Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şahtaxtinski İsa sultan Nəcəfqulu oğlu (5 may 1851, İrəvan – 17 oktyabr 1894, Tiflis) — Azərbaycan jurnalisti, publisist, təbiətşünas alim, ictimai xadim.
| İsa sultan Şahtaxtinski | |
|---|---|
| Şahtaxtinski İsa sultan Nəcəfqulu оğlu | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | İrəvan, İrəvan qəzası, İrəvan quberniyası, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | (43 yaşında) |
| Vəfat yeri | Tiflis, Tiflis qəzası, Tiflis quberniyası, Rusiya imperiyası |
| Uşaqları | qızları: Adilə Şahtaxtinskaya, Leyla Şahtaxtinskaya |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | jurnalist, publisist |
Həyatı
İsa Sultan Nəcəfqulu oğlu Şahtaxtinski 5 may 1851-ci ildə Azərbaycanın İrəvan şəhərində ziyalı ailəsində doğulmuşdur. İrəvan kişi gimnaziyasını, Tiflisdə realnı gimnaziyanı, Peterburqda Əkinçilik İnstitutunu bitirmişdir. Paris, London və Sürix Institutlarının azad dinləyicisi olmuşdur. Ərəb, fars, qədim türk, rus, alman, fransız dillərini mükəmməl bilmişdir. 1875-ci ildən Tiflisdə jurnalistlik fəaliyyətinə başlamış, "Tiflisski vestnik" qəzetində şöbə müdiri, "Kavkazski almanax" ın təsisçisi, naşiri və redaktoru, Türkiyədə "Qars" qəzetinin (rusca) əməkdaşı olmuşdur. Bir sıra yazının müəllifidir.
İsa Sultan 1865-ci ildə təhsilini təkmilləşdirmək üçün gürcü maarifçi David Kapiani məktəbinə, 1867-ci ildə isə Tiflis realnı gimnaziyasına daxil olur. 1871-ci ildə İsa Sultan ikinci təhsil olaraq Sankt-Peterburq Əkinçilik İnstitutuna daxil olur. O fransız, alman, yunan, latın və ingilis dillərində mükəmməl bilirdi. Təhsilini bitirdikdən sonra İsa siyasi-iqtisadi müzakirələri dinləmək üçün London və Parisə yollanır.
Təhsilini bitirdikdən sonra 1876-cı ildə Tiflisə qayıdaraq, "Tiflisski vestnik" qəzetində çalışmağa başlayır. İsa Sultan türk dilini mükəmməl bildiyi üçün 1877-ci ildə türk-rus müharibəsinin başlanması ilə əlaqədar Qars şəhərinə yollanılır. 1 yanvar 1878-ci ildə Qars bölgəsinə nəzarət üçün rəsmi və xüsusi nümayəndə seçilir. 1878-ci ildə o, köhnə Osmanlı hakimiyyəti altında mülkiyyət hüquqlarının və əhalinin öhdəliklərin müəyyənləşdirilmə Komissiyasının sədri təyin edildi. İsa Sultan 1878-ci ilin oktyabr ayında Qars bələdiyyə başçısı oldu.
O, 1880–1882-ci illərdə mübahisəli məsələləri həll etmək üçün Ərzuruma səfərə göndərilirdi, həmin illərin ən məşhur məsləhətçisi idi. İsa Sultan 1883-cü ildən ömrünün sonuna qədər Qars Rayon Hərbi valisi Aparatının rəhbəri təyin edilib və bu vəzifədə ömrünün sonuna qədər fəaliyyət göstərir.
İsa Sultan 1885-ci ildə general qızı Səkinə xanımla ailə qurur, bu evlilikdən altı qız övladı olur.
İsa Sultan Şaxtantinski 1894-cü ildə Tiflisdə vəfat etmişdir. Tiflisdə "Botanika bağı"nın yaxınlığında yerləşən müsəlman qəbirstanlığında dəfn edilmişdir.
