III Eduard və Vindzorlu Eduard (ing. Edward III of England; ing. Edward of Windsor) (13 noyabr 1312, Vindzor sarayı, Berkşir[d], İngiltərə krallığı – 21 iyun 1377, Riçmond sarayı[d], Riçmond[d], İngiltərə krallığı) — İngiltərə kralı. Hərbi uğurları və atasının zəif iqtidarının ardından monarxiyanın nüfuzunu gücləndirdi. 50 illik səltənəti İngiltərə tarixinin ən uzun ikinci hakimiyyəti hesab edilir.
III Eduard | |
---|---|
ing. Edward III ing. Edward III of England | |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 13 noyabr 1312 |
Doğum yeri |
|
Vəfat tarixi | 21 iyun 1377 (64 yaşında) |
Vəfat yeri |
|
Vəfat səbəbi | insult |
Dəfn yeri | |
Sülalə | Plantagenetlər |
Atası | II Eduard |
Anası | Fransalı İzabella (İngiltərə kraliçası) |
Uşaqları | |
| |
Təltifləri | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Anası Fransalı İzabella və sevgilisi Rocer Mortimer tərəfindən tərtib olunan saray çevrilişi ilə atası II Eduard taxtdan endirildi və o, hələ 14 yaşında ikən İngiltərə kralı elan edildi. 3 il sonra isə ölkənin de-fakto hakimi olan Rocer Mortimeri hakimiyyətdən uzaqlaşdırdı və anasını ömürlük ev həbsinə məhkum etdi. Şotlandiya üzərinə tərtiblədiyi uğurlu hərbi əməliyyatın ardından 1337-ci ildə Fransa taxtına haqq iddia etməyə başladı. Bu isə tarixə Yüzillik müharibə olaraq düşən uzunmüddətli münaqişəyə səbəb oldu. Müharibənin ilk mərhələsi İngiltərə üçün olduqca yaxşı keçdi. Yetərli torpaq və əmlak əldə etdikdən sonra III Eduard Fransa taxtına olan iddiasından imtina etdi. Onun son illəri isə xəstəliklər və daxili çəkişmələrlə keçdi.
Həyatı
Eduard Vindzor qəsrində doğulduğundan Eduard Vindzor adını almışdır. Atası Plantegenet sülaləsindən olan İngiltərə kralı II Eduard, anası isə Kapetinq sülaləsindən olan Fransa kralı IV Filippin qızı İzabella idi.
1327-ci ildə II Eduard ona qarşı üsyan edən baronların təzyiqilə taxt-tacdan əl çəkməyə məcbur olduğundan, III Eduard formal olaraq, İngiltərə kralı elan edilir, lakin real hakimiyyət regent statusuna malik anası İzabella ilə onun məşuqu Riçard Mortimerin əlində cəmləşmişdi.
1330-cu ildə dövlət çevrilişi edən Eduard Riçard Mortimeri edam etdirir, anası İzabellanı isə ömürlük ev həbsinə məruz qoyur. Bu hadisədən sonra təkbaşına hökmranlıq etməyə başlamışdır.
Yüzillik müharibə
1328-ci ildə III Eduardın dayısı IV Karl vəfat etdikdən sonra, Kapetinq sülaləsinin kişi nəsli kəsilmişdi. Bu səbəbə görə, sülalənin yan xətti olan Valua sülaləsi hakimiyyətə gəlmişdi, lakin III Eduard Kapetinqlərin varisi olduğunu elaln edərək (o, IV Filippin sağ olan yeganə kişi nəvəsi idi), bu nəticəylə barışmadığını alan etmişdi.
Nəticədə 1337-ci ildə Fransa taxt-tacı uğrunda Fransa ilə İngiltərə arasında başlamış müharibə 116 il (1337–1453) davam etmiş, tarixə Yüzillik müharibə adıyla düşmüşdür.
Ölümü
1377-ci ildə Şin sarayında vəfat etmiş, Vestminster abbatlığında dəfn olunmuşdur. Ondan sonra hakimiyyətə nəvəsi II Riçard (Qara Şahzadənin) oğlu gəlmişdir.
III Eduardın obrazı ədəbiyyatda
III Eduard məşhur Fransa yazıçısı Moris Drüonun "Lənətlənmiş krallar" (fr. Les Rois Maudits) tarixi silsiləsinin altıncı romanı olan Zanbaq və Şirin qəhrəmanlarından biridir.
İstinadlar
- Kindred Britain.
