Həsən İsrailov (çeç. Исраил КIант Хьасан; rus. Хасан Исраилов; 1910, 1903 və ya 1907, Rusiya imperiyası – 25 dekabr 1944, Çeçen-İnquş MSSR) — çeçen millətçisi, partizan döyüşçüsü, jurnalist və Sovet İttifaqına qarşı 1940-cı ildən 1944-cü ildə vəfatına qədər çeçen-inquş üsyanına rəhbərlik edən bir şair idi.II Dünya Müharibəsi illərində ən təsirli çeçen müqavimət liderlərindən biri olaraq qəbul edilir və bir çox çeçen tərəfindən milli qəhrəman olaraq sayılır. Almanların Qafqazı işğal etməyə çalışdığı bir dönəmdə üsyan qaldırdığı üçün ruslar tərəfindən pis ad qazanmışdı.
Həsən İsrailov | |
---|---|
Doğum tarixi | 1910, 1903 və ya 1907 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 25 dekabr 1944 |
Vəfat yeri | |
Təhsili |
|
Fəaliyyəti | şair, siyasətçi |
Həyatı
İsrailov 1910-cu ildə Çeçenistanın Qalançoy kəndində altı qardaşın ən balacası kimi anadan olub. Orta məktəbi 1929-cu ildə Rostovda əla qiymətlərlə bitirdi. 1919-cu ildə Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının gənclər qanadı olan komsomola qoşuldu. 1929-cu ildə Rostov-on-Dondakı bir kommunist orta məktəbini bitirən İsrailov Kommunist Partiyasının sıralarına daxil oldu və 1933-cü ildə Moskvaya göndərildi.
Tələbə olduğu müddətdə pyes və şeir yazdı və Moskvada Krestianskaia Gazeta (Fermer qəzeti) müxbiri oldu. Bir neçə məqaləsində Çeçenistan-İnquşetiyadakı sovet siyasətini sərt bir şəkildə tənqid etti. Dərhal həmyaşıdları arasında populyarlaşsa da, Sovet rəhbərliyi onu dərhal 19 yaşında "əks-inqilabi böhtan" ittihamı ilə həbs etdi və bəzi Partiya məmurlarını "talan etməkdə və korrupsiya" ittiham edən bir yazı yazdıqdan sonra on il həbs cəzasına məhkum edildi. Lakin iki ildən sonra İsrailov sərbəst buraxıldı və bir neçə partiya üzvünün korrupsiyada ittiham edilməsindən sonra universitetinə qayıtmasına icazə verildi.
Moskvaya qayıdan İsrailov digər çeçen və inquş tələbələri, o cümlədən Abdurahman Avtorxanov və böyük qardaşı Hüseyin ilə görüşdü və Çeçen və İnquş Muxtar Vilayətlərində Sovet siyasətinin bu istiqamətdə davam etməsinin istər-istəməz xalq üsyanlarına səbəb olacağı qənaətinə gəldilər. 1935-ci ildə İsrailov Şimali Qafqazda sovet siyasətini tənqid edən tələbə ərizə siyahısında imzası tapıldıqda növbəti dəfə həbs edilərək, Sibirdə 5 illik məcburi əməyə məhkum edildi. İsrailov 1939-cu ilin əvvəlində sərbəst buraxıldı və Çeçenistana qayıtdı, Şatoyda vəkil kimi çalışdı.
Üsyanın lideri
1940-cı ildə Finlandiyanın Sovet təcavüzünə qarşı müqavimətini eşitdikdən sonra İsrailov və qardaşı Hüseyn Çeçenistanda 1940–1944-cü illərdə Çeçenistan-İnquşetiya Müvəqqəti Xalq İnqilabı Hökumətinin yaranmasına səbəb olan üsyanı təşkil etdilər və rəhbərlik etdilər.
1944-cü ilin fevralında bütün ailəsi ya deportasiya edildi, ya da açıq şəkildə edam edildi və İsrailov özü isə Sovetlərin çeçen-inquş deprtasiyasından yayınmağı bacardı. Digər üsyançıların etirafları nəticəsində NKVD Həsən İsrailov və digər üsyançıların hərbi sursatını ələ keçirsə də, o qaçaq kimi mağaradan mağaraya gizlənərək növbəti on ay ərzində tutulmadan gizlənməyi bacardı.
Sovet zabitləri arasındakı gizli xəbərləşmələrdə İsrailovun öldürüldüyü, cəsədinin fotoşəkil çəkildiyi və 29 dekabr 1944-cü ildə təsbit edildiyi bildirildi. Sovet təhlükəsizlik qüvvələri 1953-cü ilə qədər Şimali Qafqazdakı çeçen partizan hərəkatının qalan digər üzvlərini həbs etməyə və öldürməyə dəvam edəcəklərdi.
Həmçinin bax
İstinadlar
- : Der Nordkaukasus unter russischer Herrschaft. s.460 Köln 2015, .
- Dunlop, John B. [Chechnya Confronts Russia. Page 57
- Хасан Исраилов: "Прими присягу, и готовь себя для рая!" 2010-05-29 at the Wayback Machine
- "Национал-социалисты Северного Кавказа и восстание против большевиков". pn14.info. 2013-01-06. İstifadə tarixi: 2017-05-27.
