II İslam Gəray — 1584–1588-ci illər arasında hakimiyyətdə olan Krım xanı. Uzun müddət Osmanlıda qalması, ilahiyyat təhsili alması, bəlkə də yaşı onun güclü hökmdar olmasına mane olmuşdur. Döyüşlərin çoxunu qardaşı Alp Gəray aparmışdır. Hakimiyyətdə olduğu vaxtın əsas hissəsini qardaşı oğlu ilə münəqişədə keçirmişdir.
II İslam Gəray | |
---|---|
1584 – 1588 | |
Əvvəlki | II Məhəmməd Gəray |
Sonrakı | II Qazi Gəray |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | bilinmir |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | |
Vəfat yeri | Akkerman |
Fəaliyyəti | rəhbər[d] |
Atası | I Dövlət Gəray |
Ailəsi | Gəraylar |
Dini | İslam, sünni |
Həyatı
Doğulduğu il bilinmir. Atası Dövlət I Gəray 1551-ci ildə taxta çıxdıqdan sonra İslam Sultan sarayına girov olaraq göndərilmişdir. Ömrünün 30 ildən çoxunu Osmanlıda keçirmişdir. Sultan məhkəməsindən ayrılaraq ilahiyyat təhsili almaq və Sufilərin mövləvilik nişanı üçün Konyaya getmişdir.
1584-cü ildə böyük qardaşı II Məhəmməd Gəray xan Osmanlının krımlalıları Səfəvilərin üzərinə göndərmək əmrindən imtina etdi. Sultan III Murad İslamı Krıma göndərdi və onu yeni Krım xanı olaraq təyin etdi. Sultanın bu seçiminə İslamın uzun müddət Osmanlıda yaşaması və hərbi təcrübəsinin olmamasına görə onu etibarlı vassal hesab etməsi təsir göstərmişdir.
Səadətin üsyanı
Məhəmməd öldükdə oğlanları II Səadət Gəray, Murad və Səfa idi. İslamın təyin olunmasından 3 ay sonra Məhəmmədin oğlanları atalarının qisasını almaq üçün Səadətin rəhbərliyi ilə 15000 noqay, 230 don kazakı və Mansur bəylə birlikdə cənuba tərəf istiqamətləndi. Müdafiə ordusu yox idi, çünki bəylərin və mirzələrin çoxu Bağçasarayda yeni xan üçün təşkil edilən mərasimdə idilər.
Yeddi gün boyunca paytaxt mühasirədə qalddı. İslam Gəray Kaffaya (Feodosiya) qaçdı. Xanlığın əzinəsini ələ keçirən Səadət Gəray şərqə doğru irəlilədi. Qələbə qazanması və xəzinəni ələ keçirməsinə görə bir çox bəylər ona qoşuldu. Keçmiş paytaxt olan Starıy Krımda bəylər onu xan elan etdi.
Səadət Gəray cənuba doğru irəlilədi və Kaffanı (Feodosiya) mühasirəyə aldı. Səadət qalanı tuta bilmədi və II İslam Gəray Osmanlını köməyə çağırdı. 4000 yeniçəri qalaya gəldi. Starıy Krım yaxınlığındakı döyüşdə Səadət Gəray məğlub oldu və qaçdı.
1585-ci ilin yazında Səadət yenidən üsyan qaldırdı. Lakin Perekopa (Or Qapı) çatmamış Alp Gəray tərəfindən məğlub edildi. Səadet və kiçik qardaşı Səfa şərqə doğru qaçdılar.
Səhətindəki problemlərə səbəbindən 15-ci ildə ölən II İslam Gəray bu gün Ukrayna sərhədləri daxilində olan Bucak bölgəsində, Qara dəniz sahilindəki Akkerman qalası (Belqorod-Dnestrov qalası) yaxınlığındakı məscidin həyətində dəfn edildi.
İslamın yanında olan bəylər Alp Gərayı yeni xan seçdi. Təsdiq üçün İstanbula göndərdilər, lakin sultan II Qazi Gərayı xan seçdi.
İstinadlar
- The Russian Wikipedia has him go to a Dervish ‘monastery’ at Bursa in 1574.
