Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Neapol Krallığı — İtalyan yarımadasının cənubunda, Neapoldə qurulmuş bir dövlətin müasir adıdır. Zamanında səhv olaraq Siciliya Krallığı adı ilə tanınırdı. Çünki Neapol Krallığı Siciliya adasında 1282-ci ildə çıxan Siciliya Vesperləri adlı bir üsyan nəticəsində Neapol Krallığınin Siciliya Krallığından ayrılması ilə ortaya çıxmışdı. Neapol Krallığının olduğu dövrdə bu krallıq ya İspan və ya Fransız əsilli bir kral tərəfindən idarə edilmişdir.
| Neapol krallığı | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Regno di Neapol | |||||
| |||||
 | |||||
| Tarixi | |||||
| • Əsası qoyulub | 1285 | ||||
| Paytaxt | Neapol | ||||
| İdarəetmə forması | Monarxiya | ||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Anju sülaləsinin hakimiyyəti altında Neapol Krallığı
"Siciliya vesperləri" adı verilən Siciliya adası üsyanlarından sonra Anjulu Karlo (rəsmi adı Siciliyalı I Karlo) Siciliyanı İspan Aragon kralı Aragonlu III Pedro ordusuna buraxmaq məcburiyyətində qaldı və İtalyan yarımadasının cənubunda özünə aid olan ərazilərdə hökmranlıq etməyə başladı.
Bu dövlət rəsmən Siciliya Krallığı olsa da, ümumiyyətlə paytaxtı olan Neapol şəhərinə görə Neapol Krallığı (İtalyanca: Regno di Neapol) kimi tanınır. Karlo və Anju xanədanına daxil olan hökmdarlar (yəni Neapol Kralı I Karlo, Neapol Kralı II Carlo, Neapol Kralı Roberto və Neapol kralı I Giovanna) Siciliya uzərindəki haqlarından əl çəkməyib 1373-cü ilə qədər iki dövlət arasında müharibə vəziyyətini davam etdirdilər. I Giovannanın səltənəti zamanı Macarıstanda hökm sürən Anju sülaləsi kralı olan Böyük Louis Neapol Krallığını bir neçə dəfə işğal etdi və I Giovanna Neapolyə ancaq 1352-ci ildə qayıtdı.
Kraliça I Giovanna uşaqsız olduğu üçün Anju sülaləsinin Neapol Krallığı üzərindəki haqqının sonda itməsinə yol açdı. Özünə varis olaraq Anju hersoqu I Luigi seçdi və beləliklə taxta keçmək hüququ olan Durazzo Drac prensi olan əmioğlusunun qanuni haqqını rədd etmiş oldu. Anju sülalə haqları iki yerə (Valois-Anju və Anju-Durazzoya) ayrılmış oldu və bu iki Anju sülaləsi nümayəndələri bundan sonra bir-birilə Neapol Krallığını əldə etmək üçün mübarizəyə girişdilər. 1382-ci ildə Durazzo prensi Neapolni əlinə keçirib, kraliça I Giovannanı öldürdüb krallıq taxtına keçdi. 1382-1386-cı illərdə hakimiyyətdə oldu (sonra 1385-1386-cı illərdə Macarıstanlı II Karlo olaraq Macarıstan Kralı olaraq hakimiyyətdə oldu).
Anju-Durazzo nəslindən oğlu Napollili Ladislao 1386-1414-cü illərdə Neapol kralı oldu, amma 1389-cu ildə Valois-Anju sülaləsindən II Luigi 1389-1399-cu illər arasında, de-fakto Neapol kralı olub. Sonra Anju-Durazzo sülaləsindən Neapol kralı I Carlonun qızı və Neapol kralı Ladislaoinin bacısı Neapol kraliçası II Giovanna 1414-1435-ci illərdə taxta keçdi. II Jeanın da varisi olmurdu və müvafiq Aragon kralı V Alfonso, Anjulu II Luigi və onun qardaşı Valois-Anju nəslindən Anjulu Renatoyi varis seçdi. 1435-ci ildə ölərkən Neapol Renato Neapol kralı oldu.