Mənbə
- . Russia Confronts Chechnya. "Cambridge University Press. yanvar 2010
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hesen Israilov cec Israil KIant Hasan rus Hasan Israilov 1910 1903 ve ya 1907 Rusiya imperiyasi 25 dekabr 1944 Cecen Inqus MSSR cecen milletcisi partizan doyuscusu jurnalist ve Sovet Ittifaqina qarsi 1940 ci ilden 1944 cu ilde vefatina qeder cecen inqus usyanina rehberlik eden bir sair idi II Dunya Muharibesi illerinde en tesirli cecen muqavimet liderlerinden biri olaraq qebul edilir ve bir cox cecen terefinden milli qehreman olaraq sayilir Almanlarin Qafqazi isgal etmeye calisdigi bir donemde usyan qaldirdigi ucun ruslar terefinden pis ad qazanmisdi Hesen IsrailovDogum tarixi 1910 1903 ve ya 1907Dogum yeri Rusiya imperiyasiVefat tarixi 25 dekabr 1944 1944 12 25 Vefat yeri Cecen Inqus MSSR RSFSR SSRITehsili Serq Zehmetkeslerinin Kommunist Universiteti d Fealiyyeti sair siyasetciHeyatiIsrailov 1910 cu ilde Cecenistanin Qalancoy kendinde alti qardasin en balacasi kimi anadan olub Orta mektebi 1929 cu ilde Rostovda ela qiymetlerle bitirdi 1919 cu ilde Sovet Ittifaqi Kommunist Partiyasinin gencler qanadi olan komsomola qosuldu 1929 cu ilde Rostov on Dondaki bir kommunist orta mektebini bitiren Israilov Kommunist Partiyasinin siralarina daxil oldu ve 1933 cu ilde Moskvaya gonderildi Telebe oldugu muddetde pyes ve seir yazdi ve Moskvada Krestianskaia Gazeta Fermer qezeti muxbiri oldu Bir nece meqalesinde Cecenistan Inqusetiyadaki sovet siyasetini sert bir sekilde tenqid etti Derhal hemyasidlari arasinda populyarlassa da Sovet rehberliyi onu derhal 19 yasinda eks inqilabi bohtan ittihami ile hebs etdi ve bezi Partiya memurlarini talan etmekde ve korrupsiya ittiham eden bir yazi yazdiqdan sonra on il hebs cezasina mehkum edildi Lakin iki ilden sonra Israilov serbest buraxildi ve bir nece partiya uzvunun korrupsiyada ittiham edilmesinden sonra universitetine qayitmasina icaze verildi Moskvaya qayidan Israilov diger cecen ve inqus telebeleri o cumleden Abdurahman Avtorxanov ve boyuk qardasi Huseyin ile gorusdu ve Cecen ve Inqus Muxtar Vilayetlerinde Sovet siyasetinin bu istiqametde davam etmesinin ister istemez xalq usyanlarina sebeb olacagi qenaetine geldiler 1935 ci ilde Israilov Simali Qafqazda sovet siyasetini tenqid eden telebe erize siyahisinda imzasi tapildiqda novbeti defe hebs edilerek Sibirde 5 illik mecburi emeye mehkum edildi Israilov 1939 cu ilin evvelinde serbest buraxildi ve Cecenistana qayitdi Satoyda vekil kimi calisdi Usyanin lideriEsas meqale Cecenistan usyani 1940 1944 1940 ci ilde Finlandiyanin Sovet tecavuzune qarsi muqavimetini esitdikden sonra Israilov ve qardasi Huseyn Cecenistanda 1940 1944 cu illerde Cecenistan Inqusetiya Muveqqeti Xalq Inqilabi Hokumetinin yaranmasina sebeb olan usyani teskil etdiler ve rehberlik etdiler 1944 cu ilin fevralinda butun ailesi ya deportasiya edildi ya da aciq sekilde edam edildi ve Israilov ozu ise Sovetlerin cecen inqus deprtasiyasindan yayinmagi bacardi Diger usyancilarin etiraflari neticesinde NKVD Hesen Israilov ve diger usyancilarin herbi sursatini ele kecirse de o qacaq kimi magaradan magaraya gizlenerek novbeti on ay erzinde tutulmadan gizlenmeyi bacardi Sovet zabitleri arasindaki gizli xeberlesmelerde Israilovun oldurulduyu cesedinin fotosekil cekildiyi ve 29 dekabr 1944 cu ilde tesbit edildiyi bildirildi Sovet tehlukesizlik quvveleri 1953 cu ile qeder Simali Qafqazdaki cecen partizan herekatinin qalan diger uzvlerini hebs etmeye ve oldurmeye devam edeceklerdi Hemcinin baxMairbek SerifovIstinadlar Der Nordkaukasus unter russischer Herrschaft s 460 Koln 2015 ISBN 978 3 412 22482 0 Dunlop John B Chechnya Confronts Russia Page 57 Hasan Israilov Primi prisyagu i gotov sebya dlya raya 2010 05 29 at the Wayback Machine Nacional socialisty Severnogo Kavkaza i vosstanie protiv bolshevikov pn14 info 2013 01 06 Istifade tarixi 2017 05 27 Menbe Russia Confronts Chechnya Cambridge University Press yanvar 2010