpaq ucun muraciet etdi Osmanli Imperiyasinda butun torpaqlar dovlete mexsus idi O vezir Rustem Pasa ile bir birilerini cox sevmedikleri ucun vezirin Madam ki o admiraldir qoy mescidini denizin ustunde tiksin dediyi bildirilir Kilic Eli Pasa bundan cekinmeyib bolgenin her yerinden qayalari getirderek dar bir kecidle materikle baglanan suni adada mescid tikdirir Muasir limanin tikintisi zamani su dolduruldugundan mescid indi daha iceride yerlesir Hemcinin baxMemar Sinan terefinden tikilmis cume mescidlerinin siyahisiIstinadlarEren Guleren The Heritage of A Sailor Beyoglu no 3 June 2006 59 64 Bayrak M Orhan Turkiye Tarihi Yerler Kilavuzu Istanbul Inkilap Kitabevi 1994 326 327 ISBN 975 10 0705 4 Sumner Boyd Hilary Freely John Strolling Through Istanbul A Guide to the City 6 Istanbul SEV Matbaacilik 1994 450 451 ISBN 975 8176 44 7 Xarici kecidlerVikianbarda Kilic Eli Pasa mescidi ile elaqeli mediafayllar var Kilic Eli Pasa mescidinin daxili sekilleri turk turk turk turk Esasen interyere aid 50 den cox sekil turk