Anjulu Neapol kralı I Renato müvəqqəti olaraq Anju sülaləsinin ikiyə bölünmüş sülalələrini birləşdirib və 1442-ci ilə qədər hökm sürdü. Amma davamlı olaraq, Aragon, Mayorka, Siciliya və Barselona kralı olan Aragonlu Alfonso ilə döyüşmək məcburiyyətində qaldı. Alfonso 1442-ci ildə Neapol Krallığını ələ keçirib Aragon Krallığı, Siciliya Krallığı və Neapol Krallığını tək başına şəxsi idarəsi altına aldı.
İspan Aragon sülaləsi hakimiyyəti dövründə Neapol Krallığı
Alfonso 1458-ci ilə qədər bu krallıqda hakimiyyətdə oldu. 1458də oldugu zaman Aragon xanədanından oğlu II Juan Aragon kralı və Siciliya kralı oldu, amma Neapol Krallığı oğulluğu olan və Don Ferrento kimi tanınan Neapolli I Ferdinanda keçdi.
1494-cü ildə Don Ferrento oldu. Anju sülaləsinin Neapol Krallığı taxtına olan varislik hüququnu elan edən Fransız kralı VIII Karl İtalyaya istilaya başladı. VIII Karlın atası 1481-ci ildə kral Renenin qardaşı oğlu olunca Anju sülaləsinin hüquqi varisi olmusdu.
1495-ci ildə VIII Karl Neapolni ələ gecirib Aragon xanədanından Neapolli II Alfonsonu Neapoldən qaçırtdı. Lakin bir il sonra İspanya kralı Aragonlu II Ferdinandın II Alfonsonun qardaşı oğlu olan Ferantinoya dəstək verməsi səbəbindən Neapoldən geri çəkildi. Ferantino təkrar Neapol Krallığı taxtına çıxdı. Amma 1496-cı ildə ölüncə yerinə əmisi olan Neapol kralı II Ferdinand kral oldu. Fransiılar bunu qanuni saymadılar və Neapol Krallığı taxtına haqqları iddiyasını davam etdilər. 1501-ci ildə Fransızlar və İspanyalılar Aragonlu Ferdinandın krallığını ikiyə ayırıb Neapol Krallığı haqqını buraxması ilə anlaşmaqda ikən bu anlaşma baş tutmadı. 1501-ci ildə Aragon İspaniyası və Fransa arasinda müharibə başladı. 1504-cü ildə bu müharibə İspaniyalıların və Ferdinandın qalibiyyəti ilə sona çatdı. Beləliklə Neapol Krallığının Aragon sülaləsi idarəsində qalması tərəflər arasında qəbul edilmişdir.
Ondan sonra uzun zaman Neapol Krallığı Fransa və İspaniya arasındakı çəkişmələrə davamlı olaraq mərkəz oldu. Amma bu qəbil Neapol Krallığı üzərindəki İspaniya nəzarəti heç buraxılmadı və Fransızlardan haqq tələbləri getddikcə zəif təməllərə əsaslanmağa başladi. 1559-cu ildə Cateu-Cambresis müqaviləsi ilə Fransızlar Neapol Krallığı üzərindəki iddialarından tamamilə vaz keçdilər.
1557-ci ildə London müqaviləsi ilə İtaliyanın mərkəzində (idiki şimali Toskanyada) İspaniyaya bütövlükdə baglı Stato dei Presidi adlı yeni bir bölgə dövləti yaradıldı və bu dövlət Neapol Krallıgının bir parçasi olaraq İspaniya adına idarə edilməyə başlandı.
Napoleon Bonapart və Neapol Krallığı
IV Ferdinando 1805-ci ildə Napoleon Bonaparta qarşı qurulan Üçüncü Koalisiyaya qoşuldu. 1806-cı ildə Napoleon Bonapart koalisiya qoşunlarına qarşı Austerlitz müharibəsində və Neapol Krallığı ordusuna qarşı Campo Tenese müharibəsind qəti qələbələr qazandı. Neapol Krallığını ələ keçirdən Napoleon qardaşı İosif Napoleonu I Jozef adı ilə Neapol kralı olaraq səltənət keçirdi. 1808-ci ildə isə İosif Napoleon Napoleonun İspaniya səfəri və bu ölkənin istilası nəticəsində İspaniya kralı oldu. Napoleon bacısı Karolina Napoleon və onun əri olan Marşal Joachim Muratı İkinci Siciliya kralı ünvanı və Kral Joachim adı ilə hökmdar təyin et.
Bu zaman IV Ferdinando Siciliya Krallığı hökmdarı da olaraq Siciliyaya keçdi, amma qanuni Neapol kralı olduğu iddiasını davamlı olaraq qorudu. Murat bir neçə dəfə Siciliyaya əsgər çıxardaraq adanı ələ keçirtmək istədi. Amma Siciyalıların qarşı çıxması və İngilis donanmasının güclü dəstəyi ilə Siciliya yenə V Ferdinandın əlində qaldı. IV Ferdinando Siciliya kralı və de-yure Neapol kralı olaraq Napoleon Bonaparta qarşı qurulan dördüncü, beşinci və altıncı koalisiyalara qoşuldu. Amma bunlar heç vaxt Fransızların baş İtaliya yarımadası və Karolina və Jochaim Muratın Neapol üzərində də de-fakto səltənətinə mane ola bilmədilər.
1814-cü ildə Napoleon Bonapart məğlub olaraqb Elba adasına sürgünə göndərildiyi zaman, Neapol Krallığı üzərindəki qanuni haqqı olduğunu iddia edən IV Ferdinandonun bütün səylərinə baxmayaraq, Avstriya ilə Jochaim Murat razılaşdılar və Jochaim Muratın "İki Siciliya Kralı" olduğu qəbul edildi. Ancaq digər koalisiya tərəfdaşları buna şiddətlə qarşı çıxdılar və Joachim Muratın hökmdarlıq vəziyyəti get-gedə zəiflədi. 1816-cı ildə Napoleon Bonapart Elbadan qayıdıb Fransada "Yüz Günluk hökm" sürdüyü zaman Joachim Murat təkrar qaynı Napoleona dəstək verdi. Avstriyalıların özünü taxtdan atacaqlarını bildiyi üçün Joachim Murat İtalyanın müstəqillik tərəfdarları ilə razılaşıb İtaliyanın birləşib tək bir müstəqil dövlət olmasını qəbul edən "Rimini bəyanaməsini" yayımladı.
Avstriya və Joachim Muratın "İki Siciliya Krallığı" arasındakı müharibə Tolentino müharibəsində Avstriyalıların qələbəsi ilə tez bitdi. Joachim Murat öz taxtını qoruya bilmədi və həbs edilərək edam edildi. Beləliklə, ertəsi il, 1816-cı ildə Neapol Krallığı və Siciliya Krallığı rəsmən bir-birinə bağlanıb tək bir yeni Sicilyateyn Krallığı yaradıldı və Neapol Krallığı rəsmən sona çatmış oldu.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Neapol Kralligi Italyan yarimadasinin cenubunda Neapolde qurulmus bir dovletin muasir adidir Zamaninda sehv olaraq Siciliya Kralligi adi ile taninirdi Cunki Neapol Kralligi Siciliya adasinda 1282 ci ilde cixan Siciliya Vesperleri adli bir usyan neticesinde Neapol Kralliginin Siciliya Kralligindan ayrilmasi ile ortaya cixmisdi Neapol Kralliginin oldugu dovrde bu kralliq ya Ispan ve ya Fransiz esilli bir kral terefinden idare edilmisdir Neapol kralligiRegno di NeapolBayraq GerbTarixi Esasi qoyulub 1285Paytaxt NeapolIdareetme formasi Monarxiya Vikianbarda elaqeli mediafayllarAnju sulalesinin hakimiyyeti altinda Neapol Kralligi Siciliya vesperleri adi verilen Siciliya adasi usyanlarindan sonra Anjulu Karlo resmi adi Siciliyali I Karlo Siciliyani Ispan Aragon krali Aragonlu III Pedro ordusuna buraxmaq mecburiyyetinde qaldi ve Italyan yarimadasinin cenubunda ozune aid olan erazilerde hokmranliq etmeye basladi Bu dovlet resmen Siciliya Kralligi olsa da umumiyyetle paytaxti olan Neapol seherine gore Neapol Kralligi Italyanca Regno di Neapol kimi taninir Karlo ve Anju xanedanina daxil olan hokmdarlar yeni Neapol Krali I Karlo Neapol Krali II Carlo Neapol Krali Roberto ve Neapol krali I Giovanna Siciliya uzerindeki haqlarindan el cekmeyib 1373 cu ile qeder iki dovlet arasinda muharibe veziyyetini davam etdirdiler I Giovannanin selteneti zamani Macaristanda hokm suren Anju sulalesi krali olan Boyuk Louis Neapol Kralligini bir nece defe isgal etdi ve I Giovanna Neapolye ancaq 1352 ci ilde qayitdi Kralica I Giovanna usaqsiz oldugu ucun Anju sulalesinin Neapol Kralligi uzerindeki haqqinin sonda itmesine yol acdi Ozune varis olaraq Anju hersoqu I Luigi secdi ve belelikle taxta kecmek huququ olan Durazzo Drac prensi olan emioglusunun qanuni haqqini redd etmis oldu Anju sulale haqlari iki yere Valois Anju ve Anju Durazzoya ayrilmis oldu ve bu iki Anju sulalesi numayendeleri bundan sonra bir birile Neapol Kralligini elde etmek ucun mubarizeye girisdiler 1382 ci ilde Durazzo prensi Neapolni eline kecirib kralica I Giovannani oldurdub kralliq taxtina kecdi 1382 1386 ci illerde hakimiyyetde oldu sonra 1385 1386 ci illerde Macaristanli II Karlo olaraq Macaristan Krali olaraq hakimiyyetde oldu Anju Durazzo neslinden oglu Napollili Ladislao 1386 1414 cu illerde Neapol krali oldu amma 1389 cu ilde Valois Anju sulalesinden II Luigi 1389 1399 cu iller arasinda de fakto Neapol krali olub Sonra Anju Durazzo sulalesinden Neapol krali I Carlonun qizi ve Neapol krali Ladislaoinin bacisi Neapol kralicasi II Giovanna 1414 1435 ci illerde taxta kecdi II Jeanin da varisi olmurdu ve muvafiq Aragon krali V Alfonso Anjulu II Luigi ve onun qardasi Valois Anju neslinden Anjulu Renatoyi varis secdi 1435 ci ilde olerken Neapol Renato Neapol krali oldu Anjulu Neapol krali I Renato muveqqeti olaraq Anju sulalesinin ikiye bolunmus sulalelerini birlesdirib ve 1442 ci ile qeder hokm surdu Amma davamli olaraq Aragon Mayorka Siciliya ve Barselona krali olan Aragonlu Alfonso ile doyusmek mecburiyyetinde qaldi Alfonso 1442 ci ilde Neapol Kralligini ele kecirib Aragon Kralligi Siciliya Kralligi ve Neapol Kralligini tek basina sexsi idaresi altina aldi Ispan Aragon sulalesi hakimiyyeti dovrunde Neapol KralligiAlfonso 1458 ci ile qeder bu kralliqda hakimiyyetde oldu 1458de oldugu zaman Aragon xanedanindan oglu II Juan Aragon krali ve Siciliya krali oldu amma Neapol Kralligi ogullugu olan ve Don Ferrento kimi taninan Neapolli I Ferdinanda kecdi 1494 cu ilde Don Ferrento oldu Anju sulalesinin Neapol Kralligi taxtina olan varislik huququnu elan eden Fransiz krali VIII Karl Italyaya istilaya basladi VIII Karlin atasi 1481 ci ilde kral Renenin qardasi oglu olunca Anju sulalesinin huquqi varisi olmusdu 1495 ci ilde VIII Karl Neapolni ele gecirib Aragon xanedanindan Neapolli II Alfonsonu Neapolden qacirtdi Lakin bir il sonra Ispanya krali Aragonlu II Ferdinandin II Alfonsonun qardasi oglu olan Ferantinoya destek vermesi sebebinden Neapolden geri cekildi Ferantino tekrar Neapol Kralligi taxtina cixdi Amma 1496 ci ilde olunce yerine emisi olan Neapol krali II Ferdinand kral oldu Fransiilar bunu qanuni saymadilar ve Neapol Kralligi taxtina haqqlari iddiyasini davam etdiler 1501 ci ilde Fransizlar ve Ispanyalilar Aragonlu Ferdinandin kralligini ikiye ayirib Neapol Kralligi haqqini buraxmasi ile anlasmaqda iken bu anlasma bas tutmadi 1501 ci ilde Aragon Ispaniyasi ve Fransa arasinda muharibe basladi 1504 cu ilde bu muharibe Ispaniyalilarin ve Ferdinandin qalibiyyeti ile sona catdi Belelikle Neapol Kralliginin Aragon sulalesi idaresinde qalmasi terefler arasinda qebul edilmisdir Ondan sonra uzun zaman Neapol Kralligi Fransa ve Ispaniya arasindaki cekismelere davamli olaraq merkez oldu Amma bu qebil Neapol Kralligi uzerindeki Ispaniya nezareti hec buraxilmadi ve Fransizlardan haqq telebleri getddikce zeif temellere esaslanmaga basladi 1559 cu ilde Cateu Cambresis muqavilesi ile Fransizlar Neapol Kralligi uzerindeki iddialarindan tamamile vaz kecdiler 1557 ci ilde London muqavilesi ile Italiyanin merkezinde idiki simali Toskanyada Ispaniyaya butovlukde bagli Stato dei Presidi adli yeni bir bolge dovleti yaradildi ve bu dovlet Neapol Kralliginin bir parcasi olaraq Ispaniya adina idare edilmeye baslandi Napoleon Bonapart ve Neapol KralligiIV Ferdinando 1805 ci ilde Napoleon Bonaparta qarsi qurulan Ucuncu Koalisiyaya qosuldu 1806 ci ilde Napoleon Bonapart koalisiya qosunlarina qarsi Austerlitz muharibesinde ve Neapol Kralligi ordusuna qarsi Campo Tenese muharibesind qeti qelebeler qazandi Neapol Kralligini ele kecirden Napoleon qardasi Iosif Napoleonu I Jozef adi ile Neapol krali olaraq seltenet kecirdi 1808 ci ilde ise Iosif Napoleon Napoleonun Ispaniya seferi ve bu olkenin istilasi neticesinde Ispaniya krali oldu Napoleon bacisi Karolina Napoleon ve onun eri olan Marsal Joachim Murati Ikinci Siciliya krali unvani ve Kral Joachim adi ile hokmdar teyin et Bu zaman IV Ferdinando Siciliya Kralligi hokmdari da olaraq Siciliyaya kecdi amma qanuni Neapol krali oldugu iddiasini davamli olaraq qorudu Murat bir nece defe Siciliyaya esger cixardaraq adani ele kecirtmek istedi Amma Siciyalilarin qarsi cixmasi ve Ingilis donanmasinin guclu desteyi ile Siciliya yene V Ferdinandin elinde qaldi IV Ferdinando Siciliya krali ve de yure Neapol krali olaraq Napoleon Bonaparta qarsi qurulan dorduncu besinci ve altinci koalisiyalara qosuldu Amma bunlar hec vaxt Fransizlarin bas Italiya yarimadasi ve Karolina ve Jochaim Muratin Neapol uzerinde de de fakto seltenetine mane ola bilmediler 1814 cu ilde Napoleon Bonapart meglub olaraqb Elba adasina surgune gonderildiyi zaman Neapol Kralligi uzerindeki qanuni haqqi oldugunu iddia eden IV Ferdinandonun butun seylerine baxmayaraq Avstriya ile Jochaim Murat razilasdilar ve Jochaim Muratin Iki Siciliya Krali oldugu qebul edildi Ancaq diger koalisiya terefdaslari buna siddetle qarsi cixdilar ve Joachim Muratin hokmdarliq veziyyeti get gede zeifledi 1816 ci ilde Napoleon Bonapart Elbadan qayidib Fransada Yuz Gunluk hokm surduyu zaman Joachim Murat tekrar qayni Napoleona destek verdi Avstriyalilarin ozunu taxtdan atacaqlarini bildiyi ucun Joachim Murat Italyanin musteqillik terefdarlari ile razilasib Italiyanin birlesib tek bir musteqil dovlet olmasini qebul eden Rimini beyanamesini yayimladi Avstriya ve Joachim Muratin Iki Siciliya Kralligi arasindaki muharibe Tolentino muharibesinde Avstriyalilarin qelebesi ile tez bitdi Joachim Murat oz taxtini qoruya bilmedi ve hebs edilerek edam edildi Belelikle ertesi il 1816 ci ilde Neapol Kralligi ve Siciliya Kralligi resmen bir birine baglanib tek bir yeni Sicilyateyn Kralligi yaradildi ve Neapol Kralligi resmen sona catmis oldu Xarici kecidlerVikianbarda Neapol kralligi ile elaqeli mediafayllar var