Ailəsi
- Atası Nəcəfqulu ağa Hacı İsa Sultan oğlu Şahtaxtinski 1828-ci ildə Şahtaxtı kəndində doğulub və Rusiya İmperiyasının hərbçilərindən olub. Nəcəfqulu Sultan dövrünün ən zəngin zadəganlarından olmuşdur. Onun Şahtaxtıda, Naxçıvan və İrəvan şəhərlərində mülkləri vardı. Naxçıvan diyarının kəndlərində isə miras torpaqları olmuşdur. Nəcəfqulu ağa vəzifəsi ilə əlaqədar olaraq Naxçıvanda və İrəvanda yaşadığından onun övladlarının bəzilərinin doğum sənədlərində həmin şəhərlərin adları qeyd edilib.
- Qardaşı Hacı Vəli ağa Şahtaxtinski — I İsa Sultan Şahtaxtinskinin oğlu. "Kavkaz" qəzetində (1856-cı il) Qafqazın baş komandanı general-adyutant Muravyovun həmin ilin 6 iyulunda verdiyi bir əmrdə Hacı Vəli ağa Hacı İsa Sultan oğlunun "İgidliyə görə" qızıl medalla təltif olması haqda məlumat var. Rusiyada müsəlmanlardan ibarət olan atlı süvari polkunun naibi, yəni ki, komandiri olmuşdur.
- Həyat yoldaşı Şahtaxtinskaya Sofya (Səkinə) Allahyar qızı (1860-?). Atası Əhməd bəy Cavanşirin əlyazmalarını nəşr etdirmək istəyən Həmidə xanım 1905 ildə bu məqsədlə Şahtaxtinskaya vasitəsilə, onun evində Mirzə Cəlil ilə tanış olur. Bu tanışlığın daha da dərinləşməsində və Həmidə xanımın Mirzə Cəlil ilə ailə qurmasında Şahtaxtinskayanın böyük rolu olmuşdur. Bunu Həmidə xanım "Mirzə Cəlil haqqında xatirələrim" kitabında ətraflı göstərmişdir. Şahtaxtinskaya rəfıqəsi Həmidə xanımla Tiflisdə Qadın Xeyriyyə Cəmiyyəti yaratmış, müsəlman qadınlarının maariflənməsində fəal iştirak etmişdir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Şahverdiyev, Akif. Azərbaycan mətbuatı tarixi (PDF). Bakı: Təhsil nəşriyyatı. 2006. səh. 93. 2019-07-12 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-10-13.
- Fərrux Rüstəmov. İrəvan Müəllimlər Seminariyası və onun məzunları (PDF). Bakı: Elm və təhsil. 2022. səh. 190. ISBN .
- "Arxivlənmiş surət". 2021-06-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-06-11.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sahtaxtinski Isa sultan Necefqulu oglu 5 may 1851 Irevan 17 oktyabr 1894 Tiflis Azerbaycan jurnalisti publisist tebietsunas alim ictimai xadim Isa sultan SahtaxtinskiSahtaxtinski Isa sultan Necefqulu ogluDogum tarixi 5 may 1851Dogum yeri Irevan Irevan qezasi Irevan quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 17 oktyabr 1894 43 yasinda Vefat yeri Tiflis Tiflis qezasi Tiflis quberniyasi Rusiya imperiyasiUsaqlari qizlari Adile Sahtaxtinskaya Leyla SahtaxtinskayaTehsili Irevan kisi gimnaziyasiFealiyyeti jurnalist publisistHeyatiIsa Sultan Necefqulu oglu Sahtaxtinski 5 may 1851 ci ilde Azerbaycanin Irevan seherinde ziyali ailesinde dogulmusdur Irevan kisi gimnaziyasini Tiflisde realni gimnaziyani Peterburqda Ekincilik Institutunu bitirmisdir Paris London ve Surix Institutlarinin azad dinleyicisi olmusdur Ereb fars qedim turk rus alman fransiz dillerini mukemmel bilmisdir 1875 ci ilden Tiflisde jurnalistlik fealiyyetine baslamis Tiflisski vestnik qezetinde sobe mudiri Kavkazski almanax in tesiscisi nasiri ve redaktoru Turkiyede Qars qezetinin rusca emekdasi olmusdur Bir sira yazinin muellifidir Isa Sultan 1865 ci ilde tehsilini tekmillesdirmek ucun gurcu maarifci David Kapiani mektebine 1867 ci ilde ise