Kәloğlan (və ya Keçәl oğlan) - Türk və Anadolu nağıl qəhrəmanı. (Mənası: keçəl oğlan) Türk və altay mifologiyasında, xalq mədəniyyətində və nağıllarda adı çəkilən saçsız qəhrəmandır. Türkcә qısaldılmış olaraq Kalca (Kalça) və ya Kelçe (Kelce) olaraq da deyilir.
Xüsusiyyətləri
Çox vaxt güldürücü (komediya) elementləri daşıyır. Hiyləgərliyi və bəxti təmsil edir. Çətin vəziyyətlərdən ağılı və şansı sayəsində xilas olar. Tazşa ilə əlaqəlidir. Kalçapatır (Kelce Bator) olaraq keçdiyi dillər vardır. "Helce" formasıyla da deyildiyi olar. Bir çox Türk dilində '"Kal/Kel"' sözü keçəl deməkdir. Kәloğlanın altay nağılllarındakı köhnə forması olan Kelce; çox bilmiş, hiyləgər və bəxtiyardır. Çox bilmiş və Mәsxәrәçi olaraq da görünür. Altay əfsanələrində keçəl qadın şaman ölüləri belə dirildir. Bu səbəblə keçəllik bir güc simvoludur. Günəşli bir gündə qar yağdırar, fırtına çıxarar. Manas Dastanında "Tarqıl Taz" adlı bir kahin vardır ("Taz", keçəl deməkdir). Kel/Kal sözünün monqolca Qal "atəş" sözü ilə də əlaqəsi vardır. Atəş müqəddəslik və güc ehtiva edən bir enerjiyə malikdir. Monqolların Qal Xan adlı bir ilahı vardır.
Kәloğlan Anadolu Türk nağılları arasında əhəmiyyətli bir yerə malikdir. Anası ilə yaşayan Kәloğlan, kasıb bir cavandır. Dolanmaq üçün bir çox işə girib çıxır. Bacarıqsız və safdır, ancaq yeri gəldiyində hazır cavab olması və qarşılaşdığı problemlərə ağıllı, praktik həllər tapmağı bilər. Bu xüsusiyyətləriylə də, hər nağılın sonunda mütləq muradına çatan bir qəhrəmandır.
Əlaqədar mifoloji motivlər
Keley
Keley - altay mifologiyasında adı çəkilən yarı tanrıdır. Ülgənin qızlarından biri ilə, yerdən doğulan bir şamanın evliliyindən dünyaya gələn bir adamdır. Pәltәk dillidir. Tazşa adlı nağıl şəxsiyyətinin formalaşmasında rol oynayan arxaik tiplərdəndir. Yəni Anadoluda nağıllarda adı çəkilən Keloğlan (Keçəl Oğlanın)ın Türk mifologiyası içindəki ən qədim forması olduğu deyilə bilər. Monqollar və avarlar da ilk atalarının keçəl olduğunu söyləyərlər.
Kaldaz xanım
Kaldaz xanım - türk və altay mifologiyasında od ilahəsi. Başqa bir görüşə görə mal və iribuynuzlu heyvanların qoruyucusudur. Əmrindəki olan canlılara Kaldazın adı verilər. Monqolca Qal (atəş) və Xal/Hal sözü ilə əlaqəlidir. Bundan başqa Kal/Kel kökü keçəllik ifadə edər. Kal (atəş) və Daz (keçəl) sözlərinin birləşmiş halıdır.
Mənbə
- Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) (türk.)
- Türk Mitolojisi Sözlüğü, Pınar Karaca 2012-11-30 at the Wayback Machine (Keçel) (türk.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kәloglan ve ya Kecәl oglan Turk ve Anadolu nagil qehremani Menasi kecel oglan Turk ve altay mifologiyasinda xalq medeniyyetinde ve nagillarda adi cekilen sacsiz qehremandir Turkcә qisaldilmis olaraq Kalca Kalca ve ya Kelce Kelce olaraq da deyilir XususiyyetleriCox vaxt guldurucu komediya elementleri dasiyir Hiylegerliyi ve bexti temsil edir Cetin veziyyetlerden agili ve sansi sayesinde xilas olar Tazsa ile elaqelidir Kalcapatir Kelce Bator olaraq kecdiyi diller vardir Helce formasiyla da deyildiyi olar Bir cox Turk dilinde Kal Kel sozu kecel demekdir Kәloglanin altay nagilllarindaki kohne formasi olan Kelce cox bilmis hiyleger ve bextiyardir Cox bilmis ve Mәsxәrәci olaraq da gorunur Altay efsanelerinde kecel qadin saman oluleri bele dirildir Bu sebeble kecellik bir guc simvoludur Gunesli bir gunde qar yagdirar firtina cixarar Manas Dastaninda Tarqil Taz adli bir kahin vardir Taz kecel demekdir Kel Kal sozunun monqolca Qal ates sozu ile de elaqesi vardir Ates muqeddeslik ve guc ehtiva eden bir enerjiye malikdir Monqollarin Qal Xan adli bir ilahi vardir Kәloglan Anadolu Turk nagillari arasinda ehemiyyetli bir yere malikdir Anasi ile yasayan Kәloglan kasib bir cavandir Dolanmaq ucun bir cox ise girib cixir Bacariqsiz ve safdir ancaq yeri geldiyinde hazir cavab olmasi ve qarsilasdigi problemlere agilli praktik heller tapmagi biler Bu xususiyyetleriyle de her nagilin sonunda mutleq muradina catan bir qehremandir Elaqedar mifoloji motivlerKeley Keley altay mifologiyasinda adi cekilen yari tanridir Ulgenin qizlarindan biri ile yerden dogulan bir samanin evliliyinden dunyaya gelen bir adamdir Pәltәk dillidir Tazsa adli nagil sexsiyyetinin formalasmasinda rol oynayan arxaik tiplerdendir Yeni Anadoluda nagillarda adi cekilen Keloglan Kecel Oglanin in Turk mifologiyasi icindeki en qedim formasi oldugu deyile biler Monqollar ve avarlar da ilk atalarinin kecel oldugunu soyleyerler Kaldaz xanim Kaldaz xanim turk ve altay mifologiyasinda od ilahesi Basqa bir goruse gore mal ve iribuynuzlu heyvanlarin qoruyucusudur Emrindeki olan canlilara Kaldazin adi veriler Monqolca Qal ates ve Xal Hal sozu ile elaqelidir Bundan basqa Kal Kel koku kecellik ifade eder Kal ates ve Daz kecel sozlerinin birlesmis halidir MenbeTurk Efsane Sozluyu Deniz Qaraqurd Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 turk Turk Mitolojisi Sozlugu Pinar Karaca 2012 11 30 at the Wayback Machine Kecel turk