Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Kürdüstan ostanı — İranın qərbində ostan. Mərkəzi Sənəndəc (və ya Sənnə) şəhəridir.
| Kürdüstan ostanı | |
|---|---|
 | |
|
| |
| Ölkə | |
| İnzibati mərkəz | Sənəndəc |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Sahəsi |
|
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| ISO kodu | IR-12 |
| Telefon kodu | 0871 |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ərazi
Ostanın ərazisi 29.151 km² - dir . Ostan şimaldan Qərbi Azərbaycan, şərqdən Zəncan, cənub-şərqdən Həmədan və cənubdan Kirmanşah ostanları ilə həmsərhəddir.
Əhali
- 2006 - cı ildə aparılmış rəsmi siyahıya almaya əsasən ostanda 1.440.156 nəfər əhali yaşayır .
- Ostan əhalisinin çoxunu etnik kürdlər təşkil etməklə yanaşı, burada azərbaycan türkləri (əsasən Qürvə və Bicar şəhristanında), lurlar, assuriyalılar və farslar da yaşayırlar .
Azərbaycan-Kürdüstan sərhəddi
Hal hazırda Kürdüstan ostanının sınırlarında yerləşən Bicar və Qürvə bölgələri tarixən Azərbaycan sınırlarında yerləşiblər. Bu ərazi miladdan öncə Manna - Midiya dövləti, Sasanilər zamanı və... zamanlarda Azərbaycan sınırlarında yerləşibdir.
Qacar sülasəsinin ikinci padişahi Fətəlişah zamanı (1176-1213 şəmsi, 1797-1834 miladi və 1212-1250 qəməri illərində) hələ Həmdan, Zəncan və indiki Kürdüstan əylətinə tabe olan Bicar, Gərus və Qürvə Azərbaycan sınırlarında yerləşirdilər. Əfzəl-əltarix də yazılan kimi Fətəli şah zamanı rəsm belə idi ki, şahzadələrin hər birisi bir vilayətin başçılığına təyin olurdular, ancaq o zaman şahzadə Dara hökumətsiz qalır, sədriəzəm Şəfi sədr belə qərara gəlir ki, Qəzvin, Gərüs, Həmədan və Fəlan buluki(?) ni Azərbaycandan ayırıb Zəncanla birlikdə Xəmsə vilayəti yaratsın ta şahzadə oraya hökumət edə bilsin. Bu zaman Xəmsə vilayəti Azərbaycana tabe qalır və şahzadə nayib-əlsəltənə nəzəri altında işə başlayır (Qacarlar dönəmi Təbriz ikinci paytaxt kimi nayib-əlsəltənənin məkanıdı). Fətəli şahın ölümündən sonra Məhəmməd şah hökumətə və Mirzə ağası sədri-əzəmliyə çatır. Vəzir Məhəmməd Sadıq xan Gərüsinin ölümündən sonra 1260-cı qəməri ilində Gərüs vilayətin nayib-əlsəltənənin ixtiyarı altından çıxardır və hökumətin müstəqil edir ta şah və sədri-əzəm eliyə bilsin oranın hakimin rahatcasına əzl və nəsb edə bilsinlər.
1325-ci qəməri ilində İranın əyalət və vilayət qanunu (qanun-e iyalat və vilayat-e İran) milli məclisin təsvibindən keçdi və bu qanun əsasında İran 27 əyalət və vilayətə bölündü. Bu bölünmələr əsasında Gərus hələ də müstəqil bir vilayət kimi saxlanıldı. Milli hökumət Pişəvəri zamanında Gərusu ələ keçirməyə çalışsa da dövləti nirular önündə iş qabağa apara bilmədi və bu çalışma uğursuz oldu.