Tiflis realni gimnaziyasina daxil olur 1871 ci ilde Isa Sultan ikinci tehsil olaraq Sankt Peterburq Ekincilik Institutuna daxil olur O fransiz alman yunan latin ve ingilis dillerinde mukemmel bilirdi Tehsilini bitirdikden sonra Isa siyasi iqtisadi muzakireleri dinlemek ucun London ve Parise yollanir Tehsilini bitirdikden sonra 1876 ci ilde Tiflise qayidaraq Tiflisski vestnik qezetinde calismaga baslayir Isa Sultan turk dilini mukemmel bildiyi ucun 1877 ci ilde turk rus muharibesinin baslanmasi ile elaqedar Qars seherine yollanilir 1 yanvar 1878 ci ilde Qars bolgesine nezaret ucun resmi ve xususi numayende secilir 1878 ci ilde o kohne Osmanli hakimiyyeti altinda mulkiyyet huquqlarinin ve ehalinin ohdeliklerin mueyyenlesdirilme Komissiyasinin sedri teyin edildi Isa Sultan 1878 ci ilin oktyabr ayinda Qars belediyye bascisi oldu O 1880 1882 ci illerde mubahiseli meseleleri hell etmek ucun Erzuruma sefere gonderilirdi hemin illerin en meshur meslehetcisi idi Isa Sultan 1883 cu ilden omrunun sonuna qeder Qars Rayon Herbi valisi Aparatinin rehberi teyin edilib ve bu vezifede omrunun sonuna qeder fealiyyet gosterir Isa Sultan 1885 ci ilde general qizi Sekine xanimla aile qurur bu evlilikden alti qiz ovladi olur Isa Sultan Saxtantinski 1894 cu ilde Tiflisde vefat etmisdir Tiflisde Botanika bagi nin yaxinliginda yerlesen muselman qebirstanliginda defn edilmisdir AilesiAtasi Necefqulu aga Haci Isa Sultan oglu Sahtaxtinski 1828 ci ilde Sahtaxti kendinde dogulub ve Rusiya Imperiyasinin herbcilerinden olub Necefqulu Sultan dovrunun en zengin zadeganlarindan olmusdur Onun Sahtaxtida Naxcivan ve Irevan seherlerinde mulkleri vardi Naxcivan diyarinin kendlerinde ise miras torpaqlari olmusdur Necefqulu aga vezifesi ile elaqedar olaraq Naxcivanda ve Irevanda yasadigindan onun ovladlarinin bezilerinin dogum senedlerinde hemin seherlerin adlari qeyd edilib Qardasi Haci Veli aga Sahtaxtinski I Isa Sultan Sahtaxtinskinin oglu Kavkaz qezetinde 1856 ci il Qafqazin bas komandani general adyutant Muravyovun hemin ilin 6 iyulunda verdiyi bir emrde Haci Veli aga Haci Isa Sultan oglunun Igidliye gore qizil medalla teltif olmasi haqda melumat var Rusiyada muselmanlardan ibaret olan atli suvari polkunun naibi yeni ki komandiri olmusdur Heyat yoldasi Sahtaxtinskaya Sofya Sekine Allahyar qizi 1860 Atasi Ehmed bey Cavansirin elyazmalarini nesr etdirmek isteyen Hemide xanim 1905 ilde bu meqsedle Sahtaxtinskaya vasitesile onun evinde Mirze Celil ile tanis olur Bu tanisligin daha da derinlesmesinde ve Hemide xanimin Mirze Celil ile aile qurmasinda Sahtaxtinskayanin boyuk rolu olmusdur Bunu Hemide xanim Mirze Celil haqqinda xatirelerim kitabinda etrafli gostermisdir Sahtaxtinskaya refiqesi Hemide xanimla Tiflisde Qadin Xeyriyye Cemiyyeti yaratmis muselman qadinlarinin maariflenmesinde feal istirak etmisdir Hemcinin baxSahtaxtinskilerIstinadlarSahverdiyev Akif Azerbaycan metbuati tarixi PDF Baki Tehsil nesriyyati 2006 seh 93 2019 07 12 tarixinde PDF Istifade tarixi 2023 10 13 Ferrux Rustemov Irevan Muellimler Seminariyasi ve onun mezunlari PDF Baki Elm ve tehsil 2022 seh 190 ISBN 978 9952 5455 010 Arxivlenmis suret 2021 06 11 tarixinde Istifade tarixi 2021 06 11 Xarici kecidler