Kalmıkiya Respublikası (rus. Республика Калмыкия, kalm. Хальмг Таңһч) — Rusiya Federasiyası subyektlərindən biri. Paytaxtı Elista şəhəridir. Kalmıkiya Avropada buddizmin ən çox ibadət edildiyi yerdir.
Kalmıkiya | |||||
---|---|---|---|---|---|
Хальмг Таңһч | |||||
| |||||
| |||||
Ölkə | |||||
İnzibati mərkəz | Elista | ||||
Tarixi və coğrafiyası | |||||
Yaradılıb | 16 may 1992 | ||||
Sahəsi |
| ||||
Saat qurşağı |
| ||||
Əhalisi | |||||
Əhalisi |
| ||||
Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
ISO kodu | RU-KL | ||||
Avtomobil nömrəsi | 08 | ||||
Rəsmi sayt | |||||
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Coğrafiya
Respublikanın ərazisi 75.9 min kvadrat kilometrdir. Əhalisi 327 min nəfərdir. Qərbdən Rostov vilayəti, cənubdan Dağıstan Respublikası və Stavropol diyarı ilə həmsərhəddir. Kalmıkya neft (Vısokov, Göllərarası, Kanışan), təbii qaz (Yermolinsk, Mejev, İni-Burul), xörək duzu (Mojar) və tikinti materialları (Başantin, Arşan, Ulanxol) ilə zəngindir. İqlimi kəskin kontinental olub, isti və quru yaya, az qarlı və soyuq qışa malikdir. İyulun orta temperaturu 23, 26°S, yanvarın isə -8, -5°S-dir. 10°S-lik temperaturlu vegetasiya dövrü 180 gündən 213 günə qədər davam edir. Xəzər dənizinin sahillərində bataqlıqlar yayılmışdır.
Tarix
Kalmıkya-RSFSR-ın tərkibində 4 noyabr 1920-ci ildə muxtar vilayət kimi formalaşmış, 20 oktyabr 1935-ci ildə isə muxtar respublikaya çevrilmişdir. 1943-cü ildə muxtar respublika ləğv edilmiş, 1957-ci ildə isə bərpa edilmişdir. 1990-cı ilin oktyabr ayından Kalmıkya Respublika formasında fəaliyyət göstərir.
Əhali
Ölkə üzrə ümumi əhalisi 283 214 nəfər. Respublikanın yerli əhalisi kalmıklar, qazaxlar, ukraynalılar, beloruslar, tatarlar və s.-dir. Orta sıxlıq hər km2-də 3,8 nəfərdir. Sıxlığa görə Yergeni və Stavropol yüksəkliyi fərqlənir (hər km2-də 10 nəfər). Ən az əhali isə Qara torpaqlarda cəmlənmişdir (hər km2-də 1 nəfər). Dağlılar ümumi əhalinin 37%-ni təşkil edir. İri şəhərlərinə Elista, Kaspiyskiy və Qorodovikovsk misaldır..
