Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hidrogen rabitəsi — xüsusi növüdür. Flüor, oksigen və yaxud birləşmiş atomu ilə flüor, oksigen və yaxud azot atomu arasında yaranan oriyentasiya qüvvəsinə hidrogen rabitəsi deyilir.
Hidrogen ionu
hidrogen ionu (H+) heç bir elektronu olmayan və +1 yükə malik nüvədən ibarətdir. Buna görə onu bəzən "çılpaq" proton da adlandırırlar. Elektrona malik olmadığı üçün hidrogen ionunun müsbət yükü mənfi yüklü ionlar tərəfindən güclü surətdə cəzb olunur. Bununla əlaqədar olaraq, bir sıra molekullarda xüsusi təbiətə malik rabitə növü meydana çıxır ki, bu da bir qayda olaraq, hidrogenin iştirakı ilə əmələ gəldiyi üçün hidrogen rabitəsi adlanır.. h2o
İzahı
Hidrogen rabitəsi bilavasitə hidrogen ilə elektromənfiliyi yüksək olan elementlər (F,O,N və s.) arasında meydana çıxır. Məsələn, HF qaz halda polimerləşərək bir sıra polimerlər şəklində mövcud olur:H2F2, H3F3, H4F4, H5F5, H6F6 və s. Hidrogen rabitəsi adətən üç nöqtə ilə işarə edilir. Adi temperaturda H2O maye, H2S isə qazdır. halbuki bir sıra ümumi cəhətlərə əsasən bunun əksi müşahidə edilməlidir. Həmçinin suyun (373oK) H2S-in qaynama temperaturundan (211oK) yüksəkdir. Bunlara səbəb H2S-dən fərqli olaraq, H2O molekulları arasında hidrogen rabitəsinin olmasıdır. Su molekulu iki hidrogen atomu və istifadə edilməmiş iki elektron cütünə malik olan bir oksigen atomundan ibarət olduğu üçün, o eyni vaxtda dörd hidrogen rabitəsi əmələ gətirə bilir. Burada elektron cütlərinin tetraedrik yerləşməsi ilə əlaqədar olaraq hidrogen rabitələri də fəzada həmçinin tetraedrik surətdə istiqamətlənir.
Suyu adətən H2O-nun dimerləri təşkil edir.
Təbiəti
Hidrogen rabitəsi zəif, lakin Van-der-Vaals qüvvələrinə nisbətən davamlı rabitədir. Məsələn, ion və müvafiq gələn enerji təxminən 50-100 kkal/mol həddində olduğu halda, hidrogen rabitəsinin möhkəmliyi adətən 3-8 kkal/mol enerji ilə səciyyələnir. Lakin hidrogen rabitəsinin nisbətən zəif olmasına baxmayaraq, o maddələrin xassələrinin müəyyənləşməsinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərir. Digər tərəfdən bir çox hallarda həm molekullararası və həm də molekuldaxili hidrogen rabitəsi eyni vaxtda bir neçə yerdən əmələ gəlir. Bu da ümumiyyətlə hidrogen rabitəsinin möhkəmliyinin artmasına səbəb olur.
Hidrogen rabitəsi polimer birləşmələrdə
Hidrogen rabitəsi süni və təbii polimer birləşmələrinin kimyasında böyük əhəmiyyət kəsb edir. Məsələn, sellüloza molekullarının öz aralarında birləşərək lif əmələ gətirməsi bilavasitə hidrogen rabitəsinə əsaslanır.
Bioloji rolu
Hidrogen rabitəsinin böyük bioloji rolu da müəyyən edilmişdir. irsiyyət məsələlərində başlıca rol oynayır. Bu turşulara məxsus xüsusi quruluş isə orada hidrogen pabitələrinin olması ilə əlaqədardır.
Mənbə
- Z.Qarayev "Qeyri-üzvi kimya", Maarif-1975.
- Химическая Энциклопедия. Советская Энциклопедия. — М., 1988.
- В. В. Москва. Водородная связь в органической химии. Соросовский образовательный журнал, 11999,N 2, с.58-64 [3]
- Пиментел Дж., О. Мак-Клеллан. Водородная связь, пер. с англ.. — М., 1964.
- Эпштейн Л.М, Шубина Е.С. Многоликая водородная связь // «Природа». — 2003. — № 1.
