Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Atrek və ya Ətrak (ərəb اترک -türklər; farsça -Seləha, Suləha) — İranda və Türkmənistanda çay.
| Atrek | |
|---|---|
| ərəb. اترک fars. Seleha | |
 | |
| Ölkə | İran Türkmənistan |
| Mənbəyi | Kopetdağ |
| Mənsəbi | Xəzər dənizi |
| Uzunluğu | 669 km |
| Su sərfi | 9,2 m³/s |
| Hövzəsinin sahəsi | 27 300 km² |
| Ətrak Şimal-Şərqi İrannın fiziki xəritəsində: | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Adının etimoloqiyası
Ərəb saitsiz əlifbasına görə türkləri bildirən söz bəzən t[ə]rak bəzən isə [ə]trak kimi tələffüz olunurdu. Misal üçün Terek çayını və tərəkəmələri göstərmək olar. Ətrak çayı Ərəb Xilafəti dövründə bir müddət şərqdə türklərin ölkəsi ilə sərhəd hesab olunurdu.
Coğrafiyası
Uzunluğu — 669 km, hövzəsinin dağ hissəsinin sahəsi — 27 300 km², orta su məsrəfi Qızıl-Ətrakda — 9,2 m³/s. 19 əsrin sonundan suyu Xəzər dənizinə ancaq daşqın vaxtı çatır, başqa vaxt münbit oazislərin suvarılmasına sərf olunur. Vaxtı ilə əsas qolu, sağda, Sumbar çayı idi, o da suvarma üçün istifadə olunur və ancaq daşqın vaxtı Ətraka çatır. Güclü dayazlaşmasına görə, nərə balıqlarının kürütökməsi 20 əsrin ortalarından tamamilə kəsilmişdir. Beləliklə Ətrak Xəzər dənizinə tökülən yeganə çaydır ki nərəkimilərin reproduksiyası tamamilə kəsilmişdir.
Gidroqrafiyası
İran ərazisində Ətrak çayı, Nişapur dağları ilə Kopetdağı ayıraraq dar dağ vadisindən axır. Sonra vadisi genişlənir. Əvvəllər Xəzər dənizinə tökülərkən, indi ilin əksər hissəsi susuz olan bataqlıqlı delta yaradırdı. Qidalanması əsasən qar, yağış və bulaqlardır. Daşqınlar yazda və yayın ilk yarısında, sonra yayın axırında və payız-qışda.
Coğrafiyası
Ətrak çayı Kopetdağın Həzarməsçed dağlarında başlanğıcını götürür və Xəzər dənizinin Həsən-qulu körfəzinə tökülür; aşağı axarında 19 əsrin axırından Rusiya ilə İranın sərhədidir. Yazda çay daşır, və onun gətirdiyi lil ətraf ərazini münbitləşdirir; Ətrakın sahillərində 16-17 əsrlərdə Türkmənistanın əsas xalqı olan türkmənlərin bir qolu oturaqlaşıb.
- Кучан-Мәшһәд вадиси // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. VI ҹилд: Куба—Мисир. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1982. С. 33.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Atrek ve ya Etrak ereb اترک turkler farsca Seleha Suleha Iranda ve Turkmenistanda cay Atrekereb اترک fars Seleha Olke Iran TurkmenistanMenbeyi KopetdagMensebi Xezer deniziUzunlugu 669 kmSu serfi 9 2 m sHovzesinin sahesi 27 300 km menbeyi mensebiEtrak Simal Serqi Irannin fiziki xeritesinde Vikianbarda elaqeli mediafayllarAdinin etimoloqiyasiEreb saitsiz elifbasina gore turkleri bildiren soz bezen t e rak bezen ise e trak kimi teleffuz olunurdu Misal ucun Terek cayini ve terekemeleri gostermek olar Etrak cayi Ereb Xilafeti dovrunde bir muddet serqde turklerin olkesi ile serhed hesab olunurdu CografiyasiUzunlugu 669 km hovzesinin dag hissesinin sahesi 27 300 km orta su mesrefi Qizil Etrakda 9 2 m s 19 esrin sonundan suyu Xezer denizine ancaq dasqin vaxti catir basqa vaxt munbit oazislerin suvarilmasina serf olunur Vaxti ile esas qolu sagda Sumbar cayi idi o da suvarma ucun istifade olunur ve ancaq dasqin vaxti Etraka catir Guclu dayazlasmasina gore nere baliqlarinin kurutokmesi 20 esrin ortalarindan tamamile kesilmisdir Belelikle Etrak Xezer denizine tokulen yegane caydir ki nerekimilerin reproduksiyasi tamamile kesilmisdir GidroqrafiyasiIran erazisinde Etrak cayi Nisapur daglari ile Kopetdagi ayiraraq dar dag vadisinden axir Sonra vadisi genislenir Evveller Xezer denizine tokulerken indi ilin ekser hissesi susuz olan bataqliqli delta yaradirdi Qidalanmasi esasen qar yagis ve bulaqlardir Dasqinlar yazda ve yayin ilk yarisinda sonra yayin axirinda ve payiz qisda CografiyasiEtrak cayi Kopetdagin Hezarmesced daglarinda baslangicini goturur ve Xezer denizinin Hesen qulu korfezine tokulur asagi axarinda 19 esrin axirindan Rusiya ile Iranin serhedidir Yazda cay dasir ve onun getirdiyi lil etraf erazini munbitlesdirir Etrakin sahillerinde 16 17 esrlerde Turkmenistanin esas xalqi olan turkmenlerin bir qolu oturaqlasib Kuchan Mәshһәd vadisi Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә VI ҹild Kuba Misir Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1982 S 33