1316-cı şəmsi ilində Pəhləvilər ilk inzibati bölmələri (təqsimat-e siyasi) başlandı. Bu əsasda İran 10 ostan və 49 şəhristana bölündü. Bu bölmələr əsasında Gərus beşinci ostana verildi. Beşinci ostanda İlam, Kirmanşah, Bicar, Sənəndəc və Şahabad yerləşirdi. 1318-ci şəmsi ilində Azərbaycan ostanı iki yerə bölünən zaman (üçüncü və dördüncü ostan) Bicar Gərüs şəhristanı beşinci ostandan ayrıldı və batı Azərbaycan ostanına izafə olundu. 1325-ci şəmsi ilində Həmədan əyalətinə verildi və 1337-ci şəmsi ilində Həmədan əyalətindən ayrıldı və Kürdüstan ostanına verildi. Bu bölgə indi iki bölgəyə bölünməklə (Bicar və Qürvə) Kürdüstan əyaləti sınırlarında qalmaqdadır.
Kürdüstan ostanının şəhristanları
Əhalisi
Kürdüstan şəhristanlarının əhalisi 2006-ci il (1385-ci günəş ili) siyahıya almasının açıqlanmış yekunlarına əsasən 1 440 156 nəfər olmuşdur.
| Şəhristanlar | Əhalinin sayı |
|---|---|
| Sənəndəc şəhristanı | 409,628 |
| Saqqız şəhristanı | 205,250 |
| Qürvə şəhristanı | 196,972 |
| Mərivan şəhristanı | 150,926 |
| Banə şəhristanı | 116,773 |
| Kamyaran şəhristanı | 104,704 |
| Bicar şəhristanı | 95,461 |
| Divandərə şəhristanı | 82,628 |
| Sərvabad şəhristanı | 77,814 |
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری (fars.). 1965.
- "World Gazetteer : Iran: divisions administratives (superficie (km²))". 2012-04-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-06-18.
- شماره کتابشناسی ملی:۲۸۸۶۸۸۴طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان کردستان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۷-۵۵-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۸۱ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- "İran Statistika Mərkəzi : İranın ostanları (ingiliscə)". 2008-08-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-06-18.
- . 2013-05-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-07-08.
- Government of Kurdistan Province (Persian) 2011-05-11 at the Wayback Machine Bicar
- Government of Kurdistan Province (Persian) 2013-08-08 at the Wayback Machine Qürvə
- . 2020-01-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-07-08.
- "Payam Noor University of ghorveh (Persian)". 2010-06-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-07-08.
- Government of Kurdistan Province 2013-05-10 at the Wayback Machine People and culture (English)
- Güney Azərbaycan Televizyonu :Azəbaycanın Hüdudları[ölü keçid]...Bu caddənin Şimal bölməsində, qısa fasiləyə qədər, Türk və Kürd kəndləri qonşu olsalarda, az fasilədən sonra təmamən Türkləşir. Hətta Sənəndəc-Bicar yolunda, Sənəndəcin təqribən 4 km-liyində yerləşən "Deh Golan" kəndindən, Türk kəndləri başlandığı kimi, həm "kamiyaran" həmdə Kəngavər - Əsədabad arasından "Qürvəyə" ayrılan dağ yollarında da bu sıxlıq hakimdir
- İranians people & Nations :Lur tribes 2015-08-22 at the Wayback Machine
- از بام ایران تا سرزمین طوفان 2012-02-23 at the Wayback Machine / محمد کامیار . _ تهران : شرکت توسعه کتابخانه های ایران , 1380 . 366 ص . : مصور , نقشه , جدول , عکس .
- از بام ایران تا سرزمین طوفان 2012-01-07 at the Wayback Machine / محمد کامیار . _ تهران : شرکت توسعه کتابخانه های ایران , 1380 . 366 ص . : مصور , نقشه , جدول , عکس .
- چنلی بئل درگی سی، 3 - اونجو سای، باتی آزربایجان ین اوزل سایی
- . 2008-09-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-25.
- . 2012-01-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-01-10.
