Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Terek — Şimali Qafqazda çay.
| Terek | |
|---|---|
| qaraç.-balk. Терк суу, qum. Терек сув | |
 Terek çayının yuxarı hövzəsi | |
| Ölkə | Gürcüstan Rusiya |
| Mənbəyi | |
| • Yüksəkliyi | 3 853 |
| Mənsəbi | Aqraxan körfəzi |
| • Yüksəkliyi | - 28 m |
| Uzunluğu | 623 |
| Su sərfi | 305 |
| Su sistemi | Terek/Xəzər dənizi |
| Su hövzəsi | Xəzər dənizi |
| Hövzəsinin sahəsi | 43 200 |
| | |
| [ru] | 07020000212108200002513 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Adının etimologiyası
Etimologiyası ərəb dilində türklər deməkdir. Ərəb saitsiz əlifbasına görə türkləri bildirən söz [ə]trak və t[ə]rak kimi də tələffüz edirdilər. Misal üçün Ətrak çayını və tərəkəmələri göstərmək olar. Terek çayı ərazisində Ərəb Xilafəti dövründə Xəzər xaqanlığının mərkəzi yerləşirdi.
Coğrafiyası
Uzunluğu 623 km, hövzənin sahəsi 43 200 kv km. Başlanğıcını Baş silsilədəki Zilgəxoh buzlağından götürür. İlk 30 km Baş və Yan sislsilələr arasında axır, sonra Şimala dönür və Yan silsiləni (Dəryal keçidində), Qayalı silsiləni və Qara dağları kəsərək ; Qroznı şəhəri yanında dağətəyi düzənliyə çıxır, və burada Qizeldon, Ardon, Urux, Malku(Baksanla) qovuşur. Malkanın mənsəbindən sonra, çoxsaylı adaları, bankaları olan qumlu-gilli yatağla axır; Sunjanın mənsəbindən aşağı bir sıra qollara və axınlara bölünür. 4000 kv km sahəsi olan delta yaradaraq Xəzər dənizinin Aqrahan körvəzinə tökülür; delta sahəsindəki yatağın vəziyəti bir neçə dəfə dəyişib(1941 ildən axımın böyük hissəsi Karqalin sıçrayışı yatağından keçir).
Hidroqrafiyası
Qidalanması qarışıqdır, axımın 70% yaz-yay vaxtına düşür. Suyun maksimumu iyul-avqust, minimumu fevralda olur. Suyun orta məsrəfi mənsəbindən 530 km(Qroznı şəhəri) 34 kub m/s, mənsəbin 16 km 305 kub m/s. Bulanıqlıq 400–500 q/kub m. İl ərzində Terek 9–26 mln arası ton lil çıxarır. Buz rejimi dayanıqsızdır(buz ancaq bəzi sərt qış vaxtları olur). Aşağı axarında zəngin balıq(somon, alabalık, sazan, levrək və b.)eytiyatı var. Terekdan suvarmada yararlanırlar(Tersko-Kumski və başqa kanallar var). Terek üzərində iki SES var, Qroznı, Mozdok, Gizlər. Çayı vadisi ilə hərbi –gürcü yolu keçir.
İstinadlar
- Большая советская энциклопедия: Терек (река) 2021-09-27 at the Wayback Machine
- Большая советская энциклопедия: Зильгахох 2019-09-23 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Terek Terek Simali Qafqazda cay Terekqarac balk Terk suu qum Terek suvTerek cayinin yuxari hovzesiOlke Gurcustan RusiyaMenbeyi Yuksekliyi 3 853Mensebi Aqraxan korfezi Yuksekliyi 28 mUzunlugu 623Su serfi 305Su sistemi Terek Xezer deniziSu hovzesi Xezer deniziHovzesinin sahesi 43 200menbeyi mensebiTerek Qafqazin fiziki xeritesinde 42 37 sm e 44 14 s u 43 35 sm e 47 33 s u ru 07020000212108200002513 Vikianbarda elaqeli mediafayllarAdinin etimologiyasiEtimologiyasi ereb dilinde turkler demekdir Ereb saitsiz elifbasina gore turkleri bildiren soz e trak ve t e rak kimi de teleffuz edirdiler Misal ucun Etrak cayini ve terekemeleri gostermek olar Terek cayi erazisinde Ereb Xilafeti dovrunde Xezer xaqanliginin merkezi yerlesirdi CografiyasiTerek cayinin hovzesi Uzunlugu 623 km hovzenin sahesi 43 200 kv km Baslangicini Bas silsiledeki Zilgexoh buzlagindan goturur Ilk 30 km Bas ve Yan sislsileler arasinda axir sonra Simala donur ve Yan silsileni Deryal kecidinde Qayali silsileni ve Qara daglari keserek Qrozni seheri yaninda dageteyi duzenliye cixir ve burada Qizeldon Ardon Urux Malku Baksanla qovusur Malkanin mensebinden sonra coxsayli adalari bankalari olan qumlu gilli yatagla axir Sunjanin mensebinden asagi bir sira qollara ve axinlara bolunur 4000 kv km sahesi olan delta yaradaraq Xezer denizinin Aqrahan korvezine tokulur delta sahesindeki yatagin veziyeti bir nece defe deyisib 1941 ilden aximin boyuk hissesi Karqalin sicrayisi yatagindan kecir HidroqrafiyasiQidalanmasi qarisiqdir aximin 70 yaz yay vaxtina dusur Suyun maksimumu iyul avqust minimumu fevralda olur Suyun orta mesrefi mensebinden 530 km Qrozni seheri 34 kub m s mensebin 16 km 305 kub m s Bulaniqliq 400 500 q kub m Il erzinde Terek 9 26 mln arasi ton lil cixarir Buz rejimi dayaniqsizdir buz ancaq bezi sert qis vaxtlari olur Asagi axarinda zengin baliq somon alabalik sazan levrek ve b eytiyati var Terekdan suvarmada yararlanirlar Tersko Kumski ve basqa kanallar var Terek uzerinde iki SES var Qrozni Mozdok Gizler Cayi vadisi ile herbi gurcu yolu kecir IstinadlarBolshaya sovetskaya enciklopediya Terek reka 2021 09 27 at the Wayback Machine Bolshaya sovetskaya enciklopediya Zilgahoh 2019 09 23 at the Wayback Machine