Kabarda mahalı — Rusiya imperiyası, Terek vilayətinin 1860–1870-ci illərdə mövcud olan inzibati ərazi vahidi. Mahal tarixi Kabarda vilayətinin bir hissəsini əhatə edirdi. Onun ərazisində mahalının əhalisinin əsas hissəsini düzən ərazilərdə yaşayan kabardalılar və dağətəyi və dağlıq ərazilərdə yaşayan balkarlar təşkil edirdi. Buna baxmayaraq, mahal ərazisində köçürülmə kazak kəndləri də var idi. Mahal 1870-ci ildə ləğv edilərək Georgiyevski rayonuna birləşdirildi.
Kabarda mahalı | |||
---|---|---|---|
| |||
Ölkə | Rusiya İmperiyası | ||
Quberniya | Terek vilayəti | ||
Mərkəzi | Nalçik | ||
Yaradılıb | 1860 | ||
Sahəsi | 10446 km² | ||
Əhalisi | 59128 (1870) |
Coğrafi yerləşməsi
Şimali Qafqazın mərkəzi hissəsində, müasir Kabardiya-Balkar ərazisinin çox hissəsini əhatə edən Terek, Baksan, Çeqem, Çerek, Urux və Malka çaylarının hövzəsində yerləşirdi. Mahala: Böyük Kabarda, Kiçik Kabarda və Balkariya kimi tarixi ərazilər daxil idi.
Sərhədləri şimalda Stavropol vilayəti, şərqdə Osetiya mahalı, şimal-şərqdə İnquş mahalı, cənubda Qafqaz silsiləsi boyunca Tiflis quberniyası, qərbdə Kuban bölgəsinə qədər uzanırdı.
Tarixi
1860-cı ildən Rusiya imperiyası Şimali Qafqazda yeni inzibati ərazi islahatı həyata keçirdi. Nəticədə həmən il imperator II Aleksandrın fərmanı ilə Terek vilayəti yaradıldı. Vilayətin yaradılmasında məqsəd Şimali Qafqazın dağlı xalqlarını inzibati cəhətdən idarəedilməsini asanlaşdırmaq idi. Terek vilayətinin idarə edilməsi haqqında əsasnamə 1862-ci ildə təsdiq edildi. Beləliklə 1860-cı il inzibati idarəetmə islahatı ilə Şimali Qafqazın bütün ərazisi Stavropol, Kuban, Terek və Dağıstan vilayətlərinə bölündü. Terek vilayəti 8 mahaldan: Kabarda, Osetiya, İnquş, Arqun, Çeçen, İçkerin və Qumuqdan ibarət idi.
Nalçik istehkamı, Kabarda mahalının inzibati mərkəzi idi.
Kabarda mahalı 1870-ci ildə ləğv edildi. Belə ki, Kabarda mahalı, Malka və Terekdən bir qədər aralı kazak kəndləri ilə birlikdə Georgiyevski rayonuna birləşdirildi. Georgeyvsk şəhəri 1868-ci ildə Stavropol quberniyasından ayrılaraq Terek vilayətinin tərkibinə qatılmışdı. Kabardanın Georgiyevski rayonuna birləşdirilməsi ilə Pyatiqorskidən Qafqaz dağlarına qədər geniş bir ərazini əhatə edən yeni inzibati vahid yaradıldı.
Əhalisi
Kabarda mahalının əhalisini əsas hissəsini düzən ərazilərdə yaşayan kabardalılar və dağətəyi və dağlıq ərazilərdə yaşayan balkarlar təşkil edirdi.
İnzibati bölgü
Kabarda mahalı 1862-ci ildə 4 inzibati vahidə bölündü:
- Baksan — Nalçik şəhərinin mərkəzidir. 1868-ci ildə əhalisi 21 705 nəfər idi.
- Kiçik Kabarda — mərkəzi Murtazovadır. 1868-ci ildə əhalisi 10 335 nəfər idi.
- Çerekski — Çerekskinin poçt mərkəzi. 1868-ci ildə əhalisi 12 029 nəfər idi.
- Qorski — Nalçik şəhərinin mərkəzidir. 1868-ci ildə əhalisi 10155 nəfər idi.
İstinadlar
- Кавказский календарь. Тифлис, 1866. ОТД. 3. С.310
- РГВИА.Ф.386.ОП.1.Д.2997.Карта земель горского населения
- Селиванов А. Ф. Кабарда // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
- Мухаммед Хучиналаний. История Балкарии: с древнейших времен и до конца XX века : в двух книгах. — Эль-Фа, 2004-01-01. — 424 с.
- История народов Северного Кавказа, конец XVIII в.-1917 г. — Наука, 1988-01-01. — 672 с.