- GeoHive: Global Statistics:Administrative units of Kordestan province
Xarici keçidlər
- Kurdistan Province 2011-09-07 at the Wayback Machine
 | İran ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu adin diger istifade formalari ucun bax Kurdustan deqiqlesdirme Kurdustan ostani Iranin qerbinde ostan Merkezi Senendec ve ya Senne seheridir Kurdustan ostani35 43 40 sm e 46 58 01 s u Olke IranInzibati merkez SenendecTarixi ve cografiyasiSahesi 29 137 km Saat qursagi UTC 03 30EhalisiEhalisi 1 603 011 nef 2016 Reqemsal identifikatorlarISO kodu IR 12Telefon kodu 0871 Vikianbarda elaqeli mediafayllarEraziKurdustan ostani Ostanin erazisi 29 151 km dir Ostan simaldan Qerbi Azerbaycan serqden Zencan cenub serqden Hemedan ve cenubdan Kirmansah ostanlari ile hemserheddir Ehali2010 cu ilde Kurdustan ostaninda ehalinin ana diline esasen etnik terkibietnik qrup nisbetiKurdler 93 90 Azerbaycanlilar 4 10 Farslar 0 90 Tesniflenmemis 1 10 2006 ci ilde aparilmis resmi siyahiya almaya esasen ostanda 1 440 156 nefer ehali yasayir Ostan ehalisinin coxunu etnik kurdler teskil etmekle yanasi burada azerbaycan turkleri esasen Qurve ve Bicar sehristaninda lurlar assuriyalilar ve farslar da yasayirlar Azerbaycan Kurdustan serheddiGuney Azerbaycanla Kurdustan serhedi Hal hazirda Kurdustan ostaninin sinirlarinda yerlesen Bicar ve Qurve bolgeleri tarixen Azerbaycan sinirlarinda yerlesibler Bu erazi miladdan once Manna Midiya dovleti Sasaniler zamani ve zamanlarda Azerbaycan sinirlarinda yerlesibdir Qacar sulasesinin ikinci padisahi Fetelisah zamani 1176 1213 semsi 1797 1834 miladi ve 1212 1250 qemeri illerinde hele Hemdan Zencan ve indiki Kurdustan eyletine tabe olan Bicar Gerus ve Qurve Azerbaycan sinirlarinda yerlesirdiler Efzel eltarix de yazilan kimi Feteli sah zamani resm bele idi ki sahzadelerin her birisi bir vilayetin basciligina teyin olurdular ancaq o zaman sahzade Dara hokumetsiz qalir sedriezem Sefi sedr bele qerara gelir ki Qezvin Gerus Hemedan ve Felan buluki ni Azerbaycandan ayirib Zencanla birlikde Xemse vilayeti yaratsin ta sahzade oraya hokumet ede bilsin Bu zaman Xemse vilayeti Azerbaycana tabe qalir ve sahzade nayib elseltene nezeri altinda ise baslayir Qacarlar donemi Tebriz ikinci paytaxt kimi nayib elseltenenin mekanidi Feteli sahin olumunden sonra Mehemmed sah hokumete ve Mirze agasi sedri ezemliye catir Vezir Mehemmed Sadiq xan Gerusinin olumunden sonra 1260 ci qemeri ilinde Gerus vilayetin nayib elseltenenin ixtiyari altindan cixardir ve hokumetin musteqil edir ta sah ve sedri ezem eliye bilsin oranin hakimin rahatcasina ezl ve nesb ede bilsinler 1325 ci qemeri ilinde Iranin eyalet ve vilayet qanunu qanun e iyalat ve vilayat e Iran milli meclisin tesvibinden kecdi ve bu qanun esasinda Iran 27 eyalet ve vilayete bolundu Bu bolunmeler esasinda Gerus hele de musteqil bir vilayet kimi saxlanildi Milli hokumet Piseveri zamaninda Gerusu ele kecirmeye calissa da dovleti nirular onunde is qabaga apara bilmedi ve bu calisma ugursuz oldu 1316 ci semsi ilinde Pehleviler ilk inzibati bolmeleri teqsimat e siyasi baslandi Bu esasda Iran 10 ostan ve 49 sehristana bolundu Bu bolmeler esasinda Gerus besinci ostana verildi Besinci ostanda Ilam Kirmansah Bicar Senendec ve Sahabad yerlesirdi 1318 ci semsi ilinde Azerbaycan ostani iki