- Водородная связь. Сб. ст.. — М., 1964.
- Pauling L. The chemical bond. — N. Y., 1967.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hidrogen rabitesi xususi novudur Fluor oksigen ve yaxud birlesmis atomu ile fluor oksigen ve yaxud azot atomu arasinda yaranan oriyentasiya quvvesine hidrogen rabitesi deyilir Hidrogen rabitesiHidrogen ionuhidrogen ionu H hec bir elektronu olmayan ve 1 yuke malik nuveden ibaretdir Buna gore onu bezen cilpaq proton da adlandirirlar Elektrona malik olmadigi ucun hidrogen ionunun musbet yuku menfi yuklu ionlar terefinden guclu suretde cezb olunur Bununla elaqedar olaraq bir sira molekullarda xususi tebiete malik rabite novu meydana cixir ki bu da bir qayda olaraq hidrogenin istiraki ile emele geldiyi ucun hidrogen rabitesi adlanir h2oIzahiSu molekullari arasinda hidrogen rabitesi Hidrogen rabitesi bilavasite hidrogen ile elektromenfiliyi yuksek olan elementler F O N ve s arasinda meydana cixir Meselen HF qaz halda polimerleserek bir sira polimerler seklinde movcud olur H2F2 H3F3 H4F4 H5F5 H6F6 ve s Hidrogen rabitesi adeten uc noqte ile isare edilir Adi temperaturda H2O maye H2S ise qazdir halbuki bir sira umumi cehetlere esasen bunun eksi musahide edilmelidir Hemcinin suyun 373oK H2S in qaynama temperaturundan 211oK yuksekdir Bunlara sebeb H2S den ferqli olaraq H2O molekullari arasinda hidrogen rabitesinin olmasidir Su molekulu iki hidrogen atomu ve istifade edilmemis iki elektron cutune malik olan bir oksigen atomundan ibaret oldugu ucun o eyni vaxtda dord hidrogen rabitesi emele getire bilir Burada elektron cutlerinin tetraedrik yerlesmesi ile elaqedar olaraq hidrogen rabiteleri de fezada hemcinin tetraedrik suretde istiqametlenir H2O 2 H2O HOH displaystyle mathsf H 2 O 2 mathsf H 2 O cdots mathsf HOH Suyu adeten H2O nun dimerleri teskil edir TebietiHidrogen rabitesi zeif lakin Van der Vaals quvvelerine nisbeten davamli rabitedir Meselen ion ve muvafiq gelen enerji texminen 50 100 kkal mol heddinde oldugu halda hidrogen rabitesinin mohkemliyi adeten 3 8 kkal mol enerji ile seciyyelenir Lakin hidrogen rabitesinin nisbeten zeif olmasina baxmayaraq o maddelerin xasselerinin mueyyenlesmesine ehemiyyetli derecede tesir gosterir Diger terefden bir cox hallarda hem molekullararasi ve hem de molekuldaxili hidrogen rabitesi eyni vaxtda bir nece yerden emele gelir Bu da umumiyyetle hidrogen rabitesinin mohkemliyinin artmasina sebeb olur Hidrogen rabitesi polimer birlesmelerdeHidrogen rabitesi suni ve tebii polimer birlesmelerinin kimyasinda boyuk ehemiyyet kesb edir Meselen selluloza molekullarinin oz aralarinda birleserek lif emele getirmesi bilavasite hidrogen rabitesine esaslanir Bioloji roluHidrogen rabitesinin boyuk bioloji rolu da mueyyen edilmisdir irsiyyet meselelerinde baslica rol oynayir Bu tursulara mexsus xususi qurulus ise orada hidrogen pabitelerinin olmasi ile elaqedardir MenbeZ Qarayev Qeyri uzvi kimya Maarif 1975 Himicheskaya Enciklopediya Sovetskaya Enciklopediya M 1988 V V Moskva Vodorodnaya svyaz v organicheskoj himii Sorosovskij obrazovatelnyj zhurnal 11999 N 2 s 58 64 3 Pimentel Dzh O Mak Klellan Vodorodnaya svyaz per s angl M 1964 Epshtejn L M Shubina E S Mnogolikaya vodorodnaya svyaz Priroda 2003 1 Vodorodnaya svyaz Sb st M 1964 Pauling L The chemical bond N Y 1967