Kopetdağ (türk-dağlıq; farsça کپهداغ; türkm. Köpetdag) — İranda və Türkmənistanda iri dağ sistemi, bir hissəsi. Uzunluğu təxminən 650 km hündürlüyü 3117 metrə yaxın. Paralel silsilələr və yaylalar uzununa və eninə Ətrak və Sumbar çayları ilə kəsişir. Yüksək seysmiklik 1948-ci ildə vaxtı özünü büruzə verib. Yamacları yarımsəhra bitki örtüklüdür. SSRİ dövründə Kopetdağ silsilə ərazisində Kopetdağ qoruğu yaradılıb.
Kopetdağ | |
---|---|
Ümumi məlumatlar | |
Mütləq hündürlüyü | 3.211 m |
Uzunluğu |
|
Yerləşməsi | |
Ölkə | |
| |
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Geomorfologiyası
Diqqətlə baxanda Kopetdağ Qafqaz sıra dağlarının Xəzərin şərq sahilindəki davamı kimi görünür.
Gidroqrafiyası
İran ərazisində, Kopetdağın şimal-şərq silsilələrində, 1000-3000 yüksəklikdə, şimala, Aşxabadla Seraxs arasında, Türkmənistan ərazisinə enən təxminən ona yaxın dağ çayının qaynağı yerləşir.Bu çaylar qismən İranda qismən Türkmənistanda suvarma üçün istifadə edilir. Onlar sürətlidir, suları təmiz bulaq suyudur. Yağmur vaxtı səviyələri xeyli artır və onlar selə çevrilir.
Bitki örtüyü
Dağ çölləri Türkmən - Xorasan dağlarında ən hündür və düz ərazilərdir, hündür yaylalar tünd və tünd-şabalıdı torpaqlı (tünd boz torpaqlar) mülayim enişlər. Onlar bir neçə qurşaqla yerləşirlər. Yuxarı qurşağın bitki örtüyü əsasən, yaxşı inkişaf etmiş cayır qabarçıqlı çayır-lələk otu qruplaşmaları(Festuca sulcata), lələk otu və müxtəlif efemer otları.
Orta qurşağın bitki örtüyü yarıçöl səciyə daşıyır. Adətən bu qurşağın bitkiləri qumlu torpaqlarda ayrıqotu (Agropyrum trichophorum) və daşlı torpaqlarda qabarcığlı (andropogon). Konqurbaş və soğanaqlı bluegrass, ayravık ( Dáctylis).
Ardıc cəngəllikləri İranın şimalının dağlıq hissəsinin əsas bitkilərindəndir. Ona bütün Əlburz, Aladağ, Bızğa, Türkmən-Xorasan dağları və İran Azərbaycanının qayalı yamacları böyu rast gəlmək olar. Xüsusi ilə Türkmən-Xorasan və Əlburzun şərq yamaclarında çoxdur. Arcidin arealı bəzi yerlərdə yanacaq kimi istifadə olunduğundan məhv olub.
Faunası
Əvvəllər ərazidə gepard, bəbir, çaqqal, zolağlı kaftar, bal porsuğu var idi.
Mənbə
- M.P.Petrov. İran. Moskva, 1955.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kopetdag turk dagliq farsca کپه داغ turkm Kopetdag Iranda ve Turkmenistanda iri dag sistemi bir hissesi Uzunlugu texminen 650 km hundurluyu 3117 metre yaxin Paralel silsileler ve yaylalar uzununa ve enine Etrak ve Sumbar caylari ile kesisir Yuksek seysmiklik 1948 ci ilde vaxti ozunu buruze verib Yamaclari yarimsehra bitki ortukludur SSRI dovrunde Kopetdag silsile erazisinde Kopetdag qorugu yaradilib KopetdagUmumi melumatlarMutleq hundurluyu 3 211 mUzunlugu 650 kmYerlesmesi38 04 00 sm e 57 22 21 s u Olke Turkmenistan IranKopetdagKopetdag Vikianbarda elaqeli mediafayllarKopetdag silsilesiGeomorfologiyasiDiqqetle baxanda Kopetdag Qafqaz sira daglarinin Xezerin serq sahilindeki davami kimi gorunur GidroqrafiyasiIran erazisinde Kopetdagin simal serq silsilelerinde 1000 3000 yukseklikde simala Asxabadla Seraxs arasinda Turkmenistan erazisine enen texminen ona yaxin dag cayinin qaynagi yerlesir Bu caylar qismen Iranda qismen Turkmenistanda suvarma ucun istifade edilir Onlar suretlidir sulari temiz bulaq suyudur Yagmur vaxti seviyeleri xeyli artir ve onlar sele cevrilir Bitki ortuyuDag colleri Turkmen Xorasan daglarinda en hundur ve duz erazilerdir hundur yaylalar tund ve tund sabalidi torpaqli tund boz torpaqlar mulayim enisler Onlar bir nece qursaqla yerlesirler Yuxari qursagin bitki ortuyu esasen yaxsi inkisaf etmis cayir qabarciqli cayir lelek otu qruplasmalari Festuca sulcata lelek otu ve muxtelif efemer otlari Orta qursagin bitki ortuyu yaricol seciye dasiyir Adeten bu qursagin bitkileri qumlu torpaqlarda ayriqotu Agropyrum trichophorum ve dasli torpaqlarda qabarcigli andropogon Konqurbas ve soganaqli bluegrass ayravik Dactylis Ardic cengellikleri Iranin simalinin dagliq hissesinin esas bitkilerindendir Ona butun Elburz Aladag Bizga Turkmen Xorasan daglari ve Iran Azerbaycaninin qayali yamaclari boyu rast gelmek olar Xususi ile Turkmen Xorasan ve Elburzun serq yamaclarinda coxdur Arcidin areali bezi yerlerde yanacaq kimi istifade olundugundan mehv olub FaunasiEvveller erazide gepard bebir caqqal zolagli kaftar bal porsugu var idi MenbeM P Petrov Iran Moskva 1955