Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Karl Robert və ya I Karl (mac. Károly Róbert, xorv. Karlo Robert, slovak. Karol Róbert, 1288, Neapol – 16 iyul 1342, Vişeqrad[d], Peşt medyesi) — 1308–1342-ci illərdə Macarıstan və Xorvatiyanın kralı, Anju sülaləsinin üzvü, macar kralı tək oğlu.
| Karl Robert | |
|---|---|
| mac. Károly Róbert | |
 | |
Macarıstan və Xorvatiya kralı | |
| 1301 – 1342 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1288 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 16 iyul 1342 |
| Vəfat yeri |
|
| Dəfn yeri |
|
| Fəaliyyəti | monarx |
| Uşaqları | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Karl Robert Kral Martel və xanımı Avstriyalı Klemensin tək oğlu idi. O 1288-ci ildə anadan olmuşdur. Doğum yeri haqqında dəqiq məlumat yoxdur. Atasının 1295-ci ildə vaftından sonra 7 yaşlı Robert taxta oturur.
Hakimiyyəti
1300-cü ildə Karl nüfuzlu xorvat lord Pol Şubiçin dəvəti ilə Macarıstan krallığına gəldi. O taxta çıxsa da Karlın başına müvəqqəti tac qoyuldu. Buna səbəb macar əsilzadələrin ona tabe olmaması, müstəqil siyasət yeritməsi idi. Əsilzadələr Bohemiya kralı Venseslası dəstəkləyirdilər. Papa VIII Bonifas onu kral elan etsə də, bu onun əsilzadələr arasındakı nüfuzuna təsir etmədi. Mərkəzləşmiş dövlət olmadığından Macarıstan krallığı bir neçə əyalətlərə parçalanmışdı. Bu əyalətlərin idarəçilərindən biri III Ladislav Kan 1307-ci ildə hücum edərək Bavariyanı ələ keçirdi. Bu hadisədən bir il sonra 1308-ci ilin 28 noyabr tarixində Karl kral elan edildi, lakin onun hakimiyyəti nominal olaraq qaldı. Kral olduqdan sonra Karl nadir hallarda ərazi bağışlamışdır. Bunun əvəzinə o "vassalıq ofisi" adlı sistem yaratmış və sadəcə krallığa öz bağlılığını sübut edən şəxslərə torpaqlar paylamışdır. Hakimiyyətinin ikinci dövründə o dietləri ləğv etdi və mütləq hakimiyyəti öz əlinə aldı. Karl Robert cəngavərlərin ilk dünyəvi ordenini yaratmışdır. Onun hakimiyyəti illərində Macarıstan Avropanın ən böyük qızıl istehsalçısı idi. Hətta ilk qızıl pul vahidlərini də məhz Karl istifadəyə buraxdırmışdır. 1335-ci ildə Vişeqrad Konqresi zamanı Karl iki dövlət: Polşa və Bohemiya arasında vasitəçilik etdi. Bu konfransda bağlanan sazişə əsasən Macarıstanı bütün Avropa ilə birləşdirən yollar açıldı. Karlın iqtisadi və inzibati islahatları Macarıstanın birləşdirilməsində mühüm rola malik idi. Karl ilk zəfərini 1312-ci ildə iyun ayının 15-də əldə etmişdir. 1312-ci ildə onun ordusu Aba ailəsinin ən güclü qəsrlərini tutdu. Növbəti on illikdə kiçik feodalların köməyi ilə öz hakimiyyətini krallığın ucqar ərazilərində belə bərpa etməyə nail oldu. Böyük oliqarx Matyu Çakın vəfatından sonra 1321-ci ildə Karl Xorvatiya istisna olmaqla bütüm krallığda hakimiyyəti öz əlinə aldı. 1330-cu ildəki Poşada döyüşündə aldığı məğlubiyyət nəticəsində o, Valaxiyanın yüksəlişinin qarşısını ala bilmədi. Dönəmin tarixçiləsin onun bu məğlubiyyətini "Tanrının inqitamı" adlandırmışdılar.
İstinadlar
- Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- Deutsche Nationalbibliothek Record #11898831X // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- . "Károly Róbert családja [Charles Robert's family]" (PDF). Aetas (macar). 20 (4). 2005: 14–28. ISSN 0237-7934. 2022-08-09 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-05-08.
- Knoll, Paul W. The Rise of the Polish Monarchy: Piast Poland in East Central Europe, 1320–1370. The University of Chicago Press. 1972. ISBN .