- ru:Саадет II Герай and ru:Сафа Герай (калга). The source seems to be the Vinogradov papers noted in the Safa article. Not in Gaivoronsky.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
II Islam Geray 1584 1588 ci iller arasinda hakimiyyetde olan Krim xani Uzun muddet Osmanlida qalmasi ilahiyyat tehsili almasi belke de yasi onun guclu hokmdar olmasina mane olmusdur Doyuslerin coxunu qardasi Alp Geray aparmisdir Hakimiyyetde oldugu vaxtin esas hissesini qardasi oglu ile muneqisede kecirmisdir II Islam Geray1584 1588EvvelkiII Mehemmed GeraySonrakiII Qazi GeraySexsi melumatlarDogum tarixi bilinmirDogum yeri Belqorod Dnestrovski Osmanli imperiyasiVefat tarixi 1588Vefat yeri AkkermanFealiyyeti rehber d Atasi I Dovlet GerayAilesi GeraylarDini Islam sunniHeyatiDoguldugu il bilinmir Atasi Dovlet I Geray 1551 ci ilde taxta cixdiqdan sonra Islam Sultan sarayina girov olaraq gonderilmisdir Omrunun 30 ilden coxunu Osmanlida kecirmisdir Sultan mehkemesinden ayrilaraq ilahiyyat tehsili almaq ve Sufilerin movlevilik nisani ucun Konyaya getmisdir 1584 cu ilde boyuk qardasi II Mehemmed Geray xan Osmanlinin krimlalilari Sefevilerin uzerine gondermek emrinden imtina etdi Sultan III Murad Islami Krima gonderdi ve onu yeni Krim xani olaraq teyin etdi Sultanin bu secimine Islamin uzun muddet Osmanlida yasamasi ve herbi tecrubesinin olmamasina gore onu etibarli vassal hesab etmesi tesir gostermisdir Seadetin usyaniMehemmed oldukde oglanlari II Seadet Geray Murad ve Sefa idi Islamin teyin olunmasindan 3 ay sonra Mehemmedin oglanlari atalarinin qisasini almaq ucun Seadetin rehberliyi ile 15000 noqay 230 don kazaki ve Mansur beyle birlikde cenuba teref istiqametlendi Mudafie ordusu yox idi cunki beylerin ve mirzelerin coxu Bagcasarayda yeni xan ucun teskil edilen merasimde idiler Yeddi gun boyunca paytaxt muhasirede qalddi Islam Geray Kaffaya Feodosiya qacdi Xanligin ezinesini ele keciren Seadet Geray serqe dogru ireliledi Qelebe qazanmasi ve xezineni ele kecirmesine gore bir cox beyler ona qosuldu Kecmis paytaxt olan Stariy Krimda beyler onu xan elan etdi Seadet Geray cenuba dogru ireliledi ve Kaffani Feodosiya muhasireye aldi Seadet qalani tuta bilmedi ve II Islam Geray Osmanlini komeye cagirdi 4000 yeniceri qalaya geldi Stariy Krim yaxinligindaki doyusde Seadet Geray meglub oldu ve qacdi 1585 ci ilin yazinda Seadet yeniden usyan qaldirdi Lakin Perekopa Or Qapi catmamis Alp Geray terefinden meglub edildi Seadet ve kicik qardasi Sefa serqe dogru qacdilar Sehetindeki problemlere sebebinden 15 ci ilde olen II Islam Geray bu gun Ukrayna serhedleri daxilinde olan Bucak bolgesinde Qara deniz sahilindeki Akkerman qalasi Belqorod Dnestrov qalasi yaxinligindaki mescidin heyetinde defn edildi Islamin yaninda olan beyler Alp Gerayi yeni xan secdi Tesdiq ucun Istanbula gonderdiler lakin sultan II Qazi Gerayi xan secdi IstinadlarThe Russian Wikipedia has him go to a Dervish monastery at Bursa in 1574 ru Saadet II Geraj and ru Safa Geraj kalga The source seems to be the Vinogradov papers noted in the Safa article Not in Gaivoronsky