Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kolxoz (rus. коллективное хозяйство söz birləşməsinin baş hərflərinin birləşməsi; kollektiv təsərrüfat) — SSRİ-də iri, yüksək səviyyədə mexanikləşdirilmiş kənd təsərrüfatını elliklə aparmaq üçün 1930–1980-ci illərində kənd zəhmətkeşlərinin sosialist tipli istehsal birləşməsi. 1979-cu ildə SSRİ-də 26,5 min kolxoz və onların tərkibində 12,9 milyon kolxozçu həyəti var idi. Kolxozlar Vladimir Leninin kooperativ planı əsasında yaradılmışdır. Kolxoz kəndlilər üçün kommunizm məktəbi rolunu oynamışdır. Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Proqramında yazılmışdır: "Kolxoz quruluşu sovet sosialist cəmiyyətinin ayrılmaz hissəsidir. Bu yol V. İ. Leninin göstərdiyi, tarixən yoxlanılmış və kəndlilərin xüsusiyyətlərinə uyğun olan bir yoldur, onların tədriclə kommunizmə keşməsi yoludur".
Formaları
SSRİ-də kolxozların 3 forması olmuşdur. Onlar kənd təsərrüfatı kommunası, torpağı birgə becərmək şirkəti (TBŞ), kənd təsərrüfatı arteli. Bunlar arasında əsas fərq istehsal vasitələrinin ictimailəşdirilməsi dərəcəsindən və gəlirlərin bölüşdürülməsi qaydasından ibarətdir. Kənd təsərrüfatı artellərində torpaqdan istifadə, əmək və əsas istehsal vasitələri, iş heyvanları, texnika, məhsuldar heyvanlar, təsərrufat tikililəri və s. ictimailətdirilirdi. Kolxozçunun şəxsi mülkiyyətində yaşayış evi və həcmi Nizamnamədə müəyyən edilən yardımçı təsərrüfat, o cümlədən məhsuldar heyvan qalırdı. 1930-cu illərin əvvəllərində kənd təsərrüfatı kommunaları və TBŞ-lər kənd təsərrüfatı arteli nizamnaməsinə keçmişdir. Kənd təsərrüfatı arteli kolxozların əsas və vahid forması olmuş, bu Kolxozun Numünəvi Nizamnaməsində əksini tapmışdır. Kolxozun qarşısında duran əsas vəzifələr ictimai təsərrüfatı inkişaf etdirməkdən, əmək məhsuldarlığını və ictimai istehsalın səmərəliliyini yüksəltməkdən, intensivləşdirməkdən, onların texniki təchizatını yaxşıladırmaqdan, kənd təsərrüfatı məhsulu istehsalını və dövlətə satışını artırmaqdan, texniki tərəqqinin tətbiqindən, həmçinin kolxozçuların, kommunist tərbiyəsi, ictimai həyata cəlb edilməsi, sosializm yarışının inkişaf etdirilməsi sahəsində iş aparmaqdan, kolxozçuların artan maddi və mədəni tələbatını dolğun etməkdən, kəndləri tədriclə abadlaşdırmaqdan ibarət idi.
SSRİ kənd təsərrüfatı strukturu
Sovet İttifaqında kolxozlar və sovxozlar: fermaların sayı, ortalam sahəsi və aqrar istehsalatdakı payı
| İl | Kolxozların sayı | sayı | Kolxoz sahəsi, ha | Sovxoz sahəsi, ha | Kolxozların payı | Sovxozların payı | Fərdi istehsalatın payı |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1960 | 44,000 | 7,400 | 6,600 | 26,200 | 44% | 18% | 38% |
| 1965 | 36,300 | 11,700 | 6,100 | 24,600 | 41% | 24% | 35% |
| 1970 | 33,000 | 15,000 | 6,100 | 20,800 | 40% | 28% | 32% |
| 1975 | 28,500 | 18,100 | 6,400 | 18,900 | 37% | 31% | 32% |
| 1980 | 25,900 | 21,100 | 6,600 | 17,200 | 35% | 36% | 29% |
| 1985 | 26,200 | 22,700 | 6,500 | 16,100 | 36% | 36% | 28% |
| 1990 | 29,100 | 23,500 | 5,900 | 15,300 | 36% | 38% | 26% |
Mənbə: SSRİ-nin Statistik İllik Kitabı, müxtəlif illər, SSRİ Dövlət Statistika Komitəsi, Moskva.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Kolxoz sözünün Azleksdəki izahı". 2022-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-01-30.
- Standard Kolkhoz Charter, Agropromizdat, Moscow (1989), pp. 4,37 (Russian).
- Колхоз // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. V ҹилд: Италија—Куба. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1981. С. 452.
Xarici keçidlər
- Mārtiņš Ķibilds (November 9, 2018). Kolkhozs: How collectivization changed the Latvian countryside, utterly. Atslēgas. . Retrieved November 19, 2018.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kolxoz rus kollektivnoe hozyajstvo soz birlesmesinin bas herflerinin birlesmesi kollektiv teserrufat SSRI de iri yuksek seviyyede mexaniklesdirilmis kend teserrufatini ellikle aparmaq ucun 1930 1980 ci illerinde kend zehmetkeslerinin sosialist tipli istehsal birlesmesi 1979 cu ilde SSRI de 26 5 min kolxoz ve onlarin terkibinde 12 9 milyon kolxozcu heyeti var idi Kolxozlar Vladimir Leninin kooperativ plani esasinda yaradilmisdir Kolxoz kendliler ucun kommunizm mektebi rolunu oynamisdir Sovet Ittifaqi Kommunist Partiyasi Proqraminda yazilmisdir Kolxoz qurulusu sovet sosialist cemiyyetinin ayrilmaz hissesidir Bu yol V I Leninin gosterdiyi tarixen yoxlanilmis ve kendlilerin xususiyyetlerine uygun olan bir yoldur onlarin tedricle kommunizme kesmesi yoludur FormalariSSRI de kolxozlarin 3 formasi olmusdur Onlar kend teserrufati kommunasi torpagi birge becermek sirketi TBS kend teserrufati arteli Bunlar arasinda esas ferq istehsal vasitelerinin ictimailesdirilmesi derecesinden ve gelirlerin bolusdurulmesi qaydasindan ibaretdir Kend teserrufati artellerinde torpaqdan istifade emek ve esas istehsal vasiteleri is heyvanlari texnika mehsuldar heyvanlar teserrufat tikilileri ve s ictimailetdirilirdi Kolxozcunun sexsi mulkiyyetinde yasayis evi ve hecmi Nizamnamede mueyyen edilen yardimci teserrufat o cumleden mehsuldar heyvan qalirdi 1930 cu illerin evvellerinde kend teserrufati kommunalari ve TBS ler kend teserrufati arteli nizamnamesine kecmisdir Kend teserrufati arteli kolxozlarin esas ve vahid formasi olmus bu Kolxozun Numunevi Nizamnamesinde eksini tapmisdir Kolxozun qarsisinda duran esas vezifeler ictimai teserrufati inkisaf etdirmekden emek mehsuldarligini ve ictimai istehsalin semereliliyini yukseltmekden intensivlesdirmekden onlarin texniki techizatini yaxsiladirmaqdan kend teserrufati mehsulu istehsalini ve dovlete satisini artirmaqdan texniki tereqqinin tetbiqinden hemcinin kolxozcularin kommunist terbiyesi ictimai heyata celb edilmesi sosializm yarisinin inkisaf etdirilmesi sahesinde is aparmaqdan kolxozcularin artan maddi ve medeni telebatini dolgun etmekden kendleri tedricle abadlasdirmaqdan ibaret idi SSRI kend teserrufati strukturuSovet Ittifaqinda kolxozlar ve sovxozlar fermalarin sayi ortalam sahesi ve aqrar istehsalatdaki payi Il Kolxozlarin sayi sayi Kolxoz sahesi ha Sovxoz sahesi ha Kolxozlarin payi Sovxozlarin payi Ferdi istehsalatin payi1960 44 000 7 400 6 600 26 200 44 18 38 1965 36 300 11 700 6 100 24 600 41 24 35 1970 33 000 15 000 6 100 20 800 40 28 32 1975 28 500 18 100 6 400 18 900 37 31 32 1980 25 900 21 100 6 600 17 200 35 36 29 1985 26 200 22 700 6 500 16 100 36 36 28 1990 29 100 23 500 5 900 15 300 36 38 26 Menbe SSRI nin Statistik Illik Kitabi muxtelif iller SSRI Dovlet Statistika Komitesi Moskva Hemcinin baxKibbutzIstinadlar Kolxoz sozunun Azleksdeki izahi 2022 03 28 tarixinde Istifade tarixi 2020 01 30 Standard Kolkhoz Charter Agropromizdat Moscow 1989 pp 4 37 Russian Kolhoz Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә V ҹild Italiјa Kuba Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1981 S 452 Xarici kecidlerMartins kibilds November 9 2018 Kolkhozs How collectivization changed the Latvian countryside utterly Atslegas Retrieved November 19 2018