yere bolunen zaman ucuncu ve dorduncu ostan Bicar Gerus sehristani besinci ostandan ayrildi ve bati Azerbaycan ostanina izafe olundu 1325 ci semsi ilinde Hemedan eyaletine verildi ve 1337 ci semsi ilinde Hemedan eyaletinden ayrildi ve Kurdustan ostanina verildi Bu bolge indi iki bolgeye bolunmekle Bicar ve Qurve Kurdustan eyaleti sinirlarinda qalmaqdadir Kurdustan ostaninin sehristanlariBane sehristani Bicar sehristani Senendec sehristani Divandere sehristani Servabad sehristani Seqez sehristani Qurve sehristani Kamyaran sehristani Merivan sehristaniEhalisiKurdustan sehristanlarinin ehalisi 2006 ci il 1385 ci gunes ili siyahiya almasinin aciqlanmis yekunlarina esasen 1 440 156 nefer olmusdur 2006 ci il siyahiya almasi Sehristanlar Ehalinin sayiSenendec sehristani 409 628Saqqiz sehristani 205 250Qurve sehristani 196 972Merivan sehristani 150 926Bane sehristani 116 773Kamyaran sehristani 104 704Bicar sehristani 95 461Divandere sehristani 82 628Servabad sehristani 77 814IstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری fars 1965 World Gazetteer Iran divisions administratives superficie km 2012 04 17 tarixinde Istifade tarixi 2009 06 18 شماره کتابشناسی ملی ۲۸۸۶۸۸۴طرح بررسی و سنجش شاخص های فرهنگ عمومی کشور شاخص های غیرثبتی گزارش استان کردستان به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری منصور واعظی اجرا شرکت پژوهشگران خبره پارس شابک ۷ ۵۵ ۶۶۲۷ ۶۰۰ ۹۷۸ وضعیت نشر تهران موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ وضعیت ظاهری ۲۸۱ ص جدول بخش رنگی نمودار بخش رنگی Iran Statistika Merkezi Iranin ostanlari ingilisce 2008 08 07 tarixinde Istifade tarixi 2009 06 18 2013 05 10 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 07 08 Government of Kurdistan Province Persian 2011 05 11 at the Wayback Machine Bicar Government of Kurdistan Province Persian 2013 08 08 at the Wayback Machine Qurve 2020 01 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 07 08 Payam Noor University of ghorveh Persian 2010 06 07 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 07 08 Government of Kurdistan Province 2013 05 10 at the Wayback Machine People and culture English Guney Azerbaycan Televizyonu Azebaycanin Hududlari olu kecid Bu caddenin Simal bolmesinde qisa fasileye qeder Turk ve Kurd kendleri qonsu olsalarda az fasileden sonra temamen Turklesir Hetta Senendec Bicar yolunda Senendecin teqriben 4 km liyinde yerlesen Deh Golan kendinden Turk kendleri baslandigi kimi hem kamiyaran hemde Kengaver Esedabad arasindan Qurveye ayrilan dag yollarinda da bu sixliq hakimdir Iranians people amp Nations Lur tribes 2015 08 22 at the Wayback Machine از بام ایران تا سرزمین طوفان 2012 02 23 at the Wayback Machine محمد کامیار تهران شرکت توسعه کتابخانه های ایران 1380 366 ص مصور نقشه جدول عکس از بام ایران تا سرزمین طوفان 2012 01 07 at the Wayback Machine محمد کامیار تهران شرکت توسعه کتابخانه های ایران 1380 366 ص مصور نقشه جدول عکس چنلی بئل درگی سی 3 اونجو سای باتی آزربایجان ین اوزل سایی 2008 09 13 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 05 25 2012 01 06 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 01 10 GeoHive Global Statistics Administrative units of Kordestan provinceXarici kecidlerKurdistan Province 2011 09 07 at the Wayback Machine Iran ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin