Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Karakorum (çin. 喀喇昆仑山脉, urdu سلسلہ کوہ قراقرم, hind. काराकोरम) — Mərkəzi Asiyada, Pakitsan, Hindistan və Çin ərazisində yerləşən dağ sistemi. Silsilənin şimal-qərb qurtaracağı Tacikistan və Əfqanıstan ərazisinə daxil olur. Karakorum Vahan dəhlizinin qərbindən (Əfqanıstan) başlanır və bütünlükə Gilgit-Baltistan bölgəsini əhatə edir. Karakorum dünyanın ən hündür dağ sistemlərindən biri hesab olunur. Dağ sistemi Himalay dağlarından şimal-qərbdə, 34,5°, 36,5° ş.e. və 73,5°, 81° q.u. kordinaltarında yerləşir. Karakorum termini türk mənşəlidir və «qara» (Kara) «daş səpintisi» (korum, kurum). Qədim sanskrit yazılarında dağların adı Krişnaqiri (qara dağlar) adlanmış.
| Karakorum | |
|---|---|
 Karakorum dağlarının ən hündür zirvəsi K2 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Mütləq hündürlüyü | 8614 m |
| Uzunluğu |
|
| Eni | 466 km |
| Sahəsi | 77,154 km² |
| Hündür nöqtəsi | Çoqori |
| Yaranma dövrü | Təbaşir dövrü |
| Yerləşməsi | |
| Ölkələr | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Karakorumun qərb hissəsi bəzən Baltoro Muztaq (buz silsiləsi) adlanır. Baltoro Muztaq şərq hissəyə nisbətən daha dikdir. Bu bölgə büsbütün qalxma ərazi hesab olunur və Asiyanın digər silsilələrindən fərqlənir. Karakorumdan şimalda Şərqi Türkistan yerləşir. Karakorum (5654 m) aşırımını ilə Ladaxedə yerləşən Lex şəhəri arasından karvan yolu keçir. Karvan yolu Hindistanla Şərqi Türkistanı birləşdirir.
Karakorum dünyanın geoloji baxımdan ən aktib bölgələrindən biridir. Silsilə Hind-Avstraliya pilitəsi ilə Avrasiya pilitəsinin sərhəddində yerləşir.
Silsilənin orta hündürlüyü 6000 metri keçir. Karakorumun ən yüksək zirvəsi Çaqorinin (K2) dəniz səviyyəsindən hündürlüyü 8611 metrdir. K2 Everestdən (8848 m) sonra dünyanın ikinci ən hündür zirvəsidir.
Karakorum silsiləsi Lexdə yerləşən qərbi Himalay silsiləsindən yetərincə yüksəkdir. O üzdən Hindistanın düzən ərazilərindən və yaxın dənizlərdən gələn rütubətli hava kütlələri silsilənin cənub ətəklərinə asanlıqla daxil olur. Nəticədə iyun -sentyabr ayalarında yüksək ərazilərə bollucaq qar yağır. Yanvardan aprelə qədər isə daha aşağı hissələrə yağıntı düşür. Yağıntıların çoxluğundan Karakorumda Asiyanın ən böyük buzlağı olan Baltoro formlaşıb. Buzlaqlar ümumən 8000 metr dəniz səviyyəsindən hündürdə yerləşir. Biafo buzlağı isə nisbətən aşağıda yerləşir. Meşələrin üst sərhəddi isə 500 metr daha yüksəkdədir.
Ərazinin yüksək və çox keçilməz olmasına görə bölgə Cənubi Himalaya nisbətən az məskunlaşmış. Avropalı tədqiqatçılar ilk dəfə bölgədə XIX əsrdə olmuş. 1856-cı ildən isə britaniyalı geodeziyaçılar Karakoruma səfər etmişlər.
1986-cı ildə çəkilmiş Karakorum avtomobil şosesi silsiləni ortadan kəsib keçir. Çində bu yolu dünyanın doqquzuncu möcüzəsi adlandırırlar. (Səkkizinci isə - Böyük Çin səddidir).
Mənbə
- Каракорум, хребет // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
İstinadlar
- Е. М. Поспелов Географические названия мира. Топонимический словарь. АСТ, 2002
- Raza, Moonis; Ahmad, Aijazuddin; Mohammad, Ali, The Valley of Kashmir: The land, Vikas Pub. House, 1978, səh. 2, ISBN , 2019-07-15 tarixində , İstifadə tarixi: 2018-11-16
- Chatterjee, Shiba Prasad, Selected Works of Professor S.P. Chatterjee, Volume 1, National Atlas and Thematic Mapping Organisation, Department of Science and Technology, Government of India, 2004, səh. 139, 2019-07-12 tarixində , İstifadə tarixi: 2018-11-16
- Searle, Michael P., Geological evolution of the Karakoram Ranges, Ital.J.Geosci, (Boll.Soc.Geo.It.), Vol. 130, No. 2 (2011), pp. 147-159, 5 figs. (DOI: 10.3301/IJG.2011.08)
- "Karakoram". 2022-09-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-11-15.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Karakorum cin 喀喇昆仑山脉 urdu سلسلہ کوہ قراقرم hind क र क रम Merkezi Asiyada Pakitsan Hindistan ve Cin erazisinde yerlesen dag sistemi Silsilenin simal qerb qurtaracagi Tacikistan ve Efqanistan erazisine daxil olur Karakorum Vahan dehlizinin qerbinden Efqanistan baslanir ve butunluke Gilgit Baltistan bolgesini ehate edir Karakorum dunyanin en hundur dag sistemlerinden biri hesab olunur Dag sistemi Himalay daglarindan simal qerbde 34 5 36 5 s e ve 73 5 81 q u kordinaltarinda yerlesir Karakorum termini turk menselidir ve qara Kara das sepintisi korum kurum Qedim sanskrit yazilarinda daglarin adi Krisnaqiri qara daglar adlanmis KarakorumKarakorum daglarinin en hundur zirvesi K2Umumi melumatlarMutleq hundurluyu 8614 mUzunlugu 500 kmEni 466 kmSahesi 77 154 km Hundur noqtesi CoqoriYaranma dovru Tebasir dovruYerlesmesi35 52 59 sm e 76 30 32 s u Olkeler CXR Pakistan HindistanKarakorum Vikianbarda elaqeli mediafayllar Karakorumun qerb hissesi bezen Baltoro Muztaq buz silsilesi adlanir Baltoro Muztaq serq hisseye nisbeten daha dikdir Bu bolge busbutun qalxma erazi hesab olunur ve Asiyanin diger silsilelerinden ferqlenir Karakorumdan simalda Serqi Turkistan yerlesir Karakorum 5654 m asirimini ile Ladaxede yerlesen Lex seheri arasindan karvan yolu kecir Karvan yolu Hindistanla Serqi Turkistani birlesdirir Karakorum dunyanin geoloji baximdan en aktib bolgelerinden biridir Silsile Hind Avstraliya pilitesi ile Avrasiya pilitesinin serheddinde yerlesir Silsilenin orta hundurluyu 6000 metri kecir Karakorumun en yuksek zirvesi Caqorinin K2 deniz seviyyesinden hundurluyu 8611 metrdir K2 Everestden 8848 m sonra dunyanin ikinci en hundur zirvesidir Karakorum silsilesi Lexde yerlesen qerbi Himalay silsilesinden yeterince yuksekdir O uzden Hindistanin duzen erazilerinden ve yaxin denizlerden gelen rutubetli hava kutleleri silsilenin cenub eteklerine asanliqla daxil olur Neticede iyun sentyabr ayalarinda yuksek erazilere bollucaq qar yagir Yanvardan aprele qeder ise daha asagi hisselere yaginti dusur Yagintilarin coxlugundan Karakorumda Asiyanin en boyuk buzlagi olan Baltoro formlasib Buzlaqlar umumen 8000 metr deniz seviyyesinden hundurde yerlesir Biafo buzlagi ise nisbeten asagida yerlesir Meselerin ust serheddi ise 500 metr daha yuksekdedir Erazinin yuksek ve cox kecilmez olmasina gore bolge Cenubi Himalaya nisbeten az meskunlasmis Avropali tedqiqatcilar ilk defe bolgede XIX esrde olmus 1856 ci ilden ise britaniyali geodeziyacilar Karakoruma sefer etmisler 1986 ci ilde cekilmis Karakorum avtomobil sosesi silsileni ortadan kesib kecir Cinde bu yolu dunyanin doqquzuncu mocuzesi adlandirirlar Sekkizinci ise Boyuk Cin seddidir MenbeKarakorum hrebet Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona v 86 t 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 IstinadlarE M Pospelov Geograficheskie nazvaniya mira Toponimicheskij slovar AST 2002 ISBN 5 17 001389 2 Raza Moonis Ahmad Aijazuddin Mohammad Ali The Valley of Kashmir The land Vikas Pub House 1978 seh 2 ISBN 978 0 7069 0525 0 2019 07 15 tarixinde Istifade tarixi 2018 11 16 Chatterjee Shiba Prasad Selected Works of Professor S P Chatterjee Volume 1 National Atlas and Thematic Mapping Organisation Department of Science and Technology Government of India 2004 seh 139 2019 07 12 tarixinde Istifade tarixi 2018 11 16 Searle Michael P Geological evolution of the Karakoram Ranges Ital J Geosci Boll Soc Geo It Vol 130 No 2 2011 pp 147 159 5 figs DOI 10 3301 IJG 2011 08 Karakoram 2022 09 22 tarixinde Istifade tarixi 2018 11 15