Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
III Mehmed Gəray (1584 – 1629) — XIX Krım xanı.
| III Mehmed Gəray | |
|---|---|
| 1623 – 1628 | |
| Əvvəlki | Canıbəy Gəray |
| Sonrakı | Canıbəy Gəray |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1584 |
| Vəfat tarixi | 1629 |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | suveren[d] |
| Atası | II Səadət Gəray |
| Ailəsi | Gəraylar |
| Dini | sünni islam |
Krım xanı II Səadət Gərayın oğludur. Atası böyük əmisi İslam Gərayın hakimiyyətini tanımayaraq ayaqlanmış, cəmi 1 aylıq səltənətin ardından məğlub olaraq ailəsiylə birlikdə Astraxana qaçmışdı. Mehmed Gəray məhz burada dünyaya gəlmişdir.
Atası və böyük qardaşı Qumuq Gərayın 1587-ci ildə zəhərlənərək öldürülməsinin ardından Mehmed Gəray və qardaşları anasının himayəsində Bağçasaraya qayıtdı. Burada bir müddət qaldıqdan sonra qardaşı Şahin Gərayla birlikdə İstanbula girov olaraq göndərildilər. Qısa zaman sonra 1603-cü ildə bilinməyən bir səbəblə Yeddiqüllə zindanlarına məhkum edildilər. I Səlamət Gəray dönəmində Mehmed kalqay, qardaşı Şahin isə nurəddin ünvanı alaraq taxta varisləri seçildilər. Ancaq 1609-cu ildə tərtiblənən bir saray çevrilişində adları hallandı və vəzifədən alındılar. 1623-cü ildə Osmanlı sultanı II Osmanın taxtdan endirilməsi və I Mustafanın yenidən hakimiyyətə gəlməsinin ardından siyasi vəziyyət dəyişdi. Real hakimiyyəti əlində toplayan sədrəzəm Mere Hüseyn Paşa yaxın tərəfdarı olan Mehmed Gərayı xan təyin etdi və Krıma göndərdi. Vəzifədən alınan Canıbəy Gəray isə Ədirnəyə çağırıldı və burada yaşamasına icazə verildi.
Ancaq III Mehmed Gərayın səltənəti dönəmi olduqca qarışıq keçdi. Don kazakları aramsız hücumlarını davam etdirir, Osmanlı əleyhdarlığı səbəbilə İstanbuldan yardım göndərilmirdi. Digər yandan özünə tərəfdar toplamaq adına tayfalararası sürtüşmələri alovlandıran III Mehmed Gəray 1628-ci ildə vəzifədən alındı. Yerinə Canıbəy Gəray yenidən hakimiyyətə gətirildi. İstanbula qayıtmaqdan imtina edən Mehmed Gəray qardaşı Şahinlə birlikdə kazaklara sığındı. Topladığı 20 minlik birliklə yenidən hücum etsə də, bu dəfə məğlub oldu və döyüş meydanında öldürüldü. Qardaşı Şahin Gəray isə qaçaraq Səfəvilərə sığındı.
Mənbə
- Oleksa Gaivoronsky "Повелители двух материков", Kiev-Bakhchisarai, 2007,
İstinadlar
- Henry Hoyle Howorth, History of the Mongols, 1880, part 2, p 479
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
III Mehmed Geray 1584 1629 XIX Krim xani III Mehmed GerayXIX Krim xani1623 1628EvvelkiCanibey GeraySonrakiCanibey GeraySexsi melumatlarDogum tarixi 1584Vefat tarixi 1629Defn yeri BagcasarayFealiyyeti suveren d Atasi II Seadet GerayAilesi GeraylarDini sunni islam Krim xani II Seadet Gerayin ogludur Atasi boyuk emisi Islam Gerayin hakimiyyetini tanimayaraq ayaqlanmis cemi 1 ayliq seltenetin ardindan meglub olaraq ailesiyle birlikde Astraxana qacmisdi Mehmed Geray mehz burada dunyaya gelmisdir Atasi ve boyuk qardasi Qumuq Gerayin 1587 ci ilde zeherlenerek oldurulmesinin ardindan Mehmed Geray ve qardaslari anasinin himayesinde Bagcasaraya qayitdi Burada bir muddet qaldiqdan sonra qardasi Sahin Gerayla birlikde Istanbula girov olaraq gonderildiler Qisa zaman sonra 1603 cu ilde bilinmeyen bir sebeble Yeddiqulle zindanlarina mehkum edildiler I Selamet Geray doneminde Mehmed kalqay qardasi Sahin ise nureddin unvani alaraq taxta varisleri secildiler Ancaq 1609 cu ilde tertiblenen bir saray cevrilisinde adlari hallandi ve vezifeden alindilar 1623 cu ilde Osmanli sultani II Osmanin taxtdan endirilmesi ve I Mustafanin yeniden hakimiyyete gelmesinin ardindan siyasi veziyyet deyisdi Real hakimiyyeti elinde toplayan sedrezem Mere Huseyn Pasa yaxin terefdari olan Mehmed Gerayi xan teyin etdi ve Krima gonderdi Vezifeden alinan Canibey Geray ise Edirneye cagirildi ve burada yasamasina icaze verildi Ancaq III Mehmed Gerayin selteneti donemi olduqca qarisiq kecdi Don kazaklari aramsiz hucumlarini davam etdirir Osmanli eleyhdarligi sebebile Istanbuldan yardim gonderilmirdi Diger yandan ozune terefdar toplamaq adina tayfalararasi surtusmeleri alovlandiran III Mehmed Geray 1628 ci ilde vezifeden alindi Yerine Canibey Geray yeniden hakimiyyete getirildi Istanbula qayitmaqdan imtina eden Mehmed Geray qardasi Sahinle birlikde kazaklara sigindi Topladigi 20 minlik birlikle yeniden hucum etse de bu defe meglub oldu ve doyus meydaninda olduruldu Qardasi Sahin Geray ise qacaraq Sefevilere sigindi MenbeOleksa Gaivoronsky Poveliteli dvuh materikov Kiev Bakhchisarai 2007 ISBN 978 966 96917 1 2IstinadlarHenry Hoyle Howorth History of the Mongols 1880 part 2 p 479