- П. К—ий Эдуард (rus.). // Энциклопедический словарь СПб: Брокгауз — Ефрон, 1904. Т. XL. С. 182.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
III Eduard ve Vindzorlu Eduard ing Edward III of England ing Edward of Windsor 13 noyabr 1312 Vindzor sarayi Berksir d Ingiltere kralligi 21 iyun 1377 Ricmond sarayi d Ricmond d Ingiltere kralligi Ingiltere krali Herbi ugurlari ve atasinin zeif iqtidarinin ardindan monarxiyanin nufuzunu guclendirdi 50 illik selteneti Ingiltere tarixinin en uzun ikinci hakimiyyeti hesab edilir III Eduarding Edward III ing Edward III of EnglandSexsi melumatlarDogum tarixi 13 noyabr 1312Dogum yeri Vindzor sarayi Berksir d Ingiltere kralligiVefat tarixi 21 iyun 1377 64 yasinda Vefat yeri Ricmond sarayi d Ricmond d Ingiltere kralligiVefat sebebi insultDefn yeri Vestminster abbatligiSulale PlantagenetlerAtasi II EduardAnasi Fransali Izabella Ingiltere kralicasi Usaqlari Qara sahzade Eduard Antverpenli Lionel Gentli Con Edmond LanqliTeltifleri Vikianbarda elaqeli mediafayllar Anasi Fransali Izabella ve sevgilisi Rocer Mortimer terefinden tertib olunan saray cevrilisi ile atasi II Eduard taxtdan endirildi ve o hele 14 yasinda iken Ingiltere krali elan edildi 3 il sonra ise olkenin de fakto hakimi olan Rocer Mortimeri hakimiyyetden uzaqlasdirdi ve anasini omurluk ev hebsine mehkum etdi Sotlandiya uzerine tertiblediyi ugurlu herbi emeliyyatin ardindan 1337 ci ilde Fransa taxtina haqq iddia etmeye basladi Bu ise tarixe Yuzillik muharibe olaraq dusen uzunmuddetli munaqiseye sebeb oldu Muharibenin ilk merhelesi Ingiltere ucun olduqca yaxsi kecdi Yeterli torpaq ve emlak elde etdikden sonra III Eduard Fransa taxtina olan iddiasindan imtina etdi Onun son illeri ise xestelikler ve daxili cekismelerle kecdi HeyatiEduard Vindzor qesrinde doguldugundan Eduard Vindzor adini almisdir Atasi Plantegenet sulalesinden olan Ingiltere krali II Eduard anasi ise Kapetinq sulalesinden olan Fransa krali IV Filippin qizi Izabella idi 1327 ci ilde II Eduard ona qarsi usyan eden baronlarin tezyiqile taxt tacdan el cekmeye mecbur oldugundan III Eduard formal olaraq Ingiltere krali elan edilir lakin real hakimiyyet regent statusuna malik anasi Izabella ile onun mesuqu Ricard Mortimerin elinde cemlesmisdi 1330 cu ilde dovlet cevrilisi eden Eduard Ricard Mortimeri edam etdirir anasi Izabellani ise omurluk ev hebsine meruz qoyur Bu hadiseden sonra tekbasina hokmranliq etmeye baslamisdir Yuzillik muharibeEsas meqale Yuzillik muharibe 1328 ci ilde III Eduardin dayisi IV Karl vefat etdikden sonra Kapetinq sulalesinin kisi nesli kesilmisdi Bu sebebe gore sulalenin yan xetti olan Valua sulalesi hakimiyyete gelmisdi lakin III Eduard Kapetinqlerin varisi oldugunu elaln ederek o IV Filippin sag olan yegane kisi nevesi idi bu neticeyle barismadigini alan etmisdi Neticede 1337 ci ilde Fransa taxt taci ugrunda Fransa ile Ingiltere arasinda baslamis muharibe 116 il 1337 1453 davam etmis tarixe Yuzillik muharibe adiyla dusmusdur Olumu1377 ci ilde Sin sarayinda vefat etmis Vestminster abbatliginda defn olunmusdur Ondan sonra hakimiyyete nevesi II Ricard Qara Sahzadenin oglu gelmisdir III Eduardin obrazi edebiyyatdaIII Eduard meshur Fransa yazicisi Moris Druonun Lenetlenmis krallar fr Les Rois Maudits tarixi silsilesinin altinci romani olan Zanbaq ve Sirin qehremanlarindan biridir IstinadlarKindred Britain P K ij Eduard rus Enciklopedicheskij slovarSPb Brokgauz Efron 1904 T XL S 182