Milli tərkibi
Xalq | 1926 il min nəfər | 1939-cu il min nəfər | 1959-cu il min nəfər | 1970-ci il min nəfər | 1979 il min nəfər | 1989-cu il min nəfər | 2002-ci il min nəfər | 2010 il min nəfər |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Kalmıklar | 107,0 (75,8 %) | 107,3 (48,6 %) | ▼64,9 (35,1 %) | ▲110,3 (41,1 %) | ▲122,2 (41,5 %) | ▲146,3 (45,4 %) | ▲155,9 (53,3 %) | ▲162,7 (57,4 %) |
Ruslar | 15,2 (10,7 %) | ▲100,8 (45,7 %) | ▲103,3 (55,9 %) | ▲122,8 (45,8 %) | ▲125,5 (42,6 %) | ▼121,5 (37,7 %) | ▼98,1 (33,6 %) | ▼85,7 (30,2 %) |
Darginlər | … | … | … | ▲5,0 (1,9 %) | ▲8,6 (5,0 %) | ▲12,9 (4,0 %) | ▼7,3 (2,5 %) | ▲7,6 (2,7 %) |
Qazaxlar | … | ▲2,7 (1,2 %) | ▲8,6 (4,6 %) | ▼7,1 (2,6 %) | ▼6,1 (2,1 %) | ▲6,3 (1,9 %) | ▼5,0 (1,7 %) | ▼4,9 (1,7 %) |
Məshəti türkləri | … | … | … | … | … | … | ▲3,1 (1,1 %) | ▲3,7 (1,3 %) |
Çeçenlər | … | … | … | ▲4,8 (1,8 %) | ▲8,1 (2,8 %) | ▲8,3 (2,6 %) | ▼6,0 (2,0 %) | ▼3,3 (1,2 %) |
Avarlar | … | … | … | … | ▲1,9 | ▲3,9 (1,2 %) | ▼2,3 (0,8 %) | ▲2,4 (1,0 %) |
Ukraynalılar | 14,6 (10,3 %) | ▼1,1 | ▲1,6 | ▲3,3 (1,2 %) | ▲3,7 (1,3 %) | ▲4,1 (1,3 %) | ▼2,5 (0,9 %) | ▼1,5 (0,5 %) |
Koreyalılar | … | … | … | … | ▲1,1 | ▼0,6 | ▲1,0 (0,3 %) | ▲1,3 (0,5 %) |
Almanlar | 2.6 (1,8 %) | ▲4,15 (1,9 %) | ▼1,5 | ▲5,2 (1,9 %) | ▲5,5 (1,9 %) | ▲5,6 (1,7 %) | ▼1,6 (0,6 %) | ▼1,1 (0,3 %) |
Tatarlar | 1.0 | ▲2,5 (1,1 %) | ▼1,0 | ▲1,2 | ▲1,3 | 1,3 | ▼1,1 (0,4 %) | ▼1,0 (0,3 %) |
Kumıklar | … | … | … | … | … | 1,5 | … | … |
Belaruslar | … | … | … | ▲1,7 | ▼1,4 | ▼1,3 | … | … |
1000-dən çox adam sayı olan Xalqlar göstərilir |
İqtisadiyyat
Rayonlar
Şəhərlər
- Elista – 104.254 nəfər (2002-ci il siyahıya almasına əsasən)
- Lağan – 14.345 nəfər (2002-ci il siyahıya almasına əsasən)
- Qorodovikovsk – 10.940 nəfər (2002-ci il siyahıya almasına əsasən)
Xarici keçidlər
- Официальный сайт Правительства Республики Калмыкия
- Законодательство Республики Калмыкия
- Республика Калмыкия в справочнике-каталоге «Вся Россия» 2007-09-27 at the Wayback Machine
- Портал органов власти Правительства Республики Калмыкия 2009-04-10 at the Wayback Machine
- Калмыцкий информационный портал
- Калмыцкий портал 2007-10-20 at the Wayback Machine
- Новости Калмыкии 2006-02-09 at the Wayback Machine
- Республика Калмыкия. Основные сведения.
İstinadlar
- Earth to Kalmykia, come in please". The Economist. 18 December 1997.
- "RussiaOutdoors - Путешествия по России". 2022-03-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-06-13.
- "Росстат. Предварительная оценка численности постоянного населения субъектов Российской Федерации". 2022-03-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-05-18.
- "Demo həftəlik bir tətbiqdir. Statistik göstəricilər kataloqu". 2013-12-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-06-18.
- "Demo həftəlik bir tətbiqdir. Statistik göstəricilər kataloqu". 2013-12-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-06-18.
- "Demo həftəlik bir tətbiqdir. Statistik göstəricilər kataloqu". 2011-05-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-06-18.
- "Demo həftəlik bir tətbiqdir. Statistik göstəricilər kataloqu". 2011-05-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-06-18.
- "Demo həftəlik bir tətbiqdir. Statistik göstəricilər kataloqu". 2011-05-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-06-18.