- Szovák, Kornél. Kálmán 3. [Coloman 3.] // Kristó, Gyula; Engel, Pál; Makk, Ferenc (redaktorlar ). Korai magyar történeti lexikon (9–14. század) [Encyclopedia of the Early Hungarian History (9th–14th centuries)] (macar). Akadémiai Kiadó. 1994. 316–317. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Karl Robert ve ya I Karl mac Karoly Robert xorv Karlo Robert slovak Karol Robert 1288 Neapol 16 iyul 1342 Viseqrad d Pest medyesi 1308 1342 ci illerde Macaristan ve Xorvatiyanin krali Anju sulalesinin uzvu macar krali tek oglu Karl Robertmac Karoly RobertMacaristan ve Xorvatiya krali1301 1342Sexsi melumatlarDogum tarixi 1288Dogum yeri Neapol Napoli KralligiVefat tarixi 16 iyul 1342Vefat yeri Viseqrad d Sentendre d Pest medyesi MacaristanDefn yeri Sekesfexervar kafedrali d SekesfexervarFealiyyeti monarxUsaqlari I Boyuk Lyudovik Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiKarl Robert Kral Martel ve xanimi Avstriyali Klemensin tek oglu idi O 1288 ci ilde anadan olmusdur Dogum yeri haqqinda deqiq melumat yoxdur Atasinin 1295 ci ilde vaftindan sonra 7 yasli Robert taxta oturur Hakimiyyeti1300 cu ilde Karl nufuzlu xorvat lord Pol Subicin deveti ile Macaristan kralligina geldi O taxta cixsa da Karlin basina muveqqeti tac qoyuldu Buna sebeb macar esilzadelerin ona tabe olmamasi musteqil siyaset yeritmesi idi Esilzadeler Bohemiya krali Venseslasi destekleyirdiler Papa VIII Bonifas onu kral elan etse de bu onun esilzadeler arasindaki nufuzuna tesir etmedi Merkezlesmis dovlet olmadigindan Macaristan kralligi bir nece eyaletlere parcalanmisdi Bu eyaletlerin idarecilerinden biri III Ladislav Kan 1307 ci ilde hucum ederek Bavariyani ele kecirdi Bu hadiseden bir il sonra 1308 ci ilin 28 noyabr tarixinde Karl kral elan edildi lakin onun hakimiyyeti nominal olaraq qaldi Kral olduqdan sonra Karl nadir hallarda erazi bagislamisdir Bunun evezine o vassaliq ofisi adli sistem yaratmis ve sadece kralliga oz bagliligini subut eden sexslere torpaqlar paylamisdir Hakimiyyetinin ikinci dovrunde o dietleri legv etdi ve mutleq hakimiyyeti oz eline aldi Karl Robert cengaverlerin ilk dunyevi ordenini yaratmisdir Onun hakimiyyeti illerinde Macaristan Avropanin en boyuk qizil istehsalcisi idi Hetta ilk qizil pul vahidlerini de mehz Karl istifadeye buraxdirmisdir 1335 ci ilde Viseqrad Konqresi zamani Karl iki dovlet Polsa ve Bohemiya arasinda vasitecilik etdi Bu konfransda baglanan sazise esasen Macaristani butun Avropa ile birlesdiren yollar acildi Karlin iqtisadi ve inzibati islahatlari Macaristanin birlesdirilmesinde muhum rola malik idi Karl ilk zeferini 1312 ci ilde iyun ayinin 15 de elde etmisdir 1312 ci ilde onun ordusu Aba ailesinin en guclu qesrlerini tutdu Novbeti on illikde kicik feodallarin komeyi ile oz hakimiyyetini kralligin ucqar erazilerinde bele berpa etmeye nail oldu Boyuk oliqarx Matyu Cakin vefatindan sonra 1321 ci ilde Karl Xorvatiya istisna olmaqla butum kralligda hakimiyyeti oz eline aldi 1330 cu ildeki Posada doyusunde aldigi meglubiyyet neticesinde o Valaxiyanin yukselisinin qarsisini ala bilmedi Donemin tarixcilesin onun bu meglubiyyetini Tanrinin inqitami adlandirmisdilar IstinadlarCex Milli Hakimiyyet Melumat bazasi Deutsche Nationalbibliothek Record 11898831X Umumi tenzimleme nezareti GND alm 2012 2016 Karoly Robert csaladja Charles Robert s family PDF Aetas macar 20 4 2005 14 28 ISSN 0237 7934 2022 08 09 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 05 08 Knoll Paul W The Rise of the Polish Monarchy Piast Poland in East Central Europe 1320 1370 The University of Chicago Press 1972 ISBN 0 226 44826 6 Szovak Kornel Kalman 3 Coloman 3 Kristo Gyula Engel Pal Makk Ferenc redaktorlar Korai magyar torteneti lexikon 9 14 szazad Encyclopedia of the Early Hungarian History 9th 14th centuries macar Akademiai Kiado 1994 316 317 ISBN 963 05 6722 9