- Статистические сведения о кавказских горцах, состоящих в военно-народном управлении. ССКГ. вып. 1, Тифлис, 1868, ОТД.VIII:Горская летопись. С.6-8
Ədəbiyyat
- Терская область. Список населенных мест по сведениям 1874 года. Тифлис. 1878
- Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 года т. 68 Терская область. 1905 год.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kabarda mahali Rusiya imperiyasi Terek vilayetinin 1860 1870 ci illerde movcud olan inzibati erazi vahidi Mahal tarixi Kabarda vilayetinin bir hissesini ehate edirdi Onun erazisinde mahalinin ehalisinin esas hissesini duzen erazilerde yasayan kabardalilar ve dageteyi ve dagliq erazilerde yasayan balkarlar teskil edirdi Buna baxmayaraq mahal erazisinde kocurulme kazak kendleri de var idi Mahal 1870 ci ilde legv edilerek Georgiyevski rayonuna birlesdirildi Kabarda mahaliQuberniyanin gerbiOlke Rusiya ImperiyasiQuberniya Terek vilayetiMerkezi NalcikYaradilib 1860Sahesi 10446 km Ehalisi 59128 1870 Cografi yerlesmesiSimali Qafqazin merkezi hissesinde muasir Kabardiya Balkar erazisinin cox hissesini ehate eden Terek Baksan Ceqem Cerek Urux ve Malka caylarinin hovzesinde yerlesirdi Mahala Boyuk Kabarda Kicik Kabarda ve Balkariya kimi tarixi eraziler daxil idi Serhedleri simalda Stavropol vilayeti serqde Osetiya mahali simal serqde Inqus mahali cenubda Qafqaz silsilesi boyunca Tiflis quberniyasi qerbde Kuban bolgesine qeder uzanirdi Tarixi1860 ci ilden Rusiya imperiyasi Simali Qafqazda yeni inzibati erazi islahati heyata kecirdi Neticede hemen il imperator II Aleksandrin fermani ile Terek vilayeti yaradildi Vilayetin yaradilmasinda meqsed Simali Qafqazin dagli xalqlarini inzibati cehetden idareedilmesini asanlasdirmaq idi Terek vilayetinin idare edilmesi haqqinda esasname 1862 ci ilde tesdiq edildi Belelikle 1860 ci il inzibati idareetme islahati ile Simali Qafqazin butun erazisi Stavropol Kuban Terek ve Dagistan vilayetlerine bolundu Terek vilayeti 8 mahaldan Kabarda Osetiya Inqus Arqun Cecen Ickerin ve Qumuqdan ibaret idi Nalcik istehkami Kabarda mahalinin inzibati merkezi idi Kabarda mahali 1870 ci ilde legv edildi Bele ki Kabarda mahali Malka ve Terekden bir qeder arali kazak kendleri ile birlikde Georgiyevski rayonuna birlesdirildi Georgeyvsk seheri 1868 ci ilde Stavropol quberniyasindan ayrilaraq Terek vilayetinin terkibine qatilmisdi Kabardanin Georgiyevski rayonuna birlesdirilmesi ile Pyatiqorskiden Qafqaz daglarina qeder genis bir erazini ehate eden yeni inzibati vahid yaradildi EhalisiKabarda mahalinin ehalisini esas hissesini duzen erazilerde yasayan kabardalilar ve dageteyi ve dagliq erazilerde yasayan balkarlar teskil edirdi Inzibati bolguKabarda mahali 1862 ci ilde 4 inzibati vahide bolundu Baksan Nalcik seherinin merkezidir 1868 ci ilde ehalisi 21 705 nefer idi Kicik Kabarda merkezi Murtazovadir 1868 ci ilde ehalisi 10 335 nefer idi Cerekski Cerekskinin poct merkezi 1868 ci ilde ehalisi 12 029 nefer idi Qorski Nalcik seherinin merkezidir 1868 ci ilde ehalisi 10155 nefer idi IstinadlarKavkazskij kalendar Tiflis 1866 OTD 3 S 310 RGVIA F 386 OP 1 D 2997 Karta zemel gorskogo naseleniya Selivanov A F Kabarda Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona v 86 t 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 Muhammed Huchinalanij Istoriya Balkarii s drevnejshih vremen i do konca XX veka v dvuh knigah El Fa 2004 01 01 424 s Istoriya narodov Severnogo Kavkaza konec XVIII v 1917 g Nauka 1988 01 01 672 s Statisticheskie svedeniya o kavkazskih gorcah sostoyashih v voenno narodnom upravlenii SSKG vyp 1 Tiflis 1868 OTD VIII Gorskaya letopis S 6 8EdebiyyatTerskaya oblast Spisok naselennyh mest po svedeniyam 1874 goda Tiflis 1878 Pervaya vseobshaya perepis naseleniya Rossijskoj Imperii 1897 goda t 68 Terskaya oblast 1905 god