- "Demo həftəlik bir tətbiqdir. Statistik göstəricilər kataloqu". 2011-05-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-06-18.
- "Rusiya siyahıyaalınması 2002 il". 2012-01-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-06-18.
- "2010-cu ildə Rusiya siyahıyaalınmasının yekun nəticələri haqqında informasiya materialları". 2012-04-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-06-18.
- "RussiaOutdoors - Путешествия по России". 2021-08-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-06-13.
- "RussiaOutdoors - Путешествия по России". 2016-03-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-06-13.
- "RussiaOutdoors - Путешествия по России". 2016-03-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-06-13.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kalmikiya Respublikasi rus Respublika Kalmykiya kalm Halmg Tanһch Rusiya Federasiyasi subyektlerinden biri Paytaxti Elista seheridir Kalmikiya Avropada buddizmin en cox ibadet edildiyi yerdir KalmikiyaHalmg TanһchBayraq d Gerb d 46 34 sm e 45 19 s u Olke RusiyaInzibati merkez ElistaTarixi ve cografiyasiYaradilib 16 may 1992Sahesi 75 000 km Saat qursagi Moskva vaxti d UTC 03 00EhalisiEhalisi 269 984 nef 1 yanvar 2021 Reqemsal identifikatorlarISO kodu RU KLAvtomobil nomresi 08Resmi sayt Vikianbarda elaqeli mediafayllarMilli yasayis meskenleriCografiyaRespublikanin erazisi 75 9 min kvadrat kilometrdir Ehalisi 327 min neferdir Qerbden Rostov vilayeti cenubdan Dagistan Respublikasi ve Stavropol diyari ile hemserheddir Kalmikya neft Visokov Gollerarasi Kanisan tebii qaz Yermolinsk Mejev Ini Burul xorek duzu Mojar ve tikinti materiallari Basantin Arsan Ulanxol ile zengindir Iqlimi keskin kontinental olub isti ve quru yaya az qarli ve soyuq qisa malikdir Iyulun orta temperaturu 23 26 S yanvarin ise 8 5 S dir 10 S lik temperaturlu vegetasiya dovru 180 gunden 213 gune qeder davam edir Xezer denizinin sahillerinde bataqliqlar yayilmisdir TarixKalmikya RSFSR in terkibinde 4 noyabr 1920 ci ilde muxtar vilayet kimi formalasmis 20 oktyabr 1935 ci ilde ise muxtar respublikaya cevrilmisdir 1943 cu ilde muxtar respublika legv edilmis 1957 ci ilde ise berpa edilmisdir 1990 ci ilin oktyabr ayindan Kalmikya Respublika formasinda fealiyyet gosterir EhaliOlke uzre umumi ehalisi 283 214 nefer Respublikanin yerli ehalisi kalmiklar qazaxlar ukraynalilar beloruslar tatarlar ve s dir Orta sixliq her km2 de 3 8 neferdir Sixliga gore Yergeni ve Stavropol yuksekliyi ferqlenir her km2 de 10 nefer En az ehali ise Qara torpaqlarda cemlenmisdir her km2 de 1 nefer Daglilar umumi ehalinin 37 ni teskil edir Iri seherlerine Elista Kaspiyskiy ve Qorodovikovsk misaldir Milli terkibi Xalq 1926 il min nefer 1939 cu il min nefer 1959 cu il min nefer 1970 ci il min nefer 1979 il min nefer 1989 cu il min nefer 2002 ci il min nefer 2010 il min neferKalmiklar 107 0 75 8 107 3 48 6 64 9 35 1 110 3 41 1 122 2 41 5 146 3 45 4 155 9 53 3 162 7 57 4 Ruslar 15 2 10 7 100 8 45 7 103 3 55 9 122 8 45 8 125 5 42 6 121 5 37 7 98 1 33 6 85 7 30 2 Darginler 5 0 1 9 8 6 5 0 12 9 4 0 7 3 2 5 7 6 2 7 Qazaxlar 2 7 1 2 8 6 4 6 7 1 2 6 6 1 2 1 6 3 1 9 5 0 1 7 4 9 1 7 Mesheti turkleri 3 1 1 1 3 7 1 3 Cecenler 4 8 1 8 8 1 2 8 8 3 2 6 6 0 2 0 3 3 1 2 Avarlar 1 9 3 9 1 2 2 3 0 8 2 4 1 0 Ukraynalilar 14 6 10 3 1 1 1 6 3 3 1 2 3 7 1 3 4 1 1 3 2 5 0 9 1 5 0 5 Koreyalilar 1 1 0 6 1 0 0 3 1 3 0 5 Almanlar 2 6 1 8 4 15 1 9 1 5 5 2 1 9 5 5 1 9 5 6 1 7 1 6 0 6 1 1 0 3 Tatarlar 1 0 2 5 1 1 1 0 1 2 1 3 1 3 1 1 0 4 1 0 0 3 Kumiklar 1 5 Belaruslar 1 7 1 4 1 3 1000 den cox adam sayi olan Xalqlar gosterilirIqtisadiyyatRayonlarSeherlerElista 104 254 nefer 2002 ci il siyahiya almasina esasen Lagan 14 345 nefer 2002 ci il siyahiya almasina esasen Qorodovikovsk 10 940 nefer 2002 ci il siyahiya almasina esasen Xarici kecidlerOficialnyj sajt Pravitelstva Respubliki Kalmykiya Zakonodatelstvo Respubliki Kalmykiya Respublika Kalmykiya v spravochnike kataloge Vsya Rossiya 2007 09 27 at the Wayback Machine Portal organov vlasti Pravitelstva Respubliki Kalmykiya 2009 04 10 at the Wayback Machine Kalmyckij informacionnyj portal Kalmyckij portal 2007 10 20 at the Wayback Machine Novosti Kalmykii 2006 02 09 at the Wayback Machine Respublika Kalmykiya Osnovnye svedeniya IstinadlarEarth to Kalmykia come in please The Economist 18 December 1997 RussiaOutdoors Puteshestviya po Rossii 2022 03 14 tarixinde Istifade tarixi 2009 06 13 Rosstat Predvaritelnaya ocenka chislennosti postoyannogo naseleniya subektov Rossijskoj Federacii 2022 03 31 tarixinde Istifade tarixi 2010 05 18 Demo heftelik bir tetbiqdir Statistik gostericiler kataloqu 2013 12 11 tarixinde Istifade tarixi 2019 06 18 Demo heftelik bir tetbiqdir Statistik gostericiler kataloqu 2013 12 11 tarixinde Istifade tarixi 2019 06 18 Demo heftelik bir tetbiqdir Statistik gostericiler kataloqu 2011 05 22 tarixinde Istifade tarixi 2019 06 18 Demo heftelik bir tetbiqdir Statistik gostericiler kataloqu 2011 05 22 tarixinde Istifade tarixi 2019 06 18 Demo heftelik bir tetbiqdir Statistik gostericiler kataloqu 2011 05 22 tarixinde Istifade tarixi 2019 06 18 Demo heftelik bir tetbiqdir Statistik gostericiler kataloqu 2011 05 22 tarixinde Istifade tarixi 2019 06 18 Rusiya siyahiyaalinmasi 2002 il 2012 01 24 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 06 18 2010 cu ilde Rusiya siyahiyaalinmasinin yekun neticeleri haqqinda informasiya materiallari 2012 04 27 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 06 18 RussiaOutdoors Puteshestviya po Rossii 2021 08 28 tarixinde Istifade tarixi 2009 06 13 RussiaOutdoors Puteshestviya po Rossii 2016 03 11 tarixinde Istifade tarixi 2009 06 13 RussiaOutdoors Puteshestviya po Rossii 2016 03 07 tarixinde Istifade tarixi 2009 06 13 Vikianbarda Kalmikiya ile elaqeli mediafayllar var