Kaolinit kimyəvi tərkibi Al2Si2O5 4 olan gilli mineraldır O təbəqəli silikat mineralıdır bir tetraedr təbəqəsi oksigen a

Kaolinit — kimyəvi tərkibi Al₂Si₂O₅()₄ olan gilli mineraldır. O, təbəqəli silikat mineralıdır, bir tetraedr təbəqəsi oksigen atomları vasitəsilə alumina oktaedrin bir oktaedr təbəqəsinə bağlanıb. Kaolinitlə zəngin olan süxurlar kalin və ya Çin gili adlandırılır.

Kaolinit

Ümumi məlumatlar
Kateqoriya	Mineral
Formul (təkrarlanan vahid)	Al₂Si₂O₅(OH)₄
	VIII/E.10a
Xüsusiyyətləri
	ağ
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Növ müxtəliflikləri

Xromlu kaolinit (0,4–1,1 % Cr₂O₃)

Xassələri

Rəng – ağ, sarı, sarımtıl-qəhvəyi, qonur (Fe³⁺), alma kimi yaşıl (Ni³⁺), yaşılımtıl, mavi (Cr³⁺), qırmızı, qara (Mn); tək-tək pulcuqları rəngsizdir; Mineralın cizgisinin rəngi – ağ; Parıltı – nazik pulcuq-larında – sədəfi, bütöv kütlələrində – tutqun, donuq; Şəffaflıq – qırıntıları qeyri-şəffaf, tək-tək vərəqləri şəffafdır; Sıxlıq – 2,58–2,60; Sərtlik – 2,5–3; Lövhəcikləri əyilgəndir, lakin elastik deyil, əllə toxunduqda yağlıdır; Ayrılma – {001} üzrə tam mükəmməl; Asanlıqla nazik lövhəciklərə ayrılır; Sınıqlar – hamar, qabıqvarı; Başqa xassələr – olduqca hiqroskopikdir; rütubət çəkdikdə spesifik "gil" iyi verir; Morfologiya – kristallar: nazik altıbucaqlı yaxşı təraşlanmış lövhəciklər; Mineral aqreqatları: sıx, kövrək, incəpulcuqlu, torpaqvari kütlələr.

Mənşəyi və yayılması

Əsasən ekzogen şəraitdə alümo-silikatlarla – çöl şpatları, mikalar, seolitlərlə zəngin olan müxtəlif süxurların aşınması nəticəsində əmələ gəlir. Habelə alümosilikatların turş mühitdə hidrotermal dəyişilmə məhsulu kimi müşahidə edilir. Çökmə süxurların tipik mineralı kimi lateritlərdə, gillərdə, nisbətən az qumdaş-larında yayılmışdır. Birlikdə rast gəldiyi minerallar: kvars, , mikalar və b. Mineralın tapıldığı yerlər:Yauçau-Fu yaxınlığında Kao-Linq dağı (Çin); Qluxo-vetski, Turbovski, Raykovski (Ukrayna); Kurinski, Troitski-Baynovski, Yelenovski (Rusiya); Karlovı Varı yaxınlığında Settlis (Çexiya); Elburs silsiləsi (İran). Azərbaycanda eyni adlı alunit yatağı ilə məkanca bağlı olan Zəylik kaolinit yatağı, həmçinin mineralın Çardağlı və Qara-Murad yataqları və bir sıra təzahürləri məlumdur. Kiçik Qafqazın bir sıra məntəqələrində kaolinit törəmə kvarsitlər içərisində qeyd edilir. Minerala həmçinin Çıraqdərə, Toğanalı, Filizçay, Katsdağ və b. kolçedan yataqlarında, Dəvəboynu sürmə-mərgümüş filizləri təzahüründə və bəzi başqa yerlərdə rast gəlinir.

Tətbiqi

Hələ qədimlərdən keramika materialı almaq və müxtəlif çini və saxsı məmulat hazırlamaq üçün istifadə edilir. Kagız, rezin, toxuculuq, tikinti sənayesində istifadə olunan mühüm xammaldır.

İstinadlar

Deer, W.A.; Howie, R.A.; Zussman, J. An introduction to the rock-forming minerals (2). Harlow: Longman. 1992. ISBN .
Pohl, Walter L. Economic geology: principles and practice : metals, minerals, coal and hydrocarbons – introduction to formation and sustainable exploitation of mineral deposits. Chichester, West Sussex: Wiley-Blackwell. 2011. səh. 331. ISBN . 2023-07-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-09-17.

Mənbə

Azərbaycan mineralları. Bakı: Nafta-Press, 2004.

Xarici keçidlər

THE MINERAL KAOLINITE

[1] Deer, W.A.; Howie, R.A.; Zussman, J. An introduction to the rock-forming minerals (2). Harlow: Longman. 1992. ISBN .

[2] Pohl, Walter L. Economic geology: principles and practice : metals, minerals, coal and hydrocarbons – introduction to formation and sustainable exploitation of mineral deposits. Chichester, West Sussex: Wiley-Blackwell. 2011. səh. 331. ISBN . 2023